Morgunblaðið - 03.05.1990, Blaðsíða 35

35
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. MAÍ 1990
Frumvarp um sljórn fískveiða:
Málinu verði vísað frá og
aukaþing kallað saman í haust
- samkvæmt tillögu 4 þingmanna í efri deild
ONNUR umræða um frumvarp til laga um stjórnun fískveiða fór lram
í efri deild Alþingis í gær. Sjávarútvegsnefiid deildarinnar klofnaði í
fimm minnihluta í afstöðu sinni til frumvarpsins og mæltu Qórir gegn
því að það yrði samþykkt. Jaftiframt lögðu sjálfstæðismennirnir Guð-
mundur H. Garðarsson og Halldór Blöndal, alþýðuflokksmaðurinn
Karvel Pálmason og alþýðubandalagsmaðurinn Skúli Alexandersson
fram tillögu um að ffrumvarpinu yrði vísað aftur til samráðsneftidar
stjórnmálaflokka og hagsmunaaðila og yrði ekki afgreitt fyrr en á
aukaþingi í haust.
Stefán Guðmundsson (F/Nv)
mælti fyrir áliti 1. minnihluta sjávar-
útvegsnefndar efri deildar. I máli
hans kom fram, að framsóknarmenn
teldu afar brýnt að löggjöf um fisk-
veiðistjórnun verði samþykkt á yfir-
standandi þingi og legðu til að frum-
varp sjávarútvegsráðherra yrði sam-
þykkt með nokkrum breytingum.
Mælti þingmaðurinn fyrir breyt-
ingartillögum við frumvarpið þar
sem meðal annars segir, að úthlutun
veiðiheimilda samkvæmt frumvarp-
inu hafi hvorki í för með sér stofnun
eignarréttar né skerði forræði lög-
gjafans til að ákveða síðar breytingu
á fyrirkomulagi við stjórn fiskveiða,
án bótaskyldu til einstakra útgerða.
Jafnframt lagði hann til að fellt
verði úr frumvarpinu ákvæði um að
sérstakt leyfi þurfi til að stunda tóm-
stundaveiðar, að sveitarstjórnum
verði veittur forkaupsréttur við sölu
fiskiskips úr byggðarlagi og að smá-
bátar, sem bætist í flotann á þessu
ári án þess að sambærilegir bátar
séu úreltir, fái aflahlutdeild, sem
svari til meðalaflahlutdeildar báta í
sama stærðarflokki.
Að lokum mælti Stefán Guð-
mundsson fyrir tillögu um tvö ný
bráðabirgðaákvæði í frumvarpið.
Þar er annars vegar kveðið á um
að sjávarútvegsráðherra verði falið
að láta fara fram úttekt á mismun-
andi kostum við stjórn fiskveiða og
hagkvæmni þeirra og hins vegar að
ráðherra endurskoði lögin í samráði
við sjávarútvegsnefndir Alþingis og
helstu hagsmunaaðila fyrir árslok
1992.
Danfríður Skarphéðinsdóttir
(Kl/VI) kynnti sjónarmið Kvenna-
listans í málinú og mæltifyrir nokkr-
um breytingartillögum. í fyrsta lagi,
að sjávarútvegsráðherra verði ekki
heimilt að víkja meira en 2% frá til-
lögum Hafrannsóknastofnunar um
leyfilegan heildarafla. í öðru lagi,
að 80% heildarafians verði úthlutað
til sveitarfélaga með hliðsjón af lön-
duðum afla síðustu fimm ára og
reiknuðu meðaltali aflakvóta skipa
skrásettra í sveitarfélaginu á sama
tímabili. í þriðja lagi að 20% heildar-
aflans renni í sérstakan sjóð, veiði-
leyfasjóð, og verði til sölu, leigu eða
sérstakrar ráðstöfunar til sveitarfé-
laga.
í Qórða og síðasta lagi, að eftirlit
með nýtingu fiskistofna verði fært
frá sjávarútvegsráðuneytinu til um-
hverfisráðuneytisins.
Karvel Pálmason (A/Vf) gerði
grein fyrir séráliti sínu í sjávarút-
vegsnefnd deildarinnar. Kom þar
fram sú skoðun hans, að rtieð sam-
þykkt frumvarpsins væri verið að
framlengja líf ríkisstjórnarinnar með
„pólitísku plotti“ og hafa að vettugi
heill og hamingju íslensku þjóðarinn-
ar.
Þingmaðurinn vék að núverandi
fyrirkomulagi fiskveiðistjórnunar og
Sverns Júlíussonar
minnst á Alþingi
GUÐRÚN Helgadóttir, forseti sameinaðs Alþingis, minntist Sverr-
is Júlíussonar, fyrrum alþingismanns á þingfúndi í gær. Fara minn-
ingarorð hennar hér á eftir.
Sverrir Júlíusson, fyrrverandi
alþingismaður, andaðist í fyrra-
dag, mánudaginn 30. apríl, á sjö-
tugasta og áttunda aldursári.
Sverrir Júlíusson var fæddur í
Keflavík 12. október 1912. For-
eldrar hans voru hjónin Júlíus sjó-
maður þar Björnsson verkamanns
í Hafnarfirði Björnssonar og
Sigríður Sveinsdóttir sjómanns í
Keflavík Einarssonar. Hann
stundaði barna-og unglingaskóla-
nám í Keflavík, sótti námskeið í
bókhaldsfræðum við Háskóla ís-
lands 1941 og nam tungumál í
Bandaríkjunum 1946. Hann var
símstöðvarstjóri í Keflavík frá
1928 til 1940. Útgerðarmaður og
hluthafi í ýmsum útgerðarfélögum
var hann frá 1934 og formaður
margra þeirra. Hann var fram-
kvæmdastjóri fiskvinnslu- og út-
gerðarfyrirtækisins Garðs í Sand-
gerði 1941—1942, stofnandi og
annar eigandi heildsölunnar Jóns-
son og Júlíusson í Keflavík 1941—
1946 og stofnandi og fram-
kvæmdastjóri Hraðfrystistöðvar
Keflavíkur 1942—1947, rak síðan
fyrirtækið með öðrum til 1952.
Hann var í viðskiptanefnd á árun-
um 1947—1950, forstjóri sölu-
nefndar innflutningsréttinda báta-
útvegsins 1951—1956 og varafor-
stjóri Innflutningsskrifstofunnar
1954—1960. Forstjóri Verðlagsr-
áðs sjávarútvegsins var hann
1961—1963. í alþingiskosningun-
um 1963 og aftur 1967 var hann
í kjöri fyrir Sjálfstæðisflokkinn í
Reykjaneskjördæmi og hlaut í
bæði skiptin sæti landskjörins al-
þingismanns, sat á Alþingi til
1971, á átta þingum alls. Síðla
árs 1970 varð hann forstjóri Fisk-
veiðasjóðs íslands og gegndi því
starfi til ársloka 1982.
Sverrir Júlíusson var formaður
Landssambands íslenskra útvegs-
manna 1944—1970 og í stjórn
Fiskimálasjóðs 1947—1983, lengi
formaður stjórnarinnar. Árið 1950
var hann skipaður í verðgæslu-
nefnd og í stjórn Skuldaskilasjóðs
útgerðarmanna. Hann átti sæti í
stjórn Útflutningssjóðs 1957—
1960, í vörusýninganefnd og í
bílaúthlutunamefnd 1960—1961.
Árið 1964 var hann skipaður í
endurskoðunarnefnd laga um Stý-
rimannaskólann í Reykjavík og
1967 í nefnd til að semja drög að
nýrri löggjöf um eftirlit með einok-
un, hringamyndun og verðlagi.
Hann var í bankaráði Landsbanka
íslands 1965—1968 og í bankaráði
Seðlabanka íslands 1969—1984.
Sverrir Júlíusson var af sjó-
mönnum kominn og á æskustöðv-
um hans var atvinna fólks fyrst
og fremst tengd sjávarútvegi.
Ungur að árum fór hann að starfa
Frumvarp um fískveiðistjórnun;
Akvæði frumvarpsins stang-
ast ekki á við stjórnarskrá
— samkvæmt álitsgerð Lagastofiiunar
LAGASTOFNUN Háskóla íslands hefúr skilað álitsgerð vegna frum-
varps um stjórn fiskveiða, sem óskað var eflir af níu alþingismönnum
úr ýmsum flokkum. Þar kemur meðal annars fram það álit, að vald
sjávarútvegsráðherra til eftirlits með framkvæmd laganna og til að
ákvarða upptöku sjávarafla stangist ekki á við stjórnarskrána.
Ahtsgerð Lagastofnunar er sam-
in af Tryggva Gunnarssyni hæsta-
réttarlögmanni og Sigurði Líndal
prófessor. í niðurstöðum þeirra seg-
ir meðal annars, að óvenjulegt sé
að ráðuneyti hafi sérstaka eftirlits-
menn í þjónustu sinni, eins og gert
sé ráð fyrir í frumvarpinu. Hins
vegar sé ekki hægt að benda á
nein ákvæði í stjórnarskrá eða aðr-
ar reglur sem takmarki heimild lög-
gjafans til að koma þessari skipan á.
Lagastofnun telur, að það ákvæði
frumvarpsins að sjávarútvegsráð-
herra setji reglur um innheimtu
veiðieftirlitsgjalds geti staðist og
að ekki sé verið að fela honum
dómsvald, þótt honum sé fengið
vaid til að úrskurða um upptöku
ólöglegs sjávarafla. Þar sé um að
ræða stjórnvaldsúrskurð, sem megi
béra úiidir dörnstólá.
Að lokum segir í álitsgerð Laga-
stofnunar, að hafsvæðin umhverfis
ísland hafí frá fornu fari verið al-
menningur, sem enginn einstakl-
ingur geti helgað sér sem eign.
Hins vegar geti komið til álita, að
einhverjir tilteknir einstaklingar
hafi hagnýtt sér fiskimiðin með
þeim sérstaka hætti, að þeir teljist
hafa stofnað til atvinnuréttinda,
sem gætu talist til eignar. Ákvæði
frumvarpsins stofni ekki til ein-
staklingsbundins stjórnarskrárvar-
ins eignarréttar yfir veiðiheimildum
en afmarki og skilgreini nánar þau
eignarréttindi í formi atvinnurétt-
inda, sem kunni að vera fyrir hendi.
Hart er tekist á um fyrirkomulag við stjórnun fiskveiða á Alþingi.
kallaði stefnu Halldórs Ásgrímsson-
ar sjávarútvegsráðherra helstefnu,
sem hefði valdið einstökum byggðar-
lögum og þjóðinni allri ómældu tjóni.
Hann vék að stefnu Borgara-
flokksins í málinu, minnti á andstöðu
Júlíusar Sólness, umhverfisráðherra,
við kvótann á þingi 1987 og sagði
að sinnaskipti Guðmundar Ágústs-
sonar (B/Rv) í málinu væru þau
undarlegustu, sem hann hefði séð á
tveggja áratuga þingferli sínum.
Ljóst væri að þar hefði einhvers
konar kaupskapur átt sér stað.
Guðmundur H. Garðarsson
(S/Rv) mælti fyrir áliti sjálfstæðis-
manna í sjávarútvegsnefnd. Hann
gagnrýndi framkomnar breytingart-
við fiskvinnslu og veiðar og um
16 ára aldur var honum falið starf
símstöðvarstjóra. Rúmlega tvítug-
ur hóf hann útgerð og sinnti henni
síðan nær ævilangt ásamt öðrum
störfum. Auk athafna suður með
sjó rak hann ásamt öðrum útgerð
og fiskvinnslu austur á Fáskrúðs-
firði og vestur á Súgandafirði.
Hann varð gjörkunnugur flestu
því sem laut að íslenskum sjávar-
útvegi og var ungur að árum
kvaddur til trúnaðarstarfa á þeim
vettvangi. Hann var rúman fjórð-
ung aldar forustumaður í lands-
samtökum útvegsmanna sem efld-
ust mjög á þeim áratugum. Á Al-
þingi sinnti hann einkum atvinnu-
málum og fjármálum. Starf hans
fyrir íslenskan sjávarútveg var
árangursríkt. Hann fór ekki fram
með hörku, gat þó verið fastur
fyrir, en með ljúfmennsku, sann-
girni og traustri þekkingu vann
hann farsællega að málum sjávar-
útvegsins á langri starfsævi.
Ég vil biðja háttvirta alþingis-
menn að minnast Sverris-Júlíus-
sonar með því að rísa úr sætum.
illögur ríkisstjórnarinnar harðlega
og sagði að þar væri verið að stíga
fyrstu skrefin í átt til auðlinda-
skatts. Hann fjallaði um hugmyndir
um breytt hlutverk Úreldingarsjóðs
fiskiskipa, sem á að fá nafnið Ha-
græðingarsjóðu.- sjávarútvegsins og
sagði að réttara væri að nefna hann
óhagræðingarsjóð, en óhagræði væri
ávallt af því þegar opinber forsjá
ætti að koma einstökum atvinnu-
greinum til bjargar.
Þingmaðurinn sagði, að nauðsyn-
legt væri að endurskoða frumvarpið
um stjóm fiskiskipa og frumvargj
um Ureldingarsjóð frá grunni og
brýnt væri að samráðsnefnd sú, sem
stjómmálaflokkar og hagsmunaaðil-
ar áttu aðild að, yrði kölluð saman
að nýju, og skilaði áliti fyrir 1. ágúst
næstkomandi. í framhaldi af því
ætti að kalla saman aukaþing, sem
ætti að afgreiða heildarlög um stjórn
fiskveiða áður en reglulegt Alþingi
kæmi saman í haust. Kynnti hann
tillögu til rökstuddrar dagskrár þar
að lútandi, sem flutt var af honum,
Karvel Pálmasyni, Skúla Alexand-
erssyni og Halldóri Blöndal.
Skúli Alexandersson (Ab/Vl)
mælti harðlega gegn frumvarpinu
og sagði að með því væri verið að
festa í sessi ranglátt miðstýrt kerfi,
sem á undanförnum árum hefði ekki
skilað markmiðum sínum, meðal
annars varðandi vemdun þorsk-
stofnsins og fækkun fiskiskipa.
Gerði þingmaðurinn grein fyrir
hugmyndum sínum um breytingar á
fmmvarpinu, sem meðal annars fela
í sér hömlur á sölu kvóta úr einstök-
um byggðarlögum. Jafnframt lýsti
hann þeirri skoðun sinni, að endur-
skoða bæri fyrirliggjandi fmmvörp
um fiskveiðistjórnun og Úreldingar-
sjóð frá granni.
Fleiri tóku til máls við þessa utvv
ræðu, eii það verður ekki rakið frek-
ar hér.
Skíðafélagi Reykjavíkur
12. Sportvals skíðagangan í 15
flokkum fer fram nk. laugardag
5. mai kl. 14.00 við gamla Borg-
arskálann í Bláfjöllum. Skráning
kl. 13.00 á sama stað. Gengnir
verða fimm kilómetrar og allir
ræstir í einu. 15 silfurbikarar í
verðlaun. Mótsstjóri verður
Pálmi Guðmundsson. Ef óhag-
stætt veður er hlustið þá á
símsvara 80111.
Skíðafélag Reykjavíkur.
Hjálpræðis-
herinn
Kirkjustræti 2
Biblíunámskeið
um ávöxt og gjafir andans
í kvöld og á morgun kl. 20.00.
Kennarar: Ofursti Guðfinna Jó-
hannesdóttir og brigader Óskar
Jónsson. Veitingar. Þátttöku-
gjald er kr. 200 hvert kvöld. Allir
velkomnir.
Biblíuhelgi verður svo laugar-
dag og sunnudag með sam-
verustundir laugardag kl. 10.30,
14.00,16.00 og 20.00 og sunnu-
dag kl. 11.00, 16.00 og 20.00.
Ræðumenn eru þá ofursti Guð-
finna, brigader Ingibjörg, kapt-
einn Miriam og lautinant Erling-
ur. Veitingar. Þátttaka kostar kr.
1.500,-. Heimilasamband
mánudag kl. 16.00 (síðasti fund-
ur í vor) og unglingafundur kl.
20.00. Allir velkomnir.
Kristniboðsflokkur
K.F.U.K.
heldur sina árlegu fjáröflunar-
samkomu á Amtmannsstíg 2B
föstudaginn 4. maí 1990 kl.
20.30. A dagskrá verður meðal
annars: Tvísöngur, systurnar
Laufey og Inga Þóra.
Happdrætti, margir góðir munir.
Hugleiðing sr. Kjartan Jónsson
kristniboði flytur. Mikill söngur.
Eftir samkomuna verða seldar
kökur til ágóða fyrir kristniboðið.
Fjölmennum.
Nefndin.