Morgunblaðið - 24.02.1989, Page 4

4
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 24. FEBRÚAR 1989
Mikið af íslenskum örmerkjum í laxafla Færeyinga:
Efla þarf laxastoftiinn í
stað þess að strádrepa hann
- segir Eyjólfur Konráð Jónsson
MUN MEIRA hefur undanfarið fundist af islenskum örmerkjum í lax-
afla Færeyinga en hingað tíl hefur tíðkast. Hafa alls tólf örmerki
komið fram það sem af er þessari vertíð og voru allir laxamir af
Norðurlandi. Laxamir vora á öðra ári i sjó og hefðu gengið til baka
sem tveggja ára Iaxar á þessu ári. Einnig hefur veiðst við Færeyjar
einn hoplax, sem merktur var í Blöndu sumarið 1987. Kemur þetta
fram í bréfi sem veiðimálastjóri hefur sent Eyjólfi Konráði Jónssyni,
alþingismanni, vegna fyrirspuraar frá honum um þetta mál. Árni ísaks-
son, veiðimálastjóri, segir þetta fyrst og fremst gefa upplýsingar um
göngur laxa og ekki sé hægt að draga þá ályktun, af þessu eina ári,
að islenski laxastofiiinn sé í hættu. Laxveiðar i sjó séu hins vegar allt-
af óæskilegar. Eyjólfur Konráð Jónsson segir að stöðva beri þessar
veiðar Færeyinga og telur að íslenski laxastofiiinn á Norður- og Aust-
urlandi sé i hættu ef þær halda áfram. Þyrftu þjóðirnar við hin nyrstu
höf að ná samkomulagi um að efla laxastofninn í stað þess að strá-
drepa hann.
íslendingar hafa frá árinu 1982
tekið þátt í rannsóknarverkefni þar
sem leitað er að útvortis merkjum
og örmerkjum í afla Færeyinga. Sjá
færeyskir vísindamenn um fram-
kvæmd verkefnisins en Færeyjar,
Noregur, írland, Skotland og ísland
taka þátt í kostnaði. Hingað til hefur
hlutur íslenskra merkja verið fremur
lítill í aflanum en þó komu fram ör-
merktir laxar úr Miðfjarðará og Selá
i Vopnaflrði fyrir um það bil tveimur
árum. Á yfirstandandi vertíð hefur
mun meira af íslenskum merkjum
komið fram en áður, alls tólf, sam-
kvæmt bráðabirgðatölum, sem gæti
verið vísbending um breytt göngu-
mynstur hjá norðlenska laxinum á
þessu ári og/eða betri afkomu í sjó.
Skiptast merkin þannig að sex laxar
voru úr Laxá í Þingeyjarsýslu, tveir
úr Miðfjarðará, þrír úr Svartá í
Húnavatnssýslu og einn úr Hjalta-
dalsá í Skagafírði.
Árni ísaksson, veiðimálastjóri,
sagði í samtali við Morgunblaðið að
þetta gæfi fyrst og fremst upplýsing-
ar um göngur laxa. Virtist það aðal-
Iega vera lax af Norðurlandi sem
gengi þarna en lítill sem enginn af
Suðurlandi eða Suðvesturlandi. Ekki
væri hægt að draga þá ályktun af
þessu eina ári að fslenska laxastofn-
inum stafaði hætta af þessum veið-
um. Þetta gæti líka verið vísbending
um að meira af laxi væri í sjónum
en venjulega. Veiði á Norðurlandi
hefði verið góð undanfarin ár og
benti ekkert' til þess að tekið hefði
verið of mikið af stofninum úr sjón-
um.
Laxveiðar í sjó væru þó alltaf
óæskilegar og ávallt verið mótmælt
af upprunalöndum laxins. Þær væru
nú einungis leyfðar í lögsögu Færey-
VEÐUR
/ DAG kl. 12.00:
Heimild: yeðursiofa islands
(Byggt á veóurspá kl. 16.15 i gær)
VEBURHORFUR / DAG, 24. FEBRÚAR
YFIRLÍT f GÆR: Á Grænlandshafi er 983 mb kyrrstæð smálægð.
Skammt norðaustur af Færeyjum er 959 mb lægð sem þokast
austur. Kalt verður áfram.
SPÁiNorðaustan gola eða kafdi og frost um allt land. Él við norður-
ströndina en þurrt og víða lóttskýjað syðra.
VEÐURHORFUR NÆSTU DAGA
HORFUR Á LAUGARDAG OG SUNNUDAG: Hvöss norðanátt um
allt land. Él norðanlands en úrkomulaust syðra. Frost 5—15 stig.
TÁKN:
o
a Norðan, 4 vindstig:
v Vindörin sýnir vind-
10 Hitastig:
10 gráður á Celsíus
Heiðskírt stefnu og fjaðrirnar vindstyrk, heil fjöður • V Skúrir
er 2 vindstig. * V Él
Léttskýjað / / / / / / / Rigning = Þoka
/ / / zrz Þokumóða
Hálfskýjað * / * 9 9 9 Súld
Skýjað / * / * Slydda / * / oo Mistur
* * * 4 Skafrenningur
Alskýjað * * * * Snjókoma * * * K Þrumuveður
VEÐUR VÍÐA UMHEIM
kl. 12:00 í gær að ísl. tíma
Akureyri Reykjavik htti +4 +6 v«Aur skýjað skýjað
Björgvin B skýjað
Heislnki 0 þokumóða
Kaupmannah. vantar
Narssarssuaq +26 helðskfrt
Nuuk +14 skafrenningur
Óslð 6 hálfskýjaö
Stokkhólmur 2 slydda
Þórshöfn S skýjað
Algarve vsntar
Amsterdam 7 skýjað
Barcelona 16 skýjað
Berlfn 9 alskýjað
Chicago +16 léttskýjað
Feneyjar 9 þokumóða
Frankfurt 6 rigning
Glasgow 3 úrkoma
Hamborg 6 skýjsð
Las Palmas 18 hálfskýjaó
Lundúnir 7 léttskýjað
Los Angelea 16 léttskýjað
Lúxemborg 3 rigning
Madrfd 7 rlgnlng
Malaga 14 skýjað
Mallorca 16 skýjað
Montraal +13 léttskýjað
New York 2 alskýjað
Orlando 7 léttskýjað
Parfs 7 skýjað
Róm 16 þokumóða
San Diego 1« alskýjað
Vfn 7 þokumóða
Washlngton 3 þokumóða
Winnlpeg +21 skafrenningur
inga og innan við 40 mílur við Græn-
land.
Samkvæmt samkomulagi innan
vébanda Laxavemdarstofnunarinn-
ar, NASCO, má meðalveiði hvers árs
ekki fara yfír 590 tonn. Mestar voru
veiðar Færeyinga í kringum 1980
en á síðasta ári veiddu þeir 200 tonn.
Ámi sagði laxveiðar í úthöfum eiga
undir högg að sækja af ýmsum öðr-
um ástæðum. Það hefði gengið illa
að manna skipin og útgerðin stæði
í jámum. Gæti vel verið að þær fjör-
uðu út af sjálfu sér á næstunni.
Stöðva ber laxveiðar
Færeyinga
„Það er ljóst samkvæmt 67. grein
Hafréttarsáttmálans að allar lax-
veiðar í sjó eru bannaðar öðrum þjóð-
um en þeim, sem höfðu stundað
vanabundnar og langvarandi lax-
veiðar, og þannig öðlast venjubundin
réttindi," sagði Eyjólfur Konráð
Jónsson, alþingismaður. „Þessar
veiðar má þó stöðva ef ekki verður
af því efnahagslegt áfall fyrir við-
komandi ríki.“
Eyjólfur Konráð sagði Færeyinga
ekki hafa byijað laxveiðar í sjó, að
neinu marki, fyrr en eftir að hafrétt-
arráðstefnunni lauk og hafréttarsátt-
málinn orðinn að lögum de facto.
Þeim hefði því aldrei átt að líðast
að heija meiriháttar veiðar þó lítið
væri hægt að segja við því úr þessu.
Það hefðu verið mistök sem erfítt
yrði að bæta úr.
Nú væri hins vegar ljóst að Norð-
menn hefðu bannað allar laxveiðar
í sjó og hlyti að verða knúið á um
að Færeyingar gerðu slíkt hið sama,
þegar ljóst væri orðið, að þeir væru
að drepa niður íslenska laxastofninn
í stórfelldu mæli. Að hans mati ættu
Færeyingar að snúa sér að hafbeit.
Þeir hefðu þegar unnið stórvirki í
kvíaeldi og skilyrði til hafbeitar í
Færeyjum væm örugglega mjög góð.
„Þetta er eitt þeirra mála sem
þjóðimar við hin nyrstu höf eiga að
ræða um í einlægni og komast að
samkomulagi um,“ sagði Eyjólfur
Konráð. „Það á að efla laxastofninn
í stað þess að strádrepa hann. Ég
endurtek, að um þá fiska, sem upp-
runnir eru í ám og vötnum, gilda
samkvæmt hafréttarsáttmálanum
strangari reglur en um nokkura aðra
fiska og ber strandríkjum skylda til
að vemda stofnana. Við höfum
brugðist þeirri skyldu, með því að
beita ekki aðstöðu okkar, þegar við
emm að ívilna Færeyingum við veið-
ar á ýmsum físktegundum, og krefj-
ast þess, að þeir hættu veiðum á
laxi sem uppmnninn er á íslandi.
Þeir hafa raunar haldið því fram að
þetta væri norskur lax, atferli þeirra
er ekkert betra fyrir það, en nú er
sannað að íslenski stórlaxastofninn
er í útrýmingarhættu á Norður- og
Austurlandi ef þetta athæfi heldur
áfram."
Drög að reglugerð um afurðastöðvar
iyrir kartöflur og grænmeti:
Verið að hverfa til
einokunarkerfísins
- segir Magnús Gíslason hjá Banönum hf.
NEFND sem unnið hefur að undlrbúningi reglugerðar um afúrða-
stöðvar fyrir kartöflur hefúr, með samþykki landbúnaðarráðuneyt-
is, bætt grænmetinu við og samið drög að reglugerð um afúrðastöðv-
ar fyrir kartöflur, nýtt grænmeti og sveppi. Reglugerðardrögin eru
nú til meðferðar hjá samtökum garðyrkjubænda og verður lokatil-
laga nefiidarinnar afhent landbúnaðarráðherra að því loknu, að
sögn Ólafs G. Vagnssonar formanns nefndarinnar.
I reglugerðardrögunum er gert grænmeti. Ólafur Vagnsson segir
ráð fyrir að sala á þessum vömm
fari aðeins í gegn um viðurkenndar
afurðastöðvar. Þessar afurðastöðv-
ar hafa síðan einar rétt til að ann-
ast innflutning kartaflna þegar inn-
lend framleiðsla nægir ekki. Þá er
innflutningur grænmetis á meðan
innlend framleiðsla og innflutning-
ur skarast falinn uppboðsmarkaði
Sölufélags garðyrkjumanna. Magn-
ús Gíslason hjá dreifingarfyrirtæk-
inu Bananar hf. segir með þessu
væri verið að hverfa aftur til gamla
einokunarkerfísins á kartöflum og
hinsvegar að ekki sé fyrirhugað að
koma á einokun því þær afurða-
stöðvar fái viðurkenningu sem full-
nægi ákveðnum skilyrðum.
Magnús sagði að fulltrúar nokk-
urra fyrirtækja sem versla með
þessar vömr og fleiri aðilar hefðu
komið saman til fundar hjá Verslun-
arráði íslands nýlega til að ræða
þetta mál. Komið hefði fram ein-
dregin andstaða við þessi reglu-
gerðardrög og ákveðið að mótmæla
þeim.
Dómsmálaráðherra gegn Magnúsi Thoroddsen:
Mál til embætt-
ismissis þingfest
MÁL Halldórs Ásgrímssonar dómsmálaráðherra gegn Magnúsi
Thoroddsen hæstaréttardómara var þingfest fyrir bæjarþingi
Reykjavíkur í gær. Lögmanni Magnúsar, Jóni Steinari Gunnlaugs-
syni, var veittur frestur til 30. mars til að leggja fram greinargerð
í málinu.
Málið höfðar dómsmálaráðherra
í samræmi við 61. grein stjómar-
skrárinnar til þess að Magnúsi
verði með dómi endanlega vikið
úr embætti dómara við Hæstarétt.
Ráðherra hefur sem kunnugt er
vikið Magnúsi úr embætti um
stundarasakir vegna áfengiskaupa
hans á sérstökum kjörum hand-
hafa forsetavalds.
AÐ sögn Friðgeirs Björnssonar
yfírborgardómara hefur ekki verið
ákveðið hvaða dómari fær mál
þetta til meðferðar og er ákvörð-
unar ekki að vænta fyrr en grein-
argerð stefnda hefur borist. Frið-
geir sagði þó Ijóst að fjölskipaður
embættismannadómur þriggja
dómara mundi fjalla um málið.