Morgunblaðið - 25.04.1990, Qupperneq 9

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 25. APRÍL 1990
9
UTANKJÖRSTAÐASKRIFSTOFA
SJÁLFSTÆÐISFLOKKSINS
VALHÖLL, Háaleitisbraut 1,3. hæð
Símar 679053 - 679054 - 679056
Upplýsingar um kjörskrár og aðstoð við kjör-
skrárkærur. Fyrst um sinn fer utankjörstaða-
kosning fram hjá borgarfógetanum í
Reykjavík, Skógarhlíð 6, kl. 10-15 alla daga.
Sjálfstæðisfóik! Hafið samband við
skrifstofuna ef þið verðið ekki heima á kjördag.
Sporlblússur
Buxur - skyrtur - peysur
Aldrei meira úrval
GEÍSIBI
Launahækkanir og
verðbólga
Staksteinar staldra í dag við forystugrein
Magnúsar L. Sveinssonar í VR-blaðinu.
Þar veltir höfundur fyrir sér spurning-
unni: Er ísland láglaunaland? Og ekki
síður spurningunni um tengsl launa- og
verðlagsþróunar.
Abyrgð verka-
lýðsforyst-
unnar
Magnús L. Sveinsson
segir í nýlegri forystu-
grein í VR-blaðinu:
„Alimikil umræða hef-
ur verið í Qölmiðlum um
launamál á íslandi í kjöl-
&r kjarasamninga sem
undirritaðir voru 1. febr-
úar sl. og samþykktir
hafa verið í flestum félög-
um á landinu.
Þegar ljóst var hvert
stefiidi við samninga-
gerðina sem gekk út firá
svokallaðri núlllausn sem
fól m.a. í sér, að laun
hækka sáralitið á næstu
18 mánuðum, sem sögð
er forsenda þess að verð-
bólgan náist niður og
koma á í veg fyrir frek-
ara kaupmáttarhrap,
heyrðist víða að rnjög
skynsamlega liafi verið
haldið á málum og laun-
þegar hafi sýnt mikla
ábyrgð við gerð þessara
samninga, ólíkt þvi sem
menn ættu að venjast úr
þeirri átt! Það er ekki
ósjaldan sem verkalýðs-
lireyfingunni hefur verið
borið á brýn að hún væri
óábyrg þegar hún gerði
kröfiir um launaliækkan-
ir því þær leiði aðeins til
aukinnar verðbólgu, sem
kæmi í veg lyrir aukinn
kaupmátt.“
Lægstu launin
og verðbólgan
Magnús heldur áfram:
„Nú þegar samningar
hafa verið samþykktir
um land allt bregður hins
vegar svo við að blöð
skrife um hina lágu
launataxta og spyrja,
hvernig fer fólk að því
að life af þessum launum?
Það ætti þó ölium að
vera Ijóst, og á það hefur
margsinnis verið bent
hér í VR-blaðinu, að hinir
umsömdu lamiataxtar í
landinu, sem eru á bilinu
frá 40.000 til 60.000 krón-
ur og stór hluti launþega
tekur laun eftir, eru langt
fyrir neðan það mark
sem fólk getur lifeð af.
Þetta liljóta allir að sjá
og allir viðurkenna þetta
í orði.
Það er hins vegar stað-
reynd að um leið og
minnst er á að leiðrétta
þessi laun, þá er hrópað
verðbólga, verðbólga!
Umræðan við nýgerða
kjarasamninga var engin
undantekning. Sagt var,
að eina leiðin tfl að lækka
verðbólguna væri, að
hinir lágu launataxtar
hækkuðu nánast ekkert
á næstu 18 mánuðum.
Það er því eðlilegt að
menn spyrji, hvort ekki
sé hægt að hækka 40
þúsund króna launin
öðruvísi en að slíkt leiði
til aukinnar verðbólgu
sem tekur jafiióðum þann
kaupmátt sem launa-
hækkunin átti að leiða
til. Þetta hlýtur að vera
sú spurning sem verka-
lýðshreyfingin þarf að fe
sannfærandi svar við.“
Hvar liggja
rætur verð-
bólgimnar?
Grein Magnúsar L.
Sveinssonar lýkur á þess-
um orðum:
„Það er auðvitað ljóst
að launahækkanir, sem
ekki skfla auknum kaup-
mætti eru tflgangslausar.
En menn hljóta einnig
að spyija, hvort hinar
miklu yfirborganir sem
tiðkast hafe á undanflirn-
um árum, þar sem vinnu-
veitendur ákveða ein-
hliða miklu hærri laun
en umsamdir taxtar
segja til um, og hluti
launþega nýtur, valdi
ekki verðbólgu. Eða allar
hhiar miklu launagreiðsl-
ur sem skipta hundruð-
um milljóna vegna yfir-
vinnu sem unnin er án
þess að um aukin verð-
mæti sé að ræða, t.d. í
verzlunum, valda slíkar
launagreiðslur ekki verð-
bólgu? Er það bara
hækkun á dagvinnutöxt-
um, 40-60 þúsund krón-
um, sem veldur verð-
bólgu?
Það er nauðsynlegt að
fó svör við þessum spurn-
ingum og mörgum öðr-
um varðandi þessi mál,
ef við ætlum ekki að
sætta okkur við að vera
í flokki þeirra landa sem
búa við lægstu dagviimu-
laun, þar sem stór hluti
launþega eru á Iauna-
töxtum sem eru langt
fyrir neðan það mark
sem fólk getur lifað af,
og minnst tveir úr flöl-
skyldunni verða að vinna
úti eða fólk verður að
leggja á sig ómælda yfir-
vinnu og fiölskyldulífi er
af þeim sökum stefiit í
hættu.“
Er vant launa-
stefiiu?
Trúlega skortir nokk-
uð á að mótuð hafi verið
heiidstæð og raunhæf
launastefiia í landinu.
Hver er samræmd launa-
stefha heildarsamtaka
launafólks, t.d. varðandi
launamismun með hlið-
sjón af mismikflli mennt-
un, starfsábyrgð, starfe-
reynslu og afköstum?
Hver er launastefiia
heildarsamtaka launa-
greiðenda að þessu leyti?
Tfl dæmis lang stærsta
launagreiðandans, ríkis-
ins, eða löggjafens, sem
hefúr ómæld áhrif á
launa- og kaupmáttar-
þróun í landinu með
margþættri löggjöf,
sköttum og annars konar
afekiptum?
Ekki skortir skrúðyrð-
in eða fyrirheitin í stjórn-
arsáttmála um að
„treysta atvinnuöryggi í
landinu“ og „vetja
lífskjör hinna lægst laun-
uðu“. Utfeerslan er hins
vegar eins konar véfrétt
og framkvæmdin eins og
hver og eiim sér í eigin
heimilisbókhaldi.
Viltþú vinna ferö til Flórída fyrir tvo fyriraö
segja okkurskoöunþína?
Á stærsta hóteli landsins, Hótel Loftleiöum, eru gerðar miklar
kröfur til þjónustu af jafnt innlendum sem erlendum gestum sem
heimsækja okkur. Einn liður í því að standa undir góðri
þjónustu er þjónustukönnun meðal gesta sem heimsækja
veitingastaðina okkar tvo, Blómasal og Lóniö.
Það gæti borgað sig fyrir þig að gera þér ferð út á Hótel Loftleiðir
og taka þátt í þjónustukönnun okkar. Þann 15. maí 1990 verður
dregið úr svarseðlum á Bylgjunni fm 98,9 milli kl. 14.00 og
15.00 þar sem einn heppinn þátttakandi fær feröavinning
fyrir tvo til Orlando á vegum Flugleiöa.
Hvort sem erindið er morgunkaffi, hádegismatur, síðdegiskaffi eða
kvöldverður þá ert þú alltaf jafn velkomin(n).
LAN GTIMASPARNAÐUR
Með dálítilli fyrirhyggju má eyða nokkru af óviss-
unni um hvað framtíðin ber í skauti sér. 15.000
krónur sem lagðar eru fyrir í hverjum mánuði í
20 ár verða að 6,8 milljónum ef vextir haldast 6%
allan tímann. Og þeir sem eiga 6,8 milljón króna
varasjóð þurfa að minnsta kosti ekki að hafa
áhyggjur af fjármálum.
Verðbréfamarkaður Islandsbanka býður ýmsar
leiðir til að tryggja fjárhagslegt öryggi þitt og
jQölskyldu þinnar.
Verið velkomin í VIB.
VlB
VERÐBRÉFAMARKAÐUR ÍSLANDSBANKA HF
Ármúla 13a, 108 Reykjavik. Sími 68 15 30. Póstfax 68 15 26. Simsvari 68 16 25.
Hvaö finnstþér?