Morgunblaðið - 26.07.1988, Page 1

168. tbl. 76. árg.
ÞRIÐJUDAGUR 26. JÚLÍ 1988
Prentsmiðja Morg-unblaðsins
Nagorno-Karabak:
Fimm mánaða
verkfalli lokið
Reuter
Þessa mynd létu armenskir andófsmenn fréttamönnum í té í Moskvu um helgina. Á henni má sjá
Khatsjik Zakharjan, 22 ára gamlan, borinn helsærðan á sjúkrahús. Zakliarjan varð fyrir skoti er her-
inn réðst gegn Armenum sem tekið höfðu flugvöllinn í Jerevan á sitt vald hinn 5. júlí síðastliðinn.
Talsmenn hersins sögðu í upphafi að Zakhaijan hefði orðið fyrir gúmmíkúlu og Iátist af hennar völdum
en nú þykir víst að um blýkúlu hafi verið að ræða.
frakar segjast reiðubún-
ir að kalla herinn heim
Níkósíu. Daily Telegraph, Reuter.
ÍRAKAR segjast hafa dregið herlið sitt til baka úr suðurhluta írans og
til standi að allir íraskir hermenn verði horfnir úr íran í dag, þriðju-
dag. írakar hafa sótt hart fram í stríðinu við írani undanfarna daga
þrátt fyrir að friðarhorfur hafi vænkast síðan íranir féllust á vopna-
hlésályktun Sameinuðu þjóðanna. íranir segjast hafa fellt fjögur þús-
und óvinahermenn og þannig hrakið Iraka á brott. Fréttaskýrendur
segja að írakar hafi með framrás sinni viljað ná sem ákjósanlegastri
samningsstöðu, m.a. að ná sem flestum stríðsföngum, áður en gengið
verður til friðarsamninga og segjast írakar hafa snúið sjálfviljugir
heim.
Sérfræðinganefnd á vegum Sam-
einuðu þjóðanna er nú komin til Teh-
eran, höfuðborgar írans, til að ræða
tæknileg framkvæmdaatriði vopna-
hlés en hin mannskæðu átök undan-
fama daga hafa flækt samningaum-
leitanir. Búist er við að Perez de
Quellar, framkvæmdastjóri Samein-
uðu þjóðanna, ákveði dagsetningu
vopnahlés eftir að hafa fengið
skýrslu sérfræðinganna en þeir heim-
sækja Bagdað, höfuðborg íraks,
síðar í vikunni.
Ali Akbar Velayati, utanríkisráð-
herra írans, kom til New York í gær
og von er á Tariq Aziz, íröskum
starfsbróður hans, í dag. De Quellar
segist ætla að ræða við þá hvom í
sínu lagi fyrst um sinn en vonast til
að þeir fallist á að hittast milliliða-
laust síðar í vikunni.
Paulo Nogueira-Batista frá Bras-
Deilt um vægi Ebbe
Carlsson-málsins
Stokkhólmi. Frá Erik Liden, fréttaritara Morgunblaðsins.
ÓLGAN i kringum Ebbe Carlsson-málið heldur áfram af fullum
krafti. í gær krafðist til dæmis stjórnarandstaðan, að Carl Lidbom,
sendiherra Svía í París og kunnur jafnaðarmaður, segði af sér sem
formaður nefndar, er fjallar um framtiðarskipan leyniþjónustunnar.
Tilefni kröfunnar er, að Lidbom
sagði í viðtali við sænsku fréttastof-
una TT, að Ebbe Carlsson-málið
væri „smámál", sem helst mætti
líkja við stöðumælabrot. Er stjórn-
arandstaðan æf yfir þessum um-
mælum og hún og Holger Romand-
er, fyrrum yfirmaður sænsku lög-
reglunnar, krefjast þess, að hann
taki þau aftur.
Lögfræðingurinn Henning
Sjöström hefur nú velt upp nýrri
hlið á þessum málum öllum en í
grein, sem hann skrifaði um yfir-
heyrsluna yfir Sune Sandström,
yfirmanni leyniþjónustunnar, held-
ur hann því fram, að kynferðismál,
samkynhneigð, komi þar mikið við
sögu. Hafa margir orðið til að taka
undir það með honum, t.d. flestir
leiðarahöfundar dagblaðanna, og
er bent á, að samkynhneigð sé eins
og rauður þráður í gegnum njósna-
mál erlendis.
Ebbe Carlsson vísar þessum
vangaveltum þverlega á bug og
segist hvorki hafa orðið var við
neitt slíkt í rannsókninni á morði
Palme né sé því til að dreifa í vina-
hópi hans.
ilíu, forseti Öryggisráðs SÞ, sagði í
gær að framkvæmdastjórinn byggist
við að geta tilkynnt um dagsetningu
vopnahlés innan 10 daga.
Moskvu. Daily Telegraph, Reuter.
HÖRÐ afstaða sovéskra stjórnvalda í Moskvu batt loks enda á fimm
mánaða langt verkfall Armena í héraðinu Nagorno-Karabak í sovétlýð-
veldinu Azerbajdzhan. Verkamenn héldu í gær aftur til vinnu sinnar
í verksmiðjum og hjá samgöngufyrirtækjum, en starfsemi þeirra hefur
hefur legið niðri allan tímann. Um helgina lauk einnig verkföllum í
Armeníu sem staðið höfðu í tvær vikur.
Tveir þriðju hlutar íbúa í Nag-
omo-Karabak eru armenskir og
kristinnar trúar. Héraðið lýtur stjórn
Azerbajdzhans, lýðveldis þar sem
múhameðstrúarmenn eru ! meiri-
hluta. Armenar í Nagomo-Karabak,
dyggilega studdir af íbúum Jerevan,
höfuðborgar Armeníu, hafa krafist
þess að héraðið sameinist Armeníu.
í síðustu viku Qallaði forsætis-
nefnd Æðsta ráðsins um málið og
hafnaði alfarið kröfu þessari af ótta
við að slíkar þjóðemisróstur breidd-
ust út um Sovétríkin auk þess sem
óeirðimar voru ógnun við miðstjóm-
arvaldið í Sovétríkjunum. Breska
útvarpið BBC sagði frá því í gær að
ein af niðurstöðum forsætisnefndar-
innar ráðsins hefði verið sú að hátt-
settum embættismanni hefði verið
fengið allsherjarvald yfir her og lög-
reglu í Armeníu. Ennfremur hefði
yfirvöldum í Armeníu og Azerbajdz-
han verið fyrirskipað að aðstoða
hann á alla lund.
Sovéska sjónvarpið greindi frá því
í gær að 78% verkamanna í stærstu
verksmiðjum Stepanakert, höfuðstað
Nagomo-Karabak, hefðu snúið aftur
til vinnu sinnar. Væru íbúar héraðs-
ins orðnir langþreyttir á árangurs-
lausu verkfalli. í viðtölum við verk-
fallsmenn kom þó fram að þeir hefðu
ekki enn gefið upp alla von. „Þó við
Bretland:
Mælt með einka-
væðingu fangelsa
London. Reuter.
BRESK yfirvöld áforma að fela
einkaaðilum að reka fangelsi til
að reyna að draga úr þrengslum
í breskum fangelsum og bæta að-
búnað fanganna, segir í nýútkom-
inni skýrslu stjórnarnefndar um
úrbætur á sviði betrunarmála.
„Við þurfum á dirfsku og ímynd-
unarafli að halda til að finna Ieið-
ir til þess að fangelsi landsins
geti orðið við þeim kröfum sem
til þeirra eru gerðar,“ segir
Douglas Hurd, innanrikisráðherra
Bretlands, í samtali við Reuters-
fréttastofuna.
Þrengsli og óþrifnaður í breskum
fangelsum hafa valdið fangaupp-
reisnum undanfarin tvö ár. Embætt-
ismenn sem starfa að fangelsismál-
um segja að ekki standi til að einka-
væða þau fangelsi, sem þegar eru
starfandi, heldur fela einkaaðilum
að reka nýjar betrunarstofnanir, ein-
ir og sér eða í samvinnu við hið opin-
bera.
Margir hafa orðið til að gagnrýna
þessa róttæku hugmynd og spá því
að einkareksturinn komi niður á
hreinlæti, starfsmannafjölda og öðr-
um aðbúnaði fanganna. Auk þess
væri það hættulegt fyrir almanna-
heill ef einkafyrirtæki sæju sér hag
í því að afbrotamönnum fjölgaði.
Skýrslan um nýbreytni I fangelsis-
málum er til umræðu fram í nóvem-
ber en þá verður hafinn undirbúning-
ur að lagafrumvarpi sem leggja á
fyrir þingið í lok næsta árs.
hættum verkfallinu þýðir það ekki
að deilan sé leyst," sagði einn þeirra.
Sjá „Forystumenn andófsins
. . .“ á bls. 31.
Búrma:
Ne Win
segir af sér
Rangoon. Reuter.
Sósíalistaflokkur Búrma sam-
þykkti í gær afsögn formanns
flokksins, Ne Wins, en hann hefur
verið valdamesti maður landsins
frá árinu 1962 þegar flokkurinn
hrifsaði til sin völdin. Sósíalista-
flokkurinn samþykkti einnig af-
sögn Sans Yus, varaformanns
flokksins, sem talinn hafði verið
líklegur arftaki Ne Wins.
Efnt var til flokksþings með stutt-
um fyrirvara til að ræða viðbrögð
við fimm mánaða óeirðum í landinu
sem kostað hafa 200 manns lífið.
Ne Win bauðst til að segja af sér í
upphafí þingsins og sagðist axla
nokkra ábyrgð á hinu hörmulega
ástandi í landinu. Stjómmálaskýr-
endur draga í efa að leiðtoginn ætli
að afsala sér öllum áhrifum.
Afkomu íbúa Búrma hefur hrakað
jafnt og þétt síðan Ne Win komst
til valda. Fyrrum var Búrma eitt
auðugasta land Asíu en á síðasta ári
kölluðu alþjóðastofnanir landið van-
þróaðasta ríki heims.
Ekki hefur verið ákveðið hver
verður eftirmaður Ne Wins, sem er
77 ára gamall. Flokksráðstefnan
hafnaði hins vegar tillögu hans um
þjóðaratkvæðagreiðslu til að skera
úr um hvort leggja ætti niður eins-
flokkskerfið.
Sjá einnig „Af erlendum vett-
vangi“ á miðopnu blaðsins.
Ofur-
hugi í
Hong
Kong
Breski hermað-
urinn Peter
Dahle býst til
að láta síga nið-
ur eftir Hope-
well Center,
sem er 196 m á
hæð og hæsta
bygging Hong
Kong. Dahle
tókst ætlunar-
verk sitt, setti
heimsmet og
aflaði dágóðs
fjár til góð-
gerðarmála í
leiðinni.
Reuter