Morgunblaðið - 23.09.1988, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. SEPTEMBER 1988
plurp Útgefandi tnfrliifrtfr Árvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Aðstoðarritstjóri Björn Bjarnason.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 800 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 70 kr. eintakið.
Ný vinstri stjórn?
Steingrímur Hermannsson,
formaður Framsóknar-
flokksins, gerir nú alvarlega
tilraun til þess að mynda nýja
vinstri stjóm. Væntanlega
liggur það fyrir í dag eða nú
um helgina, hvort það tekst.
Af þessu tilefni er ekki úr
vegi að rifja upp reynslu lands-
manna af vinstri stjómum.
Síðasta vinstri stjómin, sem
hér var við völd, var ríkisstjóm
sú, sem mynduð var í árs-
byijun 1980, fyrst og fremst
af Framsóknarflokki og Al-
þýðubandalagi en með stuðn-
ingi nokkurra sjálfstæðis-
manna og starfaði undir for-
sæti Gunnars heitins Thor-
oddsens. Þegar sú ríkisstjóm
fór frá völdum vorið 1983 var
verðbólgan komin í 130% og
hafði aldrei verið meiri í ís-
landssögunni. Alþýðubanda-
lagið hefur ekki náð sér á strik
eftir þátttöku í þeirri ríkis-
stjóm og er ekki nema svipur
hjá sjón miðað við það, sem
áður var.
Haustið 1978 myndaði
Ólafur Jóhannesson vinstri
stjóm sömu flokka og nú
reyna að ná samkomulagi um
stjómarmyndun. Sú ríkis-
stjóm hrökklaðist frá haustið
1979. Þann tíma, sem hún
sat, stóðu yfír stöðugar deilur
innan stjómarinnar fyrir opn-
um tjöldum en endalok hennar
urðu þau, að Alþýðuflokkurinn
ákvað að flýja hið sökkvandi
skip.
Sumarið 1971 myndaði
Ólafur Jóhannesson vinstri
stjóm með Framsóknarflokki,
Alþýðubandalagi og Samtök-
um fíjálslyndra og vinstri
manna. Sú stjóm tók við bezta
búi, seni nokkur ríkisstjóm
hefur tekið við. Hún eyddi
þeim fjármunum á nokkmm
misserum, kallaði yfír þjóðina
óðaverðbólgu, sem náði hám-
arki vorið 1983 og hrökklaðist
frá völdum vorið 1974. í kjöl-
far þess vann Sjálfstæðis-
flokkurinn einn stærsta kosn-
ingasigur sinn.
Árið 1956 myndaði Her-
mann Jónasson vinstri stjóm
sömu flokka og nú ræðast við.
Sú ríkisstjóm gafst upp í des-
ember 1958 eftir að þing Al-
þýðusambands íslands hafði
neitað að verða við óskum
hennar og átti þáverandi for-
seti ASÍ þó sæti í þeirri stjóm.
Þetta þótti ein versta ríkis-
stjóm, sem þá hafði setið á
Islandi.
Þegar litið er jrfír feril
þeirra vinstri stjóma, sem set-
ið hafa frá því að lýðveldi var
stofnað á íslandi, má það
furðu gegna, að þessir þrír
flokkir reyni nú eina ferðina
enn að mynda vinstri stjóm.
Alþýðuflokkurinn hefur hvað
eftir annað kynnzt því hvaða
afleiðingar það hefur fyrir
flokkinn að starfa í ríkisstjóm
með Alþýðubandalaginu.
Framsóknarflokkurinn hefur
hvað eftir annað staðið að
slíkum ríkisstjómum og enda-
lok þeirra hafa alltaf verið
hörmuleg.
Hafa þessir menn ekkert
lært? Það er auðvitað aug-
Ijóst, að hinar pólitísku and-
stæður, sem em til staðar inn-
an þessara þriggja flokka eru
slíkar, að þeir geta ekki starf-
að saman með árangri. Það
hlýtur að vera umhugsunar-
efni fyrir þá Steingrím Her-
mannsson og Jón Baldvin
Hannibalsson að setjast í ríkis-
stjóm með Alþýðubandalagi,
sem mun ganga margklofíð
til þessa samstarfs. Fáir
þeklq'a innviði þess betur en
einmitt formaður Alþýðu-
flokksins, sem var þar lengi
innanbúðarmaður. Er Jón
Baldvin búinn að gleyma bar-
áttu jafnaðarmanna innan Al-
þýðubandalagsins gamla gegn
kommúnistum? Er Steingrím-
ur búinn að glejnna baráttu
Ólafs Jóhannessonar við al-
þýðubandalagsmenn í vinstri
stjóminni 1971-1974 og við
Möðruvallahrejrfinguna í eigin
flokki, sem laut forystu Ólafs
Ragnars Grímssonar?
Hver verður utanríkisstefna
slíkrar vinstri stjómar? Verður
það utanríkisstefna Ólafs
Ragnars? Eða ætlar Alþýðu-
flokkurinn að sjá um, að utan-
ríkisstefna landsins verði
óbreytt eins og hann vissulega
gerði 1956-1958 en ekki
átakalaust.
Sú var tíðin, að hægt var
að rökstyðja stjómarþátttöku
Alþýðubandalagsins með því
að áhrif þess í verkalýðshreyf-
ingunni væm svo mikil, að
flokkurinn gæti tryggt frið á
vinnumarkaðnum. Þetta er lið-
in tíð. Alþýðubandalagið hefur
ekki lengur slík ítök í verka-
lýðshrejrfingunni. Það flytur
ekkert með sér í þetta stjóm-
arsamstarf nema stóraukin
vandræði.
Þórhildur Þorleifsdóttir, Kvennalista:
Aldrei reynt að
semja við okkur
„ÞAÐ komu ekki upp neinir nýir fletir í þessurn viðræðum. Við útilokuð-
um ekki þátt í þessu stjórnarsamstarfi svo framarlega sem vissum skilyrð-
um yrði fúllnægt. Þar settum við kosningar á oddinn og helst fyrir ára-
mót. Það hefúr hins vegar aldrei verið annað til umræðu hjá viðmælend-
um okkar en stjórn sem sæti út kjörtímabilið og það finnst okkur í því
ástandi sem nú hefúr skapast vera fúllkomlega óveijandi, ef ekkí ólýðræð-
islegt. Það hefúr aldrei verið reynt að semja við okkur í þessum viðræð-
um,“ sagði Þórhildur Þorleifsdóttir, þingmaður Kvennalistans eftir fúnd
hennar og Guðrúnar Agnarsdóttur með Steingrími Hermannsyni í gær.
Þórhildur var spurð hvort rætt
hefði verið um hugsanlegt hlutleysi
Kvennalistans gagnvart stjórn undir
forystu Steingríms Hermannssonar
eða hvort til greina kæmi að veita
slíkt hlutleysi. Hún sagði að það
sama gilti um hlutleysi og þátttöku
í ríkisstjóm, það yrði að vera veitt
með ákveðnum skilyrðum og þeir
sem stæðu í stjómarmyndunartil-
raunum nú virtust ekki hafa neinn
áhuga á að koma til móts við Kvenna-
listann í neinu. Hins vegar hefði
Kvennalistinn ávallt stutt góð mál-
efni hvaðan sem þau hefðu komið
og engin breyting yrði þar á.
Mun Kvennalistinn reyna að fella
væntanlega ríkisstjóm og knýja fram
kosningar á þingi? Þórhildur sagði
að ekki væm uppi neinar áætlanir
um slíkt. Fyrst þyrfti auðvitað að sjá
hvað kæmi út úr stjómarmyndunar-
viðræðunum.
Þórhiidur sagði að Kvennalistinn
héldi stöðuga þingflokksfundi þegar
aðstæður væm eins og þessar og
daglega væm haldnir fundir á Hótel
Vík, sem væm mjög fjölsóttir. Þá
væm haldnir símafundir þar sem
konur víða um land „hittust" með
því að margir símar væm tengdir
saman. Fyrirhugað væri að Kvenna-
listakonur héldu fundi um allt land,
en engar dagsetningar hefðu verið
ákveðnar.
Guðrún Agnarsdóttir og Þórhildur
ráðuneytinu í gær. Steingrímur sa
Kvennalista um stjórnarmyndun að
Þingeyri:
Alveg hægt að bjarga
sér þótt kaupfélagið loki
- segir Hólmgrímur Sigvaldason,
sem gerir út 11 tonna bát
VIÐ bátabryggjuna á Þingeyri lágu nokkrir bátar þegar Morgun-
blaðsmenn voru þar á ferð á miðvikudag. Um borð í Tjaldanesinu,
11 tonna báti, var eigandinn, Hólmgrímur Sigvaldason, ásamt við-
gerðarmanni að gera við vélina. Hólmgrimur var tekinn tali og spurð-
ur um hvernig gengi og hvernig lokun kaupfélagsins á staðnum
hefði áhrif á hans vinnu. Kaupfélaginu var lokað fyrr I vikunni af
sýslumanninum á ísafirði vegna skattaskulda.
Tvö ár rúm em síðan Hólmgrím-
ur keypti bátinn og kostaði hann
þá þijár og hálfa milljón króna.
Síðan hefur hann þurft að endur-
bæta bátinn mikið og hefur kostað
ijórum milljónum upp á hann og
segist nú vera kominn með góðan
bát. Hvemig hefur útgerðin geng-
ið?
„Hún hefur gengið alveg sæmi-
lega, þetta hefur blessast. En það
hefur verið ægilegt gæftaleysi ,
alveg rosalegt, í sumar. En það
hefur verið mjög gott fískirí þegar
hefur gefið, segir Hólmgrímur.
Hann telur að lokun kaupfélagsins
gæti haft einhver áhrif á afkomuna
þar sem hann á eitthvað smáræði
inni hjá þeim, en er þó ekki svart-
sýnn á að ná því út, kannski ekki
svo svartsýnn á að það fari í gang
aftur. Að öðm leyti býst hann ekki
við að lokunin komi mikið við hann.
„Þjónustan hjá þessu fyrirtæki er
nú ekki svo blómleg við þessa báta
að það hafí mikla sök þó að þetta
hafí skeð,“ segir hann.
„Eg hef lagt upp hjá þeim í
sumar, en ég lagði upp hjá íshús-
félaginu á ísafírði í vor og fískinum
var keyrt yfír. Það er alveg hægt
að bjarga sér þó að kaupfélagið
loki. Ég hef landað minnstu af
mínum afla hjá þessu kaupfélagi,
yfirleitt lagt upp annars staðar
vegna hömlunar á löndunum. Þeir
hafa bara tekið á móti fiski þegar
þeim hefur dottið það í hug. Búið
að vera svoleiðis síðan ég'keypti
þennan bát. Ég hafði ætlað að
flytja héðan í vetur vegna þessara
löndunarmála, en ætli verði nokkuð
úr því,“ segir Hólmgrímur.
Hann er þá spurður hvort honum
þyki horfur á breytingum í átt til
batnaðar með nýjum kaupfélags-
stjóra.
„Já,“ segir hann ákveðið. „Við
vomm nú að vonast til þess. Ég
hef þó ekki séð breytingu enn, en
það stendur til að breyta til batnað-
Ef kaupfélagið lokar
leggst plássið í eyði
„MÉR líst illa á þetta, en ég hef
samt trú á að þetta komist í gang
aftur. Þeir geta ekki lokað kaup-
félaginu, þá leggst plássið í
eyði,“ sagði Sólveig Snorradóttir
á Þingeyri í samtali við blaða-
mann Morgunblaðsins, aðspurð
hvernig henni litist á lokun
Kaupfélags Dýrfirðinga á Þing-
eyri.
Sólveig er 17 ára gömul og vann
í frystihúsi kaupfélagsins. Hún hef-
ur því misst vinnuna, í bili að
minnsta kosti, vegna lokunar kaup-
félagsins. Sólveig er fædd á Þing-
eyri, en hefur einnig búið á Akur-
eyri og Patreksfirði. Hún segir að
fyrir sig sé ekki um aðra vinnu að
velja en þá sem fæst hjá kaupfélag-
inu og þess vegna mikilvægt fyrir
hana að fyrirtækið komist í gang
aftur. „Ég vil búa á Þingeyri vegna
þess að mér líkar vel hér. ég get
ekki hugsað mér að búa annars
staðar," sagði Sólveig.
Morgunblaðið/Bjami
Sólveigf Snorradóttir.
Kaupfélagið á Þingeyri er nánast i
með innsigli sýslumanns er enginn