Morgunblaðið - 27.07.1988, Blaðsíða 29

28
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. JÚLÍ 1988
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. JÚLÍ 1988
29
pJtrgi! Útgefandi Árvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Aðstoðarritstjóri Björn Bjarnason.
Fulitrúar ritstjóra Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen.
Fróttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðslá: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 70 kr. eintakið.
Græningjar og
dómstólar
Greenpeace og nokkur önn-
ur samtök, sem vinna að
umhverfísvernd í Bandaríkjun-
um hafa lýst því yfir, að sam-
tökin hyggist leita til dómstóla
til þess að gefa viðskiptaráð-
herra Bandaríkjanna fyrirmæli
um að gefa út svonefnda stað-
festingarkæru á hendur Islend-
ingum vegna hvalveiða, sem
gæti haft það í för með sér,
að viðskiptabann yrði sett á
innflutning okkar til Banda-
ríkjanna. Eins og kunnugt er
af fréttum náðist samkomulag
milli ríkisstjóma Islands og
Bandaríkjanna fyrr í sumar um
hvalveiðar okkar í vísindaskyni
og viðskiptaráðuneytið hefur
því ekki haft uppi áform um
að senda slíka kæru til forset-
ans.
í Bandaríkjunum ríkir full-
kominn aðskilnaður milli dóms-
valds, löggjafarvalds og fram-
kvæmdavalds. í deilum okkar
við Bandaríkjamenn höfum við
stundum átt erfítt með að gera
okkur grein fyrir því, að sam-
skipti þings og ríkisstjómar þar
em með allt öðrum hætti en
hér hjá okkur eða í Evrópulönd-
um yfírleitt. Þingið getur farið
sínu fram, hvað sem skoðunum
ríkisstjómar eða forseta líður.
Þá er líka ljóst, að hvert ráðu-
neyti í Washington starfar á
mjög sjálfstæðum gmndvelli,
þannig að sjónarmið utanríkis-
ráðuneytis eða vamarmála-
ráðuneytis vega ekki endilega
þungt í viðskiptaráðuneytinu.
Með sama hætti er sjálfstæði
dómstóla gagnvart fram-
kvæmdavaldi og löggjafarvaldi
algjört. Hæstaréttardómarar
em að vísu tilnefndir af forseta
og verða að hljóta staðfestingu
þingsins, en bæði Hæstiréttur
og aðrir dómstólar á lægri dóm-
stigum em þekktir fyrir að
veita stjómvöldum margvíslegt
aðhald. Hæstiréttur Banda-
ríkjanna hefur oft kveðið upp
stefnumarkandi dóma, sem
hafa ráðið úrslitum um þjóð-
félagsþróun í Bandaríkjunum,
t.d. í réttindabaráttu blökku-
manna.
Fari umhverfísvemdarsinnar
með hvalveiðimálið fyrir dóm-
stóla í Bandaríkjunum getur
enginn aðila þar sagt til um
hver niðurstaða dómstóls verð-
ur. Forsetinn getur í engu
breytt niðurstöðu dómstóls og
þingið getur það ekki heldur.
Það er nauðsynlegt fyrir okkur
íslendinga að átta okkur á
þessum staðreyndum og gera
okkur grein fyrir því, að við
gætum þurft að horfast í augu
við dómsniðurstöðu, sem gengi
gegn hagsmunum okkar.
En hið sama á við um Green-
peace og önnur þau samtök,
sem hafa barizt gegn hvalveið-
um okkar í vísindaskyni. Það
er rétt, sem Halldór Asgríms-
son, sjávarútvegsráðherra, seg-
ir í viðtali við Morgunblaðið í
gær, að tapi Greenpeace slíku
máli fyrir dómstólum vestan
hafs verður að gera þá kröfu
til þessara samtaka, að þau
sætti sig við þá niðurstöðu og
grípi ekki til aðgerða, sem telj-
ast ólöglegar í því skyni að
koma höggi á okkur vegna
hvalveiðanna. í ákvörðun
Greenpeace að fara með málið
fyrir dómstóla hlýtur að felast,
eins og sjávarútvegsráðherra
segir, að þessir aðilar hlíti
dómsniðurstöðu gangi hún
gegn þeim.
Samkomulag okkar við
Bandaríkjastjóm og málarekst-
ur þar í landi af þeim sökum
breyta hins vegar litlu um þá
staðreynd, að við verðum fyrir
sífellt meiri óþægindum vegna
hvalveiðanna á fiskmörkuðum
okkar. Þeir erfiðleikar eru
komnir á það stig, að samning-
ar við Bandaríkjastjórn geta
ekki komið í veg fyrir þá. Þeir
eru einfaldlega fólgnir í afstöðu
almennings víða um heim, sem
hefur vanþóknun á hvalveiðum
okkar. Það hlýtur að byggjast
á mati okkar á þeim hagsmun-
um, sem um er að tefla, bæði
fjárhagslegum og öðrum, hvort
og hversu lengi við erum tilbún-
ir til að takast á við þá erfið-
leika.
Þau sjónarmið vega orðið
þungt í málflutningi þeirra,
sem vilja halda hvalveiðunum
áfram, að það sé einfaldlega
ekki þorandi að hætta þeim eða
draga úr seladrápi vegna þess,
að þá muni jafnvægið í hafínu
raskast. Þeir, sem halda þeim
röksemdum fram eru þeirrar
skoðunar, að stöðvun hvalveiða
nú geti haft afdrifaríkar afleið-
ingar fyrir afkomu þjóðarinnar
á næstu öld. Þetta er afstaða,
sem ber að virða um leið og
við komumst ekki hjá því að
horfast í augu við veruleikann
á útflutningsmörkuðum okkar
nú.
Stofnun Sigurðar Nordal:
Málþing um kennslu og rann-
sóknir í íslenskum fræðum
í ODDA, húsi hugvísindadeildar Háskóla íslands, hófst fram með fyrirlestrahaldi og umræðum. Tíu fræðimenn veitingastað hér í bæ. Fyrr um daginn höfðu farið fram
málþing tíu erlendra fræðimanna á sviði íslenskra fræða frá níu löndum tóku þátt í málþinginu ásamt íslensku fyrirlestrar í Odda og þaðan var haldið rakleiðis að Bessa-
sunnudaginn 24. júlí og stóð það til 26. júlí. Málþingið þátttakendunum. Morgunblaðið náði tali af sex þátttak- stöðum, þar sem forseti íslands, Vigdís Finnbogadóttir,
er haldið á vegum stofnunar Sigurðar Nordal og fór það endum á málþinginu þar sem þeir sátu að snæðingi á tók á móti fræðimönnunum.
Paula Vermeyden:
Áhuginn
vaknaði við
að lesa um
ragnarök
PAIJLA Vermeyden kennir
íslensk fræði við háskólann í
Amsterdam. Hún hefur þýtt
Vínlandssögurnar og frásagnir
úr norrænni goðafræði á hol-
lensku. Þá hefur Vermeyden
skrifað greinar um íslendinga-
sögur, meðal annars Krókarefs
sögu.
Fyrirlestur Vermeyden fjallaði
um athuganir hennar á Eyrbyggju.
„Ég ætla að fjalla um stíl Eyr-
byggju," sagði Vermeyden, „og
meira að segja stíl Berserkjaþátt-
arins. Ég hef verið að rannsaka
Eyrbyggju, las hana gaumgæfi-
lega í vetur og ætla að skrifa dokt-
orsritgerð um söguna, stíl hennar
og byggingu."
Paula Vermeyden segir að sér
gangi bærilega að nálgast þau rit
sem hún notar við fræðistörf sín í
Amsterdam. „Sögumar eru til og
einnig helstu aðstoðarrit. Við há-
skólann er gott safn gamalla bóka
og það hefur gengið ágætlega að
kaupa nýjar bækur í það hingað
til.“
Spurð um samskipti við aðra
fræðimenn sagði Vermeyden að
nú kenndu þijár konur íslensk
fræði við hollenska háskóla en
reyndar væri ein þeirra að fara á
eftirlaun. Vermeyden sagði að
helstu samskipti hennar við aðra
fræðimenn væru við þýska starfs-
bræður. „Einnig leggur talsvert
af hollensku áhugafólki stund á
íslensk fræði," sagði Vermeyden,
„en ég hef ekki mikil samskipti
við það, við hittumst kannski einu
sinni á ári.“ Vermeyden kom
fyrst til íslands árið 1955 og hefur
komið hingað um það bil annað
hvert ár síðustu tvo áratugi. „Ég
kem þó ekki alltaf til að stunda
rannsóknir," sagði Vermeyden.
„Stundum kem ég bara til að heim-
sækja vini og kunningja.“
íslenska er skyldunámsgrein hjá
þeim nemendum háskólans í Amst-
erdam sem læra Norðurlandamál.
Þeir læra fomíslensku í tvo tíma
á viku í eitt ár. Það gera um 20
nemendur í ár að sögn Vermeyd-
en. Einnig er nútímaíslenska kennd
sem valgrein og eru nú fimm nem-
endur að læra hana við skólann.
„Ég fékk fyrst áhuga á íslensku
vegna þess að á heimili mínu var
til bók um goðafræði og þar var
sagt frá ragnarökum," sagði Ver-
meyden. „Mér fannst þetta svo
skemmtileg frásögn að ég ákvað
að læra að lesa Eddu á íslensku.
Þannig byrjaði íslenskunám mitt
en aðallega lagði ég stund á hol-
lensku. Svo fékk ég styrk til ís-
landsfarar og þannig hefur þetta
undið upp á sig. Ég hafði gaman
af að lesa íslendingasögurnar og
er farin að lesa nútímaíslensku.
Ég er ákaflega hrifin af Stephan
G. Stephanssyni og ætlaði upp-
runalega að skrifa um hann en það
varð ekkert úr því. Prófessorinn
minn bannaði mér það, sagði að
það væru engin tengsl á milli
kennslu minnar og Stephans G.
Ég mun því skrifa um hann seinna
og er búin að viða að mér heil-
miklu efni.
Ég varð því að skipta um við-
fangsefni og Eyrbyggjasaga varð
fyrir valinu. Mér finnst þetta mjög
skemmtileg og raunar merkileg
saga. Efni hennar er mjög fjöl-
breytilegt, í henni eru draugasög-
ur, sögur af fólki að beijast, mikil
ástarsaga og loks þessi einkenni-
lega saga af Bimi Breiðvíkingi í
Vesturheimi. Það er gaman að
velta því fyrir sér hvernig svona
saga varð til og hvað höfundurinn
hefur haft í huga þótt ég geti auð-
vitað ekki svarað því.“
Jonna Louis-Jensen:
Vil rannsaka
hlut kvenna í
Islendinga-
sögunum
Jonna Louis-Jensen er prófes-
. sor við Hafnarháskóla og sér-
fræðingur á Arnastofnun í
Kaupmannahöfn. Hún hefur
annast vísindalegar textaútgáf-
ur hjá Arnastofnun og skrifað
margt um textafræði fornrita,
ekki síst konungasagna.
„Fyrirlestur minn var um blæju
Guðrúnar Ósvífursdóttur," sagði
Louis-Jensen. „Menn hafa ímynd-
að sér að þessi blæja hafi verið
eins konar höfuðfat eða lindi en
ég ætla að hún hafi verið einhvers
konar dúkur sem hefur verið not-
aður í kirkju. Ég hugsa mér að
höfundur Laxdælu hafi verið
staddur í kirkju og þá séð svona
dúk og hugsað sér að þetta hafi
verið nógu skrautleg blæja til að
láta Guðrúnu binda um sig. Minnst
er á svona dúka í gömlum kirkju-
máldögum.
Það má eiginlega segja að þessi
fyrirlestur sé neðanmálsgrein við
rannsókn sem elcki hefur verið
gerð á konum í íslendingasögun-
um. Ég hef áhuga á að rannsaka
hlut kvenna í íslendingasögunum
og þær fyrirmyndir þeirra sem ég
ímynda mér að hafí verið til á
Sturlungaöld. Það halda sumir því
fram að þessar konur, það er kon-
ur sem höfðu völd í þjóðfélaginu
hafi ekki verið til. Ég þykist geta
séð það á Sturlungu að það hafí
alltaf verið til konur sem höfðu
áhrif og völd.
Þetta fæst ég þó bara við í tóm-
stundum mínum, aðallega fæst ég
Lars Lönnroth. Morgunbiaðið/KGA
Marianne E. Kalinke.
við að gefa út texta og kennslu.
Ég kenni við Hafnarháskóla en
næsta vetur verð ég í Þórshöfn í
Færeyjum við kennslu. Ég tala
reyndar ekki færeysku en vonast
til að geta lært hana á fremur
skömmum tíma. Það ætti að auð-
velda mér færeyskunámið að
kunna íslensku.
Ég hef kennt fomíslensku en
íslenskur sendikennari kennir
nútímamálið. Fílólógían sem ég
kenni er einhvers konar blanda af
bókmenntafræði og málfræði. Mér
skilst að hún sé ekki stunduð leng-
ur við Háskóla Islands. Að minnsta
kosti eru tveir íslendingar í námi
í fílólógíu í Kaupmannahöfn vegna
þess að þeir þykjast ekki geta lært
fílólógíu við háskólann hér.
Rannsóknimar felast í því að
skoða texta frá öllum mögulegum
sjónarhomum og tilraunum til að
gera þá skiljanlega fyrir nútíma-
fólk, þannig að það skynji þann
bakgmnn sem upphaflegir lesend-
ur textans höfðu. Starf mitt hefur
aðallega fólgist í því að annast
útgáfu á handritum."
Það vekur athygli að Louis-
Bjarne Fidjestöl.
Richard Perkins
Jensen talar íslensku með mjög
litlum hreim og var hún því spurð
hvort hún hefði búið á íslandi. „Ég
kom til íslands skömmu eftir stúd-
entspróf og var hér í átta mánuði
sem au-pair stúlka í Reykjavík,“
sagði Louis-Jensen. „Þá lærði ég
að tala íslensku og hef síðan haft
tækifæri til að tala íslensku við
samstarfsmenn mína á Árnastofn-
un.“
Bjarne Fidjestöl:
Aldursgrein-
ing Eddu-
kvæða
Bjarne Fidjestöl er prófessor
í norrænni textafræði við
Björgvinjarháskóla. Doktors-
ritgerð hans fjallar um kon-
ungakvæðin og nefnist Det
norröne fyrstediktet. Bjarne
Fidjestöl hefur einnig skrifað
Paula Vermeyden
Jonna Louis-Jensen
fjölda grein, meðal annars um
dróttkvæði, textafræði og rann-
sóknir á dróttkvæðum og fom-
sögum. Fyrirlestur Bjarne hét
“Tankar om datering av edda-
dikt“ og fjallaði um hvernig
aldursgreina ætti Eddukvæði.
Bjarne stundaði nám í íslensku
fyrir erlenda stúdenta veturinn
1963 og 1964 í Háskóla íslands
og kenndu honum þar meðal
annarra ágætra manna
íslenskukennararnir Finnbogi
Guðmundsson og Halldór Hall-
dórsson.
„Ég ræddi um að hve miklu leyti
það væri almennt hægt að ákvarða
aldur eddukvæða í fyrirlestri
mínum,“ sagði Bjame Fidjestöl í
samtali við blaðamann. „Ég tel að
það sé ekki mögulegt að ákvarða
aldur þeirra nákvæmlega en hins
vegar er hægt að færa fram rök-
semdir fyrir því að eitt kvæði er
eldra en annað. Mér finnst mjög
mikilvægt að það sé gert því goða-
kvæði sem eru ung hafa allt aðra
merkingu en ef þau eru gömul og
ef ekkert er vitað um aldur þeirra
er engin leið að skilja þau. Séu þau
ort í kristni hafa þau allt aðra
merkingu en ef þau eru ort í heiðni.
Menn eru engan veginn sam-
máia um aldur eddukvæða. Á átj-
ándu öld voru uppi menn sem héldu
því fram að eddukvæði var frá
sama tíma og Gamla Testamentið
en aðrir héldu því fram að þau
væru frá sextándu öld. Ég reyni
að leiða hugann frá þessu og
stunda mínar rannsóknir óháð
þessum vangaveltum. Menn geta
aldrei orðið sammála um aldur
eddukvæða. Mjög gömul kvæði
hafa verið geymd í munnlegri
geymd og það sem geymist í munn-
legri geymd breytist í rás tímans.
Það eykur enn á vandann við að
aldurgreina eddukvæði. Snorri
sagði: “Þær sögur sem sagðar eru
hafa geymzk í manna munni.““
Bjame sagði að mikill áhugi
væri í Noregi fyrir íslenskum fræð-
um enda væru tungumálin skyld.
Stúdentar í Noregi lesa fornís-
lensku og fomnorsku og einnig
stendur þeim til boða að lesa
nútímaíslensku og geta þá valið á
milli hennar og til dæmis latínu.
Marianne E. Kalinke:
Um
hjúskapar-
mál
Prófessor Marianne E. Kal-
inke kennir við Illinoisháskól-
ann í Urbana- Champaign. Hún
hefur skrifað fjölda greina um
riddarasögur og bókina „King
Arthur North-by- Northwest:
The matiére de Bretagne in Old
Norse—Icelandic Romances".
Þá tók Marianne Kalinke sam-
an, ásamt P.M. Mitchell,
„Bibliography of Old Norse-
Icelandic Romances“.
Kalinke var ásamt hinum ráð-
stefnugestunurn á Bessastöðum í
boði forseta íslands og var hún
afar ánægð með þá heimsókn. „Ég
hitti hana þegar ég var hér fyrir
þremur ámm. Ég var styrkþegi
Fullbright-stofnunarinnar og hún
bauð styrkþegum til sín á Bessa-
staði. Hún er afar skemmtilegur
gestgjafi og hefur lagt sitt af
mörkum til að kynna Island fyrir
umheiminum. Hún er stórkostlegur
fulltrúi lands ykkar."
- Gætirðu sagt hvað fyrirlestur
þinn fjallaði um í hnotskum?
„Mitt svið em tengsl íslenskra
bókmennta við evrópskar bók-
menntir og hef ég einkum fengist
við að athuga þátt „rómönsunnar"
en hana er helst að finna í Riddara-
sögum og sumum Fomaldasögum.
Fyrirlestur minn fjallaði um af-
markað frásagnarsvið í þessum
bókmenntum sem sagt hjúskapar-
málin. Hvemig biðla eigi til konu,
hvaða hindranir em á veginum og
svo framvegis. Þar leita ég fanga
í Meykonungasögum. í mörgum
þeirra er kvenpersónan einkabam
sem tekur við völdum af föður
sínum. Hún er afar eftirsóttur
kvenkostur og á sér marga von-
biðla en hafnar þeim öllum. Hún
leikur þá grátt en sögumar fíalla
um það hvernig vonbiðlamir
yfirstíga allar hindranir og og fá
hana til að giftast sér að endingu.
I fyrirlestri mínum sýndi ég
fram á að þessi frásagnarmáti virð-
ist vera séríslensk bókmennta-
grein. Aðeins á íslandi er til sagna-
bálkur sem fjallar um þetta efni:
Konu sem vill ekki bindast manni
og lýsir þeim atburðum sem eiga
sér stað þar til maðurinn fær loks
samþykki hennar. Ég sýndi einnig
fram á það að þessi bókmenntateg-
und festir hér rætur þegar íslensk-
ur biskup sem uppi var á 14. öld,
Jón Halldórsson, þýddi hetjukvæði
sem nú er týnt. Ég reyndi að sýna
fram á að frásagnarmátinn í
Kláusarsögu á sér hliðstæðu við
sögu úr 1101 nótt.
Þessi bókmenntagrein, sem
byggir á þessum sérstaka frásagn-
armáta, á sér enga hliðstæðu í
bókmenntum annarra þjóða. Þessi
þróun, sem við sjáum stað í Mey-
konungasögum, er séríslenskt fyr-
irbrigði. Líklega voru þó til evróp-
skar og austurlenskar sögur með
þessum frásagnarmáta en að und-
anskilinni þessari einu sögu úr
1101 nótt þá fyrirfinnst þessi bók-
menntagrein hvergi nema á ís-
landi.“
Richard Perkins:
Stofnun
Sigurðar
Nordals
mikilvæg
fyrir okkur
RICHARD Perkins er kennari
í norrænu deildinni við Uni-
versity College of London.
Hann hefur fjallað um fornsög-
urnar, meðal annars skrifað
bókina Flóamanna saga, Gaul-
veijabær and Haukr Erlends-
son. Þá þýddi Perkins ásamt
tveimur öðrum Grágás á ensku.
„Fyrirlestur minn mun fjalla um
hluti sem koma fyrir í frásögnum
frá ritöld en eru sagðir vera frá
söguöld," sagði Perkins, „og hafa
verið kjarnar munnmælasaga á rit-
öld. Sem dæmi má nefna að í Þórð-
ar sögu hreðu segir að Þórður
hafi smíðað skála í Flatatungu og
að enn megi sjá skálann. Þessi
skáli hefði því átt að styðja munn-
mælasögur um Þórð hreðu.“
Um þýðingu sína á Grágás sagði
Perkins: „Grágás er afar torskilin,
ég .býst við að það myndi reynast
mörgum íslendingum erfitt að lesa
hana. Það ætti því að geta komið
Islendingum vel að geta stuðst við
enska þýðingu við lestur hennar.
Skýringar okkar ættu einnig að
koma að gagni.
Grágás er mjög mikilvæg til að
útskýra bakgrunn íslendingasag-
anna. I sögunum segir víða að
samkvæmt lögunum hafi átt að
gera svo og svo. Það er því mikill
fengur í því að geta lesið Grágás
til að skilja sögurnar betur. Grágás
er nú bara aðgengileg í útgáfum
frá 19. öld en á að koma út í ís-
lenskum fornritum. Það hafa því
nokkrir sýnt útgáfu okkar áhuga
en við höfum því miður ekki enn
gefið út nema fyrsta bindið. Það
næsta kemur væntanlega út eftir
um tvö ár.“
Perkins segir að breskum há-
skólamönnum gangi ágætlega að
verða sér úti um gamlar íslenskar
bækur á British Museum en að
erfiðara sé að nálgast íslenskar
nútímabókmenntir í London. „Það
er mikilvægt fyrir okkur að fá eins
margar íslenskar bækur og unnt
er en það hefur reynst erfitt, jafn-
vel bara að komast að því hvaða
bækur við ættum að nálgast. Í
þessari ferð minni hef ég rekist á
margar bækur sem ég hafði ekki
hugmynd um að væru til. Stofnun
Sigurðar Nordals er mjög mikilvæg
fyrir okkur að þessu leyti og góð
tilraun til að breiða út íslenska
menningu.“
Að minnsta kosti fimmtán
manns fást nú við kennslu á fomís-
lensku í Bretlandi að sögn Perk-
ins. „Það er því talsverður áhugi
á fomíslensku í Bretlandi," sagði
Perkins, „og í London þar sem ég
kenni em einnig haldin námskeið
í nútímaíslensku og sækja þau nú
sjö nemar.“ Perkins segir að oft
séu nemendurnir af norrænum
uppruna, til dæmis börn norrænna
stúlkna sem hafa gifst Bretum.
Þeir nemendur sem leggja stund á
dönsku, sænsku eða norsku verða
að taka námskeið í forníslensku.
„Við höfum látið þau lesa Banda-
mannasögu og flestir hafa haft
ánægju af því,“ sagði Perkins.
„Þetta hefur vakið áhuga nokkurra
á nútímaíslensku en einnig er hægt
að læra finnsku og færeysku við
háskólann. Það má segja að það
sé svolítil samkeppni á milli þess-
ara tungumála um nemendur."
Perkins segir að þrír kennarar fá-
ist við kennslu á íslensku við há-
skólann í London, þar af einn ís-
lendingur, Guðrún Sveinbjamar-
dóttir.
Perkins segir að það sé sífellt
vandamál að útvega fé til að kosta
íslenskukennsluna og að full þörf
væri á stöðu fyrir mann sem ekki
fengist við annað en hana. „Við
gemm eins vel og við getum en
það væri hægt að gera mun betur
ef við fengjum nægar bækur og
starfsmenn," sagði Perkins.
Lars Lönnroth:
Alþjóðlegt
safnrit um
íslensk
fræði
Lars Lönnroth er prófessor
í almennum bókmenntum við
Gautaborgarháskóla. Hann
hefur skrifað fjölmargt um
íslenskar fornbókmenntir, þar
á meðal ritin „European Sourc-
es of Icelandic Saga-writing:
An Essay based on Previous
Studies“ og „Njáls saga: A
Critical Introduction“.
Lars er Svíi og talar óaðfinnan-
lega ensku. Hann sagði að fyrir-
lestur sinn hefði verið kynning á
safnritinu „Stmcture and Mean-
ing: New Approaches to Old Norse
Literature", sem hann gaf út
ásamt tveimur öðmm fræðimönn-
um. Greinarnar í þessu safni em
allar af meiði nýrrar aðferðarfræði
í bókmenntum sem stunduð hefur
verið undanfarin 20 ár en hefur
lítið verið beitt við rannsóknir á
íslenskum fornbókmenntum.
Safnritinu er skipt í þrjá hluta.
Sá fyrsti fíallar um ljóðlist, annar
um fornsögumar og sá þriðji um
þýddar bókmenntir eins og Ridd-
arasögur og Heilagramanna sögur.
Safnritið er í hæsta máta alþjóð-
legt rit því greinarhöfundar koma
frá öllum heimsálfum, að Afríku
undanskilinni. Þar af er einn grein-
arhöfundurinn Islendingur, Sverrir
Tómasson. Það má kannski segja
að Safnritið sé nokkurs konar til-
raun til framúrstefnu í rannsókn-
um á íslenskum fombókmenntum.
Þó væri rangt að halda því fram
að þær aðferðir sem beitt er í rit-
inu séu mjög róttækar. Þær eru
alls engin nýjung en þeim hefur
hins vegar ekki verið beitt áður
við rannsóknir í íslenskum fom-
bókmenntum. Þær rannsóknir hafa
hingað til verið íhaldssamar og
söguleg heimildaöflun verið megin-
keppikefli slíkra rannsókna.
Safnritið ökkar leggur ríka
áherslu á textarýni þar sem sjónar-
hornið er annað hvort listræn átök
höfundar eða grunntónn íslenskrar
fornmenningar. Við reynum ekki
að rekja sögulega tilurð textans
til víkingaaldar eða neitt slíkt.
Heldur lítum við á textann sem
vitnisburð um menningarlíf á
Sturlungaöld eða sem listræna
framsetningu á því lífi.“