Morgunblaðið - 21.10.1989, Blaðsíða 13

MQRGUNBLADIÐ LAliGAKDAGUK 21. QKTOBEli 1989
13
Björg Þorsteinsdóttir
Formræn
ferðalög’
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Myndflöturinn býr yfir ómæl-
isvíddum og segja má, að pent-
skúfurinn sé farartæki lista-
mannsins um það mikla svið.
Þetta veit Björg Þorsteinsdótt-
ir greinilega, sem um þessar
mundir og fram til 29. október
sýnir 50 myndverk í kjallarasöl-
um Norræna hússins. Björg er
löngu sjóuð á sviði listarinnar og
hefur haldið einkasýningar reglu-
lega síðan hún kom fyrst fram í
Unuhúsi við Veghúsastíg árið
1971. Lengi vel var hún í forustu-
liði grafík-listamanna á Islandi,
og þá voru myndir hennar þung-
ar og formfastar, líkast sem í
viðjum, ásamt því að mikil
áhersla var lögð á tæknilegu at-
riðin, sem voru áhrif frá læri-
meistara hennar í París, hinum
nafnkennda Stanley William Ha-
yter.
A undanfömum árum hefur
hugur Bjargar hneigst æ meir
að málverkinu og á hún að baki
nokkrar athyglisverðar sýningar,
þar sem stór og ábúðarmikil form
hafa verið ríkjandi svo og kraft-
mikil vinnubrögð. A sýningunni
núna em og margar stórar mynd-
ir, en sýningin í heild er mun
fjölbreyttari og lífmeiri en fyrri
sýningar. Segja má, að losað
hafi um formræna kennd lista-
konunnar og að hún ráði nú yfir
öllu meiri lit og formrænu tækni-
sviði en áður, um leið og mynd-
hugsunin er orðin fijórri og yfir-
gripsmeiri.
Sem dæmi um það, að Björg
leikur á fleiri stengi en áður,
skal bent á hinar þijár stóra og
ábúðarmiklu myndir „Höfuð-
skepnur" I og II og „Hillingar"
(3). Hér er formið markvisst og
sterkt.- en í aðeins minni mynd-
um, svo sem „Nánd“ (16), „Fortíð
og nútíð 1“ (19) og „Leiftur úr
fortíð 111“ (33), er formið lauflétt
og ferskt, næsta loftkennt, en
samt virka myndimar sterkar og
sannfærandi. Svo era það litlu
og ljóðrænu vatnslitamyndimar
nr. 44-50, sem era eitthvað alveg
nýtt frá hálfu Bjargar, og yfir
þeim er meiri myndrænn yndis-
þokki en ég minnist að hafa séð
áður frá hennar hendi. Einkum
kemur það fram í myndunum
„Bárar“ (47), „Kvöldljóð 11“ (49)
og „Við fljótið" (50).
Sýninguná einkennir annars í
heild, hve hressilega er gengið
til verks og hve listakonan er
óhrædd við að taka áhættu, enda
eru myndirnar ákaflega misjafn-
ar, þótt flestar hafi eitthvað gott
og hrifmikið við sig einar sér.
Nöfnin í sýningarskránni
benda til þess, að þetta séu minni
af ýmsu tagi úr hlutveraleikanum
allt um kring svo og ferðalögum
listakonunnar í útlandinu. Þetta
fær yfir í huglægan, óhlutlægan
stíl, þar sem innri skynjun verður
að aðalatriði, en allar sjónrænar
útlínur hafs og hauðurs útlægar
úr myndfletinum.'
En það er ekki aðalatriðið,
hvort hugsað sé hlutlægt eða
óhlutlægt, heldur hinn skynræni
og myndræni kraftur, sem er að
baki myndsköpuninni. Hér stend-
ur Björg Þorsteinsdóttir vel að
vígi og má ef að líkum lætur
búast við enn meiri tíðindum frá
henni í náinni framtíð.
Stöndum vörð um
íslensk tímarit
eftir Halldór Blöndal
Við sitjum uppi með ríkisstjórn,
sem jafnrétt er að kenna við þunga
skattheimtu og Steingrím Her-
mannsson. Það er óheppilegt, að
slík ríkisstjórn skuli sitja að völdum
nú, þegar endanleg ákvörðun verð-
ur tekin um mörg álitamál, sem
gerð var grein fyrir á Alþingi við
afgreiðslu virðisaukaskatts. Eitt
þessara álitamála vissi að því,
hvort eða hvernig virðisaukaskatt-
ur yrði lagður á blöð, tímarit og
bækur.
Jón Baldvin Hannibalsson var
fjármálaráðherra, þegar virðis-
aukaskattur var lögfestur. Hann
hafði síðasta orð um, hvernig frá
álitamálum var gengið. Samkvæmt
lögunum er greiddur virðisauka-
skattur af öllum auglýsingum. Að
öðru leyti era dagblöð undanþegin
skv. 12. gr. laganna, sem þýðir,
að þau fá þann virðisaukaskatt
endurgreiddan, sem greiddur hefur
verið af aðföngum. Tímaritum er
gert að greiða virðisaukaskatt af
aðföngum skv. 2. gr. en ekki af
sölu. Virðisaukaskatt ber að greiða
af sölu bóka.
í raun hefur það verið svo, að
ekki hefur verið greiddur sölu-
skattur af blöðum og tímaritum
nema sárafáum. Ég tel með sama
hætti sjálfsagt, að virðisaukaskatt-
ur verði ekki greiddur af útgáfu-
kostnaði blaða og tímarita, m.a.
af þessum ástæðum.
1. Einungis tvö dagblöð, Morg-
unblaðið og DV, standa undir sér.
Önnur dagblöð, Dagur, Tíminn,
Þjóðviljinn og Alþýðubjaðið njóta
ríkulegra ríkisstyrkja. Útgefendur
þeirra era Framsóknarflokkur, Al-
þýðubandalag og Alþýðuflokkur.
Eins og valdahlutföll era nú á Al-
þingi, þýddi virðisaukaskattur á
dagblöð einfaldlega, að hann yrði
endurgreiddur með hærri styrkjum
til málgagna vinstri flokkanna. En
Morgunblaðið og DV þiggja ekki
ríkisstyrki. Það er umhugsunar-
efni, að reglur um opinbera styrki
til dagblaða skuli vera þannig, að
ríkissjóður ber uppi tvö dagblöð
fyrir Framsóknarflokkinn.
2. Útgáfa tímarita er mjög erfið
hér á landi vegna fæðar okkar ís-
lendinga. Það gengur kraftaverki
næst, hversu mörg tímarit era
gefin út. Ég hef heyrt, að um 300
tímarit séu á skrá í Landsbóka-
safni, þegar allt er talið. Þótt út-
gáfa sumra sé stopul, era önnur
mjög vönduð og fyllilega sambæri-
leg við erlend tímarit sömu gerð-
ar. Með því að útgáfa tímarita
hefur verið undanþegin söluskatti,
hefur tekist að stilla verði svo í
hóf, að þau hafa verið að vinna á
í samkeppninni við erlend tímarit.
Enginn vafi er á, að rekstrar-
grandvöllur íslenskra tímarita
myndi raskast veralega, ef þau
yrðu látin bera virðisaukaskatt. í
því tilviki snerist virðisaukaskatt-
urinn upp í andhverfu sína, þar sem
honum er einmitt ætlað að bæta
samkeppnisstöðu innlendrar at-
vinnustarfsemi gagnvart erlendri.
Það er ekki íjarri lagi, að 400—500
manns hafi atvinnu sína af útgáfu
tímarita og era starfsmenn í prent-
smiðjum ekki inni í þeirri tölu. Við
megum síst við því núna að veikja
þessa atvinnustarfsemi eins og
ástandið er á vinnumarkaðnum.
Að ég tali ekki um það menningar-
lega slys, sem hér yrði, ef útgáfa
íslenskra tímarita lognaðist út af
vegna vanhugsaðra breytinga á
skattalögum. Það er því óhjá-
kvæmilegt, að útgáfa tímarita
Halldór Blöndal
„ Að ég tali ekki um það
menningarlega slys,
sem hér yrði, ef útgáfa
íslenskra tímarita logn-
aðist út af vegna van-
hugsaðra breytinga á
skattalögum.“
verði undanþegin virðisaukaskatti
skv. 12. gr. laganna eins og dag-
blöð, útvarp og sjónvarp.
Bækur hafa borið söluskatt
fram að þessu, þannig að sam-
keppnisstaða þeirra á markaðnum
breytist ekki, þótt þær verði látnar
bera virðisaukaskatt. Rökin fyrir
því að fella hann niður era af öðr-
um toga, sem ég geri ekki lítið úr.
Á þessari stundu skiptir mestu að
reyna að sjá til þess, að útgáfa
íslenskra tímarita haldi velli.
Höfundur er þingniadur
Sjálfstseðisílokksins á Norðurlandi
eystra.
Selfoss — Hveragerði:
Hugmyndir um samvinnu í orkumálum
Selfossi.
UPPI eru hugmyndir um sam-
vinnu milli Hveragerðisbæjar og
Selfosskaupstaðar varðandi öflun
og dreifingu orku. I Hveragerði
er mikil óbeisluð orka sem gefur
möguleika á miðlun út um Ár-
borgarsvæðið i formi gufu og
Hvergerðingar hafa uppi hug-
myndir um raforkuöflun úr bor-
holum í eigu bæjarins.
Einn viðræðufundur hefur farið
fram þar sem þessi mál vora reifuð
og hugmyndir ræddar. Þennan fund
sátu fulltrúar frá Selfossi, Hvera-
gerði og Ölfushreppi.
Þeir sem að þessum viðræðum
standa líta á þær sem tilraun til
raunhæfs samstarfs um grunnþætti
atvinnulífsins, að skapa skilyrði til
eflingar þess. Það verði ekki aðeins
gert með öflun vatnsorku og raf-
orku heldur og með hinu að dreifing
og sala vatns og rafmagns verði á
samkeppnishæfu verði við önnur
svæði.
Bjartsýni ríkir um að árangur
verði af þessum viðræðum.
— Sig Jóns.
SIONVARPSTÆKIFÆRI
I ||t~. p■ || NúerUmkyierltílab'ffdtfesta ■ rrs.- jv-2026 to"
^nilAOni ívötuUióuskSmmltstæklá ■
HITACHI
ma IMOKIA
ORION
HtTACHl: CPT212821"
• Flat.skjár ___
• Sterio 2x20W Ar. 92.900*
• 40 stööva mynni
• Fjarstýring fyrir sjónv. + myndhand
• Stafrænar upplýsingar á skjá
• Skartténgi
Hitachi C 25-P500E 25"
• Flatskjár.
• Sterio 2 x 20 W. Kr 109.900*
• S-VHS inngangi.
. 40 stööva minni.
• Fjarstýring fyrir sjónvarp + myndband.
• Stafrænar upplýsingar á skjá.
• Video-text. og skarttengi.
• Digital myndlampi.
Hitachi CPT-1436 14
• Kúptur skjár.
• 12 stöðvar.
Kr. 39.900*
Nú er tœkifarri til aóJjárfesta
í vönduöu sjónvarpstœki á
viöráðanlegu verði. Valið
stendur um hágœðaUekiJrá
Hitachi, ITT, Orion og ITS,
Ótrúlegt úrval á einum staó
Sjón er sögu ríkari!
RONNING
/7X. TV-2026 10"
Fjarstýring.
• 32 stööva minni.
• 12V/220V.
Kr. 31900*
nT: TV-7160 28"
• Fjarstýring.
• Flatskjár. Kr. 98.900*
• 40 stööva minni.
• 4 hátalarar.
• Stcrio 2x15 W.
• Digital myndlampi.
rrr:7V-6360 24"
• Fjarstýring.
• Flatskjár.
• 40 stöðva minni.
• 4 hátalarar. j^r. 87.900*
• Sterio 2x15 W.
• Digital myndlampi.
íte m
■ ■ ■-,
1.1

■ v-c'Ptot.r!.' 4^9°°
Kr-
* m.v. staðgreiöslu
Við erum ekki bara hagstœðir
KRINGLAN
— við erttm betri. Sími 68 58 68