Morgunblaðið - 16.12.1989, Page 24

24
■QBe-i >iaa'M323(a ;ai m j;jacíma.d-jaj. (B(íaje;>< jl>hoi';
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. DESEMBER 1989
Morgunblaðið/Ámi Sæboi-g
Hafþór Ferdinandsson og Svala Norðdahl, eigendur tískuverslunar-
innar Bass.
■ NÝ TÍSKUVERSLUN- Ný tískufatnaður, sportfatnaður og
tískuverslun, Bass, hefur verið opn- skór.
uð á Bókhlöðustíg 2. Þar er seldur
K.B. PELSADEILD
Kjörbœr hf. - umboð Hudson ’s Bay
•{irkigrund 31, Kópavogi,
simi 641443
Konan þín
á skilið að
fá pels og
vera hlýtí í
unum.
Einnig
höfuð-
bönd á
herra frá
kr. 3.000.-
Ert þú í húsgagnaleit
FRÁ FRAKKLANDI
ný sending af glæsilegum og vönduðum
leðursófasettum
OPIÐ TIL KL. 22.00 í KVÖLD
VALHÚSGÖGN
Ármúla 8, sími 82275.
íslensk kvikmynda-
gerð — Endir
eftirÞorgeir
Gunnarsson
Hvurnig er þetta eiginlega, á
ekkert að fara að gefa út neinar
yfirlýsingar um niðurfellingu virðis-
aukaskatts af íslenskum kvikmynd-
um. Halda menn kannski að hér sé
hægt að halda úti kvikmyndagerð
með virðisaukaskatti ofan á ailt
annað sem stendur þessari listgrein
fyrir þrifum?
Sú kvikmynd sem var nú síðast
í fréttum og íslendingar koma eitt-
hvað nálægt, er samnorrænt verk-
efni norrænna sjónvarpsstöðva og
einkaaðila um gerð myndarinnar
„Hvíti víkingurinn“, sem á að sögn
að fjalla um ungt fólk á tímum
kristnitöku og þess umróts sem sú
breyting hafði í för með sér á Norð-
urlöndum. Áætlað er að myndin
komi til með að kosta um 280
millj. ísl. kr. Við þurfum ekki að
borga það nema að litlu leyti, en
staðreyndin er eftir- sem áður sú,
að það getur kostað talsvert að
framleiða metnaðarfullt kvik-
myndaverk.
Segjum að einvhern langi til að
gera mynd fyrir aðeins fjórðung
þeirrar upphæðar sem áætlað er
að „Hvíti víkingurinn" kom til með
að kosta, eða um 70 milljónir. Ef
hann er svo heppinn að verða sá
sem úthlutunarnefnd Kvikmynda-
sjóðs ákveður að veita hæsta fram-
leiðslustyrkinn það árið, getur hann
átt von á 15 milljónum þaðan, þann-
ig að hann þarf að útvega um 55
milljónir með öðrum hætti. Segjum
að einhver bankinn tæki nú að sér
að lána honum þessar 55 milij.
Þyrfti kvikmyndagerðarmaðurinn
auðvitað að borga vexti af því láni
uppá svo sem einsog 21 millj. Það
sér því hver heiivita maður að þetta
dæmi er nógu slæmt þó svo að
ekki komi til virðisaukaskattur.
íslenska kvikmyndavorið fór vel
af stað fyrsta árið og hálf þjóðin
kom í forvitni sinni til að beija þessa
nýju listgrein augum, sjá íslenska
leikara þar sem áður riðu banda-
rískar hetjur, heyra sitt móðunnál
þar sem áður var eingöngu talað á
ensku o.s.frv. í þessari upphafsvímu
Morgunblaðið/Júlíus
Upptaka á íslenskri kvikmynd,
)
komst sá misskilningur á, að þessi
nýja listgrein gæti staðið á eigin
fótum og að ríkið þyrfti ekki að
gera neitt að ráði til að hún næði
að dafna. Síðan hafa kvikmynda-
gerðarmenn borgað íslenska kvik-
myndagerð úr eigin vasa að mestu
leyti og dæmi eru til, að þeir sem
gerðu myndir fyrir 6-8 árum séu
enn að greiða hundruð þúsunda
mánaðarlega með þeim. Þetta þykir
leiðinlegt, en eðlilegt. En er þetta
jafn eðlilegt og mann halda. Heim-
færum íslenska kvikmyndagerð
uppá íslenskt leikhús. Hversu sjálf-
sagt þætti mönnum að leikstjórar
og leikhússtjórar Þjóðleikhúss og
Leikfélags Reykjavíkur þyrftu að
vinna kauplaust árum saman og
veðsetja allar sínar eigur og ann-
arra vegna þess að þeir bæru
ábyrgð á þeim leiksýningum sem
þar eru settar upp, svo ég tali nú
ekki um byggingaframkvæmdir
leikhúsanna? Það má síðan heim-
færa þetta uppá sjónvarp, útvarp,
sinfóníu, skóla, söfn og fleiri horn-
steina íslenskrar menningar og vita
hvort það virðist eins eðlilegt.
Nei, í stað hugmynda um skatt-
lagningu á þessa annars ungu og
viðkvæmu listgrein þarf stórátak
til eflingar henni. Það þarf að stór-
auka framlag ríkisins (þó svo að
slíkt megi alls ekki heyrast nú á
dögum) í stað þess að skerða lög-
bundna upphæð. Einnig þarf að
liðka fyrir einkafjárfestingu í kvik-
myndum með skattafrádrætti eins
og gert hefur verið í fjölmörgum
löndum, svo sem eins og Ástralíu,
en lög þess efnis komu fótunum
undir ástralska kvikmyndagerð fyr-
ir nokkrum árum og hefur hún stað-
ið í blóma síðan.
Ein leikin kvikmynd í fullri lengd
á ári er fjarri því að vera nóg, ef
íslensk kvikmyndahefð á að verða
til. Það þarf að vera hægt að gera
hér minnst fjórar kvikmyndir á ári
til þess að hægt sé að þjálfa upp
fólk og halda því í þjálfun, og til
að það borgi sig fyrir okkur að fjár-
festa i nauðsynlegum tækjabúnaði
og aðstöðu. Að þessu fengnu er
ekkert því til fyrirstöðu að íslensk
kvikmyndagerð verði að útflutn-
ingsatvinnuvegi uppá milljarða
króna fyrir utan landkynningar-
möguleikana sem aftur gætu skilað
fleiri milljörðum í fjölgun erlendra
ferðamanna hingað til lands.
Höfundur er ístjórn Félags
kvikmyndagerðarnmnna.
FLUGMANNATAL
í bókinni er auk
flugmannatals, saga FÍA
og myndir úr flugsögu
íslendinga.
Útgefandi:
MÁL OG MENNING,
Laugavegi 18 og
^íöumúla 7-9
Penninn,
Kringlunni,
Hallarmúla og
Austurstræti
s
SALA TIL FÉLAGSMANNA
FÉLAG ÍSL. A TVINNUFLUGMANNA
FER FRAM Á SKRIFSTOFU FÍA
Háaleitisbraut 68 ■ Sími 35485