Morgunblaðið - 31.05.1990, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. MAI 1990
Vestfir&ir: Raibúö Jónasar Þör, Patreksfirði • Bjarnabúö, Tálknafiröi • Edinborg, Bíldudal i
• Verslun Qunnars Sigurössonar, Þingeyri • Einar Guðfinnsson, Bolungarvík • Straumur, Isafiröi
<3 ®
í f
f 3
S E
I s
I 1
í í-
CD 3>
p
II
Acu ^
Áður kr.68.816.-
Nú kr.57.629.- stgr.
VONDUÐ ÞVOTTAVEL
Á SUMARVERÐI!
Nú bjóðum við ÖKO Lavamat 951 þvottavél frá AEG.með sér-
hitastigsstilli, vinduhraðanum 850/650 og öllum þeim þvottakerfum
sem nauðsynleg eru. Hæð 85 cm, breidd 60 cm, dýpt 60 cm.
S
!
t
c
BRÆÐ'URNIR
QRMSSONHF
Lágmúla 9. Sími 38820
a |
é i
Hálshnykkur
eílir Köllu
Malmquist
Vegria greinar Gunnars Arn-
arsonar í Morgunblaðið 16. maí
1990, Höfúð-, háls- og mjóbaks-
verkir, hvað er til ráða?
Undirrituð ætlar ekki að færast
það umfangsmikla verk í fang, að
svara þessari spumingu, sem felst
í heiti áðurnefndrar greinar. Svörin
geta verið jafnmargþætt, og
aragrúi ástæðna sem geta legið að
baki verkja í ofangreindum líkams-
hlutum. Til nánari útskýringar fyrir
það fólk, sem hefur lesið grein
Gunnars Arnarsonar tel ég mig
knúna að segja nokkur orð um
hálsáverka sem m.a. bílaárekstrar
valda.
Fjölgun þessara áverka hefur
orðið geigvænleg undanfarin ár,
sem rekja má til ýmissa ástæðna.
Sem betur fer batnar stærstum
hluta sjúklinganna ýmist með lyfj-
um, hvfld og leiðbeiningum eða með
sjúkraþjálfun að auki.
Kírópraktík þ.e. hnykkmeðferð
framkvæmd af kírópraktor og lið-
losun/hnykkmeðferð framkvæmd
af M.T. sjúkraþjálfara (með fram-
haldsmenntun í „manuell terapi“)
er liðlosandi aðferð sem getur hjálp-
að þeim sem „læsast“ í liðum.
Þessa aðferð ætti ekki að nota á
hálsa fyrstu mánuði á eftir áverka
á hálsi af völdum bflaáreksturs eða
sambærilegs höggs. Ástæðan er sú
að áverkinn veldur oftast bólgu,
sem ertir vefina, og óstöðugleika í
hálsliðum. Fyrst þarf því að beina
meðferð að því að losna við bólguna
og auka stöðuleika iiðanna.
í október 1989 sótti ég náms-
stefnu í Ósió um „Whiplash", þ.e.
áverka eftir hálshnykk eða „svipu-
höggsáverka" eins og hann er
stundum nefndur. Þar fluttu erindi
læknar, sjúkraþjálfarar, kíróprakt-
or, „\ghiplash“-sjúklingar og full-
trúar tryggingafélaga.
Í máli kírópraktorsins Caspers
Andersens, sem hefur reynslu af
meðferð þessara sjúklinga til fjölda
ára, kom fram að kírópraktorar
væru að hverfa frá hálshnykkingum
í hreyfanlegasta hluta hálsins eftir
hálsáverka vegna lélegs árangurs.
Þeir væru famir að gera sér grein
fyrir þessum óstöðugleika. Einnig
að halda að sér höndum á meðan
bólga er ennþá í vefjunum.
Hins vegar koma fram í máli
Caspers Andersens að kírópraktor-
ar meðhöndli oft læsingar annars
staðar í hryggnum eftir ofangreinda
áverka og það með góðum árangri.
í máliiv Skaare sjúkraþjálfara
kom fram m.a. að hún hefði starfað
í sjö ár á slysamóttöku Ósló-borgar
(Oslo legevakt og skadepoliklinikk)
og séð áð meðaltali tvo sjúklinga á
dag eftir svipuhöggsáverka.
Hún hefði fylgt þeim eftir í 14
ár og gert könnun á árangri með-
ferðar sem þeim er boðið upp á.
í þessari könnun fengu hnykk-
ingar á hálsliðum eftir svipuhöggsá-
verka lélega einkunn, hvort sem
þær voru framkvæmdar af kíróp-
raktorum eða M.T sjúkraþjálfurum,
þ.e. í flestum tilvikum.
Fyrir þá sem velta fyrir sér hvað
er þá til ráða, þá er óhætt að segja
að það sé ýmislegt.
Áverkinn er margþættur og
framkallar mörg mismunandi ein-
kenni, allt eftir því hvaða viðkvæmu
vefir í hálsinum og viðar verða fýr-
ir ertingu.
I fyrstu er hvíldin, bólgueyðandi
og vöðvaslakandi lyf auk verkja-
lyfja besta hjálpin. Benda má á að
tognaður ökkli er settur í stuðnings-
umbúðir og hækjustafir notaðir til
að taka þungann af tognaða liðnum.
Hálsinum er hins vegar hlíft eftir
tognun með stuðningskraga og
fólki ráðlagt að hafa hægt um sig,
þ.e. hvíla sig eftir þörfum og gæta
þess að erta ekki skaðaðan vef
reyna að sniðganga sársauka til að
vefirnir fái frið til að lagast. Lækn-
ir fylgist reglulega með sjúklingi
og ef þörf er á því vísar hann hon-
um til sjúkraþjálfara í meðferð
tveim til fjórum vikum eftir slysið.
Sú meðferð er að sjálfsögðu ein-
staklingsbundin allt eftir ástandi
og einkennum hvers og eins.
Sem dæmi má nefna bólgueyð-
andi rafmagnsbylgjur, staðbundna
Kalla Malmquist
Hálsinum er hins vegar
hlíft eftir tognun með
stuðningskraga og fólki
ráðlagt að hafa hægt
um sig, þ.e. hvíla sig
eftir þörfum og gæta
þess að erta ekki skað-
aðan vef reyna að snið-
ganga sársauka til að
vefirnir fái frið til að
lagast.
örvun litlu vöðvanna inn við háls-
hrygginn, sem sjá um stöðugleika,
leiðbeiningu um líkamsbeitingu,
þ.e. hreyfingar og stöðu og síðan
liðkun ef við á og styrkingu. Oft
getur þurft að meðhöndla aðra lík-
amshluta en hálsinn allt eftir því
hve skaðinn er útbreiddur eða hefur
áhrif víða.
Að lokum vil ég leggja áherslu á
að í flestum tilvikum er ekki um
alvarlega skaða að ræða og flest
fólk nær sér að fullu.
Með vinsemd og virðingu og von
um gott samstarf við kírópraktora.
Höfundur eryGrsjúkraþjálfari
Borgarspítalans.
LATTU SOLARORKUNÁ
:9\
i>> c

VINNA FYRIR ÞIGÍ
Fáðu þér sólarrafhlöðu í:
SUMARBÚSTAÐINN, J/
SKEMMTIBÁTINN \ **
OG FL. OG FL.
Auðveldar í uppsetningu
og algjörlega viðhaldsfríar.
BÍLDSHÖFDA 12 — SÍMI 91 - 68 OO 10
Sýning á andlitsmynd-
um í safhi Sigurjóns
I TILEFNI af Listahátíð
verður opnuð sýning á
andlitsmyndum eftir Sig-
uijón Ólafsson í safni
hans á Laugarnesi.
Gerð andlitsmynda
(portretta) var alla tið snar
þáttur í listaferli Siguijóns
og eftir hann liggja nær
200 slíkar myndir í gifsi,
brons, leir eða steini. Hann
vakti snemma athygli fyrir
snilldarlegt handbragð á
mannamyndum, en stíll
hans og efnismeðferð tók
sífelldum breytingum allt
þar til hann lést árið 1982.
Á þessari sýningu sem er
sú fyrsta sem eingöngu er
helguð andlitsmyndum Sig-
uqons er reynt að gefa sem
gleggsta yfirsýn yfir þessa
þróun. Elsta verkið á sýn-
ingunni er barnshöfuð frá
1927, og það síðasta er frá
árinu 1980. Á sýningunni „Móðir mín“, eitt verka Sigurjóns Ól-
verður fjöldi þekktra port- afssonar 1938, brons.
retta, en einnig nokkur sam
aldrei hafa komið fyrir almennings sjónir hér á landi, þar á meðal
bijóstmynd af Þorvaldi Skúlasyni, gerð í Kaupmannahöfn 1933.
Sýningin sem er framlag Siguijónssafns til Listahátíðar verður
opnuð sunnudaginn 3. júní kl. 15 fyrir boðsgesti og safnið verður
opið aimenningi annan í hvítasunnu frá kl. 14-8. Sýningin mun
standa uppi í sumar og verður opin um helgar frá kl. 14-18 og mánu-
dags-, miðvikudags- og fimmtudagskvöld frá kl. 20-22.
(Fréttatilkynning)