Morgunblaðið - 08.08.1990, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. ÁGÚST 1990

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúarritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
FlaraldurSveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
J'
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122.
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 90 kr. eintakið.
Ríkisstjórn bjargað
úr eigin rústum
Tilgangur bráðabirgðalag-
anna sem ríkisstjórnin
setti er skýr og ótvíræður: að
koma í veg fyrir að flóðgáttir
verðhækkana opnist að nýju.
Morgunblaðið hefur lýst ótví-
ræðum stuðningi við þennan
tilgang.
Ríkisstjórnin fer hins vegar
eins og köttur í kringum heit-
an graut, þegar hún skýrir
ástæðurnar fyrir lögunum,
sem hún lætur bera almenna
yfirskrift og kennir við launa-
mál. Öllum almenningi er ljóst,
hvað knúði stjórnina til þess-
arar lagasetningar. Ástæðan
fyrir henni er einfaldlega sú,
að ríkisstjórnin var á síðbúinn
hátt að stemma stigu við af-
leiðingum eigin samnings við
háskólamenntaða starfsmenn
sína í BHMR, sem gerður var
í maí 1989.
í febrúar 1990 gerðu vinnu-
veitendur og launþegar á hin-
um almenna vinnumarkaði
með sér kjarasamning, sem
síðan hefur verið kenndur við
þjóðarsátt. Þessi samningur
stangaðist á við samning ríkis-
stiórnarinnar við BHMR. Var
öíiHm pá, að aðilar hin§ al=
fngnpa virfflomarhaðat fáte
ekki §amið m óiilðinp á
§amnmgi fíki§in§ við §teif§=
mnnn §ína: Hau§lið
kenndi Einar Oddur Kristjáns-
son, formaður Vinnuveitenda-
sambands íslands, samning
ríkisins og BHMR við tíma-
sprengju. Honum var því
manna best ljóst, hve hættu-
legur hann var fyrir þjóðar-
sáttina. Lagði hann að ríkis-
stjórninni á liðnum vetri að
gera þá þegar ráðstafanir til
að taka tímasprengjuna úr
sambandi.
Eftir þeim ráðum var ekki
farið. Það var ekki fyrr en 12.
júní síðastliðinn rúmum hálf-
um mánuði áður en 4,5%
hækkun til BHMR-manna átti
að koma til sögunnar sem
ríkisstjórnin lýsti því einhliða
yfir, að hún ætlaði ekki að
standa við samninginn. Þess-
ari ákvörðun ríkisstjórnarinn-
ar var skotið til Félagsdóms
og tapaði stjórnin málinu þar
og hefur Félagsdómur síðasta
orðið um þetta efni. Eftir að
dómurinn var fallin voru góð
ráð dýr hjá ríkisstjórninni, sem
hafði verið dæmd til að fara
eftir samningi sem hún hafði
sjálf gert.
Efasemdir komu fram um
að ríkisstjórninni væri fært,
eftir að dómurinn féll, að gera
það sem hún hafði verið hvött
til að gera áður en málið var
dómtekið, að semja sig undan
skyldum samningsins við
BHMR eða losa sig undan
þeim einhliða með lagasetn-
ingu. Ríkisstjórnin vissi ekki
hvernig hún ætti að taka á
málum. Hana skorti forsendur
til lagasetningar gegn eigin
ákvörðunum. Innan stjórnar-
innar voru einnig skiptar skoð-
anir. Þá komu vinnuveitendur
ríkisstjórninni enn til hjálpar.
Hinn 31. júlí lýstu þeir yfir
því, að þeir myndu greiða
launþegum 4,5% launahækk-
un, ef BHMR-menn fengju
umsamda hækkun sína. Ríkis-
stjórnin hafði fengið fótfestu
til að setja bráðabirgðalögin.
Efist einhverjir um að
vinstri stjórn Steingríms Her-
mannssonar eigi vinnuveit-
endum að þakka að henni
tókst að brjótast út úr sjálf-
skaparvítinu, þarf sá hinn
sami ekki annað en lesa rök-
§tuðmngiim fyriF feFáðabirgða=
löpnum um llunamáL Par
§§fiF „að eftiF ákvörlun
Vinnuveil§nöa§amóanö§ í§=
ianö§ §g Vinnumáia§amóanö§
samvinnufélaganna frá 31.
júlí sl. að veita viðsemjendum
sínum sömu hækkun launa Qg
félagar í Bandalagi háskóla-
menntaðra ríkisstarfsmanna
hljóta og þar sem tilraunir til
samninga við BHMR hafa ekki
borið árangur, beri brýna
nauðsyn til að grípa þegar til
ráðstafana til þess að koma í
veg fyrir yfirvofandi sjálfvirk-
ar víxlhækkanir launa og
verðlags og treysta þau efna-
hagslegu markmið, sem ríkis-
stjórnin og aðilar vinnumark-
aðarins hafa komið sér saman
um og lögð voru til grundvall-
ar almennum kjarasamning-
um í byijun þessa árs. Þá er
nauðsynlegt að jafnræði ríki í
þróun launataxta og kaup-
máttar á milli hinna ýmsu
stétta í landinu."
Tímasprengjan sprakk í
fanginu á ríkisstjórninni, sem
setti sprengjuna í samband.
Það kom síðan í hlut þeirra
sem höfðu varað við sprengj-
unni, vinnuveitenda, að bjarga
stjórninni út úr rústunum.
íslendingar voru á faraldsfæti um verzlunarmannahelgin
færri
Umferðin um helgina:
Fleiri óhöpp en
alvarleg slys en
80 teknir fyrir ölvun við akstur
UMFERÐ um verslunarmannahelgina gekk almennt mjög vel fyrir sig
og segir Margrét Sæmundsdóttir, fulltrúi hjá Umferðarráði, að þessi
verslunarmannahelgi hafi verið ein sú besta og rólegasta í mannaminn-
um. Þó eitthvað hafi verið um óhöpp hafi engin alvarleg slys orðið á
mönnum. Helsta blettinn á helginni sagði Margrét vera ölvunarakstur
en alls voru 80 ökumenn teknir af lögreglunni grunaðir um ölvun við
akstur. Það eru samt nokkru færri en í fyrra en þá stöðvaði lögreglan
98 ökumenn vegna ölvunaraksturs.
Um síðustu verslunarmannahelgi
slösuðust 26 manns í umferðinni þar
af 9 alvarlega. í ár slösuðust hins
vegar 13 en enginn alyarlega þó
nokkrir hlutu beinbrot. Óhöpp urðu
samt sem áður fleiri í ár en í fyrra
eða 58 en voru 42 um síðustu versl-
unarmannahelgi. Flest voru óhöppin
minniháttar en skráðar voru tólf
bílveltur og sex útafkeyrslur. Sagði
Margrét að það hversu fáir hefðu
hlotið meiðsl mætti rekja til almenn-
ar notkunar bílbelta. Þá hafi það líka
vakið ánægjulega athygli að mjög
mikið var um að börn í aftursæti
væru í bílbeltum eða bílstólum. Hefði
líka ekkert bam meiðst í umferðinni
um helgina.
í fyrra
Margrét sagði það líka hafa verið
áberandi hversu agaður umferðar-
hraðinn hefði verið og væru allir
sammála um að menn hefðu ekið
vel. Eitthvað hefði verið um bílalest-
ir en straumurinn hefði verið jafn
og ekki mikið um rykkjakeyrslur eða
hraðaakstur.-
Lögregla var með mjög mikið eft-
irlit á vegunum og voru alls 80 öku-
menn teknir grunaðir um ölvun við
akstur. Flestir þeirra voru teknir á
Suðurlandi, 25 í Ámessýslu og 4 í
Rangárvallasýslu. Þá voru 13 öku-
menn teknir fyrir ölvun í Reykjavík
og 4 í Hafnarfirði.
„Við emm mjög sátt við framvindu
mála um helgina," sagði Margrét.
„Eini bletturinn er ölvunaraksturinn
en eftirlit lögreglu með honum var
líka meira en áður.“
Morgunblaðið/Einar Falur
Nokkrar af frægustu hljómsveitum landsins komu fram á Rokkhátiðinni i Húnaveri og var þeim ákaft
fagnað af áheyrendum.
Húnaver:
Slæmt veður talið or-
sök dræmrar aðsóknar
Á FíÓIifiA þHSHnd manns sóRh RokkhátífHna í Ifóimvpfi Hm vpr§!mmr-
mannahelgina: Það or nokknð minni aðsókn on í fvrra an þá vmrn um
fimm hósHnð manns í ffónavnri-
Á Rokkhálíðinni í Húnaveri komu
fram margar af þekktustu hljóm-
sveitum landsins m.a. Stuðmenn,
Sykurmolarnir og Risaeðlan en það
vqru Stuðmenn sem sáu um skipu-
lagningu hátíðarinnar.
Lögreglan á Blönduósi sagði há-
tíðina hafi gengið þokkalega fyrir
sig 9g m stíÞni óhaspa: úllefti
manns hefðn aamt verið íeHnir grmu
aðir um ölvim við akatnr; íað sam
helst hefði hamlað hátíðinni hefði
verið leiðindaveður á föstudag og
laugardag.
Snæfellsnes:
Mikil umferð um
Laugabrekka.
FÉLAG sem nefnir sig Snæfellsás hafði mót án vímugjafa dagana 3.-6.
ágúst. Á sunnudag var guðsþjónusta við lífslind Hellnamanna. Á laugar-
dag ritningarlestur og söngur í Hcllniskirkju. Gífurleg umferð var hér
um verslunarmannahelgina. Heyskapur hefur gengið scint vegna
óþurrka. Afli hefur verið tregur iijá bæjarbátum.
Félagið Snæfellsás hafði mót án
vímugjafa dagana 3.-6. ágúst. Þar
var margt upp á að bjóða, dagskrá
frá morgni til kvölds. Lögð var
áhersla á jákvætt viðhorf, sjálfsrækt
og tengingu við móður jörð, svo
nokkuð sé nefnt. Á mótið komu nokk-
uð á þriðja hundrað manns. Mótið
fór vel fram í alla staði. Veðurblíða
var þangað til á mánudag, þá fór
að súlda,
Á sunnudag, 1. ágúst, var guðs-
þjónusta undir berum himni við
lífslind Hellnamanna sem Guðmund-
ur biskup góði vígði árið 1230 og
við lindina er stytta af Maríu Mey
sem sr. Rögnvaldur Finnbogason
vígði á sl. sumri. Guðsþjónustan var
vel sótt, á þriðja hundrað manns
voru viðstaddir. Sr. Rögnvaldur
Finnbogason, prestur á Staðarstað,
prédikaði. Eftir prédikun fór fram
hjónavígsla. Elías Davíðsson organ-
isti og tónlistarkennari í Olafsvík
spilaði á helluspil. Söngurinn fór
fram án undirleiks. Eftir hjónavígsl-
una gróðursetti Finnbogi Lárusson
Laugabrekku tré við lindina og er
það fyrsta tréð á þessum stað. Veð-
urblíða var.
helgina
Á laugardag, 4. ágúst, fór fram
kristileg athöfn í Hellnakirkju. Sr.
Guðmundur Örn Ragnarsson prestur
kom í kirkjuna með hóp manna
þ. á m. útlendinga. í kirkjunni fór
fram ritningarlestur og söngur.
Gífurleg umferð hefur verið hér
um verslunarmannahelgina og man
ég ekki eftir svo mikilli umferð áð-
ur, enda veðurblíða.
Um klukkan 20 á sunnudagskvöld
sást héðan einkennileg ljóssúla yfir
Snæfellsjökli, þar sem hann er hæst-
ur. Heiðríkja var yfir jöklinum og sól
var ekki gengin undir jökulinn. Súlan
færðist aðeins til austurst á meðan
hún sást, sem var um 10-15 mínút-
ur. Hún náði frá jöklinum dálítið upp
á loftið og að síðustu var hún kúlu-
löguð.
- Finnbogi
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. ÁGÚST 1990
27
Morgunblaðið/Sigurgeir
Dagskrá var fyrir alla aldurshópa og hér fylgist yngsta kynslóðin spennt með.
V estmannaeyjar:
Vel heppnuð Þjóðhátíð
Vestmannae um.
ÞJÓÐHÁTIÐ Vestmannaeyja, sem haldin var um helgina, tókst með
ágætum. Fimm til sex þúsund gestir sóttu hátíðina og skemmtu sér vel
í góðviðrinu sem ríkti í Eyjum.
Þjóðhátíðin hófst á föstudag og
var stanslaus dagskrá í Herjólfsdal
fram á mánudagsmorgun. Veður
var gott alla helgina og fóru há-
tíðarhöldin vel fram.
Hápunktar Þjóðhátíðarinnar voru
brennan á Fjósakletti, sem var ein
sú stærsta og tilkomumesta sem
sést hefur á Þjóðhátíð og flugelda-
sýningar á laugardags- og sunnu-
dagskvöld sem voru stórkostlegar.
Góð stemmning var í brekkunni
þar sem kvölddagskráin fór fram
og brekkusöngurinn ómaði um Dal-
inn en síðan var dansað við dúndr-
andi tónlist á tveimur danspöllum
fram á morgun.
Að sögn lögreglunnar í Eyjum
er Þjóðhátíðin ein sú allra rólegasta
sem þeir muna eftir. Engin stór-
vægileg óhöpp eða meiðsli urðu og
lítið um óspektir.
Þór Vilhjálmsson, formaður
íþröttafélagsins Þórs, sem sá um
hátíðina, sagði að Þórsarar væru
ánægðir með hvernig til hefði tek-
ist. „Þetta var svona meðal Þjóð-
hátíð hvað fjölda snertir en öll fram-
koma gesta var yfirleitt til fyrir-
myndar og lítið um vandræði þó
alltaf sé einn.og einn sem þarf að
hafa afskipti af“ sagði Þór.
Þegar hátíðargestir ætluðu að
halda heim á mánudagsmorgun
skall þoka yfir í Eyjum og viðraði
ekki til flugs allan daginn. Margir
urðu því strandaglópar og fullt var
með Herjólfi í allar þijár ferðir hans
en skipið flutti um 750 farþega til
lands á mánudag. Þjóðhátíðargestir
höfðust við á ýmsum stöðum og í
flugstöðinni var þröng á þingi þar
sem fólk beið og vonaði að úr flug-
veðri rættist. Um miðnætti varflúg-
stöðinni lokað og komu forsvars-
menn Þjóðhátíðar gestum, sem enn
höfðu ekki komist til lands, fyrir í
verbúð Vinnslustöðvarinnar til næt-
urgistingar.
í gærmorgun létti þokunni í Eyj-
um og var þá strax mynduð loftbrú
milli lands og Eyja til að flytja þá
sem enn voru í Eyjum. Fiugleiðir
fluttu um 200 manns fyrir hádegi
í gær og önnur flugfélög höfðu
einnig í nógu að snúast.
Eyjamen og aðrir hátíðargestir
voru ánægðir að aflokinni Þjóðhátíð
sem heppnaðist vel í alla staði.
Grímur
8000 manns í Galtalækjarskógi:
Fjölmennasta
bíndindismót-
ið frá upphafi
FJÖLMENNI var á bindindismótinu í Galtalæk. Um 8000 manns sóttu
mótið að þessu sinni og var það því það fjölmcnnasta um þessa versl-
unarmannahelgi. „Eg man ekki eftir því þessi fimmtán ár sem ég
hef verið þarna að hafa séð svona fjölda. Þetta er fjölmennasta mót
sem hér hefur verið haidið," sagði Ása Benediktsdóttir, sem sæti á
í mótstjórn. „Við áttum alls ekki von á svona mörgu fólki en þetta
var hægt og fór allt mjög vel fram.“
Sigurður Steingrímsson, land-
vörður í Galtalækjarskógi, sagði
veður hafa verið ágætt um helgina.
Framan af hefði verið súld en veður
farið batnandi á föstudeginum og
verið orðið skínandi fínt á laugar-
dag og sunnudag. Það væri helst
að of mikið hefði verið af fólki.
Þetta hefði verið á mörkum þess
sem svæðið bæri. Þá kæmi líka allt-
af sama vandamálið upp um hveija
verslunarmannahelgi nefnilega sal-
ernisskortur.
„Salernin þyrftu að vera helmingi
fleiri. Það er ekki fólki bjóðandi að
standa svona í biðröðum," sagði
Sigurður. Hann sagði að þetta væri
hlutur sem væri erfitt að eiga við
en hann bjóst við því að eitthvað
yrði reynt að fjölga salernum fyrir
næstu verslunarmannahelgi. Um-
gengni sagði hann almennt hafa
verið mjög góða en það væru helst
unglingarnir sem trössuðu hana
stundum.
Lögreglan á Hvolsvelli sagði allt
hafa farið mjög vel fram sem að
þeim sneri og hefðu þeir lítil af-
skipti þurft að hafa af fólki. Þó að
þetta margir hefðu komið þarna
saman hefði umferðin líka gengið
bærilega fyrir sig.
Morgunblaðið/Sigurður S. Ketilsson
Bindindismótið í Galtalækjarskógi var fjölmennasLi útihátiðin uin
þessa verslunarmannahelgi.
Morgunblaðið/pinar Fa|ur
Nokkur úrkoma var í Húsafelli á laugardeginum en börnin létu það
ekki á sig fá og spiluðu ótrauð bingó.
Húsafell:
Hátíð aftur að ári
þrátt fyrir tap nú
í Húsafelli var haldin Qölskyldu- og barnaskemmtun á vegum
BG-útgáfunnar í samvinnu við AA-samtökin. „Hátíðin gekk alveg Ijóm-
andi vel fyrir sig og má segja að ekki hafí sést vín á nokkrum
manni,“ sagði Pétur Hjálmarsson,
Pétur sagði að öll auglýst dag-
skráratriði hefðu verið haldin þrátt
fyrir nokkra úrkomu á laugardegin-
um og mæting á þau verið góð.
Taldi hann að um 2000 manns
hefðu verið á svæðinu þegar mest
var, þar með talið þeir sem hefðu
greitt sig inn, börn undir sextán
ára sem fengu frítt inn, gestir í
orlofshúsum á svæðinu og um
einn aðstandenda hátíðarinnar.
250-300 AA-menn sem stóðu að
hátíð á Eyrunum fyrir neðan.
„Það eru allir mjög ánægðir með
þessa skemmtun,“ sagði Pétur.
„Við stefndum að því að koma út
á núllinu en það gekk ekki alveg
eftir. Það er samt alveg öruggt að
samskonar skemmtun verður haldin
að ári og vonandi munu endar ná
saman þá.“
Fjölmenni á Suðurlandi:
„Ljómandi helgi“
= siiirlögreflanáiilfogsi
ÞO AÐ mikið hafi verið um að (ipik saftfflðisl Sffflfflil á Snðnplíffldi
um verslunarmannahelgina er lögreglan þar almennt ánægð með
hvernig allt gekk fyrir sig. „Helgin var alveg ljómandi. Þetta var ein
ftesffl yeFslHrfflpnfflifflfthplgin ftpr þpfpp vprið," sagði GHðmundHF
Hartmannsson, varðstjóri hjá lögreglunni á Selfossi. Lögreglan á
Hvolsvelli og á Vík í Mýrdal var einnig í heiidina litið ánægð með
helgina.
Þúsund manns á Laugarvatni
Um þúsund manns voru í tjöldum
á Laugarvatni, aðallega unglingar
af Suðurnesjum, og sagði Guð-
mundur að eitthvað hefði verið um
ölvunarlæti, smáátök og þjófnaði.
Flestir unglinganna komu til Laug-
arvatns á föstudag og var nokkuð
um ölvun aðfaranótt laugardagsins.
Þurfti hjúkrunarkona sem var á
staðnum að sauma nokkrar smá-
skráfur en að sögn lögreglunnar
komu ekki upp nein alvarleg mál.
Lögreglan hafði afskipti af nokkuð
mörgum ökumönnum sem voru að
keyra ölvaðir um svæðið og einnig
var eitthvað um fyrirbyggjandi að-
gerðir af hálfu lögreglunnar svo
sem að bíllyklar voru teknir í vörslu
áður en til ölvunaraksturs kom.
Stolið úr tjöldum
Guðmundur sagði að sex lög-
reglumenn hefðu verið á svæðinu
aðfaranótt laugardagsins en síðan
þrír eftir það. Hann sagði að því
miður hefði verið nokkuð um þjófn-
aði. Hefðu þjófarnir farið inní tjöld
fólks meðan það svaf og tekið það-
an verðmæti. Einnig hurfu útvarps-
tæki úr tjöldum meðan fólk bragð
sér frá. Stöðvaði lögreglan einn bíl
sem í var þýfi - aðallega úr einu
tjaldi.
Aðfaranótt mánudagsins var svo
bifreið tekinn ófijálsri hendi og
keyrð á Ijósastaur. Bifreiðin
skemmdist mikið en sá sem ók
henni slapp ómeiddur. Var þetta
eina umferðaróhappið á svæðinu.
Flestir gestanna á Laugai-vatni
fóru að hugsa sér til hreyfings á
sunnudag og voru allir farnir
síðdegis á mánudag.
Á Þingvöllum var einnig mikið
um gesti, hátt í tvö þúsund manns.
Þá voru um tvö þúsund manns á
Flúðum og um þúsund í Þjórsárdal.
Sagði Guðmundur að þetta hefði
aðallega verið fjölskyldufólk og allt
gengið mjög vel fyrir sig.
Þri'h þnsHffll í Þfipsmöpií
Riilmpiffli vffl: í og laldi
iögmglan á Hvolsvoiii að þffllfflfflu
vÖPið sfflHifflHfiffliiir hih 8000
fflafflis. Sagði húp ástnffliiö ftafa
verið þokkalegt ep ölvun talsverða
einkum aðfaranott laugardagsins.
Sumarbústaður brann við Vík
„Helgin var nokkuð góð hjá okk-
ur að mestu leyti,“ sagði Reynir
Ragnarsson, lögreglumaður á Vík
í Mýrdal en þar voru um 2500
manns um helgina. Hann sagði að
aðallega hefði þetta verið fjölskyl-
dufólk en því miður væru alltaf inn-
an um smá hópar sem væru með
drykkju og læti. Það skemmdi fyrir
og truflaði hina. í heildina litið hefði
hins vegar ailt gengið þokkalega
fyrir sig og umgengni verið ágæt.
Tveir árekstrar voru um helgina
í kringum Vík og sagði Reynir að "
áfengi hefði komið við sögu í þeim
báðum. Þá kviknaði í sumarbústað
fimm kílómetrum fyrir austan Vík
aðfaranótt laugardagsins og brann
hann til grunna. Enginn hafði verið
í bústaðnum um langan tíma og
telur því lögi’eglan að um íkveikju
hafi verið að ræða. Óskar lögreglan
á Vík eftir upplýsingum um manna-
ferðir á þessum slóðum um nóttina.