Morgunblaðið - 10.01.1989, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 10. JANÚAR 1989
Spariskírteini ríkissjóðs:
500 milljónir koma til
lokainnlausnar í dag
FYRSTI innlausnardagur spa-
riskírteina rikissjóðs á þessu ári
er í dag, og þá kemur m.a. til
lokainnlausnar flokkur spa-
riskirteina að fjárhæð rúmlega
500 milljónir króna með vöxtum.
Samkvæmt upplýsingum Qár-
málaráðuneytisins verða spa-
riskírteini fýrir um 2,2 miUjarða
króna laus tíl innlausnar í þess-
um mánuði, og er gert ráð fyrir
að innleystar verði á biUnu
800-900 milljónir króna.
I lánsfjáráætlun er gert ráð fyrir
að innleyst verði spariskírteini að
fjárhæð 4 milljarðar króna á þessu
ári, en að sala þeirra nemi 4,7 mill-
jörðum. Janúarmánuður er annar
stærsti mánuður í innlausnum á
þessu ári á eftir október, en þá er
gert ráð fyrir að innleystir verði
yfír 2 milljarðar.
Sá flokkur spariskírteina sem
kemur til iokainnlausnar í dag er
frá árinu 1986 og er þar um að
ræða spariskírteini með 6,5% vöxt-
um. Þá verða einnig lausir til inn-
Iausnar í þessum mánuði einn flokk-
ur spariskírteina frá 1987 með 6,5%
vöxtum, en hann er um 300 milljón-
ir króna, og tveir flokkar með 7%
vöxtum, sem eru samtals tæplega
1300 milljónir króna, og eru þeir
innleysanlegir árlega allt fram til
aldamóta.
A von á að
nefiid skoði
tillögurnar
- segirGuðjón
B. Ólafsson
TILLÖGUR meirihluta sérstakrar
nefndar um breytt skipulag Sam-
bandsins voru kynntar á stjómar-
fundi þess i gær, svo og sérálit
Guðjóns B. Ólafssonar, forstjóra.
Þær verða væntanlega ræddar
aftur í dag á síðari degi stjómar-
fundarins.
Guðjón var spurður hvort tillög-
umar yrðu bomar undir atkvæði á
fundinum. „Ég á frekar von á að
hugmyndunum öllum verði vísað til
nefndartil frekari skoðunar." Guðjón
sagði að sú nefnd gæti að hluta orð-
ið framhald gömlu skipulagsnefndar-
innar. Þegar hún hefði skilað af sér
mjmdi hún væntanlega leggja álit
sitt fyrir stjóm og ef um umtalsverð-
ar breytingar væri að ræða yrðu þær
bomar undir aðalfund. Guðjón sagð-
ist ekki vilja svara í hverju hans til-
lögur um skipulagsbreytingar væm
fólgnar; það væri ekki rétt að ræða
þessar hugmyndir utan fyrirtækisins
á þessu stigi.
í dag verður hafín sala á nýjum
flokki spariskírteina ríkissjóðs, og
er þar annars vegar um að ræða
spariskírteini til 5 ára á 7% vöxtum,
en hins vegar til 8 ára á 6,8% vöxt-
um.
Auk spariskírteina ríkissjóðs
gefst fólki kostur á að kaupa banka-
bréf, sem eru að jafnaði með 8,5%
vöxtum, verðbréf hjá verðbréfasjóð-
um og almenn veðskuldabréf.
Sjá töflu á bls. 26 yfir verðbréf
sem bjóðast hjá verðbréfasjóð-
um, og skrá yfir raunávöxtun
sérkjarareikninga 1988 á bls. 28.
Morgunblaðið/Bjami
Skýrsla um húsnæðiskönnun kynnt fréttamönnum í gær. Könnunina gerði Félagsvísindastoftiun fyrir
Húsnæðisstofiiun. Á myndinni eru forsvarsmenn stofiiananna, frá vinstri Sigurður E. Guðmundsson
forstjóri Húsnæðisstofnunar, Rannveig Guðmundsdóttir formaður stjómar Húsnæðisstofiiunar, Stefán
Óiafsson forstöðumaður Félagsvísindastofhunar, Karl Sigurðsson höfundur skýrslunnar og Jón Rúnar
Sveinsson félagsfræðingur hjá Húsnæðisstofiiun.
Könnun um húsnæðismál:
7 0% íbúa landsbyggðar og 50% á höfiið-
borgarsvæðinu hlynntir sérstakri fyrir-
greiðslu til handa landsbyggðarbúum
Tíu þúsund umsóknir upp á 23 milljarða króna
TÆPLEGA 70% landsbyggðarbúa og rúm 50% íbúa höfuðborgar-
svæðisins era hlynntir sérstökum ívilnunum fyrir landsbyggðina í
gegn um húsnæðislánakerfið til að hvetja fólk til að Qárfesta þar
og til að tryggja fólki sambærilegt verð fyrir eignir sínar þar eins
og feest á höfuðborgarsvæðinu. Verð íbúðarhúsnæðis á landsbyggð-
inni er um 60%-70% af verði á höfuðborgarsvæðinu. Þetta kemur
fram í niðurstöðum könnunar um húsnæðismál sem Félagsvísinda-
stofnun Háskóla íslands gerði fyrir Húsnæðisstofiiun. Niðurstöðurn-
ar voru kynntar í gær. Um þriðjungur svarenda á höfuðborgarsvæð-
inu hefiir sótt um lán frá Húsnæðisstofhun eða áætlar að sækja um
næstu tvö árin og tæplega Qórðungur svarenda af landsbyggðinni er
í sömu stöðu. Alls eru nú um 10.000 umsóknir um húsnæðislán hjá
Húsnæðisstofiiun og þyrfti 23 milljarða króna til ef greiða ætti út
öil þau lán í einu lagi í dag, að sögn Sigurðar E. Guðmundssonar
forstjóra Húsnæðisstofiiunar.
í niðurstöðum könnunarinnar
kemur í ljós að mikill munur er á
högum fólks á landsbyggðinni og á
höfuðborgarsvæðinu, hvað varðar
húsnæði og ýmsa aðra félagslega
þætti.
63% landsbyggðarmanna í
einbýlishúsum
Fleiri landsbyggðarmenn búa í
eigin húsnæði heldur en höfuð-
borgarbúar og mun fleiri í sérbýli.
Á landsbyggðinni búa 79% í eigin
húgnæði og 63% í einbýlishúsum. Á
höfuðborgarsvæðinu búa 67% í eig-
in húsnæði og um 25% í einbýlis-
húsum. Helmingi fleiri búa í leigu-
húsnæði á höfuðborgarsvæðinu,
22% á móti 11% landsbyggðar-
manna. Á höfuðborgarsvæðinu er
húsaleiga einnig þriðrjungi dýrari,
að jafnaði 21.800 krónur á mán-
uði, en 15.500 á landsbyggðinni.
Talsvert fleiri höfuðborgarbúar
hyggja á húsbyggingar eða hús-
næðiskaup, heldur en landsbyggð-
armenn, samkvæmt könnuninni.
15% höfuðborgarbúa hafa sótt um
lán hjá Húsnæðisstofnun og önnur
20% segjast ætla að sækja um á
næstu tveimur árum, samtals 35%.
Samsvarandi tölur fyrir lands-
byggðarmenn eru 9% sem hafa sótt
um lán og 14% sem ætla að sækja
um, samtals 23%.
38 fermetrar á mann
13 fermetrum munar að jafnaði
á stærð íbúða landsbyggðinni í vil.
Þar er jafnaðarstærðin 127 fer-
metrar, en á höfuðborgarsvæðinu
114. í niðurstöðum könnunarinnar
er þessi munur skýrður með því hve
einbýlishús eru algengari á lands-
byggðinni. Hins vegar eru sérbýlis-
íbúðir nokkru stærri á höfuðborgar-
svæðinu og munar 20 til 30 fer-
metrum. íbúðir í fjölbýlishúsum eru
álíka stórar á báðum svæðum.
Meðalstærð húsnæðis á hvem
mann er um 38 fermetrar, bæði á
höfuðborgarsvæðinu og á lands-
byggðinni. Heldur færri munu þó
vera um hvert herbergi á lands-
byggðinni. Meðalaldur húsnæðis á
landinu öllu er 24 ár og er svipaður
á báðum svæðum. Nýjasta hús-
næðið er að jafnaði á Suðurlandi,
19 ára, en það elsta á Vestfjörðum,
31 árs.
Erfiðustu skuldirnar
Skuldabyrði svarenda í könnun-
inni er misjöfn eftir því hvenær
kaup vom gerð. Höfuðborgarbúar
sem keyptu eða byggðu á ámnum
1980 til 1983 skulda meira og bera
þyngri afborganir en hinir sem tóku
lán fyrir eða eftir þann tíma. Hins
vegar skulda þeir landsbyggðarbú-
ar mest sem tóku lán á ámnum
1984 til 1988. Fram kemur að eink-
ilm meðal íbúa höfuðborgarsvæðis-
ins hafa íbúðakaup eða bygging
valdið alvarlegum fjárhagserfiðleik-
um, eða hjá 40% þeirra sem keyptu
eða byggðu þar eftir 1980. Alvar-
legir fjölskylduerfiðleikar vegna
fjárfestinganna urðu hjá 8% til 9%
svarenda í heild og virðast vera
heldur algengari hjá þeim sem fjár-
festu eftir 1980.
Spurt var um hvort nóg væri af
leiguíbúðum i byggðarlagi svarenda
að þeirra mati. 98% íbúa höfuð-
borgarsvæðisins töldu svo ekki vera
og 80% landsbyggðarmanna vom
sama sinnis.
Meðal annarra atriða sem spurt
var um er ástæður búseturöskunar.
Flestir töldu þar til atvinnumál, fé-
lagslgga þjónustu og kjör. Þá kem-
ur fram að orkukostnaður er hærri
á landsbyggðinni og dýrast er að
kynda með raforku.
Loðnuverð lækk-
ar um fímmtung-
Olöglegt samráð hjá yerksmiðjunum
segir útgerðarstjóri Hilmis
„ALGENGASTA upphafsverðið,
sem verksmiðjurnar á Austfjörð-
um greiða núna, er um 3.500
krónur fyrir tonnið af loðnu en
Alnæmi:
Blóðþegarnir þrír smituðust áð
ur en skimun á öllu blóði hófst
Heimild í Qárlögum um bótagreiðslur
ÞEIR þrír blóðþegar, sem smitast hafo af alnæmi, fengu veiruna þeg-
ar þeim var gefið blóð sem ekki hafði verið skimað. Skimprófún blóðs
hófet hér á landi siðla árs 1984, en blóðþegarair þrir höfðu þá þegar
smitast. í Qárlögum er að finna heimild til þess að greiða smituðum
blóðgjöfiun bætur og hefur þegar verið gengið frá einu sliku máli.
Eins og greint var frá í Morgun-
blaðinu á föstudag höfðu 48 íslend-
ingar greinst með mótefni gegn al-
næmi um áramótin. Þar af hafa tíu
greinst með alnæmi, þ.e. sjúkdóminn
á lokastigi, og eru fímm þeirra látn-
ir. Meðal sýktra eru þijár konur, sem
talið er að smitast hafí við blóðgjöf
áður en farið var að skima blóð hér
á landi. Ein þeirra er með alnæmi á
lokastigi, en önnur er látin úr öðrum
sjúkdómi.
Ólafur Jensson, yfírlæknir Blóð-
bankans, sagði að árið 1987 hefði
verið vitað um sýkingu einnar kon-
unnar, en hin málin tvö hefðu ekki
komið upp á yfirborðið fyrr en á
síðustu mánuðum ársins 1988. „Það
er nú unnið að því að upplýsa þessi
mál til fulls og hafa uppi á þeim sem
gáfu blóð til þessara sjúklinga á því
tímabili sem smitun átti sér stað, en
hafa ekki komið til skimunar síðan.
Þegar hefur komið í ljós við rann-
sókn á eldri sýnum frá þeim sjúkl-
ingi sem nú er látinn að hann var
kominn með mótefnið fyrri hluta
ársins 1984. Skimun blóðs hófst ekki
hér á landi fyrr en nokkrum mánuð-
um síðar, eða í október 1984. Hitt
tilfellið er enn verið að rannsaka, en
það er ljóst að hafí konan smitast
við blóðgjöf hefur það gerst áður en
farið var að skima blóð,“ sagði Ólaf-
ur Jensson.
Páll Sigurðsson, ráðuneytisstjóri í
heilbrigðisráðuneytinu, sagði að í
fjárlögum ársins 1988 hefði verið
heimild fyrir fjármálaráðherra og
heilbrigðisráðherra til að ákveða
bætur til konu þeirrar, sem þá var
vitað að hafði smitast. „Það hefur
verið gengið frá því máli, en við lát-
um ekki uppi hvaða bætur hún fékk.
Þessi tvö tilfelli, sem nú hafa komið
upp, eru svo ný af nálinni að ekkert
er farið að aðhafast f þeim. Ráðu-
neytinu hafa ekki borist endanlegar
upplýsingar um þau, en ég reikna
með að tekið verði á þeim með svip-
uðum hætti. Heimildin verður áfram
inni í fjárlögum ársins 1989.“
Páll sagði að þó greiddar væru
bætur til smitaðra blóðþega væri
ekki litið svo á að hið opinbera væri
bótaskylt. Hann sagði að við ákvörð-
un um bótagreiðslur væri miðað við
að smitið hefði átt sér stað hér á
landi áður en farið var að skima blóð.
það var algengt að þær greiddu
4.400 krónur fyrir tonnið fyrir
jól,“ sagði Jón Ólafsson, fram-
kvæmdasljóri Félags íslenskra
fískmjölsframleiðenda, i samtali
við Morgunblaðið. Verðlækkunin
er um 20%. „Verksmiðjurnar eru
með ólöglegt samráð um það
verð sem þær greiða fyrir loðn-
una,“ sagði Jóhann Antoníusson
útgerðarmaður hjá Hilmi sf.
„Verðið, sem loðnuverkmiðjumar
greiða núna, er í takt við það af-
urðaverð sem fæst núna. Það er
búið að skipa út því lýsi sem var
selt á háum verðum í sumar. Þau
verð, sem greidd voru fyrir jól, voru
komin úr öllu samhengi við afurða-
verð,“ sagði Jón Ólafsson.
„Verksmiðjumar greiddu 4.400
krónur og allt upp í 4.500 krónur
fyrir tonnið af loðnu fyrir jólin en
nú greiða þær allar 3.500 krónur
fyrir tonnið, meira að segja í Vest-
mannaeyjum," sagði Jóhann Anton-
íusson. „Verksmiðjurnar byijuðu
allar á að greiða 3.300 krónur fyrir
tonnið í haust en samstaðan sprakk
hjá þeim. Ég held að þessi verð-
lækkun hérlendis kalli á það að
skipin sigli frekar með aflann.
Norðmenn greiða til dæmis 3.800
krónur fyrir tonnið af loðnu, auk
þess sem olían er ódýrari í Noregi
en hér,“ sagði Jóhann Antoníusson.