Morgunblaðið - 08.03.1989, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. MARZ 1989
4
Meistarasöngvar-
amir frá Numberg
Samantekt: Jón Ragnar
Höskuldsson
Miðvikudaginn 8. mars kl. 19.00
verður óperan Meistarasöngvaram-
ir frá Numberg eftir Richard Wagn-
er s£nd af myndbandi í húsakynn-
um íslensku ópemnnar. Upptakan
er frá sænska sjónvarpinu 1977. í
aðalhlutverkum em Leif Roar, Erik
Saedén, Sven-Olof Eliasson, Gösta
Winbergh, Helena Döse og Edith
Thallaug. Óperan er sungin á þýsku
en sænskur texti fylgir.
Sumarið 1845, þegar Wagner
hafði lokið við Tannhauser, gerði
hann uppkast að gamanóperu, sem
ætlað var að vera mótvægi við
Tannhauser. Verkið skyldi vera létt-
leikandi, auðvelt í uppsetningu, með
hóflega stórri hljómsveit og krefðist
hvorki svonefnds fyrsta tenórs né
tragískrar sópranraddar. Síðan kom
það auðvitað í ljós, að verkið varð
metnaðarfyllra en Wagner hafði
upphaflega ætlað sér. í fyrsta lagi
varð óperan sú lengsta, sem skrifuð
hafði verið til þess tíma. Hún krafð-
ist stórrar hljómsveitar þó svo að
síðari ópemr hans krefðust enn
stærri og það þurfti svo sannarlega
bæði góðan tenór og góðan sópran
svo ekki sé minnst á baritóninn,
Hans Sachs, möndulpersónu óper-
unnar.
Tuttugu og þijú ár liðu uns óper-
an var fullgerð en frumuppfærslan
var 21. júní 1868 í Munchen undir
stjóm Hans von Bulow. Gagnrýni
var blandin eins og venjulega á
verkum Wagners, en verkið var þó
fljótlega tekið upp í helstu ópem-
húsum heims.
Varla er hægt að ímynda sér
meiri mun tveggja samliggjandi
verka sama tónskálds þar sem em
Tristan og Isolde annars vegar og
Meistarsöngvaramir hins vegar. I
Meistarasöngvumnum beitir Wagn-
er ekki hinni endalausu laglínu, sem
svo hefur verið kölluð og er gegn-
umgangandi í öllum helstu ópemm
hans, heldur beitir hann söngvum
eða lögum meira, að hætti ítalskrar
ópem. Enda kallar Wagner Meist-
arasöngvarana ópem, hugtak, sem
hann hafði ekki beitt um verk sín
í 20 ár, eða frá Lohengrin, því hann
leit á verk sín sem „Gesamtkunst-
werk“ fremur en ópem í hefð-
bundnum skilningi þess orðs.
Hugtakið „Meistarasöngvaram-
ir“ er þýskt frá 14,—16. öld. Borg-
araleg skáld og tónskáld stofnuðu
reglur og skóla til að vekja áhuga
almennings á skáldskap og tónlist.
Upphaflega einbeittu þessir hópar
eða reglur sér að eldri verkum, en
síðar að eigin verkum. Meistara-
söngvarar þessir, eins og þeir köll-
uðu sig, mættu til funda á helgidög-
um eftir messur, þar sem þeir
kynntu verk sín, kenndu sveinum
sínum iistina og vígðu nýja meist-
ara til reglunnar. Sérstakir embætt-
ismenn, svonefndir merkjamenn,
merktu við á töflu við hveija list-
ræna villu sem svo var metin, eink-
um hjá sveinum og þeim sem neðar-
lega vom í metorðastiga reglunnar
og var þá ekki alltaf farið eftir list-
rænu mati eingöngu. Að þessu
skopast Wagner í Meistarasöngvur-
unum í Numberg.
Hans Sachs, aðalpersóna Wagn-
ers í Meistarasöngvurunum var í
raun uppi í Þýskalandi á 16. öld.
Hann fæddist í Numberg 1494, var
sfendur í latfnuskóla og síðan í
skósmíðanám þar sem hann jafn-
framt menntaði sig meðal meistara-
söngvaranna og gekk í reglu þeirra.
RYÐFRIAR
ÞREPA-
DÆLUR
HÉÐINN
VÉLAVERSLUN SÍMI 624260
SERFRÆÐIÞJÓNUSTA - LAGER
smmmm
I TAKT VIÐ TIMANN
Viltu skara fram úr á hörðum
vinnumarkaði?
Við bjóðum þér upp á hagnýta
kennslu í viðskipta- og tölvu-
greinum, ásamt því helsta sem
gerir þig að hæfum og dugandi
starfskrafti.
Þú getur valið um morgun- eftir-
miðdags- eða kvöld tíma, eftir því
sem þér hentar.
Að námskeiðinu loknu útskrifast
þú sem skrifstofutæknir.
Innritun og allar nánari upp-
lýsingar færðu í símum 68 75 90
og 68 67 90.
Við uruin
við símann til
kl. 22 í kvöld.
Heiða Heiðarsdóttir
skrifstofutæknir, útskrifuö í desember
'88.
„NámiðhjáTölvufræðslunnikom mér
skemmtilega á óvart. Kennararnir eru
mjög góðir og námið í heild vel skip-
ulagt og skemmtilegt.
Ég lít á þetta sem góða fjárfestingu
semáeftiraðskilasérmargfalttil baka“.
Tölvufræðslan
Borgartún 28
iiiiiiiiitiiluitiaiiiiiiiimiiiHiiixiiiiii!
Skósmiðurinn, meistarasöngvarinn og skáldið Hans Sachs (1494—
1576). Tréskurðarmynd eftir Hans Brosamer.
Hans Sachs var óhemju afkasta-
mikið skáld. Hann er sagður hafa
skrifað 4.275 meistarasöngva, um
1.700 frásagnir í bundnu máli og
208 leikrit. Raunsæi hans, glögg-
skyggni, lífleg og skopi gædd frá-
sagnargáfa ásamt hjartahreinum
og græskulausum frásagnarstíl
gerði hann að fyrsta alþýðuskáldi
Þýskalands. Hann féll í gleymsku
eftir dauða sinn, en Goethe endur-
reisti minningu hans í bók sinni
árið 1776 og Richard Wagner síðan
í Meistarasöngvurunum tæpri öld
síðar. Stefíð sem Wagner notar í
3. þætti óperunnar, Wacht auf, þeg-
ar alþýðan hyllir Hachs, er sagt
samið af Hans Sachs sjálfum í lof-
söng Lúther til dýrðar.
í óperunni er Hans Sachs lýst
sem hinum heiðvirða listamanni
sem byggir á gömlum þjóðlegum
hefðum en er jafnframt skilnings-
ríkur gagnvart nýjum hugmyndum
í mannlegum samskiptum og list-
rænni tjáningu.
Freistandi er að álykta að Wagn-
er sé að skírskota til eigin samtíma
og stöðu meðal skilningslausra og
oft óvinveittra tónlistarmanna.
ítrekað er að sýningin hefst kl.
19 að þessu sinni og verður efnisút-
drætti dreift á staðnum.
Höfuadur er styrktarfélagi ts-
lensku óperunnar.
Sjúkraliðafélagið ósátt við stjómarfrumvarp:
Verið að gera lítið
úr störfiim sjúkraliða
- segir Kristín Á. Guðmundsdóttir
formaður Sjúkraliðafélags tslands
SJÚKRALIÐAR eru óánægðir
með stjórnarfrumvarp um breyt-
ingu á lögum um sjúkraliða, sem
nú liggur fyrir Alþingi. f frum-
varpinu ’ er gert ráð fyrir að
sjúkraliði þurfí heimild frá heil-
brigðisráðuneytinu ef ekki sé
starfandi á sama stað hjúkrunar-
fræðingur er beri ábyrgð á störf-
um hans. Kristín Á. Guðmunds-
dóttir, formaður Sjúkraliðafé-
lags íslands, segir að þetta geti
m.a. leitt til þess að ef hjúkrunar-
fræðingur hættir störfum þurfi
sjúkraliðar að fá heimild til að
halda fyrri vinnu sinni áfram.
Þarna sé verið að gera lítið úr
störfúm þeirra.
Kristín Á. Guðmundsdóttir sagði
sjúkraliða vera ósammála þeirri
nýjung í frumvarpinu að sjúkraliðar
þurfí heimild frá heilbrigðisráðu-
neytinu til að starfa ef ekki sé til
Gjaldeyris-
reikningar
í SPRON
VEGNA umræðna um gjaldeyris-
reikninga að undanförnu viU
Sparisjóður Reykjavíkur og ná-
grennis benda á, að það er hægt
að geyma gjaldeyri á gjaldeyris-
reikningum í japönskum yenum,
svissneskum frönkum, norskum
og sænskum krónum, hollensk-
um gyllinum og austurrískum
shillingum, auk hinna hefð-
bundnu gjaldeyrisreikninga i
bandarískum dölum, breskum
pundum, dönskum krónum og
v-þýskum mörkum.
Reikningamir bera mismunandi
vexti, sem ráðast af vaxtaþróun á
erlendum gjaldeyrismörkuðum.
(Fréttatilkynningf)
staðar hjúkrunarfræðingur. Væri
þessi krafa um heimild þríþætt. í
fyrsta lagi þá mætti taka dæmi af
stofnun þar sem sjúkraliðar störf-
uðu og hjúkrunarfræðingur færi
með yfírstjóm en það væri algengt
t.d. á elliheimilum úti á landi. Ef
hjúkmnarfræðingurinn hætti störf-
um þá þyrfti samkvæmt fmmvarp-
inu að sækja um heimild fyrir
sjúkraliðana ef þeir ættu að fá að
starfa áfram. „Við teljum að það
sé gert lítið úr störfum sjúkraliða
þegar sækja þarf um heimild til að
sinna áfram störfum sem þeir hafa
jafnvel unnið ámm saman," sagði
Kristín. „Á meðan þarf enga heim-
ild fyrir hina ófaglærðu sfem vinna
aðhlynningarstörf."
í öðm lagi þarf samkvæmt frum-
varpinu heimild ef stofnun vantar
hjúkmnarfræðing í starf og sjúkra-
liði sækir um starfið en ekki hjúkr-
unarfræðingur. í þriðja lagi þurfa
svo sjúkraliðar samkvæmt frum-
varpinu að sækja um heimild fyrir
ýmis störf er þeir hafa unnið hingað
til s.s. sjúkraþjálfun. „Við teljum
eðlilegt að sjúkraliðar haldi í svona
tilvikum áfram störfum án þess að
þurfa að sækja um heimild frá ráðu-
neytinu," sagði Kristín. Hún vildi
einnig taka fram að með þessum
mótmælum sínum væm sjúkraliðar
ekki á nokkum hátt að bijóta gegn
öðmm stéttum.
„Við höfum unnið með heilbrigð-
isráðuneytinu að gerð þessa frum-
varps og átt mjög gott samstarf.
En einhveija hluta vegna þá er
frumvarpið sem prentað var annað
en það sem við höfðum samþykkt."
Fmmvarpið um sjúkraliða er nú
til umræðu í heilbrigðis- og trygg-
ingamefnd neðri deildar og sagði
Kristín að sjúkraliðar hefðu þar
verið kallaðir fyrir og skýrt sín
mál. Var hún vongóð um að tækist
að ná breytingum enda teldu
sjúkraliðar sig hafa góð rök fyrir
sínu máli.
i J Í3Ii.'2£nríí: £s . LIÍ3
IltlllBIIIIIIII
iniiRiesiiitivii
KHBI
t.tiBC