Morgunblaðið - 30.04.1988, Blaðsíða 12

Morgunblaðið - 30.04.1988, Blaðsíða 12
12 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. APRÍL 1988 Miðlunartillaga Ríkissáttasemjara Um breytingar á síðast gildandi kjarasamningi milli Landssam- bands íslenskra verzlunarmanna vegna aðildarfélaga þess, Verzl- unarmannafélags Reykjavíkur, Félags verslunar- og skrifstofu- fólks Akureyri og nágrenni, og Verslunarmannafélags Suð- urnesja °g Vinnuveitendasambands Islands °g Vinnumálasambands samvinnu- félaganna lögð fram 27. apríl 1988 Breytingar frá miðlunartil- lögu, dagsettri 8. apríl 1988. I. Atriði sem samkomulag hefur náðst um á sáttafundum frá þeim tímæ 1. Bókun I, um trúnaðarmenn. 2. Bókun II, um skipún nefndar til að móta hug- myndir að almennum regl- um um sveigjanlegan vinnu- tíma. 3. Bókun III, um fæðingaror- lof. 4. Bókun IV, um könnun á möguleikum á að þróa og reyna afkastahvetjandi launakerfí í verslunum. 5. Breyting á ákvæðúm um laun unglinga, sbr. lið 2C. 6. Breyting á matartíma, sbr. lið 11A. 7. Tímasetning á niðurstöðum launakönnunar, sbr. lið 18. II. Atriði, sem ekki hefur náðst samkomulag um (miðlunartil- laga). 1. Ný launatafla, sbr. lið 2A og B. 2. Nýtt starfsaldurskerfi. a. Nýtt 7 ára launaþrep. b. 5 ára og 7 ára launaþrep miðist við starfsgrein en ekki sama fyrirtæki. 3. Engir launataxtar hækki um minna en 8,75%, sbr. lið 2E. Flýting áfangahækkunar í júní, sbr. lið 2G. 4. Breyting launajöfnunará- kvæðis, sbr. lið 2F. 5. Ný ákvæði um yfirvinnuálag og stórhátíðarálag, sbr. lið 2J. 6. Launauppbót, sbr. lið 20. 7. Hækkun desemberuppbótar, sbr. lið 7. 8. Nýtt ákvæði um verðlags- fyrirvara, sbr. lið 12. 9. Gildistími miðast við sam- þykkt tiliögu. Önnur atriði tillögunnar eru sam- hljóða miðlunartillögu, dags. 8. apríl 1988. 1. Allir kjarasamningar framan- greindra aðila framlengist til 10. apríl 1989 með þeim breytingum sem í tillögu þessari felast og falla þá úr gildi án sérstakrar uppsagnar. 2. A. Mánaðarlaun afgreiðslu- fólks. Afgr. Deildar- fólk stjórar 16 ára unglingar 33.100 17 ára unglingar 34.700 Grundvallarlaun 36.500 Eftir 1 ár í starfsgr. 38.400 44.000 Eftir 3 ár í starfsgr. 40.200 46.000 Eftir 5 ár í starfsgr. 42.100 48.000 Eftir 7 ár í starfsgr. 43.200 49.000 Eftir 10 ár í sama fyr- 44.300 50.000 irt. Grundvallarlaun miðist við 18 ára starfsmenn og eldri. Deildarstjórar teljast þeir einir sem ráðnir eru til ábyrgðar- og/eða stjómunarstarfa með sérstökum ráðningarsamningi. B. Mánaðarlaun skrifstofufólks: i. n. iii. Grundvallarlaun 36.500 Eftir 1 ár í starfsgr. 38.400 42.000 46.000 Eftir 3 ár í starfsgr. 40.20044.00048.000 Eftir 5 ár í starfsgr. 42.10046.00050.000 Eftir 7 ár i starfsgr. 43.20047.00051.000 Eftir 10 ár 44.30048.00052.000 hjá sama fyrirt. Skrifstofumaður I. Annast al- menn skrifstofustörf, t.d. að- stoðarfólk, innheimtumenn og fólk við símavörslil. Skrifstofumaður II. Annast störf er krefjast þjálfunar og reynslu á sviði skrifstofustarfa, t.d. vanur ritari við ritvinnslu. Skrifstofumaður III. Annast sjálfstæð störf sem krefjast víðtækrar þjálfunar og reynslu á sviði skrifstofustarfa, Ld. bókari. C. Laun unglinga sem ráðnir eru til alhliða afgreiðslustarfa skulu vera eftirfarandi hlutföll af launum 16 ára: 14 ára unglingar: 75% 15 ára unglingar: 85% Laun unglinga í aðstoðar- störfum svo sem röðun í poka, grindavörslu og léttum hjálpar- störfum skulu vera eftirfarandi hlutföll af launum 16 áræ Yngri en 14 áræ 50%. 14 ára unglingan 63%. 15 ára unglingar: 70%. Eftir 240 klst. vinnu skv. B taxta skulu unglingar, 14 og 15 ára, taka laun skv. A taxta án tillits til starfa. Laun unglinga sem starfa á samningssviði verslunarmanna skulu miðast við áramót þess árs, sem þeir ná tilskildum aldri. D. Um laun annarra starfshópa visast til viðkomandi fastlauna- samninga eftir 'því sem við á. E. Engir launataxtar skulu hækka um minna en 8,75%. F. Til launajöfnunar skulu þó allir launataxtar og launaþrep hækka að lágmarki um 2.100 a mánuði. G. Á samningstímanum hækki laun að öðru leyti sem hér seg- ir: 1. september 1988 2,50%. 1. desember 1988 1,50%. 1. mars 1989 1,25%. H. Reglur í samningum aðila um að upphafslaun byijenda skuli vera 92% af lágmarki launa falli niður. I. Sérstakir fastlaunasamningar aðila um skrifstofustörf og af- greiðslustörf falii niður, og meginefni þeirra skal fellt inn í aðalkjarasamning. J. Öll yfirvinna greiðist með tíma- kaupi sem nemur 1,0385% af mánaðarlaunum fyrir dag- vinnu. Yfírvinna skrifstofufólks sem vinnur skv. skipulögðu vaktavinnukerfí greiðist með sama hætti og ákveðið er í hlut- aðeigandi samningum. Öll vinna á stórhátíðardögum greiðist með tímakaupi, sem er 1,375% af mánðarlaunum fyrir dag- vinnu. Þetta gildir ekki um reglu- bundna vinnu, þar sem vetrarfrí eru veitt samkvæmt sérstökum samn- ingum vegna vinnu á umræddum dögum og haldast þar gildandi greiðslureglur óbreyttar. Stórhátíðardagar teljast: 1. Nýársdagur. 2. Föstudagurinn langi. 3. Páskadagur. 4. Hvítasunnudagur. 5. 17. júní. 6. Aðfangadagur, eftir kl. 12.00. 7. Jóladagur. 8. Gamlársdagur, eftir kl. 12.00. K. Gegni starfsmaður mismunandi launuðum störfum hjá sama fyrirtæki, skal hann taka laun miðað við hærra launaða starf- ið, nema hann taki eitthvert starf að sér sem aukastarf. L. Verslunarpróf skal metið til eins árs starfsreynslu. M. Við mat á starfsaldri til launa telst 23 ára aldur jafngilda 1 árs starfi í starfsgrein. N. Á námskeiðum, sem vinnuveit- andi óskar eftir að starfsmaður sæki skal hann fá greidd dag- vinnulaun fyrir helming nám- skeiðsstunda. Þetta skerðir þó aldrei fast mánaðarkaup. O. Fastráðið afgreiðslufólk í versl- unum sem tekur laun skv. launaákvæðum tillögu þessarar og á hvorki kost á launaauka vegna bónus, ákvæðisvinnu eða vaktavinnu, skal til viðbótar föstum mánaðarlaunum fá greidda sérstaka launauppbót, kr. 750 á mánuði miðað við fullt starf og hlutfallslega miðað við lægra starfshlutfall. Greiðsla þessi myndar ekki stofn fyrir yfírvinnu. 3. Utborgun launa skal fara fram mánaðarlega fyrsta dag eftir að mánuði þeim lýkur, sem laun eru greidd fyrir. Beri þann dag upp á frídag skal borga út síðasta virka dag mánaðarins. 4. Áunnin réttindi launþega skulu haldast við endurráðningu innan eins árs. Á sama hátt skulu áunnin réttindi taka gildi á ný eftir eins mánaðar starf ef end- urráðning verður eftir meira en eitt ár, en innan þriggja ára. Starfsmaður, sem unnið hefur 1 ár eða lengur samfellt hjá sama vinnuveitanda, skal á sama hátt njóta áunninna réttinda á ný eftir 3 mánaða starf ef til endur- ráðningar kemur eftir meira en þriggja ára starfshlé en þó innan 5 ára. Starfsmaður, er nýtur betri kjara en í samningi þessum eru ákveðin skal halda þeim réttindum óskertum, meðan hann gegnir sama starfí. 5. í fastlaunasamningi flugaf- greiðslufólks og starfsfólk í gestamóttöku breytist starfs- aldursákvæði þannig, að eins árs og þriggja ára þrep verða bundin starfsgrein en ekki fyrir- tæki. 6. A. Eftirfarandi breyting verði á 1. gr. í fastlaunasamningi starfsfólks í apótekum: Almennt afgreiðslufólk taki laun skv. launatöflu afgreiðslu- fólks í aðalsamningi. Þó skal afgreiðslufólk með 5 ára starf í sama apóteki að baki taka laun skv. efsta þrepi. Við 5. gr. 3. mgr. bætist: Verði starfsmaður af yfírvinnu vegna veikinda skal hann eiga rétt á jafnmikilli yfir- vinnu á öðrum tíma. B. Ný grein orðist svo: Starfsfólki apóteka verði gert kleift að sækja námskeið til að viðhalda og auka menntun sína. Apótekarafélag íslands hafi samráð við Lyfjatæknafélag ís- lands um skipulag þeirra nám- skeiða, sem það hyggst halda. 7. Starfsmenn sem hafa verið í fullu starfí allt árið í sama fyrir- tæki og eru við störf í fyrirtæk- inu í nóvember skulu eigi síðar en 15. desember ár hvert fá greidda sérstaka eingreiðslu, desemberuppbót, kr. 6.000. Starfsfólk í hlutastarfí sem upp- fyllir sömu skilyrði skal fá greitt hlutfallslega. Starfsfólk með skemmri starfstíma en að ofan greinir skal fá greitt hlutfalls- lega við starfstíma sinn. Fram- angreindar fjárhæðir greiðast sjálfstætt og án tengsla við laun. Uppbót þessi taki þeim breyt- ingum, sem ákveðnar kunna að verða vegna verðlagsfyrirvara sbr. lið 12. 8. Fastráðið afgreiðslufólk í þeim verslunum sem nýta sér heimild- ir um lengri afgreiðslutíma í desember og vinnur a.m.k. 50% starf skal eiga rétt á tveimur launuðum frídögum í janúar næstum á eftir vegna hins óreglubundna vinnutíma í des- ember og þeirrar röskunar og sérstaka vinnuálags sem af þessu leiðir í jólamánuðinum. Óski launþegi þess á hann rétt á 10% launauppbót miðað við eigin dagvinnulaun í desember . í stað tveggja frídaga. Ofangreint ákvæði gildi einn- ig með sama hætti fyrir starfs- fólk þeirra apóteka, sem nýta sér heimildir um lengri af- greiðslutíma í desember. 9. Heimilt er að samræma matar- og kaffítíma aðstoðarfólks í brauðgerðarhúsum matar- og kaffítimum annarra sem þar vinna, enda sé haft fullt samráð um þá samræmingu. 10. A. Skráning vinnutíma, almennt: Starfsfólk mæti stundvíslega til vinnu sinnar, hvort heldur þá vinna hefst að morgni, eða eftir matar- og/eða kaffihlé. Komi starfsfólk. of seint til vinnu er heimilt að draga V« klst. frá mánaðarkaupi á yfírvinnu fyrir hveija byijaði V4 klst., ef um ítrekað tilvik er að tefla. Byijuð V4 klst. unninnar yfírT vinnu telst sem */» klst. B. Skráning með stimpilklukku: Komi starfsmaður of seint til vinnu, á hann ekki kröfu til kaups fyrir þann tíma sem áður er liðinn. Yfírvinna greiðist ekki fyrr en samningsbundnum dag- vinnustundum hefur verið skil- að. Þetta frestar þó aldrei upp- hafi yfírvinnu um meira en 30 mínútur. 11. A. Matartími á dagvinnutímabilinu verði 1 klst. hjá afgreiðslufólki og V2 til 1 klst. hjá skrifstofu- fólki á tímabilinu 12.00 til 14.00 og teljist hann eigi til venjulegs vinnutíma. B. Matar- og kaffítímar í yfírvinnu verði þannig: Veita skal kvöldmatartíma á tímabilinu kl. 19.00—20.00 og greiðist hann með jrfirvinnu- kaupi. Sé matartíminn unninn eða hluti af honum greiðist til viðbótar vinnutímanum og með sama kaupi ein klst., og skal það einnig gert, þótt skemur sé unnið. Starfsmenn í verslunum sem mæta til vinnu kl. 16.00 eða síðar, skulu fá greiddar 5 mínút- ur fyrir hverja unna kist., þó að lágmarki 15 mínútur vegna neysluhléa sem ekki eru tekin. Vinni starfsmaður 4V2 klst. eða lengur, á hann hins vegar rétt á óskertu 1 klst. matarhléi. 12. Tillaga þessi miðar við, að framfærsluvísitalan verði innan neðangreindra marka: 1. júll ’88: 263 stig m.v. 100 stíg I febr. ’84 1. nóv. ’88: 274 stíg m.v. 100 stíg f febr. ’84 1. febr. ’88: 285 stíg m.v. 100 stíg I febr. ’84. Fari framfærsluvisitalan fram yfír ofangreind mörk geta félög verslun- armanna krafíst endurskoðunar á launalið að því marki, sem verðlag hefur farið umfram viðmiðunar- mörk. Náist ekki samkomulag um viðbrögð fyrir 20. dag viðmiðunar- mánaðar fellur launaliðurinn sjálf- krafa úr gildi. 13. Framkvæmd verði könnun á Eftirleikurinn eftir Tsémobyl Mannfy’ón Raunvísindi Egill Egilsson (í framhaldi af skrifum um raunvísindi 23/4 1988) Sprengingin sem varð 26/4 1986 var ekki kjamorkusprenging í venju- legum skilningi. En hitinn sem varð vegna hinnar stjómlausu orkufram- leiðslu versins olli gasframleiðslu. Aðallega myndaðist vetni. En einnig kviknaði í grafítinu í nifteindaheml- unum. (Grafít er hreint kolefíii, og það sem við köllum bruna í daglegu tali er oftast sameining kolefnis og súrefnis loftsins.) Gasmjmdunin olli sprengingunni, sem náði sjálf allt upp í eins km hæð, og geislavirk efni úr kjamakljúfnum dreifðust með henni allt frá byrjun. Aðeins tveir starfsmenn versins létust í byrjun slyssins. En eldana sem mjmduðust í grafítinu varð að slökkva. Þeir næstu 29 sem létust vour slökkviliðsmenn sem börðust hetjulega við eldana, og fengu mjög fljótt allt of stóran skammt geislun- ar. Þar að auki voru hundruð manna lögð inn á sjúkrahús vegna of mik- illar geislunar. Allt fer úr böndum aðnýju Nokkrum klukkustundum eftir sprenginguna aðfaranótt 26/4, eða um fimmleytið um morguninn, töldu menn sig hafa náð jrfirhendinni í baráttunni við eldana. Þá fyrst var hægt að he§ast handa við að ein- angra kjarnakljúfínn frá umhverf- inu. Það var reynt með því að varpa á hann úr lofti miklu magni af sandi, leir og öðrum efnum. Annað mál var að bruninn hélt áfram inni í leifum af kljúfnum. Og hafí út- streymi efíia minnkað, fylgdi sá böggull skammrifí að þau efr.i varmaeinangruðu einnig kljúfínn. Við það óx hitinn, og á sjötta degi slapp á ný mjög verulegt magn geislavirkra eftia út. Hinn aukna bruna tókst ekki að stöðva fyrr en á níunda degi, þegar tókst að ljúka við gerð ganga undir kljúfínn. Inn í þessi göng var dælt köfnunarefni, sem ruddi sér rúms á kostnað súr- efnisins þar sem bruninn fór fram. Þar sem köfnunarefhi gengur ekki !■):>•• i; 1 í sambandi við kolefni grafítsins, líkt og súrefnið gerir, stöðvast brun- inn. Sáralítið slapp út eftir níunda daginn. Vamarráðstafanir utan versins Hættulegustu eftii heílsu manna af þeim sem út sluppu eru I132 (joð) og Ce137 (sesium). Talið er að um helmingur hinna geislavirku efna hafí fallið til jarðar innan Sovétríkj- anna. Brejrtilegar vindáttir og flók- in veðurskilyrði urðu til þess að efnin féllu til jarðar mjög víðsvegar út frá verinu. í aðeins fárra kílómetra fjarlægð er borgin Pripjat með 45.000 íbúa. Morguninn 26/4 var þeim fyrirskip- að að halda sig innan djra og byrgja dyr og glugga. Deilt var út joðtöflum og íbúamir látnir taka þær inn, til að koma í veg fyrir að líkaminn tæki upp hið geislavirka joð. í Ijós hefur komið að þetta rejmdist sérstaklega skynsamleg vamarráðstöfun. En þegar geislunin jókst æ meir kom að því að flytja varð íbúa Pripj- at og annars næsta nágrennis á brott. Alls voru brottfluttir um 135.000, og höfðu þeir búið í allt að 30 km Qarlægð frá verinu. Endumppbygging og hreinsun Fyrst haustið 1986 var búið að loka kljúfínn inni í stáli og stein- steypu, og þá var hafíst handa við hreinsun svæðisins. Það haust voru vélasamstæðurnar númer eitt og tvö settar af stað að nýju, en þær voru óskemmdar og höfðu aðeins verið í hættu vegna eldanna... Og Sovétríkin halda áfram að byggja upp kjamorkuver sín. Árið 1986 kom um tíundi hluti orkunnar frá þeim, en talið er að hlutur kjarn- orkuveranna fímmfaldist fram til aldamóta. I‘jjjjI.U 11 li'iiiíiilitlfílli j 111.11 jj.llÍiíHlllij i.r Í»»!:
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.