Morgunblaðið - 20.03.1988, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. MARZ 1988
Morgunblaðið/Júlíus
Dr. Montagne Ullman.
Rætt við dr.
Montague Ullman
um hugmyndir
hans um
draumatúlkunarhópa
þetta,“ segir hann. „Ef fólk snýr
sér af alvöru að þessu kemst það
að raun um að draumar endur-
spegla ýmislegt í lífi þess, sem það
hefur kannski ekki skilið eða ekki
viljað hugsa um. Með því að læra
að skilja táknmyndir sem birtast í
draumum og túlka þær getur ein-
staklingurinn áttað sig á tilfínning-
um sínum og hegðun gagnvart öðru
fólki. Sumir uppgötva ákveðna eig-
inleika í fari sínu. Til dæmis að
þeir séu ráðríkir, háðir öðrum, eða
að þeir noti annað fólk. Þannig
lærir fólk að þeklqa sjálft sig betur
og getur þá jafnvel breytt hegðun
sinni."
Hópvinnan er best
„Hópvinnan er best, en fólk vakn-
ar ekki alltaf með hóp af fólki í
kringum sig,“ segir hann og hlær.
„En eínstaklingar geta líka notfært
sér þetta ef þeir hafa áður unnið í
hópum eða lesið bækumar. Þeir
geta lært að leika sér með tákn-
myndir og fá þannig á tilfínninguna
hvað þær þýða, hvers vegna þessar
frjálsara ef það getur sagt öðmm
frá leyndarmálum sínum. „Auðvitað
eiga allir sín leyndarmál. En því
færri leyndarmál sem þú þarft að
burðast með, því opnari verðurðu
gagnvart öðm fólki og því meiri
virðingu berðu fýrir sjálfum þér,“
segir hann.
-Hvaða skilyrði þarf fólk að upp-
fylla til að taka þátt í draumatúlk-
unarhópi?
„Eina skilyrði fyrir því að taka
þátt í hópstarfínu er að hafa að
minnsta kosti einu sinni á ævinni
dreymt draum svo þú vitir hvað
draumur er,“ sagði dr. Ullman.
Til þess að vekja áhuga almenn-
ings á að vinna með drauma hefur
hann skrifað nokkrar bækur, bæði
einn og með öðmm. Má þar nefna
bækumar Dream Telephathy,
Working With Dreams, sem hann
skrifaði í samvinnu við Nan Zim-'
merman og The Variety of Dream
Experience ásamt Claire Limmer.
„Ég reyni að skrifa á þann hátt
að almenningur skilji hvað draumur
er og hvemig hjálpa á dreymanda
á ömggan hátt. Til þess þarf að
tileinka sér tækni og kænsku. Þeir
sem vinna í hópum þurfa að vita
hvers konar spurningar þeir geta
spurt dreymandann og hvemig á
að hjálpa honum án þess að honum
finnist einkamálum sínum ógnað.
Þeir sem ekki em sérstaklega
menntaðir til þessara hluta geta
auðveldlega lært hvemig á að
hann væri að fara úr einu hótel-
herbergi, út úr hótelinu og yfír
götuna, í áttina að öðru hóteli og
inn í herbergi þar. Á leiðinni er
hann að hnýta hálsbindið á sig og
uppgötvar að undir því er annað
bindi.
„Segjum sem svo að maðurinn
hafí ekki skilið drauminn. Þá geta
þeir sem em í hópnum hjálpað hon-
um með að fínna út hvað bindi
getur táknað. Það er augljóst að í
þessum draumi hefur það ekki eig-
inlega merkingu. Miðað við þær
aðstæður sem maðurinn er í mætti
túlka það sem hjónaband eða sam-
band. Draumurinn gæti því táknað
að hann væri alls ekki búinn að
losa sig tilfínningalega úr fyrra
sambandinu. Þannig geta draumar
sagt okkur ýmislegt um tilfinning-
alíf okkar sem við í rauninni áttum
okkur ekki sjálf á.“
Norðurlandabúa dreymir
náttúruna
Það kom fram í máli dr. Ullmans
að svo virtist sem umhverfið hefði
mikið að segja í draumum fólks.
Hann sagði bæði í fyrirlestri sínum
og í samtali við blaðamann að hann
hefði tekið eftir því að Norður-
landabúa dreymdi oft að þeir væru
úti í náttúrunni. í Svíþjóð dreymdi
fólk oft að það væri úti í skógi að
tína sveppi. Þetta kæmi sjaldan
fyrir hjá þeim New York búum sem
hann heftir unnið með. Á fyrirlestr-
Skilyrði að hafa
einhvem tíma dreymt draum
DRAUMAR hafa löngnm
vakið furðu manna og hver
hefur ekki velt vöngum yfir
því hvers vegna okkur
dreymir og hvaða þýðingu
draumar hafa fyrir líf
manna. Dr. Montague Ull-
man, sem lengi hefur unnið
með drauma, var nýlega
boðið hingað til lands af fé-
lagsvísindadeild Háskóla ís-
lands, Geðlæknafélagi ís-
lands og Barnageðlæknafé-
lagi íslands fyrir skömmu.
Hann hélt fyrirlestur og
námskeið þar sem hann
kynnti hugmyndir sínar um
hvernig draumatúlkunar-
hópar geta hjálpa drey-
manda að uppgötva sjálfan
sig með þvi að tengja
drauma við raunveruleik-
ann.
Dr. Ullman er prófessor á
eftirla unum. Hann er
geðlæknir að mennt og
sálgreinir. Hann stofnaði
Draumarannsóknastöð við Maimo-
nides Medieal Center í Brooklyn í
New York, en árið 1974 sneri hann
sér alfarið að rannsóknum á draum-
um og að þróa draumatúlkunar-
hópa.
Áhugi á draumum vaknaði hjá
dr. Montague Ullman strax og hann
byijaði að læra geðlækningar. Hann
sagði við blaðamann Morgunblaðs-
ins, sem hitti hann að máli er hann
dvaldi hér á landi, að hanni búi
ekki yfir mörgum hæfileikum frá
náttúrunnar hendi. Hann væri til
dæmis hvorki tónlistarmaður né
listmálari. En honum fannst hann
hafa tilfinningu fyrir draumum og
eðli táknmynda sem birtast í þeim.
Áður en hann hóf nám í geðlækn-
ingum nam hann taugafræði og
þannig tengist áhugi hans á tauga-
lífeðlisfræðilegum grunni svefns og
drauma. Auk þess hafði hann áhuga
á hvemig samfélag manna er upp
byggt og hvemig það endurspeglast
í draumum.
Leggur áherslu á að kenna
draumatúlkun
Fleira kom til. Þegar dr. Ullman
byijaði að sálgreina fólk kom það
fyrir að sjúklingar hans sögðust
hafa dreymt merkilega drauma um
hann sjálfan. Þessir draumar fjöll-
uðu um atvik í lífi hans sem sjúkl-
ingamir höfðu engan rétt á að vita
um að hans mati. Þannig sagðist
hann hafa uppgötvað að draumar
gætu verið mjög notadijúgt og
öflugt tæki til lækninga og jók þetta
jafnframt áhuga hans á að gera
vísindalegar kannanir á dulrænum
og dulsálarfræðilegum fyrirbærum.
Síðustu fímmtán ár hefur starf
hans 'þó breyst. Nú leggur hann
aðaláherslu á að kenna fólki hvem-
ig vinna má með draumatúlkun.
Hann kennir annars vegar geð-
læknum, sálfræðingum, sálgreinum
og öðru fagfólki og hins vegar hef-
ur hann lagt mikla áherslu á að
kenna almenningi þessa aðferð.
-En hver er tilgangurinn með
þessu?
Dr. Ullman segir að einstakling-
ar, sem komast upp á lag með að
nota drauma á þann hátt sem hann
kennir og gera það reglulega í
ákveðinn tíma, hafí mikið gagn af
því.
„Það er ekkert dularfullt við
myndir komu fram frekar en aðrar.
Þannig tekst þeim með æfíngu að
notfæra sér draumana."
Dr. Ullman viðurkennir að hóp-
vinnan byggist á miklu trausti allra
þátttakendanna í hópnum. Í raun
og veru er verið að biðja dreymand-
ann að koma til dyranna eins og
hann er klæddur. En til þess er
leikurinn gerður. Allir hafa þörf á
að vera í öruggu félagslegu um-
hverfí þar sem þeir geta tjáð tilfinn-
ingar sinar, dregið úr þeim eða los-
að sig við þær og eiga þannig auð-
veldara með að tengjast öðru fólki.
Með því að vera hreinskilinn og
segja nákvæmlega hvað hann hefur
dreymt hefur dreymandinn stigið
fyrsta skrefíð. Þegar dreymandinn
fer að treysta hópnum, og skilur
að það er hann sem stjómar því
hver árangurinn verður, verður
hann heiðarlegri.
Þessi aðferð krefst þess að ein-
mitt að dreymandinn sé heiðarleg-
ur. Með því að segja frá öllu sem
gerðist í draumnum, og jafnframt
tilfínningum sínum og hugsunum
daginn áður en hann dreymdi
drauminn, hefur hann opnað sig
fyrir hópi fólks. Það stuðlar síðan
að því að auðvelda honum að tjá
sig við annað fólk og umgangast
það.
Dr. Ullman telur að fólk .verði
spyija og hvemig á að hlusta á
dreymandann og bera virðingu fyr-
ir því sem hann segir þeim. Þetta
er nauðsynlegt til að geta hjálpa
honum við að túlka drauminn og
vinna út frá honum."
Ekki hægt að túlka drauma
eftir bókum
-En hvað þýða draumar? Getur
maður túlkað drauma sína með því
að fletta uppi í draumaráðningabók-
um eða láta ókunnugt fólk ráða
drauminn?
Ekki telur dr. Ullman að hægt
sé að túlka drauma eftir bókum,
en aftur á móti er þar hægt að fá
hugmyndir um hvað vissar tákn-
myndir þýða. En yfírleitt fer merk-
ingin mikið eftir einstakiingnum
sjálfum og hvað hann hefur upplif-
að. Hann segir að ekki sé hægt að
túlka drauma fyrir annað fólk. í
hópunum túikar enginn drauminn
fyrir dreymandann heldur er honum
hjálpað við það. Dreymandinn þarf
sjálfur að kanna tilfínningalíf sitt
og þiggja síðan hugmyndir frá
hópnum um hvað draumurinn gæti
hugsanlega þýtt.
Dr. Ullman tók dæmi um lög-
fræðing sem var í þann veginn að
skilja við konuna sína og bjó með
annarri konu. Manninn dreymdi að
inum sagðist hann skilja þetta vel.
Sjálfur væri hann alinn upp í New
York og hefði varla séð tré fyrr en
um tvítugt.
Þegar dr. Ullman var spurður
hvort fólk gæti dreymt fyrir ókomn-
um atburðum sagði hann að hann
hefði orðið var við það í starfí sínu.
Hins vegar væri erfitt að skýra það
nánar.
Hann hefur oft dvalið í Svíþjóð
og komið á fót draumahópum þar.
Nú eru þar starfandi margir hópar
í helstu borgum landsins. Auk þess
hefur hann unnið í Noregi og í
Danmörku. Hann sagðist vona að
koma hans hingað til lands yrði til
þess að vekja áhuga íslendinga á
þessu starfí.
Þegar dr. Ullman kom hingað til
lands var snjór yfír öllu og sólskin.
Hann var nýkominn úr ferð um
borgina er hann ræddi við blaða-
mann. „Norðurlöndin eru öll svo
falleg, hvert með sínum hætti,"
sagði hann. „ísland hefur einnig
þessa stórkostlegu náttúrufegurð."
Að lokum var hann spurður hvort
starf í draumahópum hefði hjálpað
mörgum.
„Að sjálfsögðu. Og þess vegna
hef ég svo mikinn áhuga á þessu.“
Hafði mikið gagn af
námskeiðinu
Dr. Esra Pétursson tók þátt í
námskeiði hjá dr. Ullman. Hann
sagði í samtali við Morgunblaðið
að hann hafí aðeins verið byijaður
að nota aðferðir dr. Ullmans í sál-
könnunarhópi sem hann hefur
stjómað um nokkurra ára skeið.
Taldi hann að við íslendingar vær-
um mjög langt á eftir öðrum Norð-
urlandaþjóðum hvað varðaði drau-
matúlkun og sagðist hann vona að
það stæði til bóta.
Hópurinn sem starfaði undir
stjóm dr. Ullmans taldi átta manns
og væri 6—8 manna hópur mjög
æskileg stærð.
„Flestir sem tóku þátt í þessu
námskeiði voru fagmenn. Við vor-
um mjög ánægð með námskeiðið
og að mínu mati mun það koma
að góðum notum í starfi mínu,“
sagði dr. Esra Pétursson.
Texti:
Ásdis Haraldsdóttir