Morgunblaðið - 02.09.1988, Blaðsíða 20

20
1!MOftGlÍííBLAÐÍÐ, FÖST0DÁ!GUÍR 2. áEPlí?StBlEé *Í£Í88
EB-markaðurinn:
Ótti við viðskipta-
hömlur ástæðulaus
- segir Willy De Clercq í fram-
kvæmdanefnd Evrópubandalagsins
Brussel. Frá Kristófer M. Kristinssyni, fréttaritara Morgunblaösins.
BROTLENDING FLUGS DELTA u. 1141
WILLY De Clercq, sem fer með
utanríkisverslun innan fram-
kvæmdastjórnar Evrópubanda-
lagsins, EB, vísaði í vikunni á
Grænland:
Fyrirtækja-
samsteypa í
erfiðleikum
Nuuk. Frá Nils Jorgen Bruun, fréttaritara
Morgunblaðsins.
Fyrirtækjasamsteypa, sem rek-
in er af grænlensku heima-
stjórninni og á togara, frystihús
og fisksölufyrirtækið Royal
Greenland, gerir ráð fyrir
rekstrarhalla sem nemur 380
milljónum danskra króna (um
2,500 milljónum ísl. kr.) á þessu
ári. Heimastjórnin hefur ákveð-
ið að spara í rekstri samsteyp-
unnar, sem er arftaki Konung-
legu Grænlandsverslunarinnar,
og fresta ýmsum framkvæmd-
um hennar á Grænlandi.
Fyrir aðeins tveim mánuðum
taldi stjóm samsteypunnar að hall-
inn yrði 255 milijónir d.kr.
Framleiðslufyrirtæki samsteyp-
unnar hafa um 3000 manns í vinnu
og ársveltan er um 1,2 milljarðar
■d.kr. (tæpir 13 milljarðar ísl. kr.).
í fjárlögum þeim, sem lögð
verða fyrir grænlenska þingið í
haust, er gert ráð fyrir halla hjá
samsteypunni sem nemur 189
milljónum d.kr. (1300 milljónum
ísl kr.). Hallann verður landssjóð-
urinn að fjármagna. Heimastjóm-
in reynir nú að afla fjár ^ alþjóð-
legum lánamörkuðum til rekstrar-
ins. Lánsfjárþörfin er um 100
milljónir Bandaríkjadala (4,6 millj-
arðar ísl.kr.) og sendinefnd heima-
stjómarinnar er nú í Japan til að
semja um lán hjá þarlendum
banka. í sendinefndinni eru einnig
fulltrúar sem eiga að reyna að
vekja áhuga Japana á námu-
vinnslu á Grænlandi,-
bug gagnrýni sem komið hefur
fram innan bandalagsins og ut-
an á hugsanleg áhrif fyrir-
hugaðs innri mprkaðar EB árið
1992 á heimsverslun. Embættis-
og stjórnmálamenn I Banda-
rikjunum og innan Fríverslun-
arbandalags Evrópu (EFTA)
hafa lýst áhyggjum sínum
vegna hugsanlegra viðskipta-
hafta EB til að vernda viðkvæ-
man atvinnurekstur innan
bandalagsins eftir árið 1992.
De Clercq sagði að ótti við að
EB-markaðnum væri ætlað að
mynda eins konar víggirðingar um
iðnað og verslun í aðildarlöndun-
um væri ástæðulaus. Sömuleiðis
sagði hann fullyrðingar innan EB
um að markaðurinn kæmi fyrst
og fremst ríkjum og fyrirtækjum
utan bandalagsins til góða úr lausu
lofti gripnar. Efling atvinnulífs
innán EB mundi skila sér í þrótt-
meiri útflutningsverslun á sama
hátt- og aukið viðskiptafrelsi innan
Evrópu leiddi til fijálsari heims-
verslunar. Velgengi fyrirtækja á
sameinuðum markaði Evrópu-
bandalagsríkjanna kæmi til með
að byggjast á einhveiju öðru en
þjóðemi eigendanna, allir kæmu
til með að hafa jafna möguleika.
,Þeir sem efast um þetta eru að
Íýsa vantrú á eigin getu og ég er
ekki einn af þeim,“ sagði De
Clercq.
Hann sagði jafnframt að breyt-
ingar á samskiptum við ríki EB
væru að vísu óumflýjanlegar en
afstaða bandalagsins yrði óbreytt.
Bandalagið yrði reiðubúið að opna
landamæri sín í samræmi við
GATT-samkomulagið og á grund-
velli gagnkvæmra aðgerða. Ljóst
væri að nokkrar atvinnugreinar
innan EB væru mjög viðkvæmar
og ekki væri hægt að útiloka þann
möguleika að vemdaraðgerðir ein-
stakra aðildarríkja eða hliðstæður
þeirra yrðu látnar gilda fyrir allt
bandalagið eftir 1992. Slíkt yrði
að sjálfsögðu gert í nánu samráði
við helstu viðskiptaaðila banda-
lagsins.
KRGN/Morgunblaftið/AM SIÐUSTU MINUTURNAR
_ 98 farþegar koma um borð í flug 1141
D eftir að vélin kom frá Jackson í Missis-
sippi. Frá Dallas átti að fara til Salt Lake
City en sjö manna áhöfit var um borð.
BVélinni er ekið frá Delta-flugstöðinni,
4E. Þaðan er henni ekið norður mcð
flugstöðvunum og að flugbraut 18L.
Bllla gengur aö ná stélinu upp í
flugtaki og ncfið lyftist aldrei
meira en 25 m frá jörðu.
QBoeing 727-200- vélin hrapar
niður og plægir grasflöt um
100 m suður af flugbrautinni.
BVélin brotnar í tvennt— rétt aftan
við framdymar og við stélið, en þar
er einn þriggja hreyfla vélarinnar.
Eldur brýst út I vélinni, cn flcstir far-
þeganna og áhöfnin slcppa út áður
cn cldurinn læsist f eldsneytisgcymana.
Afturhluti vélarinnar gcreyðileggist.
Flugvallarvegur
gjSvona var Boeing 727-vélin útjeikis
HwWr; FtSsagm génarvolu
simkvMtil Dnlts Ucmnq Hmt

Reuter
Flak þotu Delta-flugfélagsins á flugvellinum í Dallas-Fort Worth. Bolur hennar brotnaði í þrennt og er
það talið hafa orðið mörgum farþeganna til lífs.
Flugslysið í Dallas Fort Worth:
„Flugvélina skorti afl
til að komast á loft“
Kraftaverk þykir að fleiri skyldu ekki láta lífið
Dallas. Reuter.
RANNSÓKNIN á flugsiysinu á
flugvellinum í Dallas-Fort Worth
I fyrradag beinist einkum að því
að kanna hvað varð til þess að
ekki fórust nema 13 af 107, sem
um borð voru. Um 30 slösuðust
en rúmlega 60 manns gengu
ómeiddir út úr flaki þotunnar,
Aukin umsvif Sovétmanna á Miðjarðarhafi:
Unnið að gerð nýrrar
flotahafnar í Sýrlandi
SOVÉTMENN vinna að því að breyta herstöð, sem þéir ráða yfir
í hafnarbænum Tartus í Sýrlandi, í flotahöfn fyrir stærri her-
skip, að sögn bandarískra embættismanna. Sérfræðingar telja
að með þessu muni umsvif flota Sovétríkjanna aukast til muna
en hingað til hafa herskip Sovétmanna á Miðjarðarhafi tilheyrt
Svartahafsflotanum.
Fram til þessa hafa smærri
herskip og kafbátar getað leitað
hafnar í Tartus en stærri herskip
Sovétmanna hafa siglt inn á á
Miðjarðarhaf frá Svartahafi. Kaf-
bátamir hafa hins vegar flestir
tilheyrt Norðurflotanum. Norman
Polmar, sem er sérfróður um flota
Sovétmanna, segir að með stækk-
un flotahafnarinnar verði auð-
veldara en áður að tryggja við-
búnað sovéskra herskipa á Mið-
jarðarhafi á spennutímum. Kaf-
bátar og stærri herskip muni eftir-
leiðis geta nýtt sér hafnir þar í
stað hafna á Kóla-skaga auk þess
sem úthaldstími bryndrekanna
muni óhjákvæmilega lengjast.
Polmar hvetur til þess að Banda-
ríkjastjóm mótmæli stækkun
flotastöðvarinnar með formlegum
hætti og auki viðbúnað Miðjarðar-
hafsflotans.
Bandarískir embættismenn
kveðast hafa áhyggjur af þessari
þróun og segja hana í samræmi
við aukin flotaumsvif Sovétmanna
á þessum slóðum að undanfömu.
Sérfræðingar benda á að ferðir
sovéskra skipa á Miðjarðarhafi
hafi aukist til muna á sama tíma
og dregið hafi verið úr flotavið-
búnaði Sovétmanna víða um heim.
í nýlegri skýrslu Williams 0.
Studemans, flotaforingja og for-
stöðumanns Öryggismálastofnun-
ar Bandaríkjanna, segir að unnt
verði að annast viðhald og við-
gerðir á sovéskum herskipum í
flotahöfninni í Tartus. „Þetta mun
gera það að verkum að óþarft
verður að beina skipunum heim
til hafna við Svartahaf," segir
Studemans og bætir við að með
þessu muni umsvif sovéskra her-
skipa fara vaxandi á hemaðarlega
mikilvægu hafsvæði.
Sýrlendingar kaupa flest sín
vopn frá Sovétríkjunum. Á síðustu
fimm áram hafa Sovétmenn selt
stjómvöldum þar vopn að andvirði
um 460 milljarða ísl. kr. Banda-
rískir sérfræðingar telja að Sýr-
landsstjóm skuldi Sovétmönnum
rúma 600 milljarða króna vegna
kaupa á vígtólum. Nýverið var
gengið frá sölu á þremur sovésk-
um kafbátum af „Kilo“-gerð tii
Sýrlands auk þess sem bæði
bandarískir og ísraelskir embætt-
ismenn fullyrða að Sovétmenn og
Sýrlendingar hafi rætt um að
standa saman að þróun og smíði
nýrra eftiavopna.
Heimild: The International
Herald Tribune
sem var af gerðinni Boeing
727-200 og í eigu Delta-flugfé-
lagsins. Þykir það kraftaverk að
ekki fór verr og þakkaði tals-
maður flugvallarins það guðlegri
forsjón.
Menn, sem vinna að rannsókn
flugslyssins, telja að mannljón hefði
orðið miklu meira ef bolur þotunnar
hefði ekki brotnað í þrennt er hún
brotlenti.
Bill Berry, talsmaður Delta-flug-
félagsins, sagðist ekki geta staðfest
orðróm um að einn þriggja hreyfla
þotunnar hefði bilað í flugtaks-
bruninu. Farþegar hafa skýrt frá
miklum hávaða og hvelli úr aftur-
hluta flugvélarinnar, en hreyflarnir
þrír era utan á og innan í stélinu.
Að sögn sjónvarvotta komst flug-
vélin í um 20 metra hæð áður en
hún skall aftur niður á flugbraut-
ina. Eldur kviknaði samstundis aft-
ast í henni og breiddist ört út.
í gær fundust flugriti þotunnar
og segulband með upptökum af
samtölum í stjómklefa hennar. Eft-
ir rannsókn á þeim á að vera hægt
að slá föstu hvað fór úrskeiðis.
Einnig era flugmenn þotunnar til
frásagnar.
„Það var eins og flugvélina skorti
afl til þess að komast í loftið,“ sagði
Jeff Parks, einn farþega þotunnar.
„Ég heyrði mikinn hávaða aftan
úr henni, eins og þar væri einhver
bilun. Þetta stóð yfir í drykklanga
stund. Skyndilega rak hún niður
hægri vænginn. Hluti vængsins
brotnaði strax af og eldur kvikn-
aði. Síðan féll þotan til jarðar og
við hentumst til og frá uns hún nam
staðar. Fyrsta hugsunin var að
komast út,“ sagði Parks.
Færeyjar:
Ætla að synda yfir
þveran Nólseyjarfjörð
Þórshöfn. Frá Snorra Halldórssyni, fréttaritara Morgunblaðsins í Fœreyjum.
NÚ UM helgina ætla þrír færey- fólki til boða að heita ákveðinni upp-
skir heimsmeistarar f sundi fatl-
aðra að synda 5,4 kílómetra leið
yfir þveran Nólseyjarfjörð, frá
Þórshöfn til byggðarinnar á Nóis-
ey. Markmiðið er að safna pening-
um til sundlaugarbyggingar t
Nólsey.
Sundmennimir era Christina
Næss, sem er 21 árs, Katrín Johans-
en, 19 ára, og Tóra við Keldu, en
hún er aðeins 14. ára gömul. Þær
fengu hugmyndina að fjáröflunar-
sundinu fyrir hkömmu og ákváðu að
hrinda henni í framkvæmd. Stendur
hæð á hvem kílómetra, sem stúlk-
umar synda. Sögur fara af konu, sem
synti yfir Nólseyjarfjörð fyrir hálfri
öld og mun hún hafa verið 3 klukku-
stundir og stundarfjórðung á leiðinni.
Fötluðu sundkonumar þijár hafa
hafa unnið til fjölda verðlauna, m.a.
gullverðlauna á alþjóðlegum sund-
mótum fatlaðra og þannig borið
hróður Færeyja víða. Næsta mót,
sem þær taka þátt í, er Ólympíuleik-
ar fatlaðra íþróttamanna, sem fram
fara í Seoul í Suður-Kóreu í október.