Morgunblaðið - 23.10.1990, Blaðsíða 17

í~
)
)
)
)
)
)
)
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. OKTÓBER 1990
17
__
TAFLA II Þróun aflahlutar og olíukostnaðar
1980 - október 1990.
- Hlutföll af tekjum. -
Bátar 20 - 200 brl. Toqarar rainni en 500 brl.
Ár Af la- 0l1u- Afla- Ollu-
hlutur kostnaður hlutur kostnaður
X X X X
1980 34,0 13,8 31,5 20,5
1981 34,1 12,3 31,4 22,2
1982 34,6 13,8 29,8 23,7
1983 31,0 15,0 27,2 26,2
1984 1 30,6 14,5 25,8 26,3
1985 28,7 12,2 25,7 22,8
1986 28,3 8,2 25,0 13,6
1987 30,8 6,2 26,8 9,5
1988 30,4 7,9 27,1 8,9
1989 30,3 7,0 26,3 9,8
1990, okt.*) 28,1 7,9 24,7 10,8
*) Bráðbirgðatölur.
og olíuverðs er með sama hætti hjá
öllum skipaflokkum. Ákvæðið er
óháð misjafnri olíunotkun, sem
fylgir ólíkum skipaflokkum ogveið-
arfærum þeirra. Þetta leiðir tiTþess,
að áhættudreifing í hlutaskiptum
kemur því afar misjafnlega út hjá
bæði sjómönnum og útgerðarmönn-
um, eftir því hvort róið er á neta-
bát eða togara, en áætlað er að um
7% af aflaverðmæti báts fari í olíu-
kostnað og um 10% hjá togara.
3. Olíuverðsviðmiðunin hefur
verið óbreytt undanfarin 4 ár. Yfir
lengri tíma litið er líklegt, að olíu-
verð fylgi þróun almenns verðlags
eða kaupgjalds í iðnríkjum. Þegar
slíkt gerist er hætta á, að sjómenn
taki á sig launaskerðingu með
lækkandi skiptaverðshlutfalli.
4. Olíuverðsviðmiðunin er miðuð
við kvarða í almennu skiptaverði á
bilinu 70% til 80%. Hæst hefur
skiptaverðshlutfallið náð 76%, en
til að ná 77% þarf heimsmarkaðs-
verð á gasolíu að lækka niður fyrir
98 dollara á tonnið. Slík lækkun
er nánast óhugsandi í dag.
5. Olíuverðsviðmiðunin er í
bandaríkjadollurum, þannig að
lækkun hans, eins og reyndin hefur
verið á síðustu misserum gagnvart
öðrum myntum, getur lækkað olíu-
kostnað útgerðar hérlendis yfír
skemmri tíma litið, án þess að sjó-
menn njóti þeirrar lækkunar í hærra
síciptaverðshlutfalli.
6. Miðað er einungis við gasolíu
í olíuverðsviðmiðuninni, en um þess-
ar mundir brenna um 20 togarar
svartolíu, sem virðist vera mun
hagkvæmari fyrir útgerðina en gas-
olían, eins og dæmin hér á eftir
sýna.
Þegar samið var um umrædda
tengingu milli skiptaverðshlutfalls
og olíuverðs í bytjun árs 1987, fór
það ekki á milli mála að þar var
um tilraun að ræða. Að tæplega
flórum árum liðnum hafa ýmsir
gallar komið í ljós, samanber atrið-
in sex hér að framan. FFSI hefur
kynnt ákveðna tillögu til leiðrétting-
ar í þessum efnum eins og fram
kemur í töflu 1. í þessari tillögu
er gengið út frá því, að olíuverðsvið-
miðunin verði í banöaríkjadollurum,
en vel kemur til greina að hafa
hana í annarri mynt, t.d. SDR eða
ECU, þannig að dregið yrði úr
gengisáhættunni á hvorn veginn-
sem væri. Jafnframt hefur FFSÍ
lagt til, að sérstök oltuverðsviðmið-
un við skiptaverð gildi fyrir veiði-
skip, sem brenna svartolíu. Um
síðustu mánaðamót hækkaði svart-
olía til fiskiskipa um 17% en gas-
olía um 40%, sem leiddi til þess að
útgerð nokkurra togara h'agnaðist
á ákvæðinu um olíutengingu, þar
sem brennsla fer fram í svartolíu,
sökum þess að lækkun launakostn-
aðar var meiri en hækkun olíu-
kostnaðar.
Þessar tillögur FFSÍ til úrbóta
grundvallast á þeirri skoðun, að
tenging milli skiptaverðs og olíu-
verðs sé skynsamlegt fyrirkomulag,
sem hafi í för með sér tvo höfuð-
kosti.
í fyrsta lagi er um útvíkkun á
hlutaskiptakerfinu að ræða í átt að
hagnaðarskiptum, sem er bæði sjó-
mönnum og útgerðarmönnum til
hagsbóta, vegna þess að það léttir
undir kostnaðaraðlögun útgerðar
að miklum sveiflum í olíuverði og
treystir um leið áframhaldandi
rekstur og atvinnu sjómanna.
í öðru Iagi má fullyrða, að þetta
fyrirkomulag dragi úr afskiptum
stjórnvalda af kjarasamningum
milli sjómanna og útgerðarmanna,
en til er alllangur listi frá liðnum
árum og áratugum yfir aðgerðir
stjórnvalda, sem snerta hlutaskipti
og olíúkostnað útgerðar.
Höfundur er framkvæmdastjóri
og hagfræðingur FFSÍ.
!
Birgi þarf ekki að kynna fyrir Reykvíkingum.
Verk hans sem borgarstjóra og fulltrúa
sjálfstæðismanna í borgarstjórn, á Alþingi
og í ríkisstjórn segja það sem segja þarf.
Stuðningsmenn
m
i Metsölublað á hvetjum degi!
Línóleum dúkur
. -NÁTTÚRULEGA
NÍÐSTERKUR OG FER
VEL UNDIR FÆTI
♦ Fallegur, sterkur, heimilislegur
og þægilegur undir fæti er
" lýsing sem hæfir línóleum-dúk
vel. En þá á eftir að taka fram
að línóleum er hlýlegt og umfram
allt náttúrulegt efni sem á vaxandi
vinsældum að fagna á íslenskum
heimilum og stofnunum vegna
þeirra kosta sem fyrr eru
nefndir. Skoðaðu litaúrvalið hjá
Teppalandi-Dúkalandi og njóttu þess
að fá afgreiðslu hjá fyrsta ílokks fagfólki.
un
♦
Gólfmeistarar í meira en 20 ár
Teppaland• Dúkaland
Grensásvegi 13 • sími 83577
i