Morgunblaðið - 21.10.1989, Blaðsíða 31

ófr'?L'ÍD'ÉTOBRR: ilgfi
»1
vangi hjálpað þeim sem minna
máttu sín. í störfum sínum sem
formaður Verkstjórafélagsins átti
hann sinn þátt í að byggja upp þijú
sumarhús í Breiðdal sem verið hafa
vinsæll spmardvalarstaður félags-
manna. Á þessum stað' átti íjöl-
skylda hans oft yndislegar gleði- og
samverustundir.
Sjómannadagurinn á Neskaup-
stað var Guðjóni mikil hátíðarstund.
Hann tók virkan þátt í öllum undir-
búningi þess dags á hvetju ári enda
í Sjómannadagsráöi og vildi að öll
viðhöfn yrði sem best. Hann stýrði
oft kappróðrarbátum og hafði unun
af. Var til þess tekið af aðkomusjó-
mönnum hve hátíðahöldin voru oft
skemmtileg og um leið einlæg á
Neskaupstað. En þar hafa menn
haft fyrir sið að þakka Guði gjafir
sínar úr djúpi hafsins og veita syrgj-
endum og þeim sem um sárt eiga
að binda hluttekningu og virðingu.
Komu menn víða að til að vera hjá
fjölskyldum sínum oft í allt að þijá
daga sem hátíðahöld þessi hafa
stundum staðið. Fjölskylda Guðjóns
hafði einnig að markmiði ef þess
var kostur að koma saman þessa
daga. Ég veit að ég mæli hér fyrir
munn okkar allra tengdasona hans
að vandfundinn hefði verið betri
félagi og skilningsríkari tengdafað-
ir. Enim við allir Guði þakklátir
fyrir allar óglevmanlegu samveru-
stundirnar sem við höfum átt með
honum.
Allur leikur var Guðjóni skemmt-
an og ekki síst þegar börn eða
barnabörn voru með honum. Hann
var hvetjandi, æðruiaus og allir erf-
iðleikar voru til að sigrast á en ekki
til vorkunnar.
Guðjón gekk ekki heill til skógar
hin síðari ár. Hans mikli styrkur í
þeirri baráttu var Guðrún, sem
gætti velferðar hans eins hún frek-
ast gat og gleymdi þá gjarnan sínum
eigin vandamálum. Guðjón Mar-
teinsson lést eftir skurðaðgerð í
sjúkrahúsi í London hinn 12. októ-
ber sl. Hafði hann þá barist undra-
verðri baráttu við erfið skilyrði í 4
vikur.
Hann gekk á vit örlaga sinna eins
og hinn sanni sjómaður sem veit
vart hvað býr að baki næstu öldu
sem skipið hans klýfur. Hann vissi
það eitt að hvert svo sem stefnan
kynni að verða tekin, myndi hann
fylgja ráðum Guðs og stýra skipi
sínu þá stefnu sem hann einn hafði
lagt fyrir.
Harald Holsvik
Samferðamönnum fækkar. Sumir
falla frá um aldur fram. Einn þeirra
er Guðjón Marteinsson, verkstjóri
hjá Síldarvinnslunni í Neskaupstað,
sem lést í London 12. okt. sl. eftir
hjartaaðgerð.
Guðjón fæddist á Norðfirði 21.
ágúst 1922. Foreldrar hans voru
María Steindórsdóttir og Marteinn
Magnússon á Sjónarhóli. Börnin
voru 13 og komust 11 þeirra á legg.
Auk þess tóku þau María og Mar-
teinn einn fósturson.
Sjónarhóll bar nafnið með rentu,
því þar var útsýni um allan Norð-
ljörð. Má nærri geta hve erfitt það
hefir verið að koma upp svona stór-
um barnahópi. Marteinn var með
útgerð og nokkurn búskap. Hús-
móðirin var mjög dugleg. Börnin
fóru snemma að taka til hendinni,
enda hvert öðru myndarlegra og
samhent. En það var fleira fólk á
þessu glaðværa heimili. Minnist ég
þess, þegar ég 7 eða 8 ára kom oft
á Sjónarhói til þess að læra að lesa
hjá Sigurjóni bróður Marteins. Voru
þar einnig Ármann og Sveinn bræð-
ur húsbóndans og unnu við útgerð
hans.
Guðjón fór snemma á sjóinn, þótti
liðtækur vel, þótt ungur væri. Var
liann á tbgaranum Brimi 16 ára
gamall og síðan á vertíðarbátum.
Hann settist í Stýrimannaskólann
í Reykjavík og lauk þaðan skip-
stjórnarprófi á tveimur vetrum.
Þegar nýsköpunartogararnir
komu til Norðfjarðar réðst hann á
þá, var um skeið skipstjóri á Goða-
nesinu og fyrsti stýrimaður á Agli
rauða þegar hann strandaði í janúar
1955 undir Grænuhlíð.
Framganga Guðjóns við björg-
unm skipverja sýndi þá hve mikill
þrekmaður þann var. Hafði hann
áður, þegar hann var á síldveiðum,
stungið sér til sunds til þess að
bjarga félaga sínum, sem lenti út
með nótinni. Komst Guðjón að-
framkominn upp í bát sinn aftur,
en skipsfélaga hans varð ekki bjarg-
að.
Ævistarf Guðjóns var samtengt
aðal atvinnurekstrinum í Neskaup-
stað um 30 ára skeið, þegar hann
gegndi verkstjórastarfi hjá Síldar-
vinnslunni svo að segja frá stofnun
hennar til dauðadags.
En það var ekki aðeins, að Guð-
jón gegndi þýðingarmiklu starfi sem
verkstjóri, heldur var hann í stjórn
fyrirtækisins, fyrst í varastjórn frá
1960 til 1970 og síðan í aðalstjórn
eða lengur en nokkur annar í 29
ár. Þarna störfuðum við Guðjón
lengi saman og er ég honum þakk-
látur fyrir þá vinsemd sem hann
sýndi mér alla tíð sem stjórnarfor-
manni, þótt við værum ekki alltaf
sammála.
Guðjón var mjög lifandi í stjórnar-
stafinu, var alltaf jákvæður við þær
framkvæmdir og framfarir, sem
þetta stóra og fjölbreytta atvinnu-
fyrirtæki er. Hann hafði trú á þess-
um atvinnurekstri og þótti vænt um
vöxt og viðgang hans. Bjartsýni
Guðjóns var sérstök og kannski
stundum of mikil, um að allt gengi
vei, en hún var uppörvandi.
Starf verkstjóra í saltfisk- og
skreiðarverkun var umfangsmikið
og erfitt, enda oft tugir manna í
vinnu. Þetta starf leysti Guðjón
Marteinsson af hendi með myndug-
leik — það má segja að hann hafi
verið eins og kóngur í riki sínu.
Hann hafði þann persónuleika, sem
þurfti til að stjórna, var ákveðinn
mjög. Guðjón var hjúasæll og voru
sumri verkamenn hjá honum árum
saman. Stundum var hann hávaða-
samur, eins og verkstjórum er títt,
en hann var umburðarlyndur og ein-
staklega vingjarnlegur við fólkið.
Hann hafði gott iag á unglingum,
sem sóttu til hans í sumarvinnu.
Umgengni öll og hreinlæti í Salt-
fiskvinnslunni þótti til fyrirmyndar,
enda stundum með stærstu stöðvum
á landinu.
Áhugamál Guðjóns Marteinsson-
ar voru margvísleg. Hann var mik-
ill stuðningsmaður unga fólksins í
Iþróttafélaginu Þrótti og var heiðr-
aður þar.
Hann var í Sjómannadagsráði og
í ritnefnd Sjómannablaðs Neskaup-
staðar alla tíð og einn af aðalstjórn-
endum hátíðahalda á Sjómannadag-
inn.
Störf hans fyrir Verkstjórafélag
Austurlands voru happadijúg. Þótti
með ólíkindum hve barátta hans var
hörð fyrir því að koma upp orlofs-
húsum félagsins í Breiðdal.
Stórhugur og dugnaður Guðjóns
kom fram í félagsmálastarfi hans.
Var hann næmur á spaugilegar hlið-
ar lífsins, enda var það honum styrk-
ur í umgengni við allan þann fjölda
fólks, sem vann hjá honum um dag-
ana.
Ég kynntist Guðjóni fyrst, þegar
hann 15 ára gamall gekk í Verka-
lýðsfélag Norðfjarðar. Það var á
miklum átakafundi í Bíóhúsinu þeg-
ar íjöldi unglinga með Guðjón í
broddi fylkingar sótti um inngöngu
í félagið. Á þessum fundi missti
Alþýðuflokkurinn meirihluta í
Verkalýðsfélaginu, en við sósíalistar
náðum stjórninni.
Má segja, að þetta hafi verið
upphafið að þeim sósíalíska og fé-
lagslega sinnaða meirihluta, sem
ráðið hefir málum í Neskaupstað
um nærri hálfrar aldar skeið. Guðjón
Marteinsson er einn þeirra, sem á
mikinn þátt í samheldni fólks síns
í byggðarlaginu. Hann var strax
róttækur í skoðunum, félagi í Sósíal-
istafélaginu og Alþýðubandalaginu
alla tíð. Starfaði Guðjón þar oft vel
og átti gott með að koma fyrir sig
orði og hvetja menn til dáða.
Árið 1946 kvæntisl Guðjón Guð-
rúnu S. Guðmundsdóttur frá Brim-
nesi í Fáskrúðsfirði. Eignuðust þau
4 dætur og son er lést sem korna-
barn. Eru dætur þeirra allar giftar.
Bjuggu þau Guðrún og Guðjón alla
tíð í húsi því er þau reistu í landi
Sjónarhóls við Hlíðargötu. Þar
ræktuðu þau mikinn og fagran
blómagarð. sem á sér ekki marga
líka, enda húsmóðirin orðlögð rækt-
unar- og blómakona.
Heimilið var einstaklega glaðvært
og myndarlegt. Kom góðvild þeirra
hjóna og dætra þeirra oft í Ijós við
þá, sem minna máttu sín. Var því
viðbrugðið, hve fjölskylda Guðjóns
sýndi nágrannakonu þeirra Guðrúnu
ekkju Eiríks Vigfússonar mikla
blíðu og hjálpsemi allt þar til hún
lést.
Hjónaband Guðjóns og Guðrúnar
var mjög hamingjusamt og var það
Guðjóni óviðjafnanlegur styrkur hve
kona hans reyndist honurn um-
hyggjusöm síðustu árin, þegar hann
gekk ekki heill til skógar. Guðjón
Marteinsson átti alla sína ævi heima
á Norðfirði, hann var stoltur af sinni
heimabyggð, frændmargur, frænd-
rækinn og átti fjölda vina, sem
minnast hans með söknuði.
Ég kveð þennan vin minn og
frænda og þakka honum einlæga
tryggð og vinsemd.
Við Soffía vottum Guðrúnu, dætr-
um þeirra og fjölskyldum dýpstu
samúð.
Jóhannes Stefánsson
Fleiri greinar um Guðjón
Marteinsson munu birtast í blað-
inu næstu daga.
Aldarminning:
María B.J. Maack
yfírhjúkrunarkona
Hefurðu lesandi góður átt fagra
kveldstund við fagurt sólarlag á
Vestfjörðum, fundið frið og ró hinn-
ar kveðjandi sólar? Eða hefur þú
heyrt lofsöngsraddir fuglanna utan
úr náttúrunni með morgunsárinu?
Slíkar unaðsstundir upplifði
María Maack yfirhjúkrunarkona á
bernskuheimilinu á Stað í
Grunnavík í Jökulfjörðum við norð-
anvert Isafjarðardjúp. Grunnavík
var tignarnafn í hug og hjarta
Maríu, elska og ti-yggð Maríu við
Grunnavík og Grunnvíkinga var
ótakmörkuð, tryggð hennar við
þennan stað tryggari en öll önnur
tryggð, nærri því takmarkalaus.
María Maack var, fyrir flestra
hluta sakir, ein hin mætasta og
merkasta kona með Grunnvíking-
um, prýðisvel gáfuð, vel að sér til
munns og handa, og svo trygglynd
og vinföst, að hún átti fáa sína líka.
Sumarið 1946 sá ég Maríu fyrst,
svo ég muni. Það var á fundi hjá
Sjálfstæðiskvennafélaginu Hvöt, ég
fékk að fara með móður minni á
fundinn. Ég tók eftir því, hvað hún
heilsaði hlýlega móður minni og
kallaði hana sveitunga sinn, sem
og var rétt, en með miklu stolti.
Framkoma hennar öll og viðmót bar
þess ljósan vott, að María var af
góðu bergi brotin. Rödd hennar var
þýð, ljúf og viðkunnanleg, og hún
kunni vel að haga orðum sínum.
Hiklaust lét María Maack í ljós álit
sitt á einu og öðru blátt áfram,
hver sem í hlut átti. Til hennar var
gott að leita ráða, því að hún var
sanngjörn og réttsýn og hafði mikla
og góða dómgreind.
í öllum félagsskap var María
fyrst í för til þess að hjálpa og
gleðja.
Aðrir mér hæfari munu skrifa
um störf Maríu Maack í Hjúkrunar-
kvennafélaginu, Sjálfstæðisfélag-
inu Hvöt, Vestfirðingafélaginu og
Sálarrannsóknarfélagi Islands. Það
var gott að heimsækja Maríu, öllum
tekið opnum örmum hinnar sönnu
STERKIR OG NOTALEGIR
Stærðir 30-41
Útsölustaðir:
Bikarinn - Sparta - Útilíf - Steinar Waage - Toppskór-
inn - Smáskór - Skóverslun Kópavogs - Músík & sport
- Sportbúð Óskars, Keflavík - Staðarfell, Akranesi -
Skókompan, Ólafsvík - Litlibær, Stykkishólmi - Fell,
Grundarfirði - Sporthlaðan, ísafirði - Einar Guðfinns-
son, Bolungarvík - Krakkakotið, Sauðárkróki - Sport-
húsið - Skótískan, Akureyri - Sportvík, Dalvík - Rafbær,
Siglufirði - Orkuver, Höfn - Axel Ó, Vestmannaeyjum.
íslenzku gestrisni. Hún var höfðing-
Ieg og drenglunduð. Og ekki má
gleyma að geta þess, að María
Maack var mikil trúkona, og átti
þátt í stofnun Óháða Fríkirkjusafn-
aðarins. María var mikill aðdáandi
próf. Haraldar Níelssonar og séra
Jóns Auðuns dómprófasts. Ég mun
jafnan minnast Maríu Maack yfir-
hjúkrunarkonu, vinkonu móður
minnar, með hlýju hugarþeli —
minnast tryggðar hennar við
Grunnavík og Grunnvíkinga með
hrærðu hjarta og innilegu þakklæti.
Helgi Vigfússon,
bókaútgefandi.
Sími 685111.
Upplýsingasímsvari 681511.
Lukkulínan: 99 1002.
í Kaupmannahöfn
FÆST
Í BLAÐASÖLUNNI
ÁJÁRNBRAUTA-
STÖÐINNI,
KASTRUPFLUGVELLI
OGÁRÁÐHÚSTORGI
FESTINGARJÁRN FYRIR BURÐARVIRKI
Þ.ÞORGRÍMSSON&CO
ÁRMÚLA 29, SÍMI 38640
Höfóar til
.fólksí öllum
starfsgreinum!
Jltotdifitfrlfifcife