Morgunblaðið - 11.03.1988, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 11. MARZ' 1988
15
Kosningabaráttan
gengur skref i of langt
Hugleiðingar um baráttuaðferðir stúdenta
eftir Valborgu
Snævarr
Það er yfírlýst stefna Vöku, fé-
lags lýðræðissinnaðra stúdenta, að
kosningar eigi að gánga út á mál-
efni en ekki skítkast. Greinar-
höfundi er skv. því ekkert um blaða-
deilur og opinbert hnútukast. Svo
ósmekklega var þó að mér vegið,
sem manneskju, í tveimur Morgun-
blaðsgreinum vinstri manna, sem
birtust 2. mars sl., að ekki verður
látið ósvarað. Greinar þessar fjöll-
uðu um meðlagsmálið svokallaða.
. Persónuárásir af því tagi sem
vinstri menn hafa beint í minn garð,
rangfærslur á orðum mínum og
hvemig þau eru tekin úr samhengi
ganga einum of langt sem aðferð
í kosningabaráttu stúdenta. Svo
ekki sé minnst á ósannindin sem
upp á mann eru borin. Í fyrrnefnd-
um greinum er mér m.a. gefið eftir-
farandi að sök:
1) Að vera ekki fýlgjandi tillögum
um afturvirka leiðréttingu til
þolenda meðlagsreglu LÍN.
2) Að hafa fagnað því að tillaga
þar um væri felld í stjórn LÍN.
3) Að hafa tapað mér í pólitískum
hráskinnaleik.
4) Að hafa stillt mér upp við hlið
fulltrúa ríkisvaldsins.
5) Að beijast nú hatrammri bar-
áttu gegn sameinuðum náms-
mannahreyfingum.
6) Að vetja pólitíska samheija í
stjóm LÍN.
7) Að réttlætiskennd minni sé stór-
lega ábótavant, og því geti ég
ekki skilið baráttuna fyrir lítil-
magnann.
8) Að ég finni ekki til samkenndar
með meðbræðmm mínum.
9) Að ég hagi seglum eftir vindi
og skari eld að eigin köku.
Þetta em allt mjög alvarlegar
persónulegar aðdróttanir, sérstak-
lega gagnvart konu sem er einstæð
móðir, stúdentaráðsliði, fóstra
og laganemi sem að auki hefur
ekki verið virk í stjórnmálastarfi
í neinum flokki. Þær em þó svo
þmngnar skítkasts-sjónarmiðum og
svo ósannar að ekki em þær svara-
verðar að meginstefnu til. Aðeins
einu vil ég svara. Árásinni á réttlæt-
iskennd mína og einstaka persónu-
leikaþáttum, liðum 7, 8 og 9. Rétt-
lætiskennd mín gerði það að verk-
um að ég hóf vinnu að meðlagsmál-
inu, lagði lögfræðilegan gmnn að
því og kom því máli á skrið. Rétt-
lætiskennd mín sagði mér að halda
þeirri vinnu áfram og leggja málið
fyrir Lagastofnun, til að stjórn LÍN
tæki mark á þeirri skoðun minni,
að meðlagsreglan ætti ekki stoð í
lögum um LIN. Réttlætiskennd
mín sagði mér að ég og aðrar ein-
stæðar mæður þyrftum leiðréttingu
okkar mála gagnvart LÍN. Ásakan-
ir af þessu tagi særa mig meira en
orð fá lýst.
Að öðru leyti vil ég aðeins segja
að vinstri menn hafa ítrekað og
ekki aðeins í þessum Morgunblaðs-
greinum sínum reynt að gera undir-
ritaða og hennar skoðanir í með-
lagsmálinu tortryggilegar. Eins og
öllum er ljóst sem vilja vita voru
það aðferðir vinstri manna við
tillöguflutninginn sem undirrit-
uð gagnrýndi, því ég taldi þær
ekki þjóna hagsmunum umbjóðenda
Stúdentaráðs. í þeirri gagnrýni setti
ég aðeins fram vel rökstudda skoð-
un mína. Grein mín í Morgunblaðinu
var skrifuð af fullri yfirvegun og
án allrar reiði. Hún var skrifuð til
að láta stúdenta, og aðra sem láta
sig hagsmuni stúdenta varða, vita
hvað gerst hefði bak við tjöldin í
meðlagsmálinu.
Efnislega hefur alla tíð verið full
samstaða í stúdentaráði um með-
lagsmálið, þ.e. að breyta beri regl-
unni og leita beri afturvirkrar leið-
réttingar fyrir þolendur hennar.
Þettá vita vinstri menn fullvel. Það
er því undarlegt að sjá hvernig
meðlagsmálið hefur farið. Það byij-
aði með samstarfi mínu og fyrrum ^
fulltrúa SHÍ í LÍN. Það samstarf'’
var allt í mesta bróðemi, má segja
til fyrirmyndár. Sömu sögu má
reyndar segja um samstarf okkar
Vökumanna við fleiri einstaklinga
úr röðum vinstri manna, t.d. varð-
andi menntamálin. En því miður
virðist ómögulegt að eiga nokkurt
samstarf við helstu forystumenn
þeirra, því árangurinn vill verða
einns og dæmið um meðlagsmálið
sýnir — tóm leiðindi. Rétt fyrir
kosningar er vaðið áfram, án sam-
ráðs við þá sem áður þóttu nógu
góðir til að leggja grunn að málum
og einfaldlega valtað yfír samstarf
og lýðræðisleg vinnubrögð. Undir-
ritaðri líður eins og notaðri gólf-
tusku.
Ástæðan fyrir framkomu vinstri
manna og árása þeirra í minn garð
er einfaldlega sú, að ég er Vöku-
maður sem vann of mikið, að of
góðu máli. Því varð að gera mig
og aðra Vökumenn tortryggilega
með öllum ráðum. Það var þó óþarfi
að ganga svona langt. Það er von
mín, og eflaust flestra stúdenta að
persónulegar árásir, á borð við þær
Valborg Snævarr
„Það er von mín, og
eflaust flestra stúd-
enta, að persónulegar
árásir, á borð við þær
sem birtust í Morgoin-
blaðinu 2. mars sl.,
verði framvegis látnar
vera sem innlegg í stód-
entakosningar og raun-
ar í hagsmunabaráttu
stúdenta yfirleitt.“
sem birtust í Morgunblaðinu 2.
mars sl., verði framvegis látnar
vera sem innlegg í stúdentakosn-
ingar og raunar í hagsmunabaráttu
stúdenta yfirleitt.
Áhrif persónuárása og
rangfærslnaá
hagsmunabaráttu stúdenta
Aðferðir eins og vinstri menn
hafa beitt í máli þessu hljóta að
fæla allt almennilegt fólk frá þátt-
töku í stúdentapólitík, sem hlýtur
síðan að koma niður á hagsmuna-
málum stúdenta.. Ég og félagar
mínir í Vöku höfum trúað því að
við stúdentaráðsliðar gætum unnið
saman að góum málum, án tillits
til stjómmálaskoðana. Alveg eins
og fólk getur gert t.d. í Slysavama-
félaginu, sóknamefndum og í deild-
arfélögum Háskólans. í þeim mál-
um sem ég hef unnið að með vinstri-
mönnum upp á mitt eindæmi, t.d.
meðlagsmálinu, undirbúningi að
lagabreytingum SHÍ og dagvistar-
málum hef ég fengið rýting í bakið
og samvinnan verið notuð gegn mér
af þeim þegar upp er staðið. I
mínum huga em miklar efasemdir
um hvort maður geti vegna sjálfs-
virðingar sinnar og mannorðs setið
áfram í Stúdentaráði undir stjóm
vinstri manna. Meðan þeir em við
stjómvölinn getur hagsmunabarátt-
an aldrei orðið fagleg og þver-
pólitísk, alveg sama hvaða nafni
þeir nefna sig hveiju sinni. Röskva
er ekkert annað en Félag vinstri
manna kryddað örfáum vinstri sinn-
uðum Umbum,
Vilja stúdentar vinnubrögð
vinstri manna?
Að lokum vil ég beina því til stúd-
enta sem þessar línur lesa, að láta
ekki stefnubreytingar vinstri
manna og snyrtilega prentaða
stefnuskrá þeirra blekkja sig, held-
ur láta faglegt, málefnalegt mat
ráða förinni í komandi stúdenta-
kosningum. Ég ætla ekki að segja
„Kjósið Vöku“ þótt slíkt sé freist-
andi. Ég vil frekar segja: Kynnið
ykkur málin, berið saan stefnu-
skrámar og athugið á hvern hátt
þið teljið hagsmunabaráttunni best
borgið. Hvernig ná megi faglegri,
málefnalegri, árangursríkri hags-
munabaráttu, byggðri á rökum í
stað frekju. Vilja menn skítkast
og persónuárásir eða rök og
ábyrgð? Um þetta snúast kosning-
amar núna meðal annars. Aðalat-
riðið er þó að sem flestir stúdentar
taki afstöðu og mæti á kjörstað,
því annars er lýðræðið lítils virði. -
Höfundur er fulltrúi Vöku, f.l.s. í
Háskólaráði.
nauðsyn og réttlætismál að allir
nemendur Háskólans sitji við sama
borð í þeim efnum.
Fráhvarf nemenda frá Háskó-
lanum er geysihátt og þarfnast
könnunar við, í leit að leiðum til
úrbóta. Þegar um helmingur inn-
ritaðra nýnema hverfur frá námi,
eftir eitt ár, án þess að uppfylla
námskröfur, þá er einhvers staðar
brotalöm í menntakerfinu sem all-
ir tapa á.
Fjöldatakmarkanir tíðkast sem
meginregla í vissum deildum og
er slíkt slæmt. Þó að hugsanlega
megi réttlæta þær í undantekning-
artilfellum vegna séraðstæðna þá
eru þær í eðli sínu rangar. Háskól-
inn er vísinda- og fræðistofnun
með það að markmiði að mennta
nemendur sína. Standist þeir eðli-
legar fagkröfur eiga þeir rétt á
frekara námi. Húsnæðisskortur
eða atvinnumöguleikar eru ekki
rök sem samræmast eðli háskóla-
náms.
í húsnæðismálum skólans er
allvíða hængur á. Bæði er kennslu-
húsnæði óhentugt, þröngt og illa*
útbúið á sumum stöðum, auk þéss
sem kennslustaðir eru dreifðir á
36 staði víðs vegar um borgina.
Enn er ekki búið að ganga frá
endanlegu skipulagi háskólasvæð-
isins en slíkt er orðið bráðnauðsyn-
legt ef ráðast á í úrbætur og
byggja upp fyrir framtíðina. A
þessu strandar nú dagvistarheim-
ili stúdenta auk ýmissa kennslu-
og vísindastofnana.
Öskubuskuáráttan
Næg eru því verkefnin og hvergi
nær tæmandi talið það sem betur
má fara. Ráðamenn og aðrir verða
að gera sér grein fyrir því að efl-
ing atvinnulífs og nýsköpun er
tengd Háskólanum. Þaðan mun
koma sú þekking sem slíkt grund-
vallast á.
Af þessum sökum verður að
hleypa Háskólanum út úr ösku-
buskuhlutverkinu. Skólinn þarf á
auknu fjármagni að halda, bæði
frá hinu opinbera og einkaaðilum.
Háskólinn getur boðið upp á mikla
þekkingu auk rannsóknarstarf-
semi sem einkaaðilar gætu nýtt.
sér, báðum aðilum til hagsbóta.
Með auknu fjármagni mætti
bæta úr húsnæðisvandanum og
efla rannsóknir en slíkt tekur auð-
vitað nokkum tíma. Bætt náms-
gögn em einnig nauðsynleg og því
væri stofnun háskólaútgáfu til
mikilla bóta. Slík útgáfa ætti að
vera sjálfstæð stofnun í eigu Há-
skólans og sjá um útgáfu náms-
efnis, fræðilegra ritgerða og niður-
staðna rannsókna. Næg eru verk-
efnin fyrir hendi.
Á fleira mætti'minnast og væri
þá enn margt ónefnt. Háskóli ís-
lands er tiltölulega ung stofnun
og því enn í mótun. Það býður upp
á sveigjanleika til breytinga sem
er styrkur í örri þróun tækniþjóð-
félagsins. Að sjálfsögðu er auðvelt
að gagnrýna, en ef slík gagnrýni
er rökstudd og bent á leiðir til
úrbóta er hún af hinu góða og
kemur í veg fyrir stöðnun.
Stúdentar við Háskóla íslands
hafa mikil áhrif á stjórnun og
mótun þessarar mikilvægu stofn-
unar, meiri en víða erlendis. Þess-
um áhrifum fylgir einnig sú
ábyrgð að stúdentar sýni þessum
málum áhuga, standi við bakið á
sínum fulltrúum i Háskólaráði og
láti vita um þau hagsmunamál sem
brýnt er að leysa. Menntunin er
veitt í þeirra þágu, til gagns fyrir
þjóðfélagið í heild og því geta stúd-
entar hiklaust bent á það sem
betur má fara eða að hveiju beri
að stefna.
Höfundur er frambjóðandi Vöku
til Háskólaráðs.
Helgi Hálfdanarson:
Af einræðisherrum
og öðrum herrum
Eitthvað ætlar mér að ganga
bössulega að losna úr blessaðri
ráðhús-umræðunni, svo sem ég
hafði ætlað mér. Það er kannski
jafn-gott að þeir sem hafa ekki
hemil á tungu sinni, hitti sjálfa
sig fyrir. Nú hefur minn vesaling-
ur orðið fyrir þeirri raun, að leið-
arahöfundur Morgunblaðsins 8.
þ.m. hendir á lofti þau glannalegu
ummæli mín, að einræðisaðfarir
ráðhúsgerðarmanna væru slíkar,
að Kastró myndi blöskra. Út af
þeim texta er svo lagt í lær-
dómsríkum samanburði á Kastró
og Davíð Oddssyni og aðförum
þeirra hvors um sig. Niðurstaðan
virðist mér vera sú, að lýðræði
sé snöggtum betra stjómarform
en einræði; og kannski kom mér
það ekki svo mjög á óvart.
Leitt þykir mér hvað stuðnings-
mönnum þessa ráðhúss er gjamt
að láta svo sýnast, sem lítt sé um
annað deilt en „stærð, kostnað
og staðsetningu“, þegar þetta
„litla og snotra ráðhús" er til
umræðu. Það sem máli skiptir er
ekki aðeins það, að „Tjömin lifi“,
heldur er allur Gamlibær í húfi
sem merkilegar menningarminjar
til varðveizlu handa síðari kyn-
slóðum. Því valda þær stórbreyt-
ingar bæði á byggingum og um-
ferð, sem ráðhúsinu hljóta að
fylgja og ekki sér fyrir endann
á. Og svo má ekki gleyma því,
að mjög margir bera umfram allt
fyrir brjósti forgangsröð brýnustu
verkefna, sem í þessu þykir fara
allfjarri hagsmunum almennings.
Af greininni, sem ég gat um,
má skilja, að svo ágætt sé vort
reykvíska lýðræði, að sá meiri-
hluti bæjarbúa, sem er andvígur
ráðhúsi við Tjömina, geti bara
látið ógert að kjósa Davíð Odds-
son í næstu borgarstjómarkosn-
ingum; þá sé öllu réttlæti full-
riægt.
Það má vel vera, að ýmsum
þætti þjóðráð að losa sig við Davíð
Oddsson, þó aldrei hafi ég lagt
það til. Gallinn er bara sá, að
enda þótt Davíð hyrfi úr borgar-
stjóm, hyrfi ráðhúsið ekki úr
Tjörninni, og yrði aldrei kosið
þaðan í neinum borgarstjómar-
kosningum framar, hversu lýð-
ræðislega sem að þeim yrði staðið.
Auðvitað fer það eftir smekk
hvers og eins, hve bókstaflega
hann vill taka glettnis-tilgátu um
viðbrögð Kastrós við vinnubrögð-
um Davíðs í þessu ráðhúsmáli, og
hversu kærkomið tilefni hún skal
vera til þess að gera vendilegan
samanburð á aðstöðu og aðgerð-
um þessara tveggja manna, Davíð
Oddssyni til verðugs lofs að öðm
leyti. Kjami málsins er sá, að í
lýðræðislegum kosningum era
menn kjömir til þess að fram-
kvæma það sem meiri hluti kjós-
enda vill að þeir geri. Og nú ætla
lýðræðislega kjömir ráðamenn að
vinna verk, sem þeir vita að meiri
hluti kjósenda vill að þeir vinni
ekki. Og reyndar er það dálítið
sérkennileg mynd af lýðræði.
Kastró þykist lítið þurfa að
spyija sitt fólk um forgang og
framkvæmd verkefna þar í sveit.
Og ef hann frétti af einhveijum,
sem spyrði fyrst og gerði síðan
einmitt það sem hinir spurðu vilja
að sé ekki gert, þá er eins víst
að honum kynni að blöskra, þó
fyrst af öllu ræki hann sennilega
upp stóran hlátur. Hvort hann
fengi þar nægilega góða lexíu í
lýðræðislegum stjómarháttum er
annað mál.
Kannski það verði eftir allt
saman Bakkabændum til afsök-
unar að láta sitja við þá vissu, sem
fæst af skoðanakönnunum, en
neita að efna til fullkominnar at-
kvæðagreiðslu, og vera að því
leyti líkari Kastró en ella.
Það verða mér vonbrigði, ef
Morgunblaðið ætlar allt í einu að
fara að styðja þetta staðarval
undir ráðhús, gegn vilja Reyk-
víkinga. Satt að segja var ég að
vona, að úr þeirri átt yrði leynt
eða ljóst reynt að koma vitinu
fyrir þá sem þess þurfa helzt
með, áður en orðið er um seinan.
Að vísu hefur mér þótt sem Reyk-
víkingar hafi þegar tapað þessu
máli, svo kannski má einu gilda
hvað sagt er eða gert héðan af.
En margir era þeir, sem telja
ekki ástæðu til að örvænta, og
kannski svo fari, að skynsamleg
sanngimi fái sigur um síðir, þrátt
fyrir allt.