Morgunblaðið - 15.02.1991, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 15. FEBRÚAR 1991
15
Sjálfshjálparhópar fyr-
ir þolendur sifjaspella
eftirÁsgerði
Sigurðardóttur
Vinnuhópur gegn siijaspellum
hefur nú starfað í tæp 4 ár. Fyrsta
árið var um sjálfboðavinnu að ræða,
en með þeim fjárframlögum sem
hafa fengist síðan þá varð okkur
kleift að fjármagna starfsemina að
nokkru leyti þannig að starfsmanni
voru greidd laun, húsnæði leigt og
starfsemin kynnt. Vinnuhópurinn
starfar nú á Stígamótum, sem er
miðstöð fyrir konur og börn sem
orðið hafa fyrir kynferðislegu of-
beldi. í dag eru 4 konur starfandi á
Stígamótum og skipta þær með sér
tveimur og hálfu stöðugildi. Þær eru
við frá kl. 9 til 19 alla virka daga
og felst starf þeirra m.a. í því að
veita þolendum kynferðislegs ofbeld-
is stuðningsviðtöl og leiðbeina þeim
í sjálfshjálparhópa. Flestar konurnar
kjósa að koma í stuðningsviðtöl sam-
hliða hópunum. í viðtölum er reynt
að fá konuna til að tjá sig um mis-
notkunina, og þau áhrif sem hún
hefur haft á Iíf konunnar.
Algjör þagnarskylda og trúnaður
ríkir um öll mál, bæði í viðtölum svo
og í hópstarfinu, og er ekkert gjald
tekið fyrir þátttöku eða viðtöl.
Vert er að geta þess hér hvernig
við skilgreinum sifjaspell:
Það eru sifjaspell þegar fullorðinn,
skyldur eða nákominn, i skjóli
valds síns, notar böm til þess að
fullnægja kynferðislegum þörfum
sínum, hvort sem hann sýnir sig
beran, þuklar á barninu, lætur
bamið þukla á sér eða hefur við
það samfarir.
Með nákomnum eigum við við
hvern þann, sem barnið er háð eða
ber traust til. Það gæti verið for-
eldri eða systkini, afi eða langafi,
frændi eða mágur, kennarinn, bónd-
inn í sveitinni eða heimilisvinur —
eiginlega hver sem er.
Borið hefur á því að konum fmn-
ist þær ekki hafa „rétt“ til að koma
til okkar þegar ekki hefur verið um
samfarir að ræða í misnotkuninni.
Við viljum ítreka það, að samfarir
þurfa ekki að fara fram. Afleiðing-
arnar geta verið jafn hörmulegar
fyrir því. Afleiðingar þess að barn
sé neytt til að geðjast fullorðnum
kynferðislega á hvern hátt svo sem
það er, eru ávallt alvarlegar. Því
viljum við segja við ykkur, ef þið
hafið orðið fyrir kynferðislegri mis-
notkun, hvemig svo sem hún var,
þá getið þið haft samband við okkur
hjá Stígamótum.
Sjálfshjálparhópar
Sjálfshjálparhóparnir geta hjálpað
konum sem orðið hafa fyrir kynferð-
islegri misnotkun. Þar geta þær
fundið samhug með öðrum konum
sem hafa sömu eða svipaða reynslu
að baki.
Eg ætla að kynna svolítið það
starf sem fram fer í sjálfshjálparhóp-
unum. Á liðnu ári störfuðu 10 sjálfs-
hjálparhópar fyrir þolendur sifja-
spella og voru 2 leiðbeinendur með
hvem hóp. Hóparnir hittust 15
sinnnum á 3ja mánaða tímabili,
fyrsta mánuðinn tvisvar í viku, ann-
an mánuðinn einu sinni í viku og
síðasta mánuðinn á tveggja vikna
fresti. Allar konur sem áhuga hafa
á því að koma í sjálfshjálparhóp
koma fyrst í einstaklingsviðtal áður
en eiginlegt hópstarf hefst. í sjálfs-
hjálparhópunum koma konur saman
til þess að deila hver með annarri
sárri reynslu og sækja sér styrk til
að takast á við vandamál sem má
rekja til sifjaspellanna. Þær komast
að raun um að þær em ekki einar,
að aðrar konur hafa líka orðið fyrir
svipuðu ofbeldi. Allt þetta hjálpar
þeim við að endurheimta sjálfsálit
sitt og sjálfstraust og að losna við
„Algjör þagnarskylda
og trúnaður ríkir um
öll mál, bæði í viðtölum
svo og í hópstarfinu, og
er ekkert gjald tekið
fyrir þátttöku eða við-
töl.“
kvíðann og sektarkenndina sem hef-
ur hijáð þær. Þær átta sig á því að
þær bera ekki ábyrgð á ofbeldinu
sem þær urðu fyrir, ábyrgðin er of-
beldismannsins.
í hópnum er reynt að ræða um
afleiðingar sifjaspella á líf kvenn-
anna, tjáningu, sjálfsmat, þung-
lyndi, sjálfsvígshugleiðingar, sam-
skipti við karlmenn, traust, kynlíf
og svo má lengi telja. Mikilvægt er
að þær sem á annað borð fara í
hóp, mæti reglulega og séu einlæg-
ar. Einnig er lagt mikil áhersla á
Ásgerður Sigurðardóttir
þagnarskyldu kvennanna gagnvart
hvor annarri.
Eftir að sjálfshjálparhópnum lýk-
ur gefst konum kostur á að sækja
fundi þar sem unnið er eftir 12 spora
kerfi fyrir þolendur sifjaspella. Leið-
beinendur sjálfshjálparhópsins
fylgja konunum a.m.k. tvisvar á 12
spora fundi, til að kynna þeim þá.
Þessir fundir eru einu sinni í viku,
klukkutíma í senn, og getur konan
síðan sótt þá reglulega • eða eftir
þörfum.
Mæður sifjaspeliaþolenda hafa
einnig komið saman í sjálfshjálpar-
hóp og rætt þar sína reynslu og stutt
hveija aðra. Einnig hafa makar fun-
dað nokkuð reglulega, og finnst
mörgum þeirra stuðningur í því að
hittast og ræða saman.
Á Stígamótum starfa konur sem
hafa mikla reynslu í ráðgjöf og get-
ur þolandi fengið að tala við konu
sem orðið hefur fyrir kynferðislegri
misnotkun eða annan ráðgjafa. Hún
þarf einungis að taka það fram þeg-
ar hún hefur samband og að sjálf-
sögðu verður orðið við hennar ósk-
um. Við leggjum áherslu á að starf-
semi Stígamóta verði ávailt byggð
á reynslu þeirra sem þangað leita.
Ef þú lesandi góður hefur orðið
fyrir kynferðislegri misnotkun eða
einhver þér náinn, þá getur þú haft
samband við Stígamót í síma 626868
og 626878. Opið er hjá okkur alla
virka daga frá kl. 9 til 19.
Mundu að þú ert ekki ein!
Höfundur er starfskona hjá
Stígamótum.
Með Ferðafélaginu á vættaslóðum
eftir Kristján M.
Baldursson
Á ferð um Eyjafjallasveit og
Myrdal er margt sem heillar. Þar
er að finna stórbrotið landslag
með háum fjallshlíðum. Að baki
byggðanna tróna jöklarnir Eyja-
fjalla- og Mýrdalsjökull. Víða má
sjá sérkennilega dranga, núpa og
björg og nægir þar að nefna
Reynisdranga, Dyrhólaey og
Dranginn í Draiigshlíð. Fossar
falla fram af fornum sjávarhöm-
rum Eyjafjalla, Hamragarðafoss,
Seljalandsfoss, Drífandi og Skóga-
foss. Gljúfur og gii kljúfa fjöllin
og eru gljúfrið með Kvernufossi
skammt áustan Ytri-Skóga og
Deildarárgil austan við Skamma-
dalshól dæmi um falleg gil
skammt frá alfaraleið. Frá þeim
tíma er sjór skolaði fjöllin eru
hellisskútar í berginu. Margir
þeirra eru mjög þekktir, t.d.
Paradísarhellir, vegna sögu Hjalta
og Önnu á Stóruborg.
Nýútkomið Vættatal Árna
Björnssonar segir frá fjölda vætta,
ekki aðeins á þessum slóðum held- ■
ur um allt land, en sú bók er ein-
mitt kveikjan að ferð sem Ferðafé-
lagið efnir til helgina 16.-17. fe-
brúar.
Eyjaijallasveit og Mýrdalur eru
ríkar af sögnum og munnmælum
um vættir sem áttu að eiga sér
dvalarstað í því fjölbreytta lands-
lagi sem þar er að finna. Gil og
hellisskútar koma þar mjög við
sögu, auk dranga, hóla og jafnvel
vatna. Það er því tilvalið að beina
athyglinni sérstaklega að vætta-
slóðum þar.
Endi Klakksins skagar upp úr skriðunni, en fjær sér til Víkur í
Mýrdal og Hjörleifshöfða.
Skógar undir Eyjafjöllum verða
miðpunktur ferðarinnar, en þar
verður gist í nýju félagsheimili í
nágrenni Skógafoss. í Skógum bjó
einmitt Þrasi sem var á mörkum
þess að vera landnámsmaður og
vættur. í Landnámabók segir frá
skiptum hans við Loðmund að
Sólheimum. Hann kom kistu sinni
fullri af gulli og gersemum undir
fossinn. Þrasi bjó að Eystri-Skóg-
um en í Ytri-Skógum er héraðs-
skólinn og hið ágæta byggðasafn
sem heimsótt verður í ferðinni. ”
Ætlunin er að aka á laugardags-
morgni austur fyrir Vík að Mýr-
dalssandi á slóðir Höfðabrekku-
Jóku og rekja sig síðan til baka
að Skógum með viðkomu á nokkr-
um stöðum.
Hér verður aðeins minnt á þær
vættir eða „huliðs- og dularverur"
sem munu koma við sögu. Frá
Mýrdal má nefna huldumanninn
Finn, skessuna Kráku, þursahjón-
in Lodda og Völvu og son þeirra
Grákoll, Saurukeldudrauginn,
Urðarbola, Rauðadraug og Eiðis-
bola við Dyrhólaey og skessuna í
Húsagili í nágrenni Sólheima í
Mýrdal. Frá Eyjafjöllum má nefnh
Rút sem bjó í Rútshelli hjá Hrúta-
felli, huldufólkið Járnhrygg og
Unu, draugana Selkotsmóra,
Vallnatúnsmóra og Flóðalabba og
hina nafnkunnu tröllskessu Gili-
trutt. Margar sagnir eru um vætt-
ir í þessum sveitum, þó ekki hafi
þær verið nafngreindar, nægir þar
að minna á huldufólkssögur
tengdar Drangnum í Drangshlíð
og í Skóganúpi rétt við Skóga er
sögð vera huldufólkskirkja. Þær
vættir sem koma við sögu í ná-
grenni ökuleiðarinnar frá
Reykjavík austur undir Eyjafjöll
munu einnig verða nefndar í ferð-
inni. Af þessari upptalningu má
ráða að engum mun leiðast í
vættaferð Ferðafélagsins 16.-17.
febr. næstkomandi. í ferðinni
verður haldið þorrablót Ferðafé-
lagsins og með í för verður höf-
undur Vættatals, Árni Björnsson.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Ferðafélags íslands.
MITSUBISHI
MÖTORS
M
HEKLA
LAUGAVEGI 174
SlMI 695500
□ Handskiptur / Sjálfskiptur
□ Aflstýri og veltistýrishjól
□ Framdrif
Verð frá kr. 722.880.-
unuffi