Morgunblaðið - 20.03.1988, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. MARZ 1988
ÞINGBRÉF
STEFÁN FRIÐBJARNARSON
Dulítil þagnarstund
Varnir gegn hljóðmengun
„Rjúpumál“ Alþingis
Dægxirmál — skammdegismál —, sem raða á stundum margorð-
um þingmönnum í ræðustól, eru á stundum kennd við rjúpu.
Hvers á sá fagri fugl að gjalda? Er hér höfðað til málsháttarins
nað rembast eins og ijúpan við staurinn"? Rjúpumál liðandi þings
er bjórinn, eina ferðina enn. Myndin sýnir íslenzkan, áfengan
bjór, framleiddan hjá Sana hf. á Akureyri.
„Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjómina að láta semja
frumvarp til laga um vamir
gegn hávaða og hljóðmengnn."
Þannig hljóðar tillaga til
þingsályktunar sem flutt er af
sjö alþingismönnum úr sex
þingflokkum. Fyrsti flutnings-
maður er Ragnar Amalds
(Abl/Nv).
I
Hávaði setur í æ ríkara mæli
mark sitt á samfélag okkar. Líf
fólks á líðandi stund er líf í há-
vaða. Hljóðmengun er orð, sem
var fáheyrt fyrir nokkrum áratug-
um, en er flestum tungutamt í
dag.
Hávaðinn segir svo að segja
hvarvetna til sín; kemur úr öllum
áttum: hávaði frá ökutækjum,
flugvélum og atvinnurekstri. Háv-
aði frá vélum, tækjum og hátölur-
um (útvarpi og segulbandi).
Síðasttaldi há-vaðinn hefur lagt
undir sig vöku mannsins, frá fóta-
ferð til háttatíma. Hljóiðmengun
margs konar er orðin slík að nátt-
urvemdárþing 1987 sá ástæðu til
að álykta á þennan veg:
„Sjötta náttúruvemdarþing
1987 skorar á stjómvöld og Al-
þingi að undirbúa og setja hið
fyrsta heildarlög og reglur til
vamar gegn hávaðamengun".
Líta verður á þingsályktunartil-
löguna sem áréttingu á áskorun
náttúmvemdarþings.
n
Steingrímur Gautur Kristjáns-
son reit grein í Morgunblaðið í
september síðastliðnum þar sem
m.a. er fjallað um samfélagsregl-
ur að þessu leyti.
Þar greinir frá lögreglusam-
þykktum frá fyrri tíð, sem kváðu
á um að „enginn megi hafa í
frammi hávaða eða ofsalegt eða
móðgandi háttalag, sem ónáðar
vegfarendur, viðstadda eða þá
sem búa í nágrenninu".
Þar segir og af nýrri lögreglu-
samþykktum, þar sem segir að
„óheimilt sé að þeyta hátalara eða
hafa hljómflutningstæki svo hátt
stillt að það valdi ónæði eða trufl-
un“.
Orðrétt segir Steingrimur:
„I Kópavogi getur lögregla
bannað notkun magnara, hljóm-
flutningstækja eða sambærilegs
búnaðar, ef sýnt þykir að slíkt
valdi ónæði".
m
Höfundur vitnar jafnframt til
ákvæða í lögum um hollustuhætti
og heilbrigðiseftirlit (nr.
109/1948), lögum um búnað, holl-
ustuhætti og öryggi á vinnustöð-
um (nr. 35/1980) og heilbrigðis-
reglugerð um hávaðavamir á
vinnustöðum og heymareftirlit
(nr. 45/1972). Akvæði þessi miða
öll að því að koma í veg fyrir
heilsuspillandi hávaða sem og
hávaða sem er til óþæginda.
Orðrétt segir höfundur:
„Þegar skráðum ákvæðum
sleppir taka við óskráðar reglur
grenndarréttar. Menn mega ekki
viðhafa neitt það á eign sinni sem
valdið getur nágrönnum meiri
óþægindum eða ónæði en almennt
gerist og við er að búast.
Af einhveijum ástæðum virðist
þeim sem eiga að gæta laga og
réttar fallast hendur gagnvart
tónlistarhávaða á almannafæri og
má vera að skýringanna sé að
nokkru leyti að leita í því hve
ófullkomnar og ónákvæmar laga-
reglur eru á þessu sviði."
rv
Dægurtónlist lætur ljúft í eyr-
um þegar og þar sem hún á við.
Síbylja slíkrar tónlistar, hástilltr-
ar, getur hinsvegar verið til skap-
raunar — og raunar skaða, þegar
verst gegnir. Fólk gerir sér því
ekki að óþörfu erindi í fyrirtæki,
svo dæmi sé tekið, þar sem hást-
illt síbyljan glymur daglangt.
Um hávaða af þessu tagi segir
Steingrímur:
„Margir virðast állta að þar sem
meiri hluti starfsmanna vill hlusta
á útvarp verði minni hlutinn að
lúta í lægra haldi samkvæmt
grunnreglu lýðræðisins, en þetta
er hinn mesti misskilningur.
Vegna vinnunnar rekur engan
nauður til að haldið sé uppi tónlist-
arflutningi á vinnustöðum. Einn
hópur manná á engan rétt á því
að kúga minni hlutann með þess-
um hætti, hvorki á vinnustað né
annars staðar.
Um opinberar stofnanir gildir
nokkuð öðru máli en einkafyrir-
tæki. Þær eru reknar í umboði
allra samfélagsþegnanna og
þangað eiga menn nauðsynjaer-
indi. Starfsmenn hins opinbera
hafa ekkert umboð til að halda
opinbera tónleika í opinberum
stofnunum umbjóðendum sínum
til skapraunar þegar þeir eiga
þangað erindi. Hér gildir lfku og
um hávaða á götum úti...“
Höfundur flokkar strætis-
vagna, sem reknir eru af sveitar-
félögum til fólksflutninga, undir
sama hatt og opinberar stofnanir
að þessu leyti.
V
Samþykkt náttúruverndar-
þings, sem fyrr er getið, og sér-
stakur tillöguflutningur á Alþingi
um nauðsyn löggjafar til vamar
gegn hávaða og hljóðmengun,
hljóta að vekja nokkra athygli,
þó fjölmiðlar hafi ekki „barið
bumbur" þeirra vegna.
Fyrsta grein laga um hljóð-
mengun gæti hljóðað eitthvað á
þessa leið:
„Óheimilt er að hafa hljóm-
fiutningstæki, gjallarhorn, út-
varpstæki eða önnur slík tæki svo
hátt stillt að valdi nágrönnum eða
vegfarendum ónæði eða truflun."
Nánari ákvæði mætti setja um
rétt meiri- og minnihluta á vinnu-
stöðum, um almenningsvagna,
flölbýlishús, opinberar stofnanir,
sundstaði, íþróttasvæði og svo
framvegis. Sveigjanlegar reglur
gildi að sjálfsögðu um hátfðisdaga
og sérstaklega leyfðar útisam-
komur.
Raunar geta þeir, sem hafa
vilja háværa tónlist í eyrum við
vinnu eða á almannafæri, full-
nægt „þörfinni", án þess að baga
aðra, með því að nota sérgerð
heymartól sem auðvelt er að
verða sér úti um.
VI
Fleiri og fleiri hallast að því
að betra sé að hafa of fá en of
mörg lög. Það þykir þarfaþing að
grisja eldri hluta lagaskógarins,
eins og lftillega er byijað á. Þar
hefur Jón Sigurðsson, ráðherra,
sem er tiltölulega nýr af nálinni
sem stjómmálamaður, riðið á vað-
ið. Önnur ráðuneyti munu nú
íhuga að feta f fótspor hans að
þessu leyti. Og máske mætti allt
eins koma hávaðavörnum við í
reglugerðum — og framkvæmd
þeirra — eins og með sérstökum
lögum.
Þegar þingmenn taka sér
stundarhlé frá „ijúpumálum“
ýmsum, sem gjaman skjóta upp
kolli f skammdeginu, þegar þeir
mega vera að því að líta aðeins
upp úr bjórfroðunni, sem þeir —
sumir hveijir — treysta engum til
að drepa tungu í nema sjálfum
sér, mættu þeir fúslega taka fyrir
198. mál 110. löggjafarþingsins:
„Tillögu til þingsályktunar um
hávaðamengun", sem þingmenn
úr öllum flokkum hafa sameinazt
um.
Og til að slá á hinnar léttari
nótumar færi máske vel á því að
fyrstur stigi í ræðustól Hreggvið-
ur Jónsson, þingmaður Borgara-
flokks. Það hæfði sum sé við-
fangsefninu að hafa dulitla þagn-
arstund.
Garðabær:
Áætlaðar tekjur bæj-
arsjóðs um 428 millj.
Rúmlega 79 millj. til íþróttamiðstöðvar
BÆJARSTJÓRN Garðabæjar
hefur samþykkt fjárhagsáætlun
fyrir árið 1988. Áætlaðar tekjur
bæjarajóðs eru um 428,9 miljjónir
króna og er aðaltekjustofninn
útsvar, sem er áætlað um 271,2
miljjónir króna eða 63,3% af sam-
eiginlegum tekjum. Fasteigna-
skattur er 0,375% og er heimild
til afsláttar á fasteignagjöldum
nýtt að fullu. Gert var ráð fyrir
um 29,7 mil(jóna króna framlagi
úr jöfnunarsjóði en vegna efna-
hagsaðgerða rfkissfjórnarinnar,
sem meðal annars fela I sér skerð-
ingu á framlagi úr sjóðnum, ltekk-
ar framlag til Garðabæjar um 6,5
miljjónir króna.
„Staðgreiðslukerfið kemur ver út
þjá okkur fyrsta árið miðað við
óbreytt innheimtukerfi og reiknum
við með um 48 milljónum króna
lægri útsvarstekjum vegna þeirra
breytinga á álagsreglum, sem stað-
greiðslukerfinu fylgja," sagði Ingi-
mundur Sigurpálsson bæjarstjóri.
„Hitt verður þó að viðurkenna, að
til lengri tfma litið er staðgreiðslan
hagstæðari sveitarfélögunum að því
leyti að tekjur sveitarfélaganna taka
sömu breytingum og laun gjaldenda
á hveijum tíma.“
Helstu útgjöld bæjarsjóðs eru til
fræðslumála, samtals um 75,1 millj-
ón króna eða 26,4% af heildarút-
gjöldum ogtil félagsmála 50 milljón-
ir króna eða 17,6%. Til annarra
framkvæmda verður varið 144,9
mil(jónum króna og ber þar hæst
byggingu íþróttamiðstöðvar við Ás-
garð en áætlað er að veija um 79,6
miljjónum til hennar á árinu að sögn
Ingimundar.
„lþróttamlðstöðin verður byggð f
framhaldi af núverandi fþróttahúsi
við Garðaskóla og verður byggð
1.800 fermetra tengibygging á
þremur hsaðum á milli húsanna,"
sagði Ingimundur. „Þar er gert ráð
fyrir þjónusturými fyrir leikfimisal
skólans, nýja íþróttahúsið og sund-
laugina, sem verður endurbyggð á
lóð núverandi laugar. fþróttasalur-
inn verður 1.500 fermetrar með
áhorfendasvæði fyrir um 1.200
manns og uppfyllir hann kröfur, sem
gerðar eru til alþjóðlegra keppni-
svalla. Kostnaður við framkvæmdina
f heild er áætlaður um 140 mi!(jónir
króna en f ár verður varið tæpum
80 miHjónum til framkvæmdanna.
Fyrirhugað er að Ijúka sundlaugar-
gerðinni og hluta af búningsher-
bergjunum f haust, en fullnaðarfrá-
gangi verður lokíð á næsta ári.“
Ingimundur sagði að rúmlega 60
miHjónum króna yrði varið til gatna-
framkvæmda og verður meðal ann-
ars haldið áfram að leggja gang-
stéttir, þar sem frá var horfið á
sfðasta sumri. Reiknað er með að
veita um 17 mil(jónum króna til
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Ingimundur Sigurpálsson bæjarstjóri með lfkan af nýju íþróttamið-
stöðinni.
endurbóta á eldri götum. Gert er ráð
fyrir að lóðum verði úthlutað f Bæj-
argili I og að áfram verði unnið að
skipulagningu við Bæjargil II. Auk
þess er gert ráð fyrir að lagðar verði
nýjar götur f miðbænum f tengslum
við lóðarúthlutanir þar. „Samkvæmt
nýju aðalskipulagi fyrir Garðabæ,
sem samþykkt var f júli siðastliðnum
og gildir til ársins 2005, er gert ráð
fyrir áframhaldandi fbúðabyggð f
Bæjargili en á mótum RevkjaneB-
brautar og væntanlegrar Álftanes-
brautar er áformað að risi íðnaðar-
og veralunarhverfi á um 30 hektara
landi. Erum við að vonast til að þar
verði hægt að úthluta lóðum sfðar á
þessu ári eða f byijun næsta árs,“
sagði Ingimundur.
Tveir leikskólar eru f Garðabæ og
er ein dagheimilisdeild á öðrum
þeirra. Var nýrri leikskólinn tekinn
f notkun á árinu 1986 en á fjár-
hagsáætlun þessa ára eru fjárveit-
ingar tit undirbúningsframkvæmda
við nýjan leikskóla og raunar einnig
að auknu grunnskólarými, að sögn
Ingimundar.
„Ibúar 1 Garðabæ eru um 6.400
og milli áranna 1986 og 1987 {jölg-
aði fbúum verulega eða um rúm 6%,
sem er langt umfram landsmeðal-
tal,“ sagði Ingimundur.