Morgunblaðið - 02.09.1988, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. SEPTEMBER 1988
Minning:
Garðar Júlíusson
frá Vestmannaeyjum
Fæddur 10. nóvember 1932
Dáinn 26. ágúst 1988
Þegar hringt var til okkar og tii-
kynnt lát Garðars setti okkur hljóð,
reyndar kom lát hans okkur ekki
mjög á óvart, okkur sem til þekkt-
um, þar sem hann hafði barist
hetjulegri baráttu við þann sjúkdóm
er varð banamein hans.
Garðar fæddist í Vestmannaeyj-
um hinn 10. nóvember 1932, sonur
hjónanna Sigurveigar Bjömsdóttur
og Júlíusar Jónssonar múrarameist-
ara er kenndur var við Stafholt.
Garðar var yngstur sex bama
þeirra hjóna, en þau eru: Bjöm,
Helga, Sigríður, Jóna og Hafsteinn.
Þá átti Garðar eina hálfsystur,
Sigurveigu Júlíusdóttur.
Bam að aldri missir hann móður
sína og er þá komið í fóstur til
heiðurshjónanna Kristínar Bjöms-
dóttur og Sigurðar Sigurðssonar
múrarameistara.
Hjá þeim hjónum ólst hann upp
fram á unglingsár við gott atlæti
ásamt þrem fóstursystkinum.
Þessara ára minntist Garðar
ávallt með hlýhug. Þegar Garðar
var 16 ára missir fóstra hans heils-
una, eftir það átti hann athvarf hjá
elstu systur sinni, Helgu, og eigin-
manni hennar, Gústaf Finnboga-
syni, sem reyndust honum ávallt
vel.
Hinn 27. júlí 1954 steig Garðar
sitt mesta gæfuspor í lífinu, er hann
giftist eftirlifandi eiginkonu sinni,
Sigríði Bjömsdóttur ættaðri frá
Siglufirði. Þau eignuðust tvo
drengi, þeir eru Bjöm, giftur Fjólu
Ingólfsdóttur, eiga þau tvo syni,
Ingólf og Garðar. Kristinn, heit-
bundinn Sigrúnu Barkardóttur.
Garðar var mikill og góður heim-
ilisfaðir, var sívakandi yfir velferð
fiölskyldunnar og ekkert var honum
kærara en bömin og bamabömin
sem hann hugsaði mikið um.
Garðar gekk ekki heill til skóg-
ar, því aðeins 17 ára veiktist hann
af sykursýki, sem að vonum mark-
aði djúp spor í líf hans, en hann
átti góða konu, sem stóð sem klett-
ur við hlið hans og annaðist hann
af mikilli kostgæfni.
Garðar og Sigga voru einstak-
lega samhent hjón, þau áttu ávallt
fallegt og smekklegt heimili, fyrst
á Bakkastíg 7 í Vestmannaeyjum
þar sem þau hófu búskap og síðar
byggðu þau sér fallegt hús við sömu
götu. Þar kom vel fram þeirra mikli
dugnaður og myndarskapur jafnt
utan dyra sem innan.
Garðar lærði rafvirkjun hjá Har-
aldi Eiríkssyni hf. í Vestmannaeyj-
um og stundaði þá iðn meðan heils-
an leifði. Eftir það vann hann á
skrifstofum Bæjarsjóðs Vest-
mannaeyja, eða þar til jarðeldamir
brutust út hinn 23. janúar 1973,
en þá urðu þau að flytja til
Reykjavíkur eins og aðrir Eyjabúar.
Þau áttu ekki afturkvæmt til bú-
setu þar þar sem hús þeirra fór
undir hraun.
Þetta urðu miklir erfiðleikatímar,
þar sem hugurinn leitaði ávallt til
átthaganna. Þau hjón yfirstigu
þessa erfiðleika sem aðra og keyptu
Kristfán Rögnvalds
son - Minning
Fæddur 21. desember 1897
Dáinn 27. ágúst 1988
Gamall maður er til moldar geng-
inn eftir dáðríkt og fjölbreytilegt
starf í þágu samborgara sinna á
Akureyri og í Eyjafirði, rúmlega
níræður að aldri. Fer útför hans
fram í dag, föstudag, frá Akur-
eyrarkirkju.
Kristján var fæddur í Gijótár-
gerði í Fnjóskadal, sonur hjónanna
Lovísu Sigurbjargar Guðmunds-
dóttur frá Breiðabóli á Svalbarðs-
strönd og Rögnvaldar Sigurðssonar
Péturssonar frá Gijótnesi á Sléttu.
Þegar Kristján var bam að aldri
fluttu foreldrar hans að Fífilgerði í
Kaupangssveit og þar ólst hann upp
í hópi sex systkina, er upp komust.
Ungur að árum hóf Kristján
múraranám hjá Sveinbimi Jóns-
syni, þeim mikla athafnamanni, og
vann hjá honum m.a. við byggingu
verslunarhúss KEA við Kaupangs-
stræti í kringum 1930. Ekki varð
þó múraraiðn hans ævistarf, heldur
hneigðist hugur hans með aldrinum
að garð- og blómarækt og þegar
bróðir hans, Jón Rögnvaldsson, hóf
brautryðjendastarf sitt í skógrækt
og öðrum ræktunarmálum gerðist
Kristján samverkamaður hans í öll-
um þeim málum, sem Jón tók sér
fyrir hendur, fyrst á bújörð hans í
Fífilgerði, en síðar við blómabúðina
Flóm á Akureyri er þeir bræður
áttu sameiginlega, en þar var
Kristján verslunarstjóri í mörg ár
uns hún var lögð niður. Mest varð
þó samstarf þeirra við Lystigarðinn
á Akureyri, þegar Jón tók við hon-
um 1954 og starfaði Kristján með
bróður sínum þar óslitið til 1970.
Hið merkasta í starfí þeirra
bræðra, fyrir utan tijárækt, mun
hafa verið söfnun íslenskra jurta
og blómategunda, en Jón byijaði
að efna til slíks grasgarðs íslensku
flórunnar snemma á sínum búskap-
arárum og kom upp góðu safni
þar, sem hann svo flutti með sér í
Lystigarðinn á Akureyri er hann tók
við honum og sem nú er varðveitt
þar, að því er ég best veit, sem
fyrsti grasgarður hér á landi yfir
íslenskar jurtir. Við allt það starf
var Kristján honum ómetanleg stoð
og stytta, svo mikill blómaræktar-
maður sem hann var, og um árabil
fór hann um fjöll og fimindi á sumr-
in og safnaði jurtum, en á vetuma
vann hann að merkingu þeirra og
greiningu. Hann fór einnig til
Grænlands til að safna þar heim-
skautaplöntum. Mun þær plöntur,
er hann safnaði þar, vera enn að
finna í lystigarðinum. Ekki em
nema fá ár síðan hann fór í síðustu
ferð sína í leit að íslenskum jurtum.
Fór hann þá suður í Öræfi og hélt
vestur eftir Suðurlandi og stansaði
ekki fyrr en undir Eyjafjöllum. Fékk
hann þá dágóða viðbót við safn
þeirra bræðra. Þannig hefur Krist-
ján, þó óskólagenginn sé, lagt sitt
af mörkum til eflingar íslenskum
náttúmfræðum. Þetta starf hans
leiddi til þess, að hann fór að starfa
fyrir náttúmgripasafnið á Akur-
eyri. Var hann safnvörður þess í
mörg sumur og vann margt fleira
fyrir sagnið og er mér kunnugt um
að forráðamenn þess höfðu miklar
mætur á Kristjáni fyrir trúmennsku
hans og samviskusemi í öllum störf-
um fyrir safnið
En það vom fleiri söfn en Nátt-
úmgripasafnið, sem nutu góðs af
verkum Kristjáns. Hann var um
fjölda ára safnvörður Matthíasar-
safns á Sigurhæðum, leit bæði eftir
húsi og lóð af stakri alúð og um-
hyggju. Og þegar Davíðshús var
gert að safni tók Kristján það einn-
ig að sér og gerðist safnvörður þess,
en þeir Davíð vom miklir vinir og
margar ánægjustundir átti ég með
þeim heima hjá Kristjáni, því til
hans kom Davíð oft. Davíðshúsi
fylgdi stór garður og það var sjálf-
gert að Kristján sæi einnig um hann
og af ekki minni kostgæfni en safn-
inu innanhúss. Og kannske var það
hans ánægjuiegasta verk að sjá vel
um Davíðshús og garð á meðan
hann gat. Nú er nokkuð umliðið frá
því Kristján hætti allri safnvörslu.
En það var fleira, sem Kristjáni
var til lista lagt, en getið er hér
sér hús að Reynigmnd 13 í Kópa-
vogi og hafa búið þar síðan. Eftir
að þau em flutt í Kópavoginn vinn-
ur Garðar fyrst á skipaafgreiðslu
Heijólfs í Reykjavík og nú síðast
hjá Héðni hf. Garðar tók virkan
þátt í félagsstarfi meðan hann bjó
í Vestmannaeyjum. Ungur að ámm
skipaði hann sér í raðir Knatt-
spymufélagsins Týs og lék knatt-
spymu með félaginu í mörg ár og
var ávallt mikill áhugamaður um
knattspymu. I skátafélaginu Faxa
starfaði hann mikið. Garðar var
mikill unnandi tónlistar enda músík
honum í blóð borin. Hann lék með
Lúðrasveit Vestmannaeyja um ára
bil og einnig söng hann í kómm.
Garðar var góður drengur og
sannur vinur, hann var dulur að
eðlisfari og bar ekki tilfínningar
sínar á torg. Hann var hreinskilinn
og setti fram skoðanir sínar um-
búðalaust. Garðar var víðlesinn og
fylgdist vel með þjóðmálum, hann
var góður málsvari þeirra er minna
máttu sín. Þá fylgdist hann vel með
öllu sem var að gerast heima í
Vestmannaeyjum, því þangað leit-
að framan. Hann var mjög músík-
alskur maður og þráði mjög á yngri
ámm að fara í söngnám, því hann
hafði ágæta söngrödd, en aðstæður
fyrir slíkt nám voru ekki fyrir hendi
hér í þá daga. Aftur á móti eignað-
ist hann snemma orgel og varð
ágætis orgelleikari, mest af sjálf-
dáðum, það svo, að hann var í ára-
tugi organisti í kirkjum hér í Eyja-
firði, m.a. í sóknarkirkju sinni,
Kaupangskirkju. Og lengi fór hann
með presti okkar þá, sr. Pétri Sigur-
geirssyni, núverandi biskupi, út í
Grímsey til að spila þar og stjóma
söng við guðsþjónustur.
Kristján var mikill umhverfis-
vemdarmaður. Hann bar mikla
umhyggju fyrir öllu lífi í náttúr-
unni, bæði stóm og smáu. Bar garð-
urinn við hús þeirra bræðra á
Barðstúni 3, sem hann sá um, þess
vott að þar var vel hugsað um blóm
og tijálundi. Hann giftist aldrei né
átti afkomendur, en hann átti alltaf
góða íbúð og vel búna listrænum
munum hér á Akureyri. Þar var
alltaf gott að koma því þar vom
listir í hávegum hafðar, bæði tónlist
og málaralist, því Kristján átti það
til að bregða fyrir sig litum og
pensli og alltaf var hann reiðubúinn
að grípa í hljóðfærið. Áttu við félag-
ar hans þar margar glaðar og góð-
ar stundir. Kveð ég svo Kristján
vin minn og þakka honum hin
gömlu og góðu kynni. Þar var allt-
af heilsteyptur og heiðarlegur mað-
ur á ferð.
Jónas Thordarson
aði hugurinn ávallt.
Þegar góður vinur fellur frá langt
um aldur fram léitar margt á hug-
ann, hvers vegna þurfti þetta að
koma fyrir, því var það hann, hvaða
tilgang hefur jarðvist okkar? Okkur
verður svarafátt, þess í stað btjót-
ast fram ótal minningar gamlar og
nýjar um horfínn vin.
Kynni okkar hófust er við vomm
böm að aldri og eins og nærri má
geta er margs að minnast. Glað-
værð æskuáranna er litið var björt-
um augum til framtíðarinnar,
gönguferðanna um eyjuna okkar
er honum var ávallt svo kær. Sam-
vemstundimar er fjölskyldumar
áttu saman á heimilunum og ferða-
lögin upp á land. Oft var minnst á
ferðimar er við þeyttumst á
„Mosanum" um holótta vegi lands-
ins, þá var oft þröng á þingi en
glaðværðin í fyrirrúmi. Sjaldan var
farið svo til Reykjavíkur að ekki
væri komið við á Re}migmndinni,
var þá löngum setið og rifjaðar upp
gamlar endurminningar.
Að lokum þökkum við Garðari
samfylgdina og fyrir að hafa átt
hann að vini.
Elsku Sigga, við hjónin og bömin
okkar vottum þér og bömum þínum,
tengdabömum, bamabömum og
öðmm ástvinum einlæga samúð,
megi Guð vera með ykkur og
styrkja í ykkar miklu sorg.
Asa og Einar
Okkur langar með örfáum orðum
að minnast frænda okkar Garðars
Júlíussonar sem kvaddi þennan
heim fyrir aldur fram.
Samgangur milli ijölskyldna okk-
ar hefur alltaf verið mjög mikill,
enda var Garðar bróðir pabba giftur
Sjggu systur mömmu. Þegar við
settumst niður til að skrifa þessar
línur komu upp í hugann margar
minningar en hæst bám jólin. Þeg-
ar við minnumst jólanna sem böm,
dettur okkur alltaf Garðar í hug.
Hann var sá sem hélt uppi
„stemmningunni" í jólaboðunum og
sá til þess að við krakkamir og
hinir fullorðnu skemmtum okkur
saman við allskonar leiki, þrautir
og glens. Eftir að við eltumst og
eignuðumst okkar eigin böm höfum
við reynt að endurvekja þessa hefð.
Skemmst er að minnast velheppn-
aðs jólaboðs sem við áttum með
Siggu og Garðari um síðustu jól.
Garðar var fróður og víðlesinn
maður, hafði góða kímnigáfu,
glöggt minni og mikla frásagnar-
hæfileika. Við minnumst þess oft
að hafa hlustað á hann segja sögur
úr Eyjum af mönnum og atburðum.
Frásagnimar voru gjaman mjög
skoplegar og þá sérstaklega mann-
lýsingar. Á einn eða annan hátt
hafði hann lag á að gera atburði
ljóslifandi fyrir hugskotssjónum
þeirra sem á hlýddu. Kemur þá
strax upp í hugann þegar við ásamt
lítilli frænku heimsóttum Garðar á
sjúkrahúsið í sumar, talið barst að
Eyjum og lundapysjum, kom þá
Garðar með sögu sem að sjálfsögðu
hreif bamshugann og ekki höfðum
við síður gaman af.
Garðar átti við vanheilsu að
stríða frá unglingsaldri. Hann þjáð-
ist af sykursýki sem setti mark sitt
á líf hans og fjölskyldu.
Ekki er hægt að minnast Garð-
ars án þess að minnast á konu
hans, „Siggu systur" eins og hún
er alltaf kölluð meðal okkar. Sigga
með sína léttu lund og hjartahlýju
hefur einstakt lag á að laða fram
bros og vekja kátínu allra sem hana
umgangast. Óhætt er að segja að
enginn hefði getað reynst frænda
okkar betur í veikindum hans gegn-
um árin og fram á síðasta dag.
Fyrir um það bil þremur mánuð-
um uppgötvaðist að Garðar var
haldinn ólæknandi sjúkdómi og lá
hann í sjúkrahúsi nær óslitið síðan.
Kom þá best í ljós hversu góða og
samhenta fjölskyldu hann átti.
Síðustu vikur hafa Sigga, synir,
tengdadætur og Helga systir hans
verið til skiptis hjá honum, jafnt
að degi sem nóttu allt fram til
hinstu stundar.
Elsku Sigga, Bjössi, Kiddi og fjöl-
skyldur, sárastur er söknuður ykk-
ar.
„Sælir þeir, er sýta og gráta
sorgin beisk þó leggist á,
Guð mun hugga, Guð mun láta,
gróa sár og þoma brár.“
(V. Briem)
Ifyrir hönd systkinanna í Kast-
alagerði,
Sigurveig, Eyja og Gyðný
í dag, föstudaginn 2. september
kl. 15.00, verður gerð frá Fossvogs-
kirkju útför Garðars Júliussonar, sem
lést á Borgarspítalanum 26. ágúst
sl. eftir stranga sjúkdómslegu. Þessi
sjúkdómur, sem dró hann til dauða,
gerði fyrst vart við sig hjá Garðari
í janúar sl. Það var erfíður tími hjá
Garðari síðustu vikurnar, en kona
hans, Sigríður Bjömsdóttir, og synir
þeirra og tengdadætur vöktu yfir
honum og styrktu hann af einstakri
alúð.
Garðar fæddist í Vestmannaeyjum
10. nóvember 1932. Foreldrar hans
voru Júlíus Jónsson múrarameistari
í Vestmannaeyjum, oft kenndur við
Stafholt, og kona hans Sigurveig
Bjömsdóttir. Garðar var yngstur sex
systkina og þegar hann var á öðm
ári veiktist móðir hans og gat ekki
séð um heimilið. Drengnum var þá
komið í fóstur hjá hjónunum Sigurði
Sigurðssyni múrara í Vestmannaeyj-
um og konu hans, Kristfnu Bene-
diktsdóttur, og ólst hann þar upp.
Garðari var alla tíð mjög hlýtt til
fósturforeldra sinna og fóstursystk-
ina og hafði náið samband við það
fólk alla tíð.
Garðar lærði rafvirkjun hjá raf-
virkjafyrirtæki Haraldar Eiríkssonar
í Vestmannaeyjum og eftir að námi
lauk hélt hann áfram að vinna hjá
fyrirtækinu í 12 ár. Á þeim ámm
sá hann m.a. um nýlagnir og viðhald
á rafmagnskerfi í fiskvinnslufyrir-
tækjum Einars Sigurðssonar. Síðar
gerðist Garðar rafvirki hjá Vinnslu-
stöðinni í Vestmannaeyjum.
Frá unga aldri þjáðist Garðar af
sykursýki, sem síðar varð til þess
að hann varð að hætta að vinna við
rafvirkjunina. Hann gerðist þá
starfsmaður Vestmannaeyjabæjar,
vann á skrifstofu bæjarins og sá
m.a. um innheimtu á hafnargjöldum
og hafði starfsheitið hafnargjaldkeri.
Garðar og Sigga bjuggu fyrstu
hjúskaparárin í Vestmannaeyjum,
lengst á Bakkastíg 18 í húsi sem þau
byggðu. f Heimaeyjargosinu 1973
rann hraun yfir húsið þeirra og eyði-
lagðist það, eins og svo mörg önnur
hús í Vestmannaeyjum á þessum
tíma. Þá fluttist Ijölskyldan hingað
upp á fastalandið, fyrst til Reykjavík-
ur, en keypti siðar Viðlagasjóðshús
á Reynigmnd 13 í Kópavogi. Meðan
á Heimaeyjargosinu stóð og eftir að
því Iauk, hafði Garðar þann starfa
fyrir Vestmannaeyjabæ að aðstoða
ellilífeyrisþega frá Vestmannaeyjum
sem hér vom uppi á fastalandinu
vegna gossins. Eftir að nýr Heijólfur
var keyptur til að annast flutninga
milli Vestmannaeyja og Þorláks-
hafnar var sett á fót vömafgreiðsla
hér í Reykjavík. Garðar vann í af-
greiðslu Heijólfs hér í Reykjavík frá
byijun og var síðar ráðinn til að sjá
um afgreiðsluna hér og gegndi því
starfí þar til fyrir um flórum ámm
að gerðar vom skipulagsbreytingar
á flutningamálum Heijólfs og Eim-
skipafélag íslands tók að sér af-
greiðsluna. Skömmu síðar hóf Garð-
ar störf hjá vélsmiðjunni Héðni, og
starfaði þar til dauðadags.
Garðar og Sigga giftu sig árið
1954. Þau eignuðust tvo syni, Bjöm
skáld og fjölmiðlakennara, sem gift-
ur er Fjólu Ingólfsdóttur uppeldis-
fræðingi, frá Patreksfirði. Þau Bjöm
og Fjóla eiga tvo syni, Ingólf 13 ára
og Garðar 4 ára. Bjöm og Fjóla em
búsett í Stokkhólmi og vinna bæði
við kennslustörf. Yngri sonur Garð-
ars og Siggu er Kristinn landfræð-
ingur frá HÍ. Hans sambýliskona er
Sigrún Barkardóttir frá Hofsósi. Hún
er nemandi í hjúkmnarfræði við HÍ.
Garðar tók töluverðan þátt í fé-
lagslífí f Vestmannaeyjum. Hann
söng um tíma í Samkór Vestmanna-
eyja og spilaði um árabil í Lúðra-
sveit Vestmannaeyja. Hann var mik-
ill áhugamaður um knattspymu, var
Týrsari af lífi og sál og spilaði með
Tý á yngri ámm. Einnig vann hann
mikið fyrir þá, var m.a. fenginn sem
fararstjóri í keppnisferðum hjá yngri
flokkunum til Norðurlandanna.
Við Garðar vomm töluvert skyld-
ir, vomm Qórmenningar. Leiðir okk-
ar hafa eflaust legið saman sem
bama, þar sem ég átti heima í Vest-
mannaeyjum fyrstu átta ár ævi