Morgunblaðið - 08.08.1990, Blaðsíða 50

50
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. ÁGÚST 1990
Lífríki Surtseyjar æ ijölbrcyttara:
Fjórar nýjar plöntutegund-
ir fundust á eynni í sumar
LÍFRÍKI Surtseyjar verður íjölbreyttara ár frá ári og í sumar hafa
fjórar nýjar plöntutegundir fundist. Þetta eru maríustakkur, mýra-
dúnurt, hjartarfi og vallhæra. Sex tegundir fugla verpa að staðaldri
í eynni en talið er víst að þeir beri þangað nýjar plöntutegundir.
Hópur líffræðinga fór nýlega til Surtseyjar að kanna þar gróður
og dýralíf og skýrði dr. Sturla Friðriksson blaðinu frá ástandi lífvera
á eynni.
Dr. Sturla segir að Surtsey muni
lengi enn standa af sér áhrif vatns
og vinda. „Eyjan hefur breyst mik-
ið þessi 27 ár sem liðin eru frá
myndun hennar, gjóskan í gígkeil-
unum harðnar og verður að mó-
bergi sem veðrast og eyðist. Háir
móbergshamrar hafa myndast vest-
an á eynni og úthafsaldan brýtur
brött björg framan í hraunbreið-
unni.
Fuglarnir sem nú verpa í eynni
eru teista, fíll, rita, silfurmáfur, síla-
máfur og svartbakur. I þessari ferð
okkar fundust 25 tegundir æðri
plantna á eynni, en alls hafa greinst
þar 28 tegundir þótt sumar nái
ekki að vaxa að staðaldri.“
Dr. Sturla segir að máfar verpi
nú í þéttri byggð sunnantil á hraun-
fláka eyjarinnar og þar sé mikil
gróska í sumum plöntum. Baldurs-
brá og skarfakál hafi til dæmis
verið í miklum vexti nú. „Á þetta
svæði ber fuglinn áburð og æti,
öðru hvoru slæðist með fræ frá
nálægum skerjum, jafnvel Heimaey
og lengra ofan frá landi. Það er
athyglisvert hvernig tegundirnar
sem vaxa þarna á flötu helluhraun-
inu mynda smám saman samfélag,
einkum breiðist langkrækill út og
myndar þéttan svörð fyrir aðra
landnema. Og á þessum blómlega
gróðri sáum við iðandi flugur og
kóngulær."
En fyrst tóku plöntusamfélög að
myndast austast á eynni fyrir
nokkrum árum. Dr. Sturla segir að
þar myndi nú melgresi og fjöruarfi
gróskumikinn brúsk uppi á hól.
„Svartbakur gerir sér þarna hreiður
og hafa bæði fugl og planta hag
af sambýlinu, þar sem fuglinn ber
áburð á hólinn en hlýtur skjól í stað-
inn.
Annars er fjöruarfinn dugmesti
plöntulandnemi Surtseyjar. Teg-
undin virðist una sér vel í sendnu
hrauninu þar sem hver planta
myndar flekk sem getur orðið metri
í þvermál, en sennilega aflar rótin
sér næringar af enn stærra svæði.
Fræmyndun fjöruarfans er mikil ár
hvert og eykst útbreiðsla hans jafnt
Langkrækilsbreiða þekur hluta af sléttu helluhrauni sunnanvert í
Surtsey.
og þétt. Á nokkrum stöðum eru tíu
hundraðshlutar hraunsins þaktir
ij'öruarfa, en gróður hylur vart
meira en tvo hundraðshluta af yfir-
borði eyjarinnar þegar á allt er lit-
ið.“
í leiðangrinum til Surtseyjar voru
sex líffræðingar; frá Rannsókna-
stofnun landbúnaðarins og Nátt-
úrufræðistofnun íslands. Þá var í
hópnum dýrafræðingur frá Ástralíu
sem staðið hefur fyrir mörgum ferð-
um til eyjarinnar Krakatá við strönd
Java í Indónesíu. Þótti honum, að
sögn dr. Sturlu, margt svipað með
þessum tveimur frægu en fjarlægu
eldijallaeyjum.
Tveir líffræðinganna í Surtseyjarferðinni. Dr. Sturla Friðriksson
t.v. og ástralski dýrafræðingurinn Thornton t.h.
Ný ljóðabók:
Sýklar mimiingaima
ÞRIÐJA Ijóðabók Þorra Jó-
hannssonar er komin út og nefn-
ist hún Sýklar minninganna.
Fyrsta bók Þorra, Sálin verður
ekki þvegin, kom út árið 1980.
í fréttatilkynningu um útgáfu
bókarinnar segir að í henni fjalli
höfundur um minnið, forgengileik-
ann og hugsun í endalausum hring.
Þá segir að Þorri sé einn af stofn-
endum gemingaþjónustunnar In-
ferno 5, sem á undanförnum árum
hafi vakið athygli fyrir gerninga
og sé höfundur margra verka sem
þessi félagsskapur listamanna hafi
sett á svið. í starfsemi Inferno 5
fari saman tónlist, myndlist, skáld-
skapur, leikræna og fleira. Þá seg-
ir að listmiðlun Infemo 5 hafi nú
hafið bókaútgáfu éftir að hafa
gefið út snældur og myndasögur
félagsmanna í áraraðir. Fleiri bæk-
ur era væntanlegar á haustmánuð-
um.
í Syklum minninganna eru 31
ljóð, en bókin _er 48 blaðsíður,
myndskreytt af Óskari Thorarens-
en. Útgefandi er Infernó. Félags-
prentsmiðjan prentaði.
Kápa ljóðabókarinnar Sýklar
minninganna eftir Þorra
i
«
i
i
i
i
i
i
VAR EINHVER AÐ TALA
Hjá okkur færðu dýnur eftir máli í öllum verðflokkum —aðeins örlítið ódýrari— með áklæði eftir þínu
70 x 200 x 9
2.898,-
3.906,-
4.838,-
70 x 200 x 1 2
3.864,-
5.208,-
6.451,-
90 x 200 x 1 2
4.968,-
6.696,
8.294,-
1 20 x 200 x 1 2
6.624,-
8.928,-
1 1.059,-
1 60 x 200 x 1 2
8.832,-
1 1.904,-
14.746,-
35 kg/m3
Eðlileg ending,
tveir stífleika
Stærdir í cm:
VERÐ
VERÐ
LANDSÞEKKT DÝNUÞJÓNUSTA: Vió gerum meira en aó framleiða fullunnar dýnur. Vió lagfærum og endurbætum gaml-
ar svampdýnur, skiptum um áklæði og veitum ráðleggingar um val og frágang á dýnum sem henta vió mismunandi aðstæð-
ur. Síma- og póstkröfuþjónusta. Uppgefið verð er fyrir óklæddar svampdýnur og getur breyst með stuttum fyrirvara. Við