Morgunblaðið - 03.09.1988, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. SEPTEMBER 1988
Suður-Afríka:
Sljórnin hyggst
ekki láta Nelson
Mandela lausan
Lundúnum og Höfðaborg, Reuter.
TALSMAÐUR sendiráðs Suður-Afríku í Lundúnum sagði í gær
að blökkumannaleiðtoginn Nelson Mandela yrði ekki látinn laus
úr fangelsi fyrr en hann afneitaði ofbeldi og bætti við að vanga-
veltur um að hann yrði leystur úr haldi bráðlega hefðu við engin
rök að styðjast. Þá hefur Suður-Afrikustjóm fallið frá áformum
um efna til herferðar gegn blökkumönnum sem virða að vettugi
lög um búseturétt eftir hörundslit.
að kosningarnar væru ein af
ástæðunum fyrir því að Mandela
yrði ekki látinn laus í bráð.
Suður-Afríkustjóm hefur
ákveðið að draga til baka frum-
varp til laga um þá sem búa í
hverfum sem ætluð eru íbúum af
öðrum hörundslit. Andstæðingar
stjómarinnar hafa mótmælt frum-
varpinu harðlega og sagt að áform
stjómarinnar gætu orðið til þess
að tugir þúsunda blökkumanna,
sem búa í hverfum hvítra, yrðu
bomir út.
„Það er ekkert hæft í því að
Mandela verði leystur úr haldi á
næstunni,“ sagði Roger Ballard-
Tremeer, talsmaður sendiráðsins.
Hann sagði að slíkar vangaveltur
vektu „aðeins tálvonir sem eru í
engum tengslum við veruleikann."
Mandela, sem er á batavegi eft-
ir að hafa fengið berkla, fór frá
sjúkrahúsi sínu í fangelsisklefa
sinn til að ná í eigur sínar fyrr í
þessari viku, en það varð til þess
að stuðningsmenn gerðust von-
góðir um að hann yrði leystur úr
haldi.

Rithöfundurinn Isabel Allende, dóttir Salvadors Allende ChOeforseta sneri heim úr útlegð i fyrra-
dag, en þá tilkynnti Augosto Pinochet, hershöfðingi og núverandi Chileforseti, að öllum útlögum
væri fijálst að snúa heim. Þjóðaratkvæðagreiðsla fer fram í Chile hinn 5. október um það hvort
Pinochet skuli áfram sitja á valdastóli eða ei. Isabel Allende og aðrir vandamenn Salvadors Al-
lende voru gerð útlæg frá Chile árið 1973 þegar herinn steypti kommúnistastjórn Allendes. Al-
lende sjálfur lést í byltingunni. Isabel dóttir hans er þekktur rithöfundur og kom m.a. hingað til
lands á rithöfundaþing á síðasta ári. Eftir hana hefur á íslensku komið út bókin Hús andanna, en
unnið er að útgáfu annarar.
Reuter
Isabel Allende komin heim
Helen Suzman, sem barist hefur
gegn aðskilnaðarstefnu suður-
afrískra stjómvalda síðan hún
komst á þing árið 1953, heimsótti
Mandela á sjúkrahúsinu í gær.
Hún sagði að hann liti vel út og
sagðist sannfærð um að hann
myndi gegna veigamiklu hlutverki
í samningaviðræðum um lausn
kynþáttadeilunnar í Suður-Afríku.
Suzman hefur heimsótt Mandela
nokkrum sinnum í fangelsið síðan
1967, síðast í maí 1986.
Sovétríkin:
Ritverk Leons Trotskíjs tek-
in af bannlista stjómvalda
Moskvu. Reuter.
Fréttaskýrendur segja að Suð-
ur-Afríkustjóm sé treg til að leysa
Mandela úr haldi fyrir kosningam-
ar 26. október þar sem hún vilji
ekki stugga við hægrisinnuðum
kjósendum. Ballard-Tremeer sagði
ALMENNINGURI Sovétrílqunum mun brátt geta lesið ritverk komm-
únistaleiðtogans Leons Trotskíj, sem beið lægri hlut í valdabaráttu
við Jósef Stalín á þriðja áratugi aldarinnar. TASS, hin opinbera
fréttastofa Sovétríkjanna, skýrði frá því í gær að ritverk Trotskíjs
væri að finna á meðal tæplega 10.000 ritverka sem verið hafa á
bannlista stjómvalda en nú hefur verið ákveðið að komið verði fyrir
í sovéskum bókasöfnum.
Talsmaður ritskoðunamefndar
sovéska ríkissins sagði í samtali við
7!ASS-fréttastofuna að 500 bækur
jrrðu áfram á bannlista stjómvalda
þar sem innihald þeirra væri talið
skaðlegt. Þetta væra bæði klámrit
og ritverk sem væra til þess fallin
að ýta undir kjmþáttafordóma.
I fréttinni sagði að ritverk
Trotskíjs yrðu nú fáanleg í sovésk-
um bókasöfnum en ólíkt mörgum
öðram fyrram leiðtogum kommúni-
staflokksins, sem sættu ofsóknum
í valdatíð Jósefs Stalíns, hafa
stjómvöld enn ekki séð ástæðu til
að „endurreisa" Trotskíj. Stalín rak
Trotskíj úr landi árið 1929 eftir að
hafa háð við hann grimmilega
valdabaráttu, sem hófst er Vladimír
Lenín safnaðist til feðra sinna. Árið
1940 myrti Spánveiji einn, Ramón
Mercader, Trotskíj er hann dvaldist
Páfi í Tórínó:
Heimsækir m.a. sjö ára gamalt
fórnarlamb mannræningja
Tórínó, fró Brynju Tomer fréttaritara Morgunblaðsins.
Jóhannes Páll páfi II., sem oft hefur verið nefndur virkasti
boðberi kristinnar trúar, er nú i heimsókn í Tórínó. Páfi kom til
borgarinnar í gær og dvelur i Tórínó i þijá daga. Hann mun
meðal annars heimsækja hinn sjö ára gamla Marco Fiora, sem
var 17 mánuði í höndum mannræningja, en var látinn laus fyrir
einum mánuði. Mikil leynd hvilir yfir fundi páfa og drengsins,
þvi páfi hefur sjálfur óskað þess að hitta drenginn i einrúmi.
Enginn nema páfi, fjölskylda drengsins og allra nánustu sam-
starfsmenn páfa vita hvar og hvenær fundurinn mun fara fram.
Þetta er í annað sinn sem Jó-
hannes Páll páfi II. heimsækir
Tórínó, borgina sem gejrmir hin
umdeildu „líkklæði Krists". Páfí
kom síðast til Tóríno fyrir átta
áram, en hann heimsækir borgina
nú í annað sinn til að minnast 100
ára dánarafmælis heilags Boscos,
sem var prestur í Tórínó og er
kallaður vemdari hinna ungu.
Giovanni Bosco fæddist
skammt frá Tórínó 1815 og sem
ungur prestur tók hann að sér
unga heimilislausa drengi. Starf-
semi Boscos varð viðameiri með
hveiju árinu, og þegar hann lést
1888, hafði hann stofnað mörg
heimili fyrir munaðarlausa,
prestaskóla og sumarbúðir bæði
fyrir stúlkur og drengi. Ýmiskon-
ar æskulýðsstarfsemi er nú haldið
uppi um allan heim í nafni Bos-
cos, sem gerður var að dýrlingi
kaþólsku kirkjunnar árið 1934.
Meðan Bosco var og hét voru störf
hans gagnrýnd af mörgum, en
hann naut stuðnings og velvildar
Píusar páfa IX. og síðar Leós
páfa XIII.
Jóhannes Páll páfi II. ftytur
ávörp til borgarbúa á nokkram
stöðum í Tóríno, meðal annars við
minnisvarða Boscos. Afar mikil
löggæsla er við þá staði sem páfi
heimsækir og eru um fimm þús-
und lögregluþjónar í fullu starfí
við löggæslu vegna heimsóknar-
innar. Páfí mun einnig heimsækja
presta sem starfa í Tórínó, fátæíca
og sjúka. Mikill fjöldi manns hefur
í hyggju að hlusta á ræður páfa
og má reikna með að alls muni
um 300 þúsund manns gera það.
Jóhannes Páll páfí II. er senni-
lega sá páfí sem hvað mest hefur
ferðast um heiminn til að boða
frið og kristna trú. Hann dvelur
um 150 daga á ári utan Vatikans-
ins og er meðal annars væntanleg-
ur til íslands í júní á næsta ári,
en þá mun hann heimsækja öll
Norðurlöndin.
í útlegð í Nýju-Mexíkó og er talið
að hann hadfi verið flugumaður
Stalíns. Sovétsérfræðingar sögðu í
gær að svo virtist sem afstaða
stjómvalda í Kreml til Trotskíjs
hefði breyst og hugsanlegt væri að
hann jrði „endurreistur" á næstu
mánuðum.
í máli talsmanns ritskoðunar-
nefndarinnar kom fram að ritverk
eftir nokkra aðra þekkta byltingar-
leiðtoga jrrðu nú fáanleg í sovéskum
bókasöfnum. Nefndi hann einkum
bækur eftir Níkolaj Búkharín, Lev
Kamenev og Alexei Rýkov en þessa
menn lét Stalín taka af lífi.
ísrael:
Shamir vill láta reka
embættismann vegna
yfirlýsingar um PLO
Jerúsalem, Reuter.
YITZHAK Shamir, forsætisráðherra ísraels, gekk í gær til
liðs við hægrimenn, sem vilja láta reka ísraelskan stjórnarer-
indreka fyrir að hafa sagt Frelsissamtök Palestínu (PLO)
vera þau samtök, sem helst gætu komið fram sem fulltrúi
Palestínuaraba.
Að sögn ríkisútvarps fsraels
sagði Avraham Tamir, fram-
kvæmdastjóri í utanríkisráðuneyt-
inu, eftirfarandi á fundi með
fræðimönnum og leiðtogum
bandarískra gyðinga í Washing-
ton á miðvikudaginn: „ísrael verð-
ur að venjast þeirri hugmynd að
Palestínumenn hafo gefíð PLO
umboð sitt og að engin önnur
samtök geti komið í þeirra stað.“
Shamir sagði í útvarpsviðtali
að hann teldi þessi orð Tamirs
gersamlega út í hött, ekki síst
þegar litið væri til þess að hann
væri opinber fulltrúi stjórnarinn-
ar, en með þessum orðum sagði
Shamir að Tamir hefði algerlega
gengið gegn stefnu stjómarinnar.
Tamir, sem reynt hefur að leið-
rétta orð sín segist ekki hafa
mælt með viðræðum við PLO,
heldur hafi hann einungis látið í
ljós þá skoðun sína að hvort sem
Israelum líkaði betur eða verr
yrðu þeir að gera sér grein fyrir
því að PLO væru ótvíræð samtök
Palestínuaraba.
Hann bætti við að hann væri
enn sem fyrr andvígur viðræðum
við PLO þar til þau viðurkenndu
ísraelsríki og lýstu sig andvíg
hryðjuverkum.
„Mér fínnst þessi orð mín ekki
tilefni þessa uppþots," hafði The
Jerusalem Post eftir Tamir. „En
hvað sem því líður er ég svo sem
vanur því að menn séu ekki á eitt
sáttir um orð mín.“
Starfsvið Tamirs í ráðuneytinu
eru samskipti ísraels við arabarík-
in og þriðja heiminn. Talið er að
hann hafi m.a. farið í fjölda leyni-
legra ferða til arabaríkjanna, sem
opinberlega hafa engin tengsl við
ísrael.