Morgunblaðið - 23.10.1990, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. OKTÓBER 1990
Leikhúsin deila um
flutning’ á Alparós
STJÓRN Leikfélags Reykjavíkur hefur hafnað beiðni Gísla Alfreðs-
sonar þjóðleikhússtjóra, um að flutningur lagsins Edelweiss eða
Alparós úr söngleiknum Sound of Music, verði fellt niður úr sýningu
Borgarleikhússins á leikritinu, Eg er hættur! Farinn, eftir Guðrúnu
Kristínu Magnúsdóttur. Að sögn þjóðleikhússtjóra er ekki að vænta
frekari aðgerða af hendi Þjóðleikhússins. Norræna leikhússamband-
ið gætir höfundarréttar á Norðurlöndum og er beðið eftir viðbrögð-
um þaðan.
Að sögn Gísla, hefur Þjóðleikhú-
sið þegar greitt rúmlega 200 þús.
krónur fyrir flutningsrétt á söng-
leiknum Sound of Music, sem tekinn
veður til sýningar f Þjóðleikhúsinu
á næsta ári. Búast má við að um
30 sýningar verði á verkinu og að
heijdargreiðslur nemi um 3 millj.
í bréfi Leikfélags Reykjavíkur til
þjóðleikhússtjóra er fullyrt að með
því að syngja eitt erindi úr Alpa-
rós, sé ekki verið að sneyða að ein-
um né neinum. Því fari fjarri að
fyrir aðstandendum sýningarinnar
Eg er hættur! Farinn, vaki að hæða
Þjóðleikhúsið. Ákvörðun um að
þetta lag yrði haft með í sýning-
unni hafi verið tekin löngu áður en
ljóst var að Þjóðleikhúsið tæki söng-
leikinn til sýningar. Tekið er fram
að einungis sé flutt brot úr laginu
og jafnframt bent á að það sé löngu
orðið vinsælt dægurlag, sem oft
heyrist í útvarpi. Þá greiði Borgar-
leikhúsið til STEF fyrir lagaflutning
og að þar með sé heimilt að flytja
þetta tónlistarbrot í leiksýningunni,
þrátt fyrir fyrirhugaðan heildar-
flutning í Þjóðleikhúsinu, sem vænt-
anlega verður ekki fyrr en eftir að
sýningum Leikfélags Reykjavíkur
er lokið.
„Að mínu mati er verið að ganga
á höfundarréttinn þegar lag er tek-
ið úr söngleik án heimildar," sagði
Gísli. „Þessar greiðslur sem talað
er um að Leikfélag Reykjavíkur
greiði í STEF, eru greiðslur sem
við greiðum líka en það er fyrir
flutning af plötum og segulbands-
snældum af tónlist sem er í sölu í
verslunum. Það er ekki sambærilegt
við að taka lagið inni í leikverk og
selja að því aðgang.“
Frá ráðstefnu Landssambands íslenskra fiskeldisfræðinga um stöðu fiskeldis.
Morgunblaðið/KGA
Ráðstefna um stöðuna í fiskeldi:
Uppbyggingin talin hafa ein-
kennst af algjöru stj órnley si
HÖRÐ gagnrýni á það hvernig
staðið hefur verið að uppbygg-
ingu fiskeldis hér á landi kom
fram á ráðstefnu Landssam-
bands íslenskra fiskeldisfræð-
inga um stöðu fiskeldis, sem
haldin var síðastliðinn laugar-
dag, en uppbyggingin er talin
hafa einkennst af algjöru stjórn-
leysi. Þá kom fram að árangur
íslenskra fiskeldismanna hefði-í
mörgum tilfellum verið mjög
Samningstilboð Islands í GATT-viðræðum um landbúnaðarmál:
Niðurgreiðslur og stuðn-
ingur lækki um 15-25%
Beinar greiðslur komi til bænda í stað niðurgreiðslna
SAMKVÆMT samningstilboði
ríkisstjórnarinnar varðandi niður-
skurð á opinberum stuðningi við
íslenskan landbúnað, sem. lagt
hafa verið fram í landbúnaðar-
nefnd GATT, er gert ráð fyrir að
niðurgreiðslur og markaðsstuðn-
ingur hér á landi lækki á bilinu
15-25% á næstu sex árum og út-
flutningsbætur um 65%. Miðað við
árið 1988 var beinn og óbeinn
stuðningur við íslenskan landbún-
að um 10 milljarðar króna sam-
kvæmt útreikningi landbúnaðar-
ráðuneytisins, en þar af voru 4,4
milljarðar svokallaður reiknaður
markaðsstuðningur sem felst í
innflutningsvernd. Gert er ráð
fyrir því að niðurgreiðslur á land-
búnaðarvörur verði færðar yfir í
beinar greiðslur til bænda, en að
sögn Hákons Sigurgrímssonar,
framkvæmdastjóra Stéttarsam-
bands bænda, myndi það leiða til
lægra vöruverðs auk þess sem
væntanlega yrði um lægri upp-
hæðir að ræða en niðurgreiðslurn-
ar eru.
Aðildarríki GATT-samkomulags-
ins áttu að vera búin að skila samn-
ingstilboðum til landbúnaðarnefnd-
arinnar 15. október síðastliðinn.
Þann 5. desember lýkur svokölluðum
Úrugvæumræðum, sem hófust árið
1986 með samkomulagi um að kann-
að yrði hvaða forsendur væru til að
draga úr áhrifum þess opinbera á
verðmyndun landbúnaðarvara á
heimsmarkaði, og kemur þá í ljós
hvort samkomulag um það tekst.
Steingrímur J. Sigfússon landbún-
aðarráðherra kynnti á ríkisstjórnar-
fundi samningstilboð þar sem gert
var ráð fyrir 45% niðurskurði á út-
flutningsbótum og 15-25% niður-
skurði á niðurgreiðslum, en á fundi
sem í framhaldi af því var boðað til
með landbúnaðarráðherra, fjármáia-
ráðherra og utanríkisráðherra var
síðan gengið frá tilboði þar sem gert
var ráð fyrir meiri niðurskurði á út-
flutningsbótum, eða 65%.
Að sögn Hákons Sigurgrímssonar
er samkvæmt hugmyndum um
GATT-samkomulagið ekki gert ráð
fyrir því að bannað yrði að vera með
beinar greiðslur til bænda, sem ætl-
^ðar væru til að viðhalda byggð eða
öðrum félagslegum markmiðum.
Stuðningur Bandaríkjamanna við
þarlendan landbúnað væri að mestu
leiti í formi slíkra beinna greiðslna,
og í viðræðum hefðu þeir krafíst
þess að svo yrði áfram.
„í samræmi við þessar hugmyndir
GATT höfum við verið með hug-
myndir um að færa niðurgreiðslur á
landbúnaðarvörur yfir í beinar
greiðslur Til bænda, og hefur það
einmitt verið mikið rætt í sambandi
við gerð nýs búvörusamnings, en
með því geta menn náð fram ýmsum
markmiðum bæði til hagræðingar og
skipulags, sem ekki nást með niður-
greiðslum. Ef bóndinn fengi þannig
einhverjar fjárhæðir greiddar beint
til sín þyrfti hann ekki að taka þær
í gegnum markaðinn, og samkvæmt
því myndi vöruverð lækka þó nú sé
ekki Ijóst að hve miklu leyti, auk
þess sem væntanlega yrði um lægri
heildarupphæð að ræða vegna þess
að fjármunimir myndu nýtast betur.
Það er ekki sjálfgefið að allir bændur
fegju sömu greiðslur, og til dæmis
geri ég ekki ráð fyrir að það yrði
talið eðlilegt að svokallaðir tóm-
stundabændur í sauðijárrækt nytu
þessara greiðslna," sagði Hákon.
Hann sagði að að sá samdráttur
á opinberum stuðningi, sem gert
væri ráð fyrir í samningstilboði ís-
lendinga í landbúnaðarnefnd GATT,
hefði frá árinu 1988 þegar orðið að
mestu leyti varðandi útflutningsbæ-
turnar. „Það sem eftir stendur virð-
ist okkur nægja til að bæta upp út-
flutning á þeim öryggismörkum, sem
rætt hefur verið um í kindakjöts-
framleiðslunni í búvörusamningum,
eða um 800 tonn á ári.“
slakur, en orsaka ófara í grein-
inni mætti oft á tíðum rekja til
mistaka sem gerð hefðu verið í
eldi.
Á ráðstefnunni kom fram að
margar fiskeldisstöðvar hér á landi
eru með stofna f eldi, sem alls ekki
sýna þann vöxt og viðgang sem
þarf til að tryggja stöðvunum viðun-
andi afkomu, en fádæma bjartsýni
hefði ríkt á möguleika ókynbættra
stofna. Reynslan hefði hins vegar
sýnt að vaxtarhraði íslenskra stofna
væri aðeins um 70% af vaxtarhraða
norskra stofna og náttúrulegur
dauði væri helmingi meiri í íslenska
stofninum, auk þess sem afföll í
eldinu væru allt of há. Þá kom fram
að rángar skyndiákvarðanir hefðu
í mörgum tilfellum verið teknar til
að bjarga einstökum fyrirtækjum
og greinum fiskeldis, en það hefði
meðal annars leitt til hruns seiða-
markaðarins í Noregi.
Fram kom á ráðstefnunni að
miðað við markaðsverð á laxi í dag
er tæplega hægt að hafa upp í fram-
leiðslukostnað á laxi undir 3 kg,
en gera mætti ráð fyrir að hjá flest-
um íslenskum fiskeldisstöðvum
vaéri um 60-70% af fiskinum undir
3 kg við slátrun. Þá kom fram að
gæði afurða fiskeldisstöðva væru í
allt of mörgum tilvikum léleg, en
það hefði haft í för með sér að
ekki hefði tekist að byggja upp
nægilegt viðskiptatraust. I mörgum
tilfellum mætti rekja léleg gæði til
kæruleysis fiskeldismanna, sem oft
á tíðum eyðileggðu fiskinn vegna
mistaka sem gerð væru á lokastigi
framleiðslunnar.
Líflegar umræður urðu á ráð-
stefnunni og voru þeir sem til máls
tóku ófeimnir við að benda á það
sem aflaga hefur farið í uppbygg-
ingu fiskeldisins og þau mistök sem
- gerð hafa verið. Flestir voru þó
sammála um að fiskeldi ætti
framtíð fyrir sér hér á landi ef dreg-
inn yrði lærdómur af fenginni
reynslu, og samvinna í greininni
yrði aukin.
Bú Arnarflugs tekið til gjaldþrotaskipta:
Skuldir umfram eignir
nema 853 milljóniim kr.
BÚ Arnarflugs hf. var tekið til gjaldþrotaskipta samkvæmt úrskurði
borgarfógeta frá því í gær samkvæmt beiðni stjórnar félagsins. Jafn-
framt voru hæstaréttarlögmennirnir Brynjólfur Kjartansson og Jó-
hann H. Níelsson ráðnir bústjórar til bráðabirgða.
Borgarfógeti synjaði nýlega ósk um að gefið væri vilyrði fyrir því
stjórnar Arnarflugs hf. um heimild
til greiðslustöðvunar og í úrskurði
hans kom fram það álit hans að
stjómendur Arnarflugs hefðu átt
að óska eftir gjaldþrotaskiptum að
minnsta kosti frá því árið 1987. í
gögnum sem stjómendur Amar-
flugs lögðu fram í tengslum við ósk
um greiðslustöðvun kemur fram að
eiginfjárstaða félagsins var nei-
kvæð (skuldir umfram eignir sam-
kvæmt bókhaldi) um 853 milljónir
kr. Töldu þeir að frá þeirri fjárhæð
mætti draga 358 milljónir kr. sam-
kvæmt samningi félagsins við ríkis-
sjóðs þannig að rautiverulegt eigið
fé hafi v'erið neikvætt um 495 millj-
ónir kr. Óvíst er hvernig fer með
niðurfellingu á kröfum ríkisins nú
þegar félagið er gjaldþrota. í úr-
skurði sínum um greiðslustöðvun
vakti borgarfógeti athygli á því að
yfirlýsing fjármálaráðherra snerist
að leitað verði heimildar Alþingis
til að fella niður skuldir við ríkissjóð
og/eða Ríkisábyrgðarsjóð að fjár-
hæð 150 milljónir kr. miðað við
verðlag 17. mars 1989 eða að þeim
verði breytt í víkjandi lán. Þetta
vilyrði sé þó háð ýmsum veigamikl-
um skilyrðum sem ekki verði séð
að félagið hafi fullnægt.
Megnið af skuldum félagsins er
við aðila sem hafa hvorki veð né
aðrar tryggingar fyrir skuldum
sínum. Kröfur af þessu tagi og sem
ná ekki einni milljón kr. voru taldar
378 milljónir í lok september. Kröf-
ur með veði í fasteignum voru tald-
ar nema 55 milljónum kr., ógreidd
laun og launatengd gjöld 72,7 millj-
ónir, kröfur með veði í flugvélum
36 milljónir, skuldir með ábyrgð
hluthafa tæplega 50 milljónir og
skuldir með veði í skuldabréfaeign
félagsins rúmar 11 milljónir kr.
Samtals nema þessar skuldir tæp-
lega 604 milljónum kr. Til viðbótar
þessu koma 358 milljónir sem félag-
ið hefur dregið frá skuldunum
vegna vona um niðurfellingu skulda
við ríkið. Þá vantar kröfur 500-600
smæstu kröfuhafna.
Verðmæti eigna félagsins var
talið vera 165,5 milljónir þann 30.
september, þannig sundurliðað:
Bankainnistæður og viðskiptakröf-
ur 21 milljón kr., birgir af vörum
til sölu um borð 9 milljónir, hluta-
bréf 730 þúsund, skuldabréf 20
milljónir, þtjár flugvélar til innan-
landsflugs 36,4 milljónir kr., vara-
hlutir í Boeing 737 7 milljónir, eign-
arhlutar í Lágmúla 7 að verðmæti
40,7 milljón, fasteignir við
Reykjavíkurflugvöll 23,7 milljónir,
tölvubúnaður 2,8 milljónir og skrif-
stofubúnaður 4,2 milljónir kr.
í úrskurði borgarfógeta um synj-
un greiðslustöðvunar'kom fram að
allar fasteignir félagsins og loftför
1 væru veðsett talsvert umfram áætl-
áð verðmæti við sölu á frjálsum
markaði.