Morgunblaðið - 23.09.1988, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. SEPTEMBER 1988
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir KRISTÓFER MÁ KRISTINSSON
Thatcher snýst gegn
bandaríkjum Evrópu
RÆÐA Margaret Thatcher, forsætisráðherra Bretlands, við setn-
ingu Evrópu-háskólans í Brugge sl. þriðjudag, hefur valdið tölu-
verðum úlfaþyt í Evrópu. Tilefiiið sem Thatcher valdi tíl að kveða
niður framtíðarsýnina um bandaríki Evrópu þótti mörgum ós-
mekkleg en Evrópuháskólinn i Brugge er ein helsta uppeldisstofn-
un Brussel-skrifBnna. Skólinn, sem verður Qörutíu ára á næsta
ári, býður upp á tveggja ára nám sem fyrst og fremst miðast
við störf innan eða í kringum EB, enda fara sex af hveijum tíu
nemendum til starfa í höfúðstöðvum bandalagsins í Brussel.
Iupphafi ræðu sinnar hrósaði
Thatcher forráðamönnum skól-
ans fyrir þann kjark sem þeir
sýndu með því að bjóða henni að
tala við skólasetninguna. Ef menn
tryðu öllu sem sagt væri að hún
hefði látið frá sér fara um sam-
skipti Evrópuríkja, væri það líkast
því að bjóða Gengis Khan að tala
um friðsamleg samskipti. Thatc-
her virtist annars mest í mun að
taka af allan vafa um að Bretar
væru Evrópumenn og litu á sig
sem slíka. Þeir hefðu því jafnt og
aðrir rétt til að hafa skoðanir á
Evrópu og evrópskri samvinnu.
Það væri því út í hött að halda
því fram að Bretar væru minni
Evrópumenn en aðrir þó svo þeir
settu spumingamerki við ýmislegt
af því sem á döfinni væri.
Veit betur
Þeir sem hafa fylgst með við-
horfum breska forsætisráðher-
rans gagnvart Evrópubandalag-
inu telja að í ræðunni í Brugge
hafi hún verið friðsamari og sann-
gjamari í garð sameinaðrar Evr-
ópu en oftast áður. Aðrir hafa líkt
henni við breskan fótboltaberserk
á knattspymuvelli evrópskra
stjómmála. Ræðan þykir mörgum
undarleg, full af þverstæðum og
klisjum. Á það er bent að hún
viti betur en aðrir að í Bmssel
er engin miðstjóm sem drottnar
yfir aðildarríkjum bandalagsins.
Aliar ákvarðanir séu teknar á
ráðherrafundum af fulltrúum
ríkisstjóma, sumar samhljóða,
aðrar ekki, í samræmi við ákvarð-
anir, ekki skriffínna í Brussel,
heldur ríkisstjóma aðildarríkj-
anna. Fullyrðingum Thatcher um
skrifræði í Brassel sem taki
ákvarðanir um reglugerðarflækj-
ur og eyðublaðafargan er og vísað
á bug. Nærtækt dæmi um útúr-
snúning breska forsætisráðher-
rans þykir tæplega árs gömul
samþykkt, unnin í Brassel, um
fækkun tollskjala innan EB og
EFTA úr sjötíu í eitt. Markmið
stofnana Evrópubandalagsins í
Brassel er að einfalda samskipti
aðildarríkjanna og draga úr
skfiffinnsku og skrifræði. Flestir
era á þeirri skoðun að það hafi
tekist.
Stækkað EFTA
Thatcher vék að innri markaði
EB og hafnaði honum eins og
hann er skilgreindur í evrópsku
einingarlögunum. í rauninni virt-
ist hún vera að tala fyrir stækk-
aðri útgáfu af EFTA. Menn hljóta
að velta því fyrir sér hvort Bretar
væra ekki betur settir þar, a.m.k.
era markmið fríverslunarbanda-
lags í mun betra samræmi við
viðhorf forsætisráðherrans heldur
Margaret Thatcher, forsætis-
ráðherra Breta.
Þannig mynd birti The Ec-
onomist af Jacques Delors,
formanni framkvæmdastjómar
EB á dögunum. í kórónunni
stendur: Evrópa, það er ég.
Teb’a ýmsir að ræða Thatcher
í Brugge á dögunum hafi verið
áminning til Delors um að halda
sér á mottunni.
en framtíðarsýn flestra stjóm-
málamanna á meginlandinu um
evrópska einingu, jafnvel evrópskt
sambandsríki.
Leo Tindemanns, utanríkisráð-
herra Belgíu, sagði að lokinni
ræðu Thatcher að þetta hefðu
verið skoðanir hennar og viðhorf
þessa stundina. Hún kynni að
hafa skipt um skoðun eftir nokkra
mánuði eða ár. Hann benti á and-
stöðu hennar við breytingamar á
Rómarsáttmálanum, hin svoköll-
uðu evrópsku einingarlög, sem
ætlað var að staðfesta EB-mark-
aðinn og einfalda undirbúning
hans. Þessi breyting tók gildi í
júlí á síðasta ári, undirrituð af
öllum leiðtogum bandalagsins,
Thatcher líka. Og sömuleiðis til
andstöðu hennar við ECU, evr-
ópsku mynteininguna, sem hún
hvetur í raeðunni til að verði notuð
sem mest og lýsir yfir bresku
frumkvæði um notkun hennar í
ríkisreikningum. Tindemanns
kvaðst ekki skilja tilgang hennar
með því að riija upp gömul við-
horf frá De Gaulle sem Frakkar
væra fyrir löngu búnir að kasta
fyrir borð.
Afstaða breska forsætisráð-
herrans til hugmynda um sam-
ræmingu félagslegra réttinda, at-
vinnuöryggis og aðgerða gegn
atvinnuleysi kom engum á óvart.
En með henni ítrekaði Thatcher
enn það viðhorf að EB-markaður-
inn snýst um ijármagn og fyrir-
tæki en ekki fólk. Þetta er afstaða
sem sósíalistar á meginlandinu
eiga mjög erfítt með að kyngja.
Auðvitað er það ljóst að fríversl-
unarbandalag snýst ekki um rétt-
indi einstaklinga en í hugum
flestra Evrópumanna er Evrópu-
bandalagið meira en það.
Höfðar til Breta
Á Bretlandi telja margir að
yfirlýsingar Thatcher um skri-
fræðið í Brassel og afneitun henn-
ar á afsali breska fullveldis til
skriffinnabákns þar muni mælast
vel fyrir meðal bresks almenn-
ings. Aðrir benda á að hún viti
betur og hagi sér þvf eins og lýð-
skramari. Enginn hafi t.d. heyrt
um samevrópska þjóðarvitund
sem ætlað sé að þurrka út sér-
stöðu einstakra þjóðfélaga og
steypa alla í sama mót, sem vænt-
anlega yrði búið til í Brassel. Því
síður segjast menn hafa heyrt að
Bretar hætti að vera Bretar,
Frakkar hætti að vera Frakkar
og Spánveijar Spánveijar. Sett
hefur verið fram sú skoðun að
Thatcher sé einungis að beita
gamalkunnri aðferð til að ná þeirri
samningsstöðu sem hún vill innan
bandalagsins, þ.e. að hrista við-
semjendur sína duglega áður en
hún sest niður og semur.
Líklegast er það sem mestan
ugg vekur í ræðu Thatcher í
Bragge að hún lýkur ræðunni,
ekki á hvatningarorðum um evr-
ópska samvinnu, heldur setur hún
samstöðuna með „Evrópu beggja
vegna Atlantshafsins" á oddinn.
Þar með staðfesti hún að margra
mati röksemdir De Gaulles gegn
aðild Breta að EB á sínum tíma,
þeim yrði aldrei hægt að treysta
í evrópsku flölskyldunni vegna
þess að þeir hlypu með allt til
Bandaríkjanna.
Morgunblaðið/Júlfus
Theódór A. Jónsson, fyrrverandi formaður Sjálfsbjargar, og núver-
andi formaður, Jóhann Pétur Sveinsson, við Sjál&bjargarhúsið í
Hátúni. Þeir vonast til þess að almenningur veiti þeim stuðning á
merkja- og blaðasöludegi Sjálfsbjargar á sunnudag.
Fjáröflunardagrir Sjálfsbjargar:
Félag,sstarfsemin
byggist á merkja-
o g blaðasölunni
MERKJA- og blaðasöludagur Sjálfsbjargar, landssambands fatlaðra,
er næstkomandi sunnudag og er þetta þrítugasti fjáröflunardagur
samtakanna. Félagsdeildir Sjálfsbjargar, sem eru 15, byggja mögu-
leika sina til félagslegrar starfeemi að miklu leyti á tekjum Qároflun-
ardagsms.
í frétt frá Sjálfsbjörgu segir, að
nú séu liðin 15 ár frá því að Vinnu-
og dvalarheimili Sjálfsbjargar var
tekið í notkun, en það er enn eina
heimilið af því tagi á landinu. Frá
upphafi hafi það verið eitt af megin-
málum stefriuskrár Sjálfsbjargar að
koma upp heimili fyrir mikið fatlaða
einstaklinga, sem ekki höfðu önnur
úrræði. Þá hafí það verið algengt
að fatlað fólk væri vistað á elliheim-
ilum, langlegudeildum sjúkrahúsa
og jafnvel á geðveikrahælum. í
Sjálfsbjargarheimilinu era nú 45
einstaklingsherbergi með sameigin-
legu mötuneyti og annarri þjónustu,
þar með talinni hjúkran, læknis-
hjálp og endurhæfingu. Um 100
manns hafa komið til dvalar í hús-
inu um lengri eða skemmri tíma.
Rekstur heimilisins hefur orðið
fjárhagslega erfíðari ár frá ári, að
því er segir í frétt Sjálfsbjargar.
Heimilið er rekið á daggjaldakerfi.
Á milli áranna 1986 og 1987 hækk-
uðu rekstrargjöld um 36.36%, en
rekstrartekjur um 31.86%. Þá segir
að sjúkraþjálfun sé rekin með miklu
tapi, enda hafi meðferðargjöld frá
Tryggingastofnun ríkisins ekki
hækkað í neinu samræmi við raun-
veraleikann. Árið 1987 hafi hallinn
á dvalarheimilinu verið tæpar 20
milljónir króna. Sjálfsbjörg hafi ár
eftir ár farið fram á það við dag-
gjaldanefnd að daggjöldin verði
hækkuð, en án árangurs. Nú sé svo
komið að útilokað virðist fyrir sam-
tök á borð við Sjálfsbjörg, lands-
samband fatlaðra, að reka dvalar-
heimilið á þeim forsendum sem nú
er um að ræða.
Á merlga- og blaðasöludaginn
verða seld merki á kr. 150 og tíma-
ritið Sjálfsbjörg 1988, sem kostar
kr. 250. í tímaritinu er að finna
ýmsan fróðleik um samtökin, meðal
annrs er þar greint frá nýrri stefnu-
skrá þeirra, sem samþykkt var á
þingi Sjálfsbjargar í vor. Greint er
frá hagsmunamáli, sem samtökin
ætla að beita sér fyrir af alefli, en
það er bætt heimilishjálp fatlaðra.
I frétt Sjálfsbjargar segir, að erfitt
sé að gera stjómvöldum grein fyrir
að það er verið að spara eyrinn en
kasta krónunni með því að veita
ekki þessa aðstoð svo að fullu gagni
komi. Það sé nefnilega dýrt að reka
dvalarheimili. Þá er einnig í tímarit-
inu greint frá nýju húsnæði Hjálpar-
tækjabankans í viðbyggingu við
Sjálfsbjargarhússins að Hátúni 12.
Iðja, Akureyri:
Langlundargeð iðn-
verkafólks á þrotum
MORGUNBLAÐINU hefúr borist
eftirfarandi ályktun frá almenn-
um félagsfúndi Iðju á Akureyri:
„Almennur félagsfundur í Iðju,
félagi verksmiðjufólks á Akureyri,
17. september 1988, fagnar fram-
komnum ályktunum frá stjóm
Landssamþands iðnverkafólks, mið-
stjóm ASÍ og formannafundi ASÍ.
Fundurinn varar stjómvöld harð-
lega við að beita kjaraskerðingu til
þess að ná markmiðum sínum við
stjómun efnahagsmála. Langlund-
argerð iðnverkafólks er á þrotum.
Iðnverkafólk hefur mjög lágt taxta-
kaup. Taxtakaup sem almennt er á
bilinu frá 33.000 til 44.000. Það
sjá allir að ekki er raunhæft að
skerða þetta kaup eða þann kaup-
mátt sem að baki því stendur.
Fundurinn skorar á stjómvöld
að grípa nú þegar til raunhæfra
efnahagsráðstafana í anda þeirra
hugmynda sem miðstjóm og forseti
ASi hafa lagt fram.
Fundurinn ítrekar fyrri ályktanir
félagsins um kjaraskerðingarað-
gerðir stjómvalda frá því í vor og
skorar á stjómvöld að aflétta þeim
höftum sem era í gildandi bráða-
birgðalögum á fijálsum samnings-
rétti. Lög eins og bráðabirgðalög
ríkisstjómarinnar eiga ekki að
þekkjast hjá frjálsum þjóðum.
Fundurinn skorar á verkafólk að
vera viðbúið að bijóta á bak aftur,
með öllum tiltækum ráðum, allar
tilraunir stjómvalda til kjara- og
kaupmáttarskerðingar."