Morgunblaðið - 10.10.1989, Blaðsíða 39

I
Verslunarþjónusta á landsbyggðinni
Á undanförnum misserum hafa verið áberandi
erfiðleikar hjá kaupfélögum og öðrum verslunum
á landsbyggðinni. Ibúar margra staða heyrast
kvarta undan háu vöruverði og litlu vöruúrvali.
Nokkrir fréttaritarar Morgunblaðsins hafa kannað
ástandið hver á sínum stað og birtast greinar þeirra
hér í bfaðinu á næstunni, fyrstu tvær greinarnar
hér á síðunni.
Vöruverð alltof
hátt á Flateyri
Flateyri.
Á FLATEYRI eru tvær matvöruverslanir, Brauðgerðin og Fé-
lagskaup hf. Úrval af allra helstu nauðsynjum er þokkalegt, en
úrval af ýmsum matvörum mætti þó vera fjölbreyttara, að sögn
viðmælenda fréttaritara. Þar má neftia þær Qölmörgu tegundir
ávaxta og grænmetis sem annars staðar eru á boðstólum, en
sumar þeirra sjást aldrei hér. Þrátt fyrir offramleiðslu á búvör-
um í landinu er lítið gert til að selja þær hér, til dæmis mjólkur-
vörur. Verslanir á Fiateyri eru skyldugar að kaupa mjólkurvör-
urnar irá mjólkursamlaginu á Ísaiírði, þó betra væri fyrir þær
að kaupa þessar vörur beint frá Reykjavík. Það hefiir leitt tii
þess að hér er stundum mjólkurlaust og vörurnar stundum komn-
ar að síðasta söludegi þegar þær loksins koma hingað.
Egilsstaðir:
Matarskatturinn hæni á lands-
byggðinni en í Reykjavík
Egilsstödum.
EGILSSTAÐIR eru mikilvæg samgöngu- og þjónustumiðstöð fyrir
Mið-Austurland og hér er borðið upp á Qölbreytta vei'slunarþjón-
ustu. Hingað sækir fólk víða að af Austurlandi tii innkaupa í kjöl-
far batnandi samgangna og fjölbrcyttara viiruúrvals. Margar sér-
verslanir eru starfandi hér í skjóli risanna tveggja, Kaupfélags
Héraðsbúa og Verslunarfélags Austurlands, sem hafa með Iiöndum
fjölþætta verslunarstarfsemi.
Á Flateyri eru einnig bóka-
verslun, veitinga- og gististaður-
inn Vagninn, Esso-skálinn og
hannyrðaverslun. Fólk er sam-
mála um að vöruverð sé mun
hærra hér en á höfuðborgar-
svæðinu og oftast er háum flutn-
ingskostnaði kennt um. Mikil
óánægja er með að neytandinn
skuli greiða söluskatt af flutn-
ingskostnaði matvörunnar.
í könnun sem gerð var á dög-
unum í verslunum hér á Flateyri
og í einni verslun í Reykjavjkkom
í ljós mikill munur á vöruverði.
Mestur munur á einni vöruteg-
und, sem var Honey Nut Cheri-
os, var 120 krónur. 14 vöruteg-
undir voru kannaðar, heildarupp-
hæð þeirra var 2.724 krónur hjá
Félagskaupum, 2.823 kr. hjá
Brauðgerðinni og 2.104,20 kr. í
Kjöthöllinni í Reykjavík.
Mismunur á hæsta og lægsta
verði er því 718,80 krónur. Ef
þessari upphæð væri dreift á
hvern dag vikunnar er upphæðin
rúmar 5.000 krónur, en meiri
munur ef um stórmarkaðsverð
væri að ræða.
Þá má geta ,þess að mjólk-
urlítrinn kostar 70 aurum meira
á Flateyri en í Reykjavík.
Töluvert er um að fólk hér á
Flateyri kaupi inn á ísafirði.
Þangað er fólk þó ekki fara vegna
lægra vöruverðs heldur kannski
leita eftir þjónustu sem hér er
ekki að fá og meira vöruúrvali
þó töluvert vanti þar líka á.
- Magnea
I dagvöruversiun ríkir hér veru-
leg samkeppni á milii Verslunarfé-
lags Austurlands og Kaupfélags
Héraðsbúa sem er stærri aðilinn í
þeim leik. Bæði þessi fyrirtæki reka
hér stórar deildaskiptar verslanir.
Þeim til viðbótar er svo minni
hverfaverslun. Matvöruúrval er
gott í þessum verslunum og verð
svipað en þó nokkru hærra en í
stórmörkuðum á höfuðborgarsvæð-
inu. Sigurður Grétarsson hjá Versl-
unarfélagi Austurlands segir meg-
inástæðu þess að matvöruverð úti
á landi sé hærra en í Reykjavík
vera óheyrilega háan flutnings-
kostnað innanlands og minni veltu-
hraða vörubirgða. Sigurður nefndi
sem dæmi að á meðan stórmarkað-
ur í Reykjavík velti vörubirgðum
20 sinnum á ári þætti gott ef versl-
un úti á landi næði veltuhraðanum
10-12. Af þessum sökum kæmist
verslunin á landsbyggðinni ekki af
með jafn litla álagningu og stór-
markaðirnir fyrir sunnan. Flutn-
ingskostnaður verslana úti á landi
væri líka verulegur og hlyti að
koma fram í vöruverði. Hátt sölu-
skattsstig yrði svo til að auka þenn-
an verðmun enn meir. Þetta yrði
til þess að fólk úti á landi greiddi
mun hærri söluskatt af lífsnauð-
synjum sínum en höfuðborgarbúar.
Kaupmenn í sérverslunum svo
sem í fataverslunum telja sig geta
boðið sama vöruverð og í Reykjavík
enda væri flutningskostnaður
óverulegur hluti vöi-uverðs þar.
Vöruúrvalið telja þeir gott miðað
við stærð markaðarins og sögðust
kappkosta að bjóða sem best úrval
í sinni línu. Hér væru einar 5 fata-
verslanir svo flestir ættu að geta
fundið eitthvað við sitt hæfi. í sér-
verslununum töldu menn sig verða
eitthvað vara við að fólk færi í
verslunárleiðangra til Reykjavík
um en ekki væri það f stórum stíl.
Tilkoma Kringlunnar hefði t.d. ekki
haft merkanleg áhrif á sölu í þeirra
verslunum. Svar þeirra við inn-
kaupaferðum suður hlyti að vera
bætt vöruúrval. Þeir gætu þó aldr-
ei boðið upp á sama vöruúrval og
höfuðborgin á öllum sviðum. Hins-
vegar væri það ótvíræður hagur
neytendanna að versla í sinni
heimabyggð svo framarlega sem
vöruverð og gæði væru sambæri-
leg.
Kaupmenn töldu greinilegt að
fólk hefði minna fé handa á milli
en áður. Verslunin í haust væri í
daufara lagi en það væri í takt við
annað í þjóðfélaginu. Kaupmenn
úti á landi yrðu varir við samdrátt
í verslun í Reykjavík nú í því formi
að nú væri aukin ásókn farandsala
í að koma út á land og selja vörur
sínar þar. Oft ætti þessi sala sér
stað án allra tilskilinna leyfa og
færi jafnvel fram í sendibílum við-
komandi farandsala eða að settur
væri upp skyndimarkaður. Af henni
væru ekki greidd nein lögboðin
gjöld til ríkis og sveitarfélags. Því
væri brýnt að endurskoða lögin um
verslunaratvinnu. _ Björn
Morgunblaðið/Björn Sveinsson
Úr verslun Verslunarfélags Austurlands í Fellabæ.
ELFA
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 10. OKTÓBER 1989
Félag áhuga-
manna um
mannfræði
ÁKVEÐIÐ hefur verið að stoftia
félag áhugamanna um mann-
fræði á íslandi.
Stofnfundur verður haldinn
fimmtudaginn 12. október kl. 20.00
í stofu 101 í Odda, hugvísindahúsi
Háskóla íslands. Tilgangur félags-
ins er að efla umræðu á Islandi um
mannfræði. Allir áhugasamir vel-
komnir segir í fréttatilkynningu.
Námskeið í
rjúpnaveiði
Skotveiðifélag Reykjavíkur og
nágrennis og Slysavarnafélag
íslands gangast fyrir hinu árlega
námskeiði fyrir rjúpnaskyttur í
dag og á morgun.
Helstu efnisþættir námskeiðsins
verða: Vetrarferðir til fjalla, nauð-
synlegur búnaður, s.s. fatnaður,
nesti og öryggistæki. Notkun átta-
vita og korta. Skyndihjálp. Veiði-
réttur: Hvar má veiða rjúpu. Örygg-
isatriði - fræðileg umfjöllun um
íjúpnastofninn.
Námskeiðið verður haldið í húsi
Slysavarnafélagsins á Grandagarði
og hefst klukkan 19.30.
NOTAÐAR VÉLAR
Á SÖLUSKRÁ
Beltagröfur:
225B LC ’88
OK-RH-12 ’77
IH Yumbo ’84
Traktorsgröfur:
CAT 428 ’88
CAT428 ’87
MF-50b ’82
Case580F’82
Jarðýtur:
D7G ’81
D7E ’68
D7E ’64
D8H ’69
D4H ’88
ALLAR UPPLÝSIN6AR HJÁ SÖLUMANNI
Einar Farestveit&Co.hf.
BORGARTUN 28, SÍMAR: (91) 16995 OG 622900 - NÆG BÍLASTÆÐI
háfar úr stáli, kopar
og í 5 litum