Morgunblaðið - 20.05.1988, Qupperneq 57

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 20. MAÍ 1988
ægilegur bamaveikifaraldur í Mý-
vatnssveit. Aftur var sóttur læknir,
en honum fannst Dýlla litla of langt
leidd til að eyða á hana bóluefni.
Birgðir hans voru á þrotum og hann
spurði hvort ekki væru önnur böm
á bænum, minna veik. Ömmu okkar
hafði skömmu áður dreymt undar-
legan draum. Henni fannst hún
stödd á æskuheimili sínu, Þverá í
Fnjóskadal, og Dýlla vera að hverfa
ofan í litla innanbæjarlækinn. A
síðustu stundu tókst móðurinni að
ná í bláhælinn á dmkknandi bam-
inu, og draga það upp úr.
Draumurinn gaf ömmu okkar
von um að Dýllu gæti batnað og
hún sat við sinn keip, þangað til
læknirinn lét undan bænum hennar.
Dýlla átti aðeins fáa daga ólifaða
til að geta haldið upp á 70 ára stúd-
entsafmæli sitt. 1918 höfðu fáar
konur enn tekið stúdentspróf, ef frá
er talinn nokkur hópur 1915. í ár-
gangi með Dýllu var aðeins ein,
Guðrún Tulinius, síðar Arinbjamar,
nú látin. Aðeins eitt af bekkjar-
systkinunum er enn á lífi, Brynjólf-
ur Bjamason fyrrv. menntamála-
ráðherra.
Um stúdentana vorið 1918 blésu
vindar nýrra tíma. í Rússlandi hafði
alræði öreiganna tekið við af keis-
araveldinu gamla, jafnrétti og
bræðralag allra jarðarbama virtist
í sjónmáli. Frænka okkar varð
áreiðanlega snortin af þessum hug-
sjónum. Hún las forspjallsvísindi
einn vetur í Reykjavík, fór til Kaup-
mannahafnar og vann á skrifstofu
d’Angleterre-gistihússins, gekk í
hjónaband sem ekki færði henni
hamingju, skildi, ferðaðist nokkuð
um Norðurlönd, til Ameríku og loks
til Sovétríkjanna, þar sem hún mun
hafa stundað nám í marxískum
fræðum um nokkurt skeið.
Hún var komin aftur heim til
íslands árið 1930. Útlitið var svart.
Heimskreppan var skollin á, við
verkafólki blöstu lækkandi laun, og
Dýlla frænka fór að hjálpa til við
að byggja upp nýtt stjómmálaafl,
Kommúnistaflokkinn. Hún var ein
af fáum konum sem tóku virkan
þátt í undirbúningi hans og var
kjörin í stjóm þegar hann var stofn-
aður 1930. Nú tóku við ár mikilla
átaka, þar sem hart var barist fyr-
ir málstaðnum.
Og blíða góða Dýlla sýndi, að
þegar um kjör öreiganna var að
tefla var hún ekki smeyk við að
taka harða línu. Hún var langt til
vinstri við sjálfan Einar Olgeirsson.
Hennar hugsjón var að styðja
alþýðuna til að hjálpa sér sjálf til
að bæta kjörin. Hún tranaði sér lítið
fram en vann þeim mun meira bak-
sviðs, var með í að skrifa og dreifa
vinnustaðablöðum, skipuleggja
fundi og hjálpa til við stofnun
verkalýðsfélaga. Hún átti áletraðan
pappírshníf úr silfri sem tvær konur
úr Starfsstúlknafélaginu Sókn
höfðu fært henni í þakklætisskyni,
eftir að það félag var stofnað 1934.
Á þessum tímum vom verkföll bæði
hörð og tíð. Þegar vörabflstjórar
fóra í tíu daga verkfalli 1935 stóð
hún með eiginkonum þeirra og
hjálpaði þeim að setja upp eins
konar kaffihús alþýðunnar, þar sem
alltaf var heitt á könnunni fyrir
verkfallsverði, sem stóðu vaktir
langar kaldar vetramætur.
Hún starfaði einnig í Kvenrétt-
indafélagi íslands, enda dáði hún
mjög þær mæðgur Bríeti Bjam-
héðinsdóttur og Laufeyju Valdi-
marsdóttur.
Þegar við systumar munum fyrst
eftir Dýllu frænku er nýr kafli haf-
inn í lífi hennar. Hin pólitíska bar-
átta hefur færst baksviðs. Hún og
eftirlifandi maður hennar, Ásgeir
Pétursson, hafa gerst frambyggjar
í Kópavogi. í Bröttuhlíð við Digra-
nesveg reistu þau sér fallegt heim-
ili, og breyttu þar gráu holti í græn-
an lund. Þangað var gott og
skemmtilegt að koma. En þau hjón
áttu sér einnig annað óðal, umflotið
einni mestu á íslands, og þangað
var ekki minna ævintýri að koma
fyrir ungar stúlkur. Þetta er jörðin
Traustholtshólmi. Þar breytti Dýlla
sandflákum í lúpínuakra og mel-
gresishóla og gæðum náttúrunnar,
kúmeni, hrútaberjum og vínrabbar-
bara, í lystilegustu rétti.
Úti í Hólma fengu allar lyndisein-
kunnir Dýllu að njóta sín við nýjar
aðstæður, í samskiptum hennar við
hina margslungnu náttúra. Hún
kættist yfir forvitnum sel og vildi
bjarga honum ef hann flæktist í
neti. Hún hélt vemdarhendi yfir
fjölskrúðugu fuglalífi, tókst að
koma upp umtalsverðu æðarvarpi,
og toppöndin átti sér þar mörg
hús. Hún heilsaði þeim hjónum allt-
af sérstaklega þegar þau stigu á
land í Hólmann. Ef blikaði á físk í
neti fylltist Dýlla á hinn bóginn af
veiðigleði, sem var smitandi og
spennandi.
Fyrir 17 áram veiktist Dýlla og
gat þá ekki lengur hlúð að æður
og aflað fiskjar, en hún var samt
alltaf glöð enda átti hún einhvem
þann þesta og umhyggjusamasta
eiginmann sem hugsast getur, hann
Ásgeir. Þau færðu hvort öðra ást,
sem ekkert var farin að kulna eftir
meira en fímmtíu ára samband.
Við viljum kveðja frænku okkar
með hennar eigin orðum, úr ræðu
sem hún hélt árið 1939, í skugga
yfírvofandi heimsstyijaldar. Hún
lýsir þar sorg sinni yfír ástandinu
í heimsmálum, hvemig traðkað er
á réttlæti, hugsjónum, menningu,
en bætir við:
„Það fer svo fyrir mér á slíkum
augnablikum, að mér finnst öll þessi
verðmæti lífsins, allar þessar ger-
semar, margfaldast að gildi, mér
fínnst allir þeir menn, konur sem
karlar, sem lagt hafa líf sitt og starf
fram til þess, að kenna mannkyninu
að meta þessi hnoss, komast upp í
æðra veldi. ..“
Bjarkahlíðarsystur
Sú góða kona Dýrleif Ámadóttir
verður borin til grafar í dag. Hún
lést síðastliðinn laugardag, komin
á tíræðisaldur. í hugum okkar krak-
kanna sem bjuggum á Digranes-
hæðinni á sjötta áratugnum skipað
Dýrleif sérstakan sess. Þau hjónin
á „hundrað og fjögur" voru bam-
laus og því nutum við krakkamir
þeirra í enn ríkara mæli. Hvort sem
við leituðum til hennar í sorg eða
gleði, í leik eða í leit að nýjum við-
fangsefnum, einatt tók hún okkur
opnum örmum, rétti kannski að
okkur kexbita eða kandísmola með
þeim ummælum að við mættum
bara sjúga, ekki bryðja.
Allt umhverfíð á Digranesvegi
104 heillaði okkur krakkana svo
sannarlega. Á vorkvöldum söfnuð-
ust við saman á lóðinni hjá Ásgeiri
og Dýrleifu og nutum þess að leika
okkur á túninu í öllum þeim stór-
fískaleikjum sem við kunnum og
svo var farið í feluleik í skóginum
sem þau hjónin ræktuðu af mikilli
alúð fyrir neðan húsið sitt. Þegar
snjórinn huldj jörð söfnuðust við enn
á túnið hjá Ásgeiri og Dýrleifu því
þar vora bestu skíða- og sleða-
brekkumar.
Oft var mikill krakkaskari saman
kominn á lóðinni og að vonum mik-
ill gauragangur í okkur en það rask-
aði ekki ró þeirra hjóna. Og við
vissum að okkur var alltaf meira
en velkomið að njóta þessa hlýlega
umhverfís sem þau áttu svo stóran
þátt í að skapa.
Hálfur annar áratugur er liðinn
frá því að Ásgeir og Dýrleif fluttu
búferlum á Báragötuna vegna veik-
inda Dýrleifar. En svo sterk vora
þau bönd sem bundist höfðu milli
sumra krakkanna og þeirra hjóna
á „hundrað og fjögur" að samband-
ið rofnaði ekki þótt ár og áratugir
liðu. Sem fyrr vorarn við hjartan-
lega velkomin. Ýmislegt var þá
skrafað en einatt höfðu þau hjónin
langmestan áhuga á að vita um
okkur krakkana, hvemig við stóð-
um okkur sem fullorðið fólk í námi
og starfi.
Það var alltaf svo gaman að sjá
blikið í augum Dýrleifar þegar hún
spurðist fyrir um og fékk fréttir
af okkur krökkunum, uppkomnum
í millitíðinni.
Við minnumst þessarar mætu
konu með þakklæti fyrir liðnar sam-
verustundir. Ásgeir á mikiff hrós
skilið fyrir þá umönnun sem hann
veitti Dýrleifu frá því að hún veikt-
ist. Hann hefur staðið sem klettur
við hlið hennar allan þann tíma.
Ásgeiri vottum við hluttekningu og
óskum honum alls hins besta á erf-
iðum tímum.
„Krakkarnir á hæðinni"
Minning:
Kristín E.
dóttirfrá
Fædd 5. febrúar 1939
Dáin 11. maí 1988
Hverju sem ár
og ókomnir dagar
að mér víkja
er ekkert betra
en eiga vini
sem aldrei svíkja. (Davíð)
Hún Edda er dáin, við stöndum
eftir hnípin og spyijum hvers vegna
hún. Ég ætla að minnast hennar
fáum orðum. Edda eins og hún var
alltaf kölluð fæddist í Vatnsdal í
Vestmannaeyjum, dóttir hjónanna
Ingibjargar Olafsdóttur og Sigurðar
Högnasonar. Edda ólst upp í Vatns-
dal ásamt systkinum sínum fímm.
Hún var næst yngst og sú fyrsta
sem fer. Aðeins ellefu ára gömul
missti hún föður sinn og var það
mikið áfall fyrir okkur systkinin og
móður okkar. í Vatnsdal var oft
glatt á hjalla, margt fólkið og fag-
urt bæjarstæðið og umhverfið.
Edda kunni vel að meta fagurt
umhverfi og fegurð Eyjanna heill-
aði hana. Hún var góðum gáfum
gædd og var hún vel hagmælt, bjó
til falleg kvæði og ljóð og lög við
sum kvæða sinna. En hún flíkaði
ekki þessum gáfum sínum, hafði
þetta bara fyrir sína nánustu. Við
eigum eftir að ylja okkur við þessi
fallegu ljóð í minningunni um hana.
I sínum veikindum bar hún sig sem
hetja. Þann 30. desember 1961
kvæntist Edda Ólafi Tryggvasyni
málarameistara. Edda og Olli
byggðu sér hús við Gerðisbraut en
misstu það í gosinu, það var mikið
áfall. Síðan keyptu þau sér hús á
Dverghamri 32 og bjuggu þar. Þeim
varð þriggja bama auðið, þau era
Tryggvi Þór, Sigurður Ómar og
Linda Björk, aðeins 14 ára. Linda
og Sigurður era enn í foreldrahús-
um en Tryggvi Þór á orðið sitt eig-
ið heimili, giftur Brynhildi Baldvins-
dóttur sjúkraliða og þau eiga einn
dreng, Olaf Aron, og var litli ömmu-
drengurinn ljósgeisli Eddu. Og var
það dýrðlegt að hún skyldi lifa það
að verða amma, því hún var mjög
bamgóð. Olli og Edda áttu yndis-
legt heimili, bæði samhent í að hlúa
að því og bömum sínum. Það var
mikið gæfuspor þegar þau giftu sig
og vora þau mjög fallegt par. Edda
var ekki fyrir það að trana sér fram,
hennar heimur var heimilið, eigin-
maður og bömin, og þar vann hún
sín störf og hlúði að sinni fjölskyldu
sem hún unni svo heitt. Edda var
trúuð kona og trúði á Guð sinn, það
sýndi sig í baráttu hennar við erfið-
an sjúkdóm. Og ég verð að minnast
á Olla. Hann stóð eins og klettur
við hlið hennar, vakti yfír henni dag
og nótt þar til yfír lauk og bömin
og tengdadóttirin. Við söknum öll
Eddu og sárastur er söknuðurinn
hjá eiginmanni og bömum og aldr-
aðri móður Eddu, sem lifir hana
81 árs. Elsku Olli minn, Linda,
Siggi, Tryggvi, Binna og Olli litli,
elsku mamma og tengdamóðir Eddu
og allir aðrir ástvinir og vinir, Guð
gefí ykkur styrk til að standast
þessa miklu sorg. Edda trúði á
handleiðslu Guðs og veit ég að hún
hefur fengið dásamlegar móttökur
handan móðunnar miklu. Svo kveð
ég elsku systur mína og þakka
henni samfylgdina gegnum árin og
veri hún svo Guði faljn.
Ásta systir
Það skilur enginn augnablikið, fyrr en það
er farið.
Það skilur enginn nýja sköpun, fyrr en henni
er lokið.
Og enginn þekkir stund hamingjunnar, fyrr
en hún er liðin.
Gunnar Dal
I dag verður jarðsungin frá
Landakirkju frænka mín, Kristín
Ester Sigurðardóttir, Dverghamri
32, Vestmannaeyjum, sem andaðist
þann 11. maí sl., eftir erfiða sjúk-
dómslegu. Edda, eins og hún var
jafnan kölluð, var fædd 5. febrúar
Sigurðar-
Vatnsdal
1939, dóttir hjónanna Ingibjargar
Ólafsdóttur frá Vík í Mýrdal og
Sigurðar Högnasonar frá Vatnsdal
í Vestmannaeyjum.
Ung að áram missti hún föður
sinn, sem lést langt um aldur fram
frá 6 bömum, og var Edda þeirra
næstyngst. Edda tók föðurmissinn
nærri sér og hefur hann vafalaust
haft mótandi áhrif á uppvöxtinn.
Ólst hún síðan upp í stóram hópi
systkina og frændfólks og hefur
það eflaust orðið til þess að efla
þau fjölskyldu- og ættartengsl, sem
urðu ríkur þáttur í fari hennar og
hún ræktaði æ síðan. Með því að
við voram jafnöldrar og ólumst upp
í sama húsi sköpuðust á milli okkar
náin tengsl, sem vora efld og við-
haldið allt frá því á hinum gáska-
fullu unglingsáram og fram til hins
síðasta. Era þau mörg augnablikin,
sem nú leita fram í hugann og gott
er að hafa átt.
Þann 30. desember 1961 gekk
Edda að eiga æskuvin sinn og unn-
usta, Ólaf Tryggvason, málara hér
í Vestmannaeyjum, en þau höfðu
þá búið saman frá árinu 1957, og
var það mikið heillaspor, því heil-
steyptari eiginmann er vart hægt
að hugsa sér. Eftir að þau hófu
57
sambúð varð heimilið hennar starfs-
vettvangur, jafnframt því að vera
hennar líf og yndi. Þau eignuðust
3 mannvænleg böm, en þau era:
Tryggvi Þór, f. 11. febrúar 1958,
hans kona er Brynhildur Baldurs-
dóttir og eiga þau saman soninn
Ólaf Aron, f. 17. júlí 1987.
Sigurður Ómar, f. 16. október
1962 og Linda Björk, f. 18. sept-
ember 1973.
Edda bjó eiginmanni sínum og
bömum gott heimili, þar sem ástríki
og reglusemi vora í heiðri höfð.
Edda varð þannig húsmóðir að
ævistarfí og þótt slík iðja sé kannski
ekki í tízku nú sem stendur á tímum
sóknar eftir ýmsu því, sem mölur
og ryð fær að lokum grandað, þá
er það nú samt svo, að þeir sem
hafa orðið þeirrar gæfu aðnjótandi
að hafa móðurina sem homstein
heimilisins munu búa að því lengi
og ekki vilja hafa farið þess á mis.
Munu stundir hamingjunnar enda
hafa verið ófáar á heimili þeirra
Eddu og Olla.
Við Edda voram leikfélagar í
æsku og héldum ætíð okkar sam-
bandi. Æxlaðist enda svo til að eft-
ir að við stofnuðum heimili varð
töluverður samgangur á milli og
eiginmenn okkar urðu góðir kunn-
ingjar. Urðum við því oft samstíga
í starfí og leik og skal hér þakkað
fyrir margar ánægjulegar sam-
verastundir, jafnframt því sem við
Jón vottum eiginmanni og bömum
okkar dýpstu samúð og biðjum Guð
að styrkja þau í sorginni og um
alla framtíð.
Svala Hauksdóttir
t
Mágur minn,
KRISTINN TRYGGVASON,
Kvisthaga 10,
lést í Borgarspítalanum 16. þ.m. Útförin verður gerð frá Fossvogs-
kirkju, miðvikudaginn 25. maí, kl. 16.30.
Fyrir hönd aðstandenda,
Dagbjört Finnbogadóttir.
t
Móðir okkar, tengdamóðir og amma,
GUÐRÚN PÁLSDÓTTIR
frá Rifshalakotl,
dvalarheimillnu Lundl, Hellu,
verður jarðsungin frá Oddakirkju laugardaginn 21. maí kl. 14.00.
Tyrfingur Þorsteinsson,
Sigríður Þorsteinsdóttir,
Sigurður Þorsteinsson,
Inga Þorsteinsdóttir,
Ingibjörg Þorsteinsdóttir,
Aðalheiður Þorsteinsdóttir,
Þóra Þorsteinsdóttir,
Anna Þorsteinsdóttir,
Svava Þorsteinsdóttir,
Hafstelnn Auðunsson,
Guðrún Jónsdóttir,
Jakob Sveinbjörnsson,
Einar Erlendsson,
Óskar Haraldsson,
Smári Guðlaugsson,
Páll Jónsson
og barnabörn.
t
Útför móður okkar, tengdamóöur, ömmu og langömmu,
ÓLAFÍU HALLDÓRSDÓTTUR,
Vallargötu 14,
Vestmannaeyjum,
fer fram frá Landakirkju laugardaginn 21. maí kl. 14.00.
Ásta Böðvarsdóttir,
Marta Böðvarsdóttir,
Ármann Böðvarsson,
Ásdís Böðvarsdóttir,
Dóra Böðvarsdóttir,
Hilmar Böðvarsson, Sœbjörg Jónsdóttir,
Reynir Böðvarsson, Sigurlaug Vilmundardóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Halldór Guðmundsson,
Jóna Bjarnadóttir,
Þórður Snjólfsson,
t
Útför systur okkar og fóstursystur,
ÖSSURÍNU BJARNADÓTTUR
frá Bolungavík,
sem lést 8. þ.m., fer fram frá Fossvogskirkju í dag, föstudaginn
20. maí, kl. 13.30.
Jóna Bjarnadóttir,
Asta Bjarnadóttir,
Steingrímur Bjarnason,
Jóhann Kristjánsson.