Morgunblaðið - 20.05.1989, Síða 39

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. MAÍ 1989
39
Mæðradagurinn
í tilefni mæðradagsins, sem haldinn er hátíðlegur einu sinni á
ári hveiju, minntist ég greinar sem ég las fyrir all-löngu í er-
lendu blaði. Greinina skrifaði kona sem hafði þá verið gift sama
manninum í hálfa öld og átt með honum þijá syni. Grein henn-
ar fer hér á eftir, stytt og endursögð, en ég læt höfund tala í
eigin persónu.
Ég er alls ekki í hópi þeirra
kvenna sem telja að Mæðradagur-
inn feli í sér einhveija niðurlæg-
ingu varðandi stöðu kvenna. Sú
afstaða finnst mér ekki samræm-
ast tilganginum með að tileinka
mæðrum hátíðisdag. Engu að
síður er ég ekki hlynnt Mæðra-
degi.
Mér fínnst það hálfgerð óvirð-
ing að vilja heiðra móðurina að-
eins einn dag á ári. Hina dagana
364 má hún aftur vera í skugga
hversdagsleikans með sínar skyld-
ur og áhyggjur.
Þessa hátíðardags, sem þröng-
vað er upp á okkur, finnst mér
allt í lagi að minnast á heimilum
þar sem eru lítil börn. Það kemur
við hjartað í hverri móður þegar
lítill snáði — sem enn er of ungur
til að muna þær kveðjur sem reynt
hafði verið að kenna honum að
færa móður sinni — kemur hlaup-
andi til hennar með glampa í aug-
um og leggur blóm í kjöltu henn-
ar. En hversvegna þarf einhvem
ákveðinn „Mæðradag"? Gefa ekki
allir dagar tilefni til að færa
mömmu blóm?
Þörf móðurinnar fyrir ást og
alúð er svo lítillát. Fyrst af öllu
koma bömin og eiginmaðurinn,
þar á eftir getur hún hugsað um
sjálfa sig. Ef þau eru ánægð og
hamingjusöm er hver dagur í
hennar augum mæðradagur.
Þegar ég lít til' baka á hálfrar
aldar hjónaband og synina þijá
þurrka minningamar um allar
gleðistundirnar burt sérhveija til-
hugsun um erfíði og raunir. En
það er einmitt þetta sem gefur
lífinu gildi.
Hvaðan er annars þessi
„Mæðradagur" kominn? Eins og
svo mörg önnur tilbúin tilefni
kemur hann frá Bandaríkjunum —
landi ótakmarkaðra tækifæra.
Þar hafði Ann Jarvis — sem sjálf
átti engin böm — krafizt þess
árið 1907 að haldinn yrði sérstak-
ur hátíðardagur til heiðurs öllum
mæðmm. Þessi hugmynd breidd-
ist óðfluga út, bæði innanlands
og utan. En tilgangurinn hjá Ann
Jarvis var allt annar í upphafí.
Með því að heiðra móðurina vildi
hún vekja athygli á því að ekkert
samfélag fær þróazt án konunn-
ar. Öll vitum við hver varð árang-
ur hugmyndarinnar. Yfírborðstil-
efni til að gefa gjafír. Einn dagur
á ári, sem færir blómasölum og
konfektframleiðendum stóraukna
sölu. Og jafnframt dagur sem
bætir samvizku margra.
Af öllum þessum ástæðum er
ég lítt hrifín af „degi móðurinn-
ar“, því ég kæri mig ekki um
sviðsettar kenndir. Þeir sem telja
sig hafa ástæðu til geta haldið
upg á daginn.
Ég teldi betur farið ef ekki
væri gert svona mikið veður út
af þessum eina degi ársins, en
þess í stað reynt að koma ein-
hveijum góðum áformum dagsins
í framkvæmd hina 364 daga árs-
ins.
Svo mörg voru orð höfundar.
En mér fannst vel við eiga að
koma þeim á framfæri nú. Von-
andi geta þau oiðið öðrum til
íhugunar.
Með móðurkveðju,
Jórunn.
Skákþing íslands:
Guðmundur Gíslason sigr-„
aði í áskorendaflokki
___________Skák________________
Bragi Kristjánsson
SKÁKÞING íslands í áskorenda-
flokki var teflt á Akureyri um
páskana. Þátttakendur voru 22
og tefldu 9 umferðir eftir
Monrad-kerfi. ísfirðingurinn
Guðmundur Gíslason sigraði með
8 vinninga. Hann tefldi geysivel
og bar höfuð og herðar yfir aðra
keppendur.
Guðmundur er ungur og hæfi-
leikaríkur skákmaður, sem stöðugt
hefur bætt við sig síðustu árin. Með
sigrinum vann hann sér rétt til að
tefia um íslandsmeistaratitilinn við
bestu skákmenn þjóðarinnar í
landsliðskeppninni í haust. Akur-
eyringamir Ólafur Kristjánsson og
Rúnar Sigurpálsson urðu jafnir í
örðu sæti með 6 vinninga hvor, og
verða að tefla einvígi um réttinn
til þátttöku f landsliðsflokki. Rúnar
er aðeins 17 ára, en Ólafur er
þijátíu ámm eldri og var kominn í
fremstu röð norðlenskra skák-
manna tíu árum áður en Rúnar
fæddist! í 4.-5. sæti komu Kári
Elísson og Ámi Ármann Ámason,
hlutu 5 vinning hvor. 6.-9. Þór
Valtýsson, Magnús Teitsson, Sig-
urður Gunnar Danfelsson og Páll
Leó Jónsson, 5 vinninga hver.
Skáksambandið hefur á undan-
fömum ámm staðið fyrir landsliðs-
keppninni víða um land, en nú er
áskorendaflokkur íslandsmóts f
fyrsta skipti haldinn utan
Reykjavíkur. Er gott til þess að
vita, að skákmenn landsbyggðar-
innar geti stöku sinnum teflt á
heimavelli á Skákþingi íslands.
Reykvískir skákmenn vom því mið-
ur allt of fáir að þessu sinni og
misstu með því af tækifæri til að
keppa um sæti í efsta flokki í
haust. Mótið fór vel fram og var
Akureyringum til sóma eins og við
var að búast.
Við skulum að lokum sjá eina
af vinnipgsskákum sigurvegarans.
Hvitt: Arni Ármann Amason
Svart: Guðmundur Gíslason
Frönsk-vöm
1. e4 - e6, 2. d4 - d5, 3. Rc3 -
Bb4, 4. e5 — c5, 5. a3 — Bxc3+,
6. bxc3 — Re7, 7. Dg4 — Dc7.
Algengasta framhaldið í dag er
7. - 0-0!?, t.d. 8. Bd3!? - f5, 9.
exf6 — ep, Hxf6, 10. Bg5 — Hf7,
11. Dh4— h6, 12. Bxe7 - Hxe7,
13. Dg3 - cxd4, 14. cxd4 - Bd7,
15. Dg6! - Da5, 16. Kdl - Bb5,
17. Dh7+ - Kf7, 18. Bg6+ - Kf6,
19. Bh5 — Be8, 20. Bxe8 — Hxe8,
21. Re2 með flókinni stöðu (Jón
L. Ámason — McDonald, Oakham
1988).
Aðrir leikir þykja ekki eins virk-
ir, t.d. 7. - Rf5, 8. Bd3 - h5, 9.
Df4 — cxd4, 10. cxd4 — Dh4, 11.
Dxh4 - Rxh4, 12. Bg5 - Rf5, 13.
Re2 - Rc6, 14. c3 - Ra5, 15. Rf4
- Re7, 16. Be2 og hvítur hefur
varanlegt frumkvæði (Yanovsky —
Uhlmann, millisvæðamótinu í
Stokkhólmi 1962).
Á Fjarkaskákmótinu í febrúar
reyndi sovéski stórmeistarinn Ver-
eslav Eingom 7. — Kf8 gegn Jóm
L. Ámasyni og lenti í erfíðleikum
eftir 8. a4 — Dc7, 9. Rf3 — b6,
10. Ba3 - h6, 11. Bd3 - Ba6, 12.
0-0 - Kg8, 13. a5 - Bxd3, 14.
cxd3 - Rd7, 15. c4 - Kh7, 16.
cxd5 — Rxd5, 17. De4+ — g6, 18.
Hfcl - Kg7, 19. Rd2 - Hab8, 20.
Rc4 o.s.frv.
8. Dxg7 — Hg8, 9.1)xh7 — cxd4,
10. Re2 -
Max heitinn Euwe, heimsmeist-
ari 1935—37 og einn mesti skák-
fræðingur sögunnar, stakk upp á
furðulegum leik í þessari stöðu, 10.
Kdl!? Afleiðingamar verða miklar
flækjur, t.d. 10. — Rd7, 11. Rf3 —
Rxe5!?, 12. Bf4 - Dxc3, 13. Rxe5
- Dxal+, 14. Bcl - Hf8, 15. Bd3
- Bd7, 16. Hel - Rc6, 17. Rxf7
- Hxf7, 18. Bg6 - 0-0-0, 19.
Dxf7 — e5, 20. Ke2 — e4 með
óljósri stöðu.
10. - Rc6, 11. f4 - Bd7, 12. Dd3
- dxc3, lS.DxcS —
Þessi leikur var vinsæll um tíma,
en virðist ekki gefa hvíti betra tafl
samkvæmt nýjustu rannsóknum.
Hvítur hefur að undanfömu leik-
ið 13. Rxc3 með góðum árangri,
t.d. 13. - a6, 14. Re2 - Rf5, 15.
Hbl - Rce7, 16. Dc3! - Bc6, 17.
Hgl - 0-0-0 (17. - d4!?), 18. Rd4!
- Rxd4, 19. Dxd4 - Rf5, 20. Db6
- Dxb6, 21. Hxb6 - Rd4, 22. Kf2
- Rxc2, 23. Bd3 - Rd4, 24. Hb4
með betra tafli fyrir hvít (Karpov
- Nogueiras, Brussel 1988).
13. - 0-0-0, 14. Hbl -
Til greina kom að leika 14. Hgl
ásamt g2-g4.
14. - Rf5, 15. Bd2 - d4, 16.
Dc5?! -
Eftir 16. Dd3 - f6!, 17. exf6 -
e5!, 18. f7 - Hg7, 19. g4 - Rd6
hefur svartur góða stöðu, en sú leið
er betri fyrir hvít heldur en fram-
haldið í skákinni.
16. - b6, 17. Dc4 - Kb8,18. g3
- Bc8, 19. Bg2 - Bb7, 20. Kf2 -
Dd7, 21. Dd3 -
Hvítur á erfitt með að fínna skyn-
samlegan leik. Drottningarferða-
lagið til c5, c4 og d3 hefur kostað
dýrmætan tíma, sem svartur hefur
notað til.að koma mönnum sínum
á góða reiti.
Til greina kom að leika 21. Hbdl.
21. - f6,22. exfS - Hdfö, 23. c4 -
Þessi framrás er of seinvirk til
að bera árangur. Hvítur hefði átt
að leika 23. Bf3 til að koma í veg
fyrir yfirvofandi hótun Rf5-h4.
23. - HxfB, 24. c5 -
24. - Rh4!
Einfalt og sterkt. Biskupinn á
g2 fellur og veikleiki hvítu reitanna
umhverfis hvíta kónginn ræður úr-
slitum.
25. Bxc6 -
Engu betra er 25. gxh4 — Re5
ásamt 26. — Hxg2+ eða 25. Be4
— Re5 o.s.frv.
25. — Dxc6, 26.Rxd4 —
Hvftur er vamarlaus, því eftir
26. Hhgl Rf3 tapar hann minnst
skiptamun.
26. - Dg2+, 27. Ke8 - Rf5+, 28.
Rxf5 — exf5, 29. Dd7 —
Tapar strax, en eftir 29. Bc3 —
He6+, 30. Be5 - Hxe5+!, 31. fxe5
— f4+! 32. gxf4 - Df3+, 33. Kd2
— Df2+, 34. Kc3 — Hc8! á hvítur
enga vöm. "
29. - De4+, 30. K£2 - Df3+
og hvítur gafst upp.
Bragðdauf pítsa
Kvikmyndir
Arnaldur Indriðason
„Mystic Pizza“. Sýnd í Laugar-
ásbíói. Leikstjóri: Donald Pet-
erie. Helstu hlutverk: Anna-
beth Gish, Julia Roberts og
Lili Taylor.
Það sem er óvenjulegt en langt
í frá sérstakt við „Mystic Pizza“
er að stelpur em í hefðbundnu
strákahlutverkunum. Það sem er
sérstakt er að strákanir era í
hefðbundnu stelpuhlutverkunum.
Af hveiju okkur ætti að varða
fímmaur um það er myndin aldr-
ei fær um að svara.
Eins og oft vill verða er hún
varla mikið meira en æfíngavöll-
ur ungra leikara sem fá hver sitt
tækifæri til að sýna hvað í þeim
býr. Hún er enn ein af þessum
unglingar-standa-á-tímamótum
myndum um hlátur og grát í
ástarmálum þriggja vinkvenna
sem afgreiða pítsur í smábænum
Mystic og era tengdar óijúfan-
legum vináttuböndum.
Ein vill ekki giftast en vill allt-
af vera að gera það, önnur er
með ríkasta stráknum og sú
þriðja, systir hennar, með gifta
manninum. Ekkert nýtt í því og
áttatíu prósent myndarinnar
koma engum á óvart. Handritið
er alltof gegnsætt til þess og leik-
stjómin lítt athyglisverð. Það
sem vantar er raunveraleg átök
í staðin fyrir gamlar lummur.
Þegar kemur að hinum tuttugu
prósentunum, karllýsingum
myndarinnar, kveður við annan
tón. Bill, sem er tveggja metra
langur og 100 kílóa ramur á
humarbát, vill ekki sofa hjá, fyrr
en daman lofar að giftast honum.
Þú elskar mig ekkert, þú vilt
bara sofa þjá mér, liggur í orðum
sjóarans. Það hlýtur að vera eitt-
hvað fyndið við þetta.
VerA f rá 1232 þúsund,
miðað við staðgreiðslu á gengi 1. maí 1989
GREIÐSLUSKILMÁLAR
FYRIR ALLA.
(H)
VATNAGÖRÐUM 24, RVÍK., SÍMI 689900