Morgunblaðið - 19.11.1987, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. NÓVEMBER 1987
an fyrir því að lánin myndu dreifast
svo ójafnt miðað við greiðslur í
lífeyrissjóði.
Það verður að bregðast við þess-
um tilflutningi í tengslum við þær
breytingar sem nú er verið að gera
á húsnæðislánakerfinu. Það má
ekki til þess koma að húsnæðis-
málastjóm fari að veita þúsundir
lánsloforða sem flytja annan millj-
arð króna í viðbót frá landsbyggð-
inni.
Þessi mikli tilflutningur styður
enn frekar þær hugmyndir að lán-
veitingamar gangi frá lífeyrissjóð-
unum til einstaklinganna í gegnum
bankakerfið en hafi ekki viðkomu
f Byggingarsjóði ríkisins.
Framkvæmdalán
nauðsynleg
íbúðabyggingar á landsbyggð-
inni hafa verið í lægð og nauðsyn-
legt er að þær fari aftur af stað.
Ef einstaklingar eru tregir til að
fara af stað þarf að gefa bygginga-
fyrirtækjum kost á framkvæmda-
lánum og öðrum fyrirtækjum kost
á að taka almenn húsnæðislán til
að byggja leiguíbúðir fyrir starfs-
fólk sitt. Mörg fyrirtæki á lands-
byggðinni geta einmitt ekki ráðið
til sín fólk vegna húsnæðiseklu.
Útlán byggingarsjóðs
skiptist eftir kjördæmum
Það er að sjálfsögðu mjög róttæk
breyting að láta lífeyrissjóðina
sjálfa um að lána sjóðsfélögum
sínum húsnæðislán. En náist ekki
samstaða um slíka breytingu verður
að minnsta kosti að skipta útlánum
úr Byggingarsjóði ríkisins upp eftir
kjördæmum í sama hlutfalli og
greitt er í lífeyrissjóði.
Þannig yrði til sérstök biðröð
fyrir hvert kjördæmi og tryggt eins
og unnt er að húsnæðislánakerfið
flytji ekki fjármagn frá landsbyggð-
inni með sama hætti og nú. Með
þessum hætti yrði líka svigrúm fyr-
ir aukin framkvæmdalán og leigu-
íbúðalán á almennum kjörum.
Höfuadur er hagfræðingur.
Iðnþróuiiarfélag Austurlands og atvinnumálanefnd Seyðisfjarðar:
ist. í útreikningum var yfirleitt
miðað við að vextir af teknum lán-
um Byggingarsjóðs væru um 5%.
Ljóst var þegar á þeim tíma að
Byggingarsjóðurinn stæðist ekki
3% eða meiri vaxtamun nema um
örskamman tíma.
Frumvarp félagsmálaráðherra
snýst fyrst og fremst um að neita
tiltölulega litlum hópi umsækjenda
um lán og færa aðra til í biðröðinni
eftir lánum. Ekki er gert ráð fyrir
því að fjárhagsstaða sjóðsins batni
við þessa aðgerð. Til þess að tryggja
fjárhagsstöðuna verða kjör af veitt-
um lánum að vera í meira samræmi
við kjör af teknum lánum.
Skattaívilnanir
í stað niðurgreiðslu
Það er að sjálfsögðu íþyngjandi
fyrir húsbyggjendur eða kaupendur
íbúða að hækka vexti af húsnæðis-
lánum. Stjómmálamenn, hverjir
sem í hlut eiga, munu því tæpast
gera slíkt fyrr en í lengstu lög og
þá mjög líklega of seint.
Af þessum ástæðum hafa komið
fram hugmyndir um að húsnæðis-
lánin gangi frá lífeyrissjóðunum til
lántakenda í gegnum bankakerfið
en ekki í gegnum byggingarsjóð.
Ríkið gæti þá aðstoðað lántakendur
með skattaívilnunum sem kæmi
svipað út og niðurgreiðsla á vöxtum
þar sem ástæða er til.
Ljóst er að taka verður á fyrirsjá-
anlegum fjárhagsvanda Byggingar-
sjóðs ríkisins. Félagsmálaráðherra
var til skamms tíma mikill gagnrýn-
andi húsnæðislánakerfisins og taldi
það vera hrunið. Gagnrýni ráð-
herrans var að miklu leyti óréttmæt
á sínum tíma en það er Ijóst að
kerfið getur ekki staðist til fram-
búðar nema að fjárhagsstaða þess
sé tryggð.
Milljarður frá
landsbyggðinni
Samkvæmt þeim lánsloforðum
sem veitt hafa verið í nýja hús-
næðislánakerfinu rennur um einum
milljarði króna minna til lands-
byggðarinnar sem svarar til
greiðslna í lífeyrissjóði. Þetta kemur
fram á töflunni sem fylgir hér með.
Skipulagt samstarf
um bygerðaþróun
www. «/ o JL
Seyðisflrði.
UNDANFARNA mánuði hefur
Iðnþróunarfélag Austurlands og
atvinnumálanef ndar Seyðis-
fjarðar og Egilsstaða unnið að
þvi að skipuleggja samstarf þess-
ara byggðarlaga um byggðaþró-
un í samvinnu við Byggðastofn-
un. Axel H. Beck iðnráðgjafi
Austurlands hefur haft forgðngu
um þetta mál. Hefui þetta verk-
efni hlotið nafnið „Átaksverkefni
Seyðisfjarðar og Egilsstaða" og
kynnti hann það í fjölmiðlum í
september sl. Stjórn þessa verk-
efnis skipa Axel H. Beck,
formenn atvinnumálanef nda
byggðarlaganna, þeir Adolf Guð-
mundsson, Seyðisfirði, og Einar
Rafn Haraldsson, Egilsstöðum,
og bæjarstjórarnir Þorvaldur
Jóhannsson, Seyðisfirði, og Sig-
urður Símonarson, Egilsstöðum.
Á fundi sínum þann 6. nóvember
síðastliðinn ákvað stjómin að ráða
Elísabetu Benediktsdóttur rekstrar-
hagfræðing til starfa_ sem verkefn-
isstjóra fyrir þetta Átaksverkefni.
Hún hóf störf 16. nóvember sl. Hún
mun hafa starfsaðstöðu á skrifstofu
Morgunblaðið/Garðar Rúnar Sigurgeirsson
Elísabet Benediktsdóttir nýráðin
verkefnisstjóri.
Iðnþróunarfélags Austurlands hér
á Seyðisfirði og á bæjarskrifstofu
Egilsstaða.
Elísabet er Reyðfírðingur og er
nýútskrifuð frá Álaborgarháskóla í
Danmörku, sem rekstrarhagfræð-
ingur með stjómun og skipulagn-
ingu fyrirtækja sem sérgrein.
I samtali við fréttaritara sagðist
Elísabet hafa unnið að samskonar
verkefni á Norður-Jótlandi í 6 mán-
uði á námsferli sínum. Hún sagðist
hlakka mjög til að takast á við
þetta verkefni. Það væri ánægjulegt
að vita til þess að fólk hér væri til-
búið nú í svona verkefni, sér skildist
að þessar hugmyndir væm búnar
að vera til umræðu hjá ráðamönn-
um bæjarfélaganna nokkuð lengi,
en nú hefði verið ákveðið að fram-
kvæma þær. Hún sagðist hefja störf
sín með því að heimsækja forráða-
menn atvinnufyrirtækjanna í
bæjarfélögunum, kynnast þeim og
viðhorfum þeirra. Síðan eru fyrir-
hugaðir borgarafundir í desember
í báðum bæjarfélögunum, þar sem
hugmyndir verða kynntar og rædd-
ar.
Eiginmaður Elísabetar er Jó-
hannes Pálsson, nýráðinn forstöðu-
maður verkfræðistofunnar
Hönnunar á Reyðarfírði, og eiga
þau eina dóttur.
— Garðar Rúnar
eftir Vilhjálm
Egilsson
Hin hávaðasama umræða um
húsnæðismálin sem upphófst þegar
félagsmálaráðherra lagði fram
frumvarp sitt á dögunum sneiddi
að mestu framhjá veigamiklum
þáttum þessara mála. Frumvarp
ráðherrans tekur lítið á þeim vanda
sem var fyrirséður þegar lögin voru
samþykkt að 3% eða meiri vaxta-
munur á teknum og veittum lánum
Húsnæðisstofnunar myndi stéfna
fjárhag Byggingarsjóðs ríkisins í
óefni. Frumvarpið tekur heldur alls
ekki á þeim vanda sem hefur skap-
ast við að lánsloforð Húsnæðis-
stofnunar leiða af sér mikinn
tilflutning á fjármagni frá lands-
byggðinni til höfuðborgarsvæðisins.
Of mikill vaxtamunur
Þegar nýja húsnæðislánakerfið
var í smíðum var það almenn skoð-
un að raunvextir gætu farið
lækkandi og að 3,5% raunvextir á
útlánum Byggingarsjóðs gætu stað-
Vilhjálmur Egilsson
„Þessi mikli tilflutning-
ur styður enn frekar
þær hugmyndir að lán-
veitingarnar gangi frá
lífeyrissjóðunum til ein-
staklinganna í gegnum
bankakerf ið en haf i
ekki viðkomu í Bygg-
ingarsjóði ríkisins.“
Ljóst er að þessi tilflutningur á
fjármagni gengur alls ekki upp
gagnvart landsbyggðinni. Það
koma einfaldlega upp kröfur um
að einstakir lífeyrissjóðir dragi sig
út úr kerfínu og láni sjálfír. Þegar
nýja kerfið var í smíðum óraði eng-
Tilflutningnr fjármagns í húsnæðiskerfinu
Kjördæmi: Lánsloforð 1.9.86-12.3.87 í%af heild Framtaldar Launatekjur 1985 i%afhei!d Tilflutn. Qármagns millj. kr.
Reykjavík 48,2% 37,2% +960
Reykjanes 24,8% 24,5% + 30
Vesturland 4,7% 6,1% -120
Vestfirðir 2,8% 4,6% -160
Norðurl. vestra 2,3% 4,6% -200
Norðurl. eystra 7,6% 10,2% -230
Austurland 3,3% 5,3% -170
Suðurland 5,8% 7,9% -180
Ótilgreint 0,6% + 60
Heimildir: Húsnæðisstofnun, Byggðastofnun
Símar 35408 og 83033
AUSTURBÆR
Lindargata 39-63 o.fl.
VESTURBÆR
Ægisíða 80-98 o.fl.
Nýlendugata
Einarsnes
SELTJNES
Sæbraut
UTHVERFI
Grænahlíð
KOPAVOGUR
Hgltagerði
Ásbraut
Bræðratungu
Skjólbraut
GARÐABÆR
Háholt
Hrísholt
Eskiholt

Raunverulegar lausn-
ir í húsnæðismálum