Morgunblaðið - 21.12.1990, Blaðsíða 68

38
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 21. DESEMBER 1990
slzi-
© 1990 Universal Press Syndicale
/f [//ðe/Utrt cé biðo' eftir éiLky/m'tngv #
c/m sfóforSsbundinr dóm. hrofómari
Hringdu í mig. Ég finn
hvergi þráðlausa símann
minn ...
HÖGNI HKEKKVÍSI
Gróður o g grasbítar
Til Velvakanda.
Hin svokölluðu gróðurvandamál
hafa oft borið á góma í fjölmiðlum
hin síðari ár og ber þar allt að
sama brunni. Sauðkindinni ætíð
kennt um, þegar illa fer, ásamt
bændum sem leiða hana til fjalls
— tvo mánuði á ári þegar best
lætur. Eigi skal þó borið blak af
henni til fulls, en þar kemur nú
fleira til, eins og Páll heitinn
Sveinsson, sagði eitt sinn við mig
á Reykjaheiði, þegar við stóðum í
að merkja fyrir girðingu þar, sem
átti að friða land til uppgræðslu
við Þeistareykjahraun — og gerði
það. „Landeyðingin fylgir hraun-
unum meðan þau eru lítið sem
ekkert gróin, en það getur tekið
aldir“ — „sauðkindin er lítið sem
ekkert hjá því,“ bætti hann við.
Eftir minni reynslu af þessu í
meira en 40 ár hefi ég komist að
raun um, að þetta er hárrétt, þó
mér detti ekki í hug að draga ijöð-
ur yfir sauðkindina til fulls. Það
væri jafn heimskulegt eins og að
kenna síminnkandi fjárstofni
bænda um allar vammir og
skammir í landi hér, en loka augun-
um fyrir öllu hinu.
Hvað um „hobbyið" — hestana
á ég við, sem hafa það eitt fyrir
stafni í mörgum tilfellum árið um
kring að setja alla grasrót í flag
hjá eigendum sínum — og fara að
því loknu til nágranna og hjálpa
þar upp á sakirnar með sama
hætti. Má ekki fækka þessum bit-
vörgum, sem eru orðnir svo marg-
ir að til vandræða horfir? Margir
forvígismenn í landgræðslumálum
hafa fengið hrós í hnappagatið
fyrir að hafa komið þessu öllu í
betra horf en til stóð fyrir síðustu
aldamót, þegar til auðnar horfði
vegna kaldrar veðráttu — þótt hin-
ir séu raunar líka til, sem hafa
lagt hönd á plóginn með þreytu í
baki og sigg í lófum, þar með tald-
ir hinir lítt nefndu bændur, á leið
til Golgata með þyrnikórónur sínar
í höndum. Þá vil ég nefna heiða-
gæsina, hún veldur stórtjóni á
gróðri víða um land. Þessum grey-
um verður að fækka á mannúðleg-
an hátt, áður en hin veikbyggðu
grös, sem enn hjara á varpstöðvun-
um þeirra, hætta gersamlega að
bera fræ. „Landið allt skógi vaxið,
milli fjalls og fjöru,“ segir í gömlum
heimildum. Þetta er vitaskuld ekki
rétt fremur en svo margt annað í
fornsögum okkar, þar úir og grúir
af skáldskap — blekkingum rétt
eins og nú gerist í ræðu og riti —
krítað liðugt eins og nú. Sand- og
moldrok á hálendinu, er — því
miður ekkert nýtt fyrirbæri. T.d.
var þar ekki neinn rósagarður þeg-
ar „Skúli gamli sat á Sörla einum“
— og þeir félagar „óðu fram í þykk-
um moldar mekki, mylsnu hrauns
og dökku sanda-róti“ — og líklega
hefur „klárinn góði“ ekki gripið
niður víða á ferð sinni yfir hálend-
ið, frá norðaustri til suðvesturs,
enda féll hann dauður niður að því
gönuskeiði loknu, — var síðan
„heygður Húsafells í túni, hneggj-
ar þar við stall með öllum týjum,
og bíður eftir vegum fjalla nýjum“.
Geta má einnig þess að Jóhann
skáld Sigurjónsson frá Laxamýri
kvað eitt sinn: „Oft ég svartan
sandinn leit, svíða grænan engi
reit.“ Þessi reitur er nú græddur
fýrir löngu, líkt og margir fleiri
af svipaðri gerð. H afa bændur
unnið þar hörðum höndum, með
hjálp Landgræðslunnar, og sjást
þess merki víða ef betur er að
gáð, en raun ber vitni um — saman-
ber áróður af mörgu tagi.
En betur má ef duga skal,
a.m.k. hvað öræfin varðar. Þótt
„melgrasskúfurinn harði“ kunni
að leynast einhvers staðar „þar
sem Kaldakvísl kemur úr Vonar-
skarði“, þá er ég ansi hræddur um
að hann muni lengi enn fylgja eft-
ir „skógarleifunum" fornu á
Sprengisandi, og þar í grennd. Má
því telja víst að þó nokkur handtök
séu óunnin varðandi auðnina sem
illa grær, og það er mörgum til
efs að nægja muni til fulls að reisa
þar eitt voldugt ferðamanna plan,
endanna milli, á fótaskinni lélegrar
umgengni. Meira þarf til
Valtýr Guðmundsson
Þessir hringdu
Gleraugu
Gleraugu með málmumgerð og
dökkum gleijum töpuðust, senni-
lega við Laugaveg. Finnandi vin-
samlegast hringi í síma 25386.
Fundarlaun.
Úr
Gucce kvenarmbandsúr tapað-
ist á veitingastaðnum Ömmu Lú
föstudagskvöldið 14. desember.
Finnandi vinsamlegast hringi í
síma 20633.
Gleraugu
Tvískipt gleraugu fundust við
Bankastræti í síðustu viku. Upp-
lýsingar í síma 10970.
Skemmdarverk
Kona hringdi:
„Ég vil koma á framfæri aðvör-
un til fólks sem hefur jólatré með
ljósum útivið. Við vorum með eitt
slíkt í garðinum en einn morgun-
inn var allt farið. Hjá nágrannan-
um höfðu allar perur verið teknar
úr og lágu eins og hráviði út um
allt. Eina ráðið virðist vera að
hafa útijólatré í fötum og taka
þau inn á nóttinni."
Jólaföt
Poki með jólafötum á þtjú börn
tapaðist í flugstöðinni á
Reykjavíkurflugvelli mánudaginn
17. desember. Finnandi er vin-
samlegast beðinn að hringja í
síma 97-61444 eða 91-71941.
Læða
Bröndótt lítil læða týndist frá
Hallveigarstíg 4 fyrr í mánuðin-
um, Vinsamlegast hringið í síma
13138 eða 35118 ef hún hefur
einhvers staðar komið fram.
Víkverji skrifar
Víkveija hefur stundum dottið í
hug, hvort ekki ætti að kæra
forráðamenn fyrirtækja í höfuð-
borginni (og auðvitað alls staðar
annars staðar) fyrir misþyrmingar
á íslenzkri tungu í auglýsingum.
Á dögunum þ'urfti Víkveiji að
kaupa málningu. Verzlun heitir
Litaver og þangað lagði Víkveiji
leið sína. En skemmst er frá að
segja, að utan á húsinu voru auglýs-
ingar, sem fældu Víkveija í burtu.
Þar stóð m.a. : Komdu við í Lita-
ver. Og á fleiri stöðum var nafn
fyrirtækisins í öðru falli en Víkveija
fannst eiga við.
Víkveiji hefur séð fleiri dæmi
þess, að forráðamenn fyrirtækja
hendi fallbeygingunni fyrir róða af
því að þeir telja það þjóna fyrirtæk-
inu bezt að nafn þess sé aðeins haft
í nefnifalli og engu falli öðru, hvert
svo sem samhengið er. Má vera að
einhverjir auglýsingamenn telji
þeim trú um þetta. En hvernig sem
á þessu stendur og hversu heitur
eignarréttarmaður sem Vikveiji er,
þá getur hann ekki varizt þeirri til-
hugsun, að svona tilræði við ís-
lenzka tungu falli ekki undir neitt
annað en hryðjuverkastarfsemi.
Og hana þarf að uppræta.
xxx
Samkvæmt nýrri reglugerð um
ullarmat gefst bændum nú
kostur á að margfalda verðmæti
ullar með því að rýja féð áður en
það er tekið í hús á haustin. Kröfur
til úrvalsullar hafa verið hertar til
muna með nýju reglugerðinni, en
lélegasta ullin verður aftur á móti
nánast verðlaus. Talið er að bændur
geti allt að því nífaldað verðmæti
ullarinnar með haustrúningi í stað
þess að láta féð ganga í reyfinu
allt sumarið og klippa það síðan
um eða eftir réttir. Miðað við vísi-
tölubú, sem er rúmlega 400 vetrar-
fóðraðar kindur, þýðir þetta að
bóndinn fær um 335 þús. kr. fyrir
ullina í stað 40 þús. kr. Bændur
eru greinilega farnir að gera sér
grein fyrir hvað haustrúningurinn
getur gefið þeim í aðra hönd, því
síðastliðið haust tvöfaldaðist magn
haustrúinnar ullar, eða úr 70 tonn-
um í 140 tonn.