Morgunblaðið - 06.03.1991, Blaðsíða 1

56 SIÐUR B
54. tbl. 79. árg.___________________________________MIÐVIKUDAGUR 6. MARZ 1991________________________________Prentsmiðja Morgunblaðsins
■
Fyrsti fundur Majors og Gorbatsjovs:
Vandi Paiestínu-
manna verði leystur
Opinskáar viðræður um Eystrasaltsríkin
Moskvu. Reuter, The Daily Telegraph.
JOHN Major, forsætisráðherra Bretlands, átti í fyrsta sinn fund
með Míkhaíl Gorbatsjov Sovétforseta í Moskvu í gær. Major sagði
eftir fundinn, sem stóð í fjórar klukkustundir, að þeir hefðu ver-
ið sammála um að leggja bæri höfuðáherslu á að leysa deilu ísra-
ela og Palestínumanna til að tryggja varanlegan frið í Mið-Austur-
löndum. Þeir hefðu einnig átt „viðamiklar og opinskáar" viðræður
um sjálfstæðisbaráttu Eystrasaltsríkjanna og Gorbatsjov hefði lá-
tið þau orð falla að Eistar, Lettar og Litháar kynnu að öðlast sjálf-
stæði með viðræðum við sovésk sljórnvöld og ef þeir færu I öllu
að sljórnarskrá Sovétríkjanna.
Fyrir fundinn með Gorbatsjov
ræddi Major við fulltrúa Eista,
Letta og Litháa og kvaðst ánægð-
ur með úrslit kosninganna í
Eystrasaltsríkjunum nýlega, þar
sem fram kom mikill stuðningur
við sjálfstæði þeirra. „Stuðningur
okkar við frelsisbaráttu Eystra-
saltsþjóðanna er ótvíræður,“ sagði
breskur embættismaður í fylgdar-
liði Majors.
fijálslynda stjórnmálamenn og at-
kvæðamikla umbótasinna í
Moskvu. Hann dvaldi þar skemur
en áætlað var í fyrstu því hann
ákvað að fara þaðan tii Saudi-
Arabíu og Kúveits til að óska
breskum hermönnum til hamingju
með þátt þeirra í sigri banda-
manna á her Saddams Husseins
íraksforseta.
Reuter
John Major, forsætisráðherra Bretlands, ræðir við Edúard Shevardnadze, fyrrverandi utanríkisráð-
herra Sovétríkjanna, í breska sendiráðinu í Moskvu. Major bendir á mynd af forvera sínum í forsætis-
ráðherraembættinu, Margaret Thatcher.
Breski
forsætisráðherrann
hvatti Gorbatsjov til að hefja
samningaviðræður við Eystra-
saltsþjóðirnar og kvaðst ánægður
með viðbrögð Sovétforsetans.
Ferð Majors til Moskvu er fyrsta
heimsókn vestræns leiðtoga til
Sovétríkjanna frá því stríðinu fyrir
botni Persaflóa lauk. Leiðtogarnir
ræddu hvernig tryggja mætti var-
anlegan frið og öryggi í Mið-Aust-
urlöndum og Major sagði að Sovét-
menn myndu gegna mikilvægu
hlutverki þar. Þeir hefðu verið
sammála um að höfuðáherslu bæri
að leggja á að leysa Palestínumál-
ið og auknar líkur væru á að það
tækist.
Major ræddi einnig við ýmsa
Úrvalssveitir Saddams
ná tökum á uppreisninm
Bagdad, Washington, Beirút, Safwan, Genf. Reuter.
ÍRASKIR bókstafstrúarmenn
sögðust í gær hafa náð níu borgum
á sitt vald, þar á meðal Basra, og
hétu því að láta ekki deigan síga
fyrr en þeir hefðu komið Saddam
Hussein forseta frá völdum. Tals-
maður bandaríska utanríkisráðu-
Grípa til útgöngu-
banns í Kúveit
Kúveitborg, Bagdad. Reuter.
RÁÐAMENN í Kúveit settu í gær útgöngubann frá klukkan 10 á
kvöldin til íjögur á morgnana og sögðu það nauðsynlega ráðstöfun
til þess að koma á röð og reglu í landinu. Er hún talin liður í tilraun-
um stjórnarhersins til að afvopna kúveisku andspyrnuöflin sein ekki
hafa orðið við áskorun um að afhenda hernum vopn sín.
neytisins sagði að stjórnarand-
stæðingar hefðu risið upp í að
minnsta kosti níu íröskutn borgum
í gær og hefði Saddam forseti
sent Lýðveldisvörðinn, úrvals her-
sveitir sínar, og sérsveitir lög-
reglu gegn uppreisnarmönnum.
Reikna mætti með að þær hefðu
náð yfirhöndinni i nokkrum helstu
borganna.
Fregnir af uppreisninni voru mis-
vísandi og þannig sögðu flóttamenn
sem komu til Kúveits í gær að upp-
reisnarmenn færu halloka í Basra.
Hefði Lýðveldisverðinum tekist að
umkringja þá og væru skotvopn upp-
reisnarmanna á þrotum. Sömuleiðis
hefðu sveitir Saddams umkringt
borgina Zuhair suður af Basra.
Sögðu flóttamenn algjöra ringulreið
ríkjandi á uppreisnarsvæðunum í
suðurhluta íraks.
I yftrlýsingu sem Æðsta ráð
íslömsku byltingarinnar í írak (SA-
IRI) gaf út í Teheran, höfuðborg
írans, sagði hins vegar að sveitir
samtakanná hefðu „frelsað borgirnar
Basra, Amara, Kut, Diwaniya, Hilla,
Najaf, Nassiriya, Karbala og
Samawa". Ennfremur berðust upp-
reisnarmenn úr röðum shíta við sveit-
ir hliðhollar Saddam í borgunum
Mosul, Maseeh, Sulaimaniya, Diala
og Qaada Tal-Affar í norðurhluta
íraks. í yfirlýsingunni var sagt að
uppreisnarmenn nytu ekki stuðnings
neins erlends ríkis en hefðu atfylgi
allra samtaka íraskra stjórnarand-
stæðinga.
Enn er 27 vestrænna fréttamanna
saknað, þar af 15 franskra, sem fóru
frá Kúveit á sunnudag áleiðis til
Basra þar sem þeir hugðust afla
frétta af uppreisn shíta. Franskur
fréttamaður sagði majór í Lýðveldis-
verðinum hafa sagt sér í varðstöð á
veginum frá Kúveit til Basra í gær
að hann hefði ótilgreindan hóp
franskra blaðamanna í haldi og
myndi láta þá lausa í skiptum fyrir
íraska stríðsfanga í haldi banda-
manna.
írakar létu í gærmorgun lausa 35
stríðsfanga; 15 bandaríska hermenn,
níu breska, níu saudi-arabíska, einn
kúveiskan og einn ítalskan. Sagði
útvarpið í Bagdad að ekki væru fleiri
stríðsfangar í haldi íraka, sem
slepptu 10 stríðsföngum í fyrradag,
en ekki var minnst á tugþúsundir
kúveiskra hermanna og óbreytta
borgara, sem yfirmenn heija banda-
manna segja þá hafa í haldi. Banda-
menn afhentu fulltrúum Alþjóða
Rauða krossins í Riyadh í Saudi-
Arabíu 294 íraska stríðsfanga í gær
en ekki var hægt að fljúga með þá
til Bagdad vegna illviðris.
Sjá fréttir á bls. 22-23.
Kúveiskir stjórnarandstæðingar
héldu í gær áfram að elta uppi
Palestínumenn, Súdana og Egypta
sem taldir eru hafa gengið til liðs
við íraska innrásarliðið og ljóstrað
upp um kúveisku andspyrnuhreyf-
inguna. Mannréttindasamtöicin
Amnesty International hvöttu í gær
til þess að Palestínumenn og aðrir
sem væru í hættu vegna hefndar-
drápa fengju vernd. Sögðust sam-
tökin hafa fengið upplýsingar um
handtökur. Sabah al-Ahmed al-
Sabah utanríkisráðherra neitaði að
Palestínumenn sættu illri meðferð
í Kúveit og sakaði „óábyrg öfl“ úr
þeirra röðum að breiða út rangar
fréttir þar um. Sagði hann að hafð-
ar yrðu hendur í hári glæpamanna
hverrar þjóðar sem þeir væru.
Kúveiskir stjórnarandstæðingar
héldu því fram í gær að furstafjöl-
skyldan ráðgerði að svíkja loforð
um að koma á lýðræðisumbótum
eftir að landið hefði verið frelsað
úr klóm íraka. Kröfðust þeir að
lýðræði yrði tafarlaust komið á en
yfirvöld hafa sett neyðarlög til
þriggja mánaða og ótímabundið
útgöngumann til að koma á röð og
reglu. Fullyrt var að stofnaðar
hefðu verið sérstakar sveitir til að
ráða af dögum stjórnarandstæðinga
sem furstafjölskyldan vildi feiga.
í gær tilkynnti útvarpið í Bagdad
að Saddam Hussein íraksforseti
hefði undirritað tilskipun þar sem
allar ákvarðanir íráskra stjórnvalda
viðvíkjandi Kúveit eftir innrásina
2. ágúst sl. hefðu verið felldar úr
gildi. Hefði Saddam ógilt innlimun
Kúveits í írak og ákveðið að skilað
yrði öllum eigum sem teknar hefðu
verið traustataki í Kúveit og fluttar
til íraks.
Mesta kjarnorkuvopnastöð
heims við norsku landamærin
Washinplon. Reuter.
SOVÉTMENN hafa frá árinu 1986 haldið áfram mikilli uppbygg-
ingu í kjarnorkuvopnaherstöð á Kólaskaga og er nú talið að stærsta
forðabúr slíkra vopna í heimi sé á staðnum. Bandaríska vikuritið
Space News hefur þetta eftir norskum og japönskum vísindamönn-
um sem kannað hafa bandarískar og franskar gervihnattamyndir
af stöðinni.
Umrædd herstöð er við
Zapadnaja Lítsa-fjörð, innan við
100 km austan við norsku landa-
mærin. í frásögn ritsins er upp-
byggingin talin „hröð“ og sagt að
aðallega séu það kafbátar af gerð-
unum Typhoon og Delta sem þar
hafi bækistöðvar en þeir eru búnir
kjarnavopnum. „Þeir virðast vera
að byggja fjöldann allan af loft-
varnastöðvum gegn stýriflaugum á
öllum norðvesturhluta skagans
suður af Severomorsk, í grennd við
Múrmansk," sagði Johnny Skorve,
starfsmaður norsku alþjóðamála-
stofnunarinnar, í samtali við Space
News. „Þessi þróun hefur verið
samfelld frá 1986 eða 1987 þegar
lokið var lagningu járnbrautar til
svæðisins."
Skoi-ve sagði að uppbyggingin
hefði í för með sér að Kólaskagi
yrði óhjákvæmilega afar mikilvæg-
ur frá hernaðarlegu sjónarmiði
fram á næstu öld, hvað sem liði
hugsanlegum samningum um
gagnkvæman niðurskurð á flota-
styrk risaveldanna.