Morgunblaðið - 27.04.1989, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. APRÍL 1989
Hulda A. Stefáns-
dóttir — Kveðjuorð
Umhverfi og hugarheimur
manna gefur okkur hneigð til þess
er verða skal um ævistarf okkar.
Svo hefur farið um frú Huldu Stef-
ánsdóttir skólastjóra og húsfreyju
í sveit.
Hún ólst upp í helsta skóla Norð-
anlands með foreldrum sínum. Stef-
án skólameistari þótti á ævi sinni
mikilhæfur skólastjóri og búhöldur
góður. Þá einkenndi hann sá metn-
aður er hann átti handa skóla sínum
er vararftaki Hólaskóla. - Þessa
hefur gætt í skólastarfi frú Huldu
og búskap.
Hin mæta kona Hulda Árdís
Stefánsdóttir fæddist 1. janúar
1897 á Möðruvöllumí Hörgárdal.
Voru foreldrar hennar Stefán Jó-
hann Stefánsson skólameistari son-
ur Stefáns Stefánssonar á Heiði í
Gönguskörðum og konu hans, Guð-
rúnar Sigurðardóttur. Er margt
meðal þeirra Heiðamanna lands-
kunnir. Kona Stefáns, móðir frú
Huldu, var Steinunn Frímannsdóttir
frá Helgavatni í Vatnsdal. Möðru-
vellir voru stór staður á uppvaxtar-
árum frú Huldu, velsóttur skóli í
góðu áliti og faðir hennar ekki að-
eins skólastjóri heldur stór bóndi.
Þau systkini Hulda og Valtýr
ólust upp á miklu menningarheim-
ili, ríkum garði. Frú Huldu var hug-
næmast að ræða um æsku sína frá
þessum dögum, þar á meðal heimil-
ið á Hofi yst í Hörgárdal hjá sr.
Davíð Guðmundssyni presti er var
frá Vindhæli á Skagaströnd og son
hans, Ólaf Davíðsson, er lengi hafði
dvalið við nám í Höfn en nú var
kominn heim. Hann hafði stundað
náttúrufræði í Höfn, einkum grasa-
fræði og nú þjóðsagnasöfnun. Hann
kenndi stundum á Möðruvöllum og
var bamgóður og var mikill vinur
þeirra bamanna Valtýs og Huldu.—
Var tekin mynd af Ólafi og þeim
er frú Hulda hafði uppi alla tíð.—
Þessar æskuminningar frú Huldu
voru ríkar í huga hennar oft er við
ræddum saman.
Hulda gekk á Gagnfræðaskólann
á Akureyri, útskrifaðist þaðan
1912. Hafði hún mjög hug á að
setjast í Menntaskólann í Reykjavík
og ljúka þar stúdentsprófi.— En
meðal kvenna var vaknaður áhugi
fýrir námi við skólann og má geta
þess að vorið 1915 útskrifuðust 7
kvenstúdentar,— Eigi varð úr að
Hulda færi í Menntaskólann, en
síðar sigldi hún til Hafnar og dvaldi
fyrst hjá dr. Valtý Guðmundssyni
prófessor. En þeir Stefán skóla-
meistari vom skólabræður úr
Latínuskólanum og félagar við nám
ytra. Var ávallt mikil vinátta með
þeim.— Hulda gekk á Húsmæðra-
skólann i Vordenburg, síðan var
hún á hljómlistarskóla í Höfn, en
hún sem foreldrar hennar unni
hljómlist. Um leið gekk hún á Versl-
unarháskóla í Friðriksbergi og
stundaði þar tungumál og bók-
færslu.— Hulda hafði notið námsins
vel til munns og handa og var há-
menntuð kona er hún kom heim.
Hún var kennari við Gagnfræða-
skólann á Akureyri frá 1921—23
og bjó með móður sinni en Stefán
skólameistari andaðist 20. janúar
1921.
Þann 15. júní 1923 giftist Hulda
Stefánsdóttir Jóni Sigurði Pálma-
syni bónda á stórbýlinu Þingeyrum.
Hann var sonur sr. Pálma Þórodds-
sonar frá Skeggjastöðum í Garði,
presti á Höfða á Höfðaströnd, síðar
á Hofsósi og konu hans, Önnu
Hólmfríði Jónsdóttir Hallssonar
prófasts í Glaumbæ.— Jón Pálma-
son var búfræðingur frá Ólafsdal
1905.
Hann vann að jarðarbótum og
sveitastörfum í 2 ár, stundaði versl-
unarstörf á Sauðárkróki 1907—13
og var verslunarstjóri þar á sinni
árin. Þá dvaldi hann eitt ár við land-
búnaðarstörf á Sjálandi.— Hann
keypti jörðina Þingeyrar í Húna-
þingi 1914 og hóf þar búskap 1915.
Hann var félagslyndur maður.
Hann var oddviti í 30 ár og sýslu-
nefndarmaður frá 1928. Jón Pálma-
son var kirlqunnar maður. Var í
sóknamefnd frá 1916 enda átti
hann guðshúsið ogþví kirkjubóndi.
Frú Hulda hafði hneigð til bú-
skapar eins og ættmenni hennar.
Hún var alúðleg í framgöngu og
hafði gott lag á fólki er var undir
hennar umsjá. Hið mikla höfuðból
var mannfrek jörð. Þeim hjónum
búnaðist þar vel fram eftir árum,
þar til kreppan kom. Frú Hulda var
nú komin í sveit móðurættar sinnar
og vann sér vináttu og hylli fólksins.
Þá hafði hún unglingaskóla á
Þingeyrum um árabil er hún var
þar húsfreyja. Hún hafði alla tíð
ríka hneigð til að stunda kennslu.
Vísaði þar til orða er voru sögð um
Stefán skólameistara. „Mikið orð
fór af kennsluhæfileikum hans.“
Þau hjón frú Hulda og Jón eign-
uðust eina dóttur bama, Guðrúnu,
er varð stúdent og lærði síðan húsa-
gerðarlist í Höfn. Guðrún er nú
arkitekt í Reykjavík og er gift Páli
Líndal lögfræðingi í Stjómarráðinu.
Hann var sonur Theodórs Líndal,
en faðir hans og afi Páls var Bjöm
Líndal frá Útibleiksstöðum í Húna-
þingi, en síðar lögfræðingur og al-
þingismaður og bóndi á hinu gamla
höfuðbóli Svalbarði á Svalbarðs-
strönd.
Frú Hulda var trúkona mikil og
kirkjurækin. Þá var ungur prestur
í Steinnesi sr. Þorsteinn Gíslason
er vígðist þangað 1922. Er frú
Hulda kom í Þingeyrar 1923 gerð-
ist hún organisti í Þingeyrakirkju
um langt árabil, en hún var vel
menntuð á þessu sviði. Þetta var
hinum unga presti mikill stuðning-
ur. Frú Hulda tók vel á móti kirkju-
gestum og veitti kirkjukaffi af
rausn.
Það kom að því að frú Huldu
bauðst forstöðukonustaða við
Minning’:
Jóhann P. Guðmunds-
son húsgagnasmiður
Fæddurll. nóvember 1918
Dáinn 19. mars 1989
Af eilífðar Ijósi bjarma ber,
sem brautina þungu greiðir.
Vort líf, sem svo stutt og stopult er,
það stefnir á æðri leiðir.
Og upphiminn fegri en auga sér
mót öllum oss faðminn breiðir.
(E.B.)
Afi minn Jóhann Pétur Guð-
mundsson er látinn en hann andað-
ist á Landspítalanum sunnudaginn
19. mars sl. eftir langvarandi veik-
indi. Útför hans var gerð frá Foss-
vogskapellu þriðjudaginn 28. mars.
Afi fæddist f Reykjavík 11. nóv-
ember 1918, sonur hjónanna Guð-
mundar Bjamasonar bakarameist-
ara og Guðrúnar Maríu Jensen.
Afi ólst upp í Reykjavík og sem
ungur maður vann hann innanbúðar
í Barónsbúð en það var áður en
hann fór í iðnnám. Hann nam hús-
gagnasmíði hjá Hjálmari Þorsteins-
syni á Klapparstíg og seinna öðlað-
ist hann einnig réttindi sem húsa-
smiður. Hugur hans stóð til frekara
framhaldsnáms, en vegna ástands-
ins í heimsmálum á þeim tíma voru
flest sund lokuð í þeim efnum.
Þann 18. júlí 1942 giftist hann
Maríu I. Jóhannsdóttur frá Nes-
kaupstað, ættaðri úr Viðfirði, og
fluttust þau austur á Neskaupstað
1943 þar sem afi setti á stofn Tré-
smiðjuna Eini, sem hann starfrækti
við góðan orðstír. Þá sá hann einn-
ig um byggingu húsa víða um Aust-
urland.
Eftir 20 ára búsetu á Neskaup-
stað fluttu þau til Reykjavíkur þar
sem hann vann við iðn sína alveg
fram á síðasta ár, en sl. 8 ár vann
hann þjá Söginni hf. í Reykjavík.
Afi og amma eignuðust fimm
böm, elstur var Jóhann húsasmiður
í Neskaupstað giftur Bergþóru Jó-
hannsdóttur, hann dó ungur; Guð-
rún María skrifstofumaður á Nes-
kaupstað gift Gísla S. Gíslasyni
hafnarverði; Kristín Ingibjörg hús-
móðir I Hafnarfirði gift Jóni Rafni
Sigurðssyni húsasmið; Jens Pétur
rafvirki Laugarási í Biskupstungum
giftur Matthildi Róbertsdóttur
hjúkrunarkonu og Hólmgeir Þór
sjómaður í Vestmannaeyjum giftur
Elísabetu Jónsdóttur verslunar-
manni. Barnabömin em orðin sex-
tán og langafabömin þrjú.
Afi var einn af stofnendum Iðn-
aðarmannafélags Norðíjarðar og
var hann talsvert í félagsmálum og
sat meðal annars í bæjarstjóm
Neskaupstaðar um nokkurra ára
skeið. Hann var mikið snyrtimenni,
stundaði milcið sund og göngur,
dagfarsprúður í allri framkomu og
ég veit að hann var vel liðinn af
nemum sínum og samstarfsmönn-
um.
Leiðir afa og ömmu skildu fyrir
17 árum og eftir það bjó hann einn.
Síðast bjó hann á Norðurbrún 1,
Reykjavík, í íbúðum aldraðra þar
sem hann undi hag sínum vel. Hann
hafði ávallt gott samband við börn
sín, en þar sem þau Kristín Ingi-
björg og Jens Pétur bjuggu næst
honum voru eðlilega þeirra sam-
skipti mest. Eiga þau svo sannar-
lega þakkir skildar fyrir þeirra góðu
umhyggju og getum við sem lengra
vorum í burtu seint þakkað það sem
skyldi. Ég er þess fullviss að litlu
bamabömin eiga eftir að sakna afa
síns mikið.
Nú eru þrautir á enda og fyrir-
bæn mín er sú að nú megi afi
mæta blíðu vors og friðar þar sem
vinir fagna honum á landinu eilífa.
Blessuð sé minning afa míns.
Hvíli hann í friði.
Jóhann Pétur Gíslason
Kvennaskólann á Blönduósi
1932—37. Þetta var annar elsti
Kvennaskóli landsins og var í góðu
áliti. Frú Hulda var góður kennari
og stjómandi, ber þess vott að hún
var kölluð til starfa aftur til skólans
1953—67. Var hún alls forstöðu-
kona þar í 19 ár. En Elín Briem í
18 ár.— Það var ekki einungis að
frú Hulda stjórnaði skólanum vel
og námsmeyjar hefðu gott að
kennslunni, heldur einnig að skóla-
húsinu væri haldið við. Byggt var
í hennar tíð íbúðarhús fyrir kennara
og forstöðukonu á bökkum Blöndu
og geymsluhús mikið á hlaði
skólans.
Það sýnir best hve frú Hulda var
í miklu áliti þegar hún var kvödd
til að vera forstöðukona Hús-
mæðraskólans á Sólvöllum í
Reylq'avík. Þar starfaði hún frá
1941—53 er hún fór norður að
Blönduósi.
Ég var prestur Kvennaskólans á
Blönduósi um fyölda ára, því presta-
kall mitt náði að austurbakka
Blöndu. Þá kynntumst við frú
Hulda. Þá predikaði ég við skóla-
setningu á haustin og skólaslit á
vorin. Eg dáðist mikið að skólaræð-
um hennar, á þessum tímamótum
skólans, og vék orði að því að hún
ætti að gefa þær út, svo varð ekki,
en á síðustu árum ritaði hún endur-
minningar sínar sem komið hafa í
§órum bindum.— Það voru Páll
Kolka héraðslæknir og frú Hulda
Stefánsdóttir er heilluðu mig með
fróðleik sínum, sem ég naut góðs
af og lífsskoðun þeirra sem ég lærði
af.— Ég var prófdómari við skólann.
Þau hjón Jón Pálmason og frú
Hulda voru samtaka í því að vemda
og hlúa að Þingeyrakirkju sem er
fagurt guðshús og á góða muni.
Það hefur verið sagt að kirkjuhald-
ari sem hugsar vel um kirkju og
krikjugarð verði til blessunar bú-
endum. Margir erlendir ferðamenn
höfðu falast eftir gripum og boðið
vel fyrir, en Jón Pálmason gaf
mönnum fullt afsvar.
Er Þingeyrakirkja átti 100 ára
afmæli var gert mikið við hana inn-
anhúss svo hún hefur eigi verið
fegurri í annan tíma. Þetta var
vandlega unnið af færustu mönnum
undir umsjón Guðrúnar dóttur frú
Huldu. Þetta gladdi frú Huldu mik-
ið.— Hún tók nú að vinna að því
að líkneski af postulunum ásamt
Kristsmynd komu til Þingeyra-
kirlq'u að nýju. Þetta var eftirlíking
þeirra gripa er seldir vom burt
snemma á öldinni. Hún safnaði fé
til þessa og gaf sjálf einn postula.
Þeir vora settir upp í kirkjuna 1983.
12. júlí var guðsþjónusta haldin í
því tilefni og var frú Hulda þar við-
stödd. Fékk hún mikið þakklæti
fyrir sitt framlag. Einnig prýðir
altarisdúkur saumaður af frú Huldu
Þingeyrakirkju.
Þegar frú Hulda Stefánsdóttir
átti 90 ára afmæli á nýársdag 1987
átti að skíra langömmubam henn-
ar, son Stefáns Jóns og Bára Magn-
úsdóttur. Er halla tekur degi í prest-
skapnum þá er það góð og heilög
stund aldurhnignum presti að fá
bam til skímar. Eins og í fyrri
daga nývígðum presti að fyrsta
prestsverk hans væri að skíra barn
honum til blessunar. Það vora
ávallt góð kynni milli okkar frú
Huldu. Átti ég nú að skíra bamið.
Frú Hulda lék undir skímarsálm-
ana. Bamið hlaut nafnið Stefán
Jóhann, nafn Stefáns Jóhanns
skólameistara langalangafa síns,—
Þessi helgistund minnti mig á þær,
unaðslegu stundir á Héraðshælinu
á Blönduósi er við unnum áram
saman á aðfangadagskvöld, er ég
flutti jólaræðu fyrir heimilisfólk og
frú Hulda lék undir jólasálmana.
Minningarathöfn um frú Huldu
fór fram í Dómkirkjunni í
Reykjavík, fimmtudaginn 6. apríl,
að viðstöddu miklu Qölmenni. Sr.
Guðmundur Þorsteinsson frá Stein-
nesi flutti minningarræðuna.— Hún
var lögð til hinstu hvíldar að Þing-
eyram við hlið manns síns að lok-
inni athöfn í Þingeyrakirkju. Á þeim
stað sem henni var svo kær.
Pétur Þ. Ingjaldsson
Guðrún Jónsdóttir,
Fosskoti — Minning
Fædd 1. október 1904
Dáin 20. apríl 1989
í dag verður gerð frá Fríkirkj-
unni í Hafnarfirði útför móðursyst-
ur minnar, Guðrúnar Jónsdóttur,
sem andaðist á Sólvangi hinn 20.
þ.m.
Guðrún fæddist í Fosskoti I Mið-
firði 1. október árið 1904. Foreldrar
hennar vora hjónin Jón Jónsson og
Elísabet Benónýsdóttir. Guðrún var
yngst 3 systkina, sem nú era öll
látin, en þau vora Ólöf, gift Jóni
Sigurgeirssyni skrifstm., búsett í
Hafnarfirði, Ragnhildur, gift Ólafi
Bjömssyni bónda í Núpdalstungu í
Miðfírði, og Jón ógiftur.
Um tvítugsaldur fer Guðrún í
Kvennaskólann á Blönduósi. Að
loknu námi fer hún aftur heim á
bemskustöðvamar og er þar um
nokkurt skeið. Hún fer svo aftur
að heiman og þá til Hafnarfjarðar,
þar sem hún stundaði fiskvinnu.
Það átti fyrir Guðrúnu að liggja að
ílengjast á æskustöðvunum. Systk-
inin Jón og Guðrún taka síðan við
búi í Fosskoti og búa þar góðu búi
meðan kraftar entust.
Mörg böm dvöldu hjá þeim á
sumrin og sum allt árið, sum komu
aftur og aftur. Nokkur bundust
þeim tryggða- og vináttuböndum
ævilangt.
Ég og bróðir minn Baldur eigum
margar góðar minningar úr sveit-
inni hjá þeim, þar sem við dvöldum
sumar eftir sumar sem böm, við
leik og störf.
Haustið 1965 flytja þau Guðrún
og Jón til Hafnarfjarðar, þar sem
þau kaupa sér lítið og snoturt hús
við Álfaskeið og koma sér þar vel
fyrir. Eftir að Jón lést árið 1971,
bjó hún ein í húsinu þar til hún
flutti á S.ólvang.
Guðrún var gestrisin og góð heim
að sækja og átti auðvelt með að
blanda geði við fólk. Margir áttu
erindi og lögðu leið sína á Álfaskeið-
ið eins og í Fosskot hér áður.
Systraböm Guðrúnar ásamt fjöl-
skyldum vora henni afar kær og
þó einkum Baldur, sem reyndist
henni sem besti sonur.
Guðrún var barngóð enda hænd-
ust að henni böm, bæði skyld og
vandalaus, og alltaf hugsaði hún
fyrir því að eiga eitthvað handa litla
fólkinu.
Guðrún var bókhneigð og las
mikið, hún var Ijóðelsk og kunni
ógrynni (jóða. Eins og áður er getið
dvaldist Guðrún síðustu árin á Sól-
vangi. Á starfsfólkið þar þakkir
skildar fyrir þá umönnun og hlýju,
sem það sýndi henni.
Nú hefur þessi ástkæra frænka
mín lokið sinni vegferð en minning-
amar um einstaka gæðakonu munu
lifa lengi.
Blessuð sé minning hennar.
Erla Jónsdóttir