Morgunblaðið - 07.04.1990, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAQUR 7. APRÍL 1990
Örn Ingi
Biðstaða
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Gestur að norðan sýnir þessa
dagana í FÍM-salnum við Garða-
stræti og stendur sýningin fram
yfir páskahelgi.
Þetta telst tuttugasta sýningin
sem Öm Ingi stendur fyrir á eigin
verkum víðs vegar um landið auk
Reykjavíkur, en þó aðallega norð-
an heiða.
Örn Ingi er þekktur fyrir að
fara í senn alfaraleiðir og víkja af
þeim og hafa verk hans vakið at-
hygli fyrir skondin uppátæki, auk
þess sem þau hafa verið tæknilega
áberandi vel útfærð og þá einkum
hvað smíðaverkið snerti.
Þessi sýning er engin undan-
tekning því að það kennir margra
grasa í þeim 16 mjmdverkum sem
til sýnis eru.
Svo virðist sem að Öm Ingi
sækist mjög eftir frumleikanum,
en jafnframt á hið hefðbundna
málverk sterk ítök í honum og það
eru þessir tveir þættir sem togast
á í myndverkunum.
Myndimar fjórar sem hann
nefnir „Háspil" I-IV, eru t.d. mjög
nostursamlega útfærðar lands-
lagsstemmningar að norðan, sem
hann staðsetur í mannspil að
sígildri hefð. Viðbótin er svo
klukka fyrir miðju eða tímavél,
sem hefur táknræna skírskotun.
En í myndinni „Sigur“ (5) sjáum
við dreng sitja hvítan fák á hring-
laga borðplötu sem stendur á
traustum stásslegum fæti, í bak-
grunninum sér í vegg sem hlaðinn
er úr mó, en borðið stendur á
grasi. Fyrir miðbik myndarinnar
flýgur hvítt fíðrildi, eins og lifandi
tákn annars kyrrstæðs vemleika
og öll myndin eins og segir sögu
frá löngu horfnum tíma.
Hér er það þannig sjálfur tíminn
sem tekinn er til meðferðar með
frásögulegu ívafi og eins og vekur
upp í skoðandanum þrá til hins
liðna.
Skírskotunin er einhvem veginn
mun öflugari í síðasttöldu mynd-
inni, sem er um leið vafalítið best
málaða myndin á sýningunni.
Skondin skírskotun til landbúnað-
arins er í verkinu „Biðstaða“, en
frumlegust mynda á sýningunni
og um leið jarðtengdust þótti mér
„Litbrigði tímans" (fjöl frá Skipal-
óni) nr. 13, en þar þótti mér þó
homforminu fullkomlega ofaukið.
Þetta er all óvenjuleg sýning hér
í höfuðborginni og þá helst fyrir
það að það er sem hagleiksmaður
sé á ferð með vissa hneigð til
myndlistar, en um leið sögumaður
er rækta vill þjóðlegan arf.
Kynleg blanda sem erfitt veitist
að átta sig á, en er fram borin af
fyllstu einlægni og sannfæringu
svo sem iðulega sér stað í slíkum
tilvikum.
Einbýlishús á ísafirði
Til sölu er fallegt einbýlishús með bílgeymslu á Selja-
landsvegi 54, ísafirði. Skipti koma til greina á 4ra-6
herb. íbúð á höfuðborgarsvæðinu.
Nánari upplýsingar veittará LögfræðiskrifstofuTryggva
Guðmundssonar, Hafnarstræti 1, ísafirði, sími 94-3244.
Einnig eru veittar upplýsingar í síma 94-3198.
LARUS Þ. VALDIMARSSON framkvæmoastjori
EINAR ÞÓRISSON LONG, solumaður
KRISTINN SIGURJÓNSSON, HRl. LOGGILTUR FASTEIGNASALI
Til sýnis og sölu auk annarra eigna:
Nýtt steinhús við Jórusel
á tveimur hæðum 104 + 108 fm meö 6-7 herb. íbúð. íbhæft, næstum
fullgert. Bilsk. 31,5 fm. Lóð að mestu frág. Mikil og góð langtímalán.
Skipti æskil. á íb. í nágrenninu með 4 svefnherb.
Steinhús við Austurgerði
Velbyggt 20 ára m. innb. bílsk. samt. 356,6 fm. Nú tvær íb. Glæsil.
ræktuð lóð 914 fm. Útsýnisstaður.
í Suðurhlíðum, Kópavogs
Nýtt glæsil. einbhús með innb. bílsk. umm 190 fm nettó. Lóð 705 fm.
Útsýnisstaður. Langtímalán þar af húsnæðislán kr. 3 millj.
Bjóðum ennfremur til sölu:
í Fossvogi 4ra herb. ib. á 2. hæð. Sérhiti. Stórar sólsvalir.
Á Högunum 3ja herb. íb. á 3. hæð. Töluvert endurn. Föndurherb. í kj.
í Kópavogi 3ja herb. ódýra íb. á 1. hæð um 70 fm. Húsnæðislán kr.
2,5 millj.
Við Stelkshóla 4ra herb. íb. á 2. hæð tæpir 100 fm. Ágæt sameign. Útsýni.
Við Bárugranda 3ja herb. nýja íb. á 2. hæð 86,1 fm. Húsnlán kr. 4,1 m.
Við Sporhamra 3ja og 4ra herb. úrvalsíb. í smíðum. Bílsk.
Vinsamlegst komið á skrifstofuna og kynnið ykkur óvenju hagstæð
greiðslukjör.
Sumarhús á Rangárvöllum
Ný endurbyggð húseign 60,2 fm nettó. Einkar hentug til sumardvalar.
Rafmagn, hitaveita og síml. Myndir og nánari uppl. aðeins á skrifst.
• • •
ídag kl. 10-16.
Almenna fasteignasalan sf.
var stofnuð 12. júlí 1944. LWJGÁvÉGn8SÍMÁR2mÖ^Í37Ö
ALMENNA
FASTEIGNASALAN
'j KT
Sónötur í Norræna húsínu
________Tónlist____________
Jón Ásgeirsson
Bryndís Pálsdóttir fiðluleikari
og Helga Bryndís Magnúsdóttir
píanóleikari héldu sónötukvöld í
Norræna húsinu sl. miðvikudag.
Á efnisskránni voru sónötur eftir
Jón Nordal, Ravel og Beethoven.
Bryndís hefur lokið námi en Helga
Bryndís stundar framhaldsnám.
Báðar sýndu sig vera góðir tónlist-
armenn, því skil þeirra á Kre-
utzer-sónötunni eftir Beethoven
var með þeim hætti að vel sómir
sem upphaf starfsferils. Það sem
Bryndís þyrfti að rækta er tónn-
inn, því nokkuð gætti þess að
hann væri misjafn að blæ og þétt-
leika, sem vel má aðeins vera
vegna reynsluleysis á tónlei-
kapallinum, en gætti þess að hann
væri misjafn að blæ og þéttleika,
sem vel má aðeins vera vegna
reynsluleysis á tónleikapallinum,
en gætti helst í tilbrigðakaflanum
í Beethoven og í Ravel-sónötunni.
Mótun hendinga og margt í túlkun
var vel gert og sérstaklega kom
það á óvart hversu flutningurinn
á Kreutzer-sónötunni var heild-
stæður.
Tónleikamir hófust á fiðlusó-
nötu eftir Jón Nordal, sem þær
stöllur léku á sannfærandi máta
og með töluverðum tilþrifum en
Bryndís Pálsdóttir fiðluleikari
píanóleikari.
önnur sónatan, eftir Ravel, var
að því leyti til erfítt viðfangsefni,
að þar er leikið með allskonar
blæbrigði og hrynútfærslur, eins
og t.d. í „blues“-kaflanum, en þar
vantaði nokkuð á þann „djúsí“ tón
og „swing“, sem einkennir
„blues“-tónlist. Slíkt er erfitt að
leika sér með og ekki síst að ná
fram þeirri hrynskerpu sem þarf,
þegar fíðlan á t.d. að líkja eftir
banjóleik. Hvað sem þessu líður
var leikur Bryndísar í heild góður
og vei útfærður.
Samleikari var Helga Bryndís
Magnúsdóttir. Eins og fyrr segir
og Helga Bryndís Magnúsdóttir
stundar hún framhaldsnám en er
þegar orðin slyngur píanóleikari,
svo sem heyra mátti í Kreutzer-
sónötunni, en þar er fullt jafnræði
með fiðlunni og píanóinu. Sam-
spilið var með ágætum og sérstak-
lega skemmtilegt í Beethoven, þar
sem leikið er með alls konar
áherslur og snöggar styrkleika-
og hraðabreytingar.
Þessir tónleikar Bryndísar bera
þess vott, að hún hafi tamið sér
vönduð vinnubrögð og sé vel
kunnandi fíðluleikari og frammi-
staða Helgu Bryndísar, að hér sé
á ferðinni efnilegur píanóleikari.
Umsjónarmaður Gísli Jónsson 533. þáttur
Fyrst er að þakka Ómari
Ragnarssyni fyrir orð hans í
spurningaþættinum, þegar Ak-
ureyringar og Sauðárkróksbúar
kepptu. Hann margsagði Evró-
visjón, margtók fram að við
ættum eins og flestar aðildar-
þjóðimar að bera svo fram, ekki
,júróvisjón“, sem er enska og
framandi okkur. Umsjónar-
manni hefur verið kappsmál að
svo væri talað, en sannast sagna
verið heldur vondaufur stundum.
Segjum því Evróvisjón og evró-
kort (ekki ómyndina ,júró-
kard“), alveg eins og við segjum
Evrópa, en ekki „Júróp(a)“.
Leikurinn er ekki tapaður.
★
Hafnfirsk kona, sem ekki vill
flíka nafni sínu, skrifar mér svo
út af tillögu Örlygs Hálfdanar-
sonar, að segja samfella í stað-
inn fyrir „pús(s)luspil“, sjá
næstsíðasta þátt:
,jKæri Gísli.
Eg þakka þér fyrir þína ágætu
þætti í Morgunblaðinu.
Mig langar tii að fá að segja
nokkur orð um „samfellu" sem
Örlygur Hálfdanarson vill láta
taka upp í stað enska orðsins
„puzzle“.
í fyrsta lagi: Pils við skaut-
búning, með bryddingum fram-
an á líkt og svuntubrún væri,
er kallað samfella.
í öðru lagi: Bolur, líkt og
sundbolur, en notað sem nærföt
kvenna, er líka kallað samfella.
Mig langar til að bæta því við,
að orðið „raðspil" er ágætt í stað
ensku „puzzle“.“
Umsjónarmaður þakkar þetta
bréf og kemur hér með sjónar-
miðum konunnar á framfæri.
★
Ærin ber
og bærinn fer
að blómgast þá,
leika sér þar lömbin smá.
Nú er í veri
nóg að gera
nóttu bjartri á,
hlutir hækkað fá.
(Jónas Hallgrímsson: Vorvísa, 6. erindi.)
Það var Jónasi líkt að yrkja
um fegurð náttúrunnar, svo og
störf manna, þarfa athöfn, að
nytja gæði hennar. En ég ætla
að „orðtaka“ að gamni mínu
vísu þessa að hluta til: ærin;
nafnorð með greini; beygist
óreglulega, án greinis: ær, um
á, frá á, til ær; flt. ær, um ær,
frá ám, til áa. Sjá færeysku ær,
nýnorsku ærsaud, ensku ewe,
lat. ovis, litáísku avis.
Af orðinu ær höfum við bæði
stofnsamsetningar, eins og
ásauður, og eignarfallssam-
setningar, t.d. ærgildi, ærmiga.
Um þunnt kaffí er sagt að það
sé eins og ærmiga í sólskini.
bera; sterk sögn, 4. hljóð-
skiptaröð: bera, bar, bárum,
borið. Af 3. kennimynd er
myndað með i-hljv. lýsingarorðið
bær, sbr. frábær, haldbær,
léttbær, mannbær, þungbær
o.s.frv.
og; samtenging, áður ok, enn
áður auk, sbr. auka. Jón og
Bjarni er víst sama og Jón auk
Bjarna. Mönnum ber ekki alveg
saman um skyld orð í latínu.
Til greina kemur augere=auka,
sbr. Ágúst (hinn mikli, ágæti,
virðulegi) eð þá jungere=tengja
saman, jugum=ok, tengiklafí,
enska yoke (=ok, klafi, áþján).
Samtenging er góð tökuþýðing
úr lat. coniunctio.
bærinn; nafnorð m.gr.; æ-ið
hér er ekki komið af á eins og
í lýso. bær, heldur af ó, enda
skrifað öðruvísi að fornu. Bær
í þessari merkingu er skylt búa
og bóndi (<búandi). Til er einn-
ig gerðin býr, líkt og í dönsku.
fara; sterk sögn eftir 6. hljóð-
skiptaröð: fara, fór, fórum, far-
ið. Aragrúi orða er af sömu rót,
svo sem ferð, fjörður (menn
fóru yfír fjörð eða firði), ferja,
far, færð og lýs. fær, myndað
af 3. km. sagnarinnar að fara
með i-hljóðvarpi, sbr. þungfær.
blómgast, sögn í miðmynd,
sbr. blóm og blómi. Á latínu
heitir blómið flos (ef. floris, flt.
flores). Flora var rómversk
blómagyðja, Florida er líklega
blómauðugt land. Á ensku hafa
menn flourish í sömu merkingu
og blómgast, flower=blóm, og
af sömu rót er flour=hveiti, en
það höfum við stundum nefnt
flórmjöl. Hveiti heitir það hins
vegar af því, að það er hvítt (1.
hljóðskiptaröð).
leika, sterk sögn (tvöföldun-
arsögn, 1. flokkur): leika, lék,
lékum, leikið=gera sér e-ð til
skemmtunar; gömul merking
gabba, spotta, tæla, svíkja, enda
leika menn enn í þeim skilningi.
Þessi sögn er skyld ýmsum er-
lendum orðum sem tákna ung-'
viði og léttar hreyfmgar, t.d.
fornfrsku lóig=kálfur og litáísku
láigyti=hlaupa um.
sér; afturbeygt fornafn í
þágufalli, þf. sig, ef. sín. Skylt
orðum eins og sinn, sveinn,
svili, sværa=tengdamóðir, syst-
ir og svás=blíður, kær. Kannski
eru þessu skyld nöfnin Svava
og Svavar.
Það ætlar að teygjast úr þess-
ari orðaskrá hjá mér, og er fram-
haldinu frestað.
★
Unglingur utan kvað:
í Flatey hún Súlíma svarta
var sífellt um mannfæð að kvarta,
svo þeir skrýdd’ana bleðlum
og söfnuðu seðlum
og send’ana beint til Jakarta.
★
„En verði allur þorri þeirra,
sem rita á íslenzku, vísindalegs
eða annars efnis, á eitt sáttir
um að taka upp útlendu orðin,
er eg hræddur um: að þessi
straumur eyðileggi einkenni-
leik íslenzkrar tungu. Rétti
menn, í þessu efni, fjandanum
einn fíngur, er hætt við að hann
grípi alla hendina. Hvar verða
takmörkin, og er ekki hætt við
að menn þá jafnvel láti handhæg
og alþekkt orð, sem þeir eru
vanir að sjá og heyra í norður-
álfumálunum, koma í stað ýmsra
þeirra nýgjörvinga, sem þó eru
nú þegar farnar að ná nokkurri
festu í nútímamáli íslendinga?“
(Einar Benediktsson í
Sunnanfara 1891.)