Morgunblaðið - 27.04.1989, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. APRÍL 1989
Japan:
Mesta flármálahneyksli í marga
áratugi dregur dilk á efitir sér
Tókíó. Reuter.
RECRUIT-hneykslið svonefnda,
sem teygir anga sína víða í jap-
önskum stjórnmálum, hefur orð-
ið forsætisráðherra Japans, No-
boru Takeshita að falli. Takes-
hita, leiðtogi Frjálslynda demó-
krataflokksins sem fer með völd
í Japan, tilkynnti afsögn sina á
þriðjudag og er líklegt talið að
hann verði áfram við völd til
maíloka eða þar til ljárlagafrum-
varp ríkissfjórnarinnar, sem
sljórnarandstaðan hefur neitað
að fjalla um i tvo mánuði, nái
fram að ganga. Alls hafa tuttugu
embættismenn ríkisstjómar
landsins þurft að segja af sér
vegna hneykslisins, þar af þrír
ráðherrar í ríkissfjóm Take-
shita. Fyrrum ritari og skyld-
menni Takeshita, Ihei Aoki,
svipti sig lífi í gær, degi eftir að
Takeshita tilkynnti afsögn sina.
Aoki, sem var viðríðinn Recmit-
hneykslið og hafði boríð vitni
fyrir opinberrí rannsóknar-
nefnd, hengdi sig i ibúð sinni í
Tókíó.
Noboru Takeshíta (t.h.).
víga og pólitískra hneykslismála í
Japan frá lokum síðari heimsstyrj-
aldar.
Helst er talið að Masayoshi Ito,
fyrrum utanríkisráðherra landsins,
verði eftirmaður Takeshita. Hann
hefur lýst því yfir á opinberum vett-
vangi að hann hafí ekki áhuga á
starfanum og ber við lélegri heilsu.
Stjómmálaskýrendur telja þó að
hann muni láta undan þrýstingi
innan flokksins. Ito er einn fárra
leiðtoga fijálslyndra demókrata
sem ekki em viðriðnir Recruit-
hneykslið. Boðað hefur verið til
fundar í neðri deild japanska þings-
ins í dag, fímmtudag, og er talið
að stjómin ætli sér að koma íjár-
lagafrumvarpinu í gegn hvort sem
stjómarandstaðan tekur þátt í um-
ræðunum eður ei.
Recmit-málið snýst í hnotskum
um það að frá því í desember 1984
fram til október 1986 var útvöldum
einstaklingum boðið að kaupa
hlutabréf í fasteignafyrirtækinu
Recmit Cosmos, dótturfyrirtæki
Recmit, sem var í miklum og ömm
vexti, áður en þau fóm á almennan
hlutabréfamarkað. Þau hækkuðu
mikið í verði þegar þau vom skráð
í kauphöllum og eigendumir seldu
þau með miklum hagnaði. Viðskipt-
in fóm oftast fram í nafni aðstoðar-
manna eða ættingja eigendanna.
Það er í sjálfu sér ekki ólöglegt
að selja hlutabréf áður en þau em
skráð í kauphöllum. Raunar tíðkast
það að fyrirtæki bjóði bönkum og
öðmm fyrirtækjum hlutabréf til
kaups áður en þau em skráð. Mark-
miðið er að tryggja fyrirtækinu
trausta bakhjarla. Hins vegar telja
japanskir saksóknarar að hluta-
bréfatilboð Recmit-fyrirtækisins
hafí í raun verið mútur til valda-
manna í japönsku stjómmála- og
efnahagslífí.
Óeirðirnar í Georgíu:
GERÐU VERÐSAMANBURÐ
BOSCH
Suðurlandsbraut 20, Reykjavík,
sími 84090
Afsögn Takeshita kom aðeins
tveimur dögum eftir að fréttir birt-
ust í japönskum dagblöðum um að
Aoki hefði þegið lán hjá Recmit-
fyrirtækinu. Áður hafði Aoki viður-
kennt að hafa keypt 2.000 hluta-
bréf af fyrirtækinu áður en þau
fóm á almennan hlutabréfamarkað.
Aoki, sem í mörg ár var nánasti
aðstoðarmaður Takeshita, og bar
ábyrgð á kosningasjóðum hans, er
fyrsta eiginlega fómarlamb Rec-
mit-hneykslisins. Hins vegar em
bein tengsl rakin á milli 20 sjálfs-
Nútíma þægindi
sem gera
hverja stund
ánægjulega.
Danska fyrirtækið Sönderborg
framleiðir fyrsta flokks
eldhúsinnréttingar.
Viðurkennd gæði.
GHRUM TIIJBOÐ ÁN SKULDBINDINGA.
SENDUM BÆKLINGA.
Qt
(S0NDERBC>53-\
K0KKENET J
Ennfremur parkct frá heimsþekktum framlciðenoum.
Igjdhúshornið hf.
Ráðherra segir heriim
verða krafinn sasrna
Tíflis. Reuter.
ÍRAKLÍJ Menagaríshvílí, heil-
brígðismálaráðherra Sovétlýð-
veldisins Georgiu, sagðist á
þriðjudag ætla að kreQa heryfir-
völd svara á því hvers konar eit-
urgas hermenn hafi beitt gegn
mótmælendum í Tíflis, höftið-
borg Georgíu, 9. apríl. 25 manns
var varpað í fangelsi í Moskvu í
gær fyrir að taka þátt í minning-
arathöfti á Púshkín-torgi á
sunnudag um fórnarlömbin í
Tíflis. Alls voru 75 manns hand-
teknir en margpr sluppu með
fjársekt eða alveg við refsingu.
3000 manna útifundur í Tíflis
krafðist þess í gær að leiðtogar
þjóðernissinna yrðu leystir úr
haldi.
Menagaríshvílí sagði að af þeim
20 sem létu lífið hefðu 16 verið
konur, þær virðist þola eitrið verr
en karlar. Tvær hefðu látist af völd-
um taugagass, sem líktist eiturefn-
inu atrópíni. „Við munum fyrst og
fremst reyna að komast að efna-
samsetningu gassins með efnarann-
sóknum. Samtímis munum við
neyða þá sem beittu gasinu til þess
að upplýsa efnasamsetninguna,"
sagði ráðherrann.
„Sérfræðingar sáu strax á fyrsta
degi að beitt hafði verið eiturgasi
og skóflum gegn mótmælendunum.
Þessu var hvað eftir annað vísað á
bug af hemum, þrátt fyrir frásagn-
ir sjónarvotta og þá staðreynd að
margir hinna særðu voru með opin
sár og ein stúlkan sem lést var með
klofna höfuðkúpu. Það var ekki
fyrr en löngu síðar sem þeir viður-
kenndu þetta,“ sagði Menagarísvílí.
„Það er einnig ljóst hermennimir
fengu skipanir um að hlífa ekki
konum og bömum,“ bætti hann við.
Ein af konunum 16 var komin íjóra
mánuði á leið.
Sjónarvottar sögðu að skriðdrek-
um hefði verið beitt til að stöðva
þá sem reyndu að sleppa frá her-
mönnunum er eltu þá og börðu.
Unglingablað í Lettlandi, Sov-
étskaja Moldjosh, birti frásögn sjón-
arvotta. „Tamriko Chovelidze, 16
ára skólastúlka, reyndi fyrst að fela
sig bak við mnna en var hrakin
þaðan með kylfum. Hún hljóp inn
í anddyri leikhúss en hermennimir
náðu henni. Stúlkan grátbað þá um
að þyrma sér. Líkskoðun leiddi síðar
í ljós að höfuðkúpa hennar og
hryggur höfðu verið brotin. Skóla
í nágrenninu var lokað í síðustu
viku vegna þess að nemendur veikt-
ust af völdum gashylkja, sem skot-
ið var inn í skólabygginguna er
hermennimir ráku flóttann.
Eiturefnafræðingurinn Zal Kak-
híaní sagði of seint fyrir Jierinn að
útvega mótefni gegn gaseitruninni
þar sem þau kæmu aðeins að gagni
fyrstu klukkustundimár eftir eitr-
unina. Hann sagði að búast mætti
við að fleiri dæju á næstu mánuðum
vegna eitrunar í hjarta og mið-
taugakerfinu.
Jegor Jakovlev, ritstjóri Moskvu-
frétta, sagði á blaðamannafundi í
London á þriðjudag að aðgerðir
hermannanna væru „glæpir gegn
perestrojku" Míkhaíls Gorbatsjovs
Sovétleiðtoga. Hann sagði að at-
burðurinn sýndi hversu berskjölduð
umbótastefnan væri.
Það borgar sig
BRÆÐURNIR
=)J ORMSSON HF
Lágmúla 9, sfmi: 38820
Fágæt kanínutegund
Bóndi í Suður-Frakklandi sýnir hér fágæta kanínutegund, sem
hann hefur ræktað, en kanínumar hafa aðeins eitt eyra hver.
Ekki fylgir sögunni hvort bóndinn telji þetta framfaraspor af
hálfu náttúrunnar.
Bandaríkin:
Lucy Ball
látin
Los Angeles. Reuter.
Bandaríska leikkonan Lucy
Ball lést í gær á sjúkrahúsi í
Los Angeles, 77 ára að aldri.
Banamein hennar var krans-
æðastífla. Lucy varð heims-
fræg fyrir gamanþætti sína,
sem upphaflega nefndust „I
love Lucy.“ Elstu þættir henn-
ar em enn sýndir í sjónvarps-
stöðvum um allan heim. Fyrsti
leiklistarkennari Lucy ráðlagði
henni að kjósa sér annað
framtíðarstarf og ámm saman
lék hún í rislágum kvikmynd-
um, svonefndum B-myndum.
1951 gerði hún fyrsta gaman-
þáttinn ásamt þáverandi eigin-
manni sínum og sló í gegn.
Sovéskir
geimfarar
lenda
Moskvu. Reuterl
Gert er ráð fyrir því að þrír
sovéskir geimfarar, sem dvalið
hafa í geimstöðinni Mír mán-
uðum saman, lendi í dag,
fímmtudag. Stöðin verður
síðan mannlaus fram í ágúst
og hefur það ekki gerst í tvö
ár. Talsmenn sovésku geimvís-
indastofnunarinnar segja þó
að allt sé með felldu og verði
tíminn notaður til að meta
stöðu geimferðamála og þær
vísindarannsóknir sem gerðar
hafa verið í stöðinni frá 1986.
Grænland:
Ráðherra
vikið frá?
Nuuk. Frá N.J. Bruun, fréttaritara
Morgnnblaðsins.
Grænlenska þingið var sett
á þriðjudag. Eitt mesta hita-
málið á þinginu er talið verða
mál Jens Lyberths, atvinnu-
málaráðherra, vegna aðildar
hans að SIK-hneykslinu svo-
nefnda og verður það tekið
fyrir í dag, fímmtudag. SIK
er alþýðusamband Grænlands
og var Lyberth formaður þess
er sambandið steypti sér í
gífurlegar skuldir með bygg-
ingaframkvæmdum. Jonathan
Motzfeldt, formaður heima-
stjórnarinnar, er sagður munu
leggja sig fram um að koma
í veg fyrir að Lyberth verði
hrakinn úr embætti.
Sovétríkin:
Fjöldagrafir
frá Stalín-
tímanum
Moskvu. Reuter.
Yfir 200 lík fórnarlamba
Stalíns hafa fundist í sautján
gröfum skammt frá Kíev í
Ukraínu, að sögn vikublaðsins
Liternatúrnaja Gazeta. Áður
hafa embættismenn haldið því
fram að líkin væru af fóm-
arlömbum nasistaherja Hitlers
en Minning, hópur sem krafíst
hefur rannsóknar á glæpum
Stalíntímans, heimtaði í mars
síðastliðnum að grafimar yrðu
kannaðar. Minning segir að
240.000 lík séu í gröfunum,
allt fómarlömb ofsóknarbijál-
æðis einræðisherrans á fjórða
áratugnum.