Morgunblaðið - 06.03.1991, Blaðsíða 43

M0RGUNÍ3LAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR G. MARZ 1991
VELVAKANDI
SVARAR í SÍMA
691282 KL. 10-12
FRÁ MÁNUDEGI
TIL FÖSTUDAGS
o, mmtNtfa mm- , .
FttcNt, HJtfömffetst mt&swfftr
Þ/0 ff tmff ffff tt¥W/t£t$ff tffffffN-
tmff, A0tffff6/áffSl£ff/ Sff#£H2/ffj
ffáffffmmt/f
pöKMiS"
ÍTJðÉ^
wmk
'ty/A

' '/• i f

"RMWHOT SHRKE3PERRE m ÞESSl SEM SÍ3ÖRIMN VRR RP KRLLRINN TIL 3ÍM MUNR &RN"
Islensk tunga og erlend áhrif
Til Velvakanda.
Okkur íslendingum þykir vænt
um tungu okkar enda er það líklega
hún sem gerir okkur að sérstakri
þjóð. Það er hins vegar mikill mis-
skilningur að íslenskri tungu stafi
hætta af fyrirbærum eins og Sky
og CNN. Mikið var horft á þessar
frétta-rásir meðan stríðið við
Persaflóa var í algeymingi en
hræddur er ég um að áhuginn verði
minni þegar heimsfréttirnar fara á
ný í gamla mollufarið. Þá verður
alveg ástæðulaust að banna þessar
útsendingar.
Nú er það svo að hver sem er
getur keypt sér útbúnað til að ná
þessum sendingum og er þá ekki
ástæðulaust að banna almenningi
að nota sér þær? Eða eru þeir efn-
uðu þá ónæmir gagnvart þessum
spillingaröflum? Væri ekki rétt að
láta eitt yfír alla ganga? Boð og
bönn eru alltaf hvimleið og hætt
við að það gagni okkur lítið að reyna
að reisa umhversis okkur einhvern
Kínamúr í menningarlegu tilliti.
Tækninni fer stöðugt fram og beinn
aðgangur að erlendu sjónvarpsefni
verður sjálfsagt almennur í náinni
framtíð. Þegar allt kemur til alls
kærir fólk sig ekki um að láta
mata sig.
Bent hefur verið á að efla ætti
innlenda dagskrárgerð til að hamla
á móti erlendum áhrifum. Mér
fannst það athyglisvert sem ung
stúlka sagði er sjónvarpsmenn fóru
á stúfana og spurðu unglinga út í
þetta, að nær allar íslenskar mynd-
ir fjölluðu um klikkað fólk. Slík
framleiðsla er ekki líkleg til að veita
erlendum framleiðendum neina
samkeppni, fólk nennir ekki að
horfa á svona rusl og því er pening-
unum í raun kastað á glæ. En hér
hafa líka verið gerðar góðar mynd-
ir s.s. Hrafninn flýgur og Land og
synir. Þessar myndir eru fyllilega
samkeppnisfærar við það besta sem
gerist erlendis og eiga auk þess
traustan bakgrunn í íslenskri menn-
ingu. Þarna hefur sú braut verið
mörkuð sem við eigum að ganga.
Látum okkur ekki nægja neitt
minna en það besta og gerum kröf-
ur til vandaðs sjónvarpsefnis.
Borgari
Sj álfstæðisbarátta Eystrasaltsþjóða
Til Velvakanda.
Eg var fyrir miklum vonbrigðum
þegar ég heyrði það í sænska sjón-
varpinu, að Alþingi íslendinga hafði
viðurkennt sjálfstæði Litháen á svo
einhliða hátt. íslendingar viður-
kenndu sjálfstæði Litháen 1922, var
það ekki?
Sannleikurinn er sá, að það er
engin hætta á því, að Eystrasalts-
þjóðirnar Eistland, Lettland og Lit-
háen eigi ekki eftir að verða sjálf-
stæð ríki í náinni framtíð. Þróun
alþjóðastjórnmála og sérstaklega í
Evrópu stefnir að auknu lýðræði.
Vandamálið þessa stundina er, af
hve miklum hraða þessi vandamál
verði leyst.
Þar sem leið þessara ríkja til sjálf-
stæðis, liggur svo að segja alveg
opin, þá bendir hið mikla pólitíska
brölt ekki á annað en taugaveiklaða
þráhyggju sem hér í Svíþjóð er kall-
að tvángsneuroser. Ég vona bara
að íslendingar verði ekki kallaðir
taugaveikiaðasta þjóð Evrópu. Það
er éinnig mjög mikil sýndannennska
er kemur fram í þessari pólitísku
baráttu nú á dögum.
Ég fyrir mitt leyti hef miklu meiri
trú á hinni pólitísku baráttu Kazimi-
eru Prunskiene en baráttu manna á
borð við Vytautas Landsbergis. Kaz-
imiera var nýlega á fyrirlestraferð í
Þýskalandi. Hún benti réttilega á
það að það væru hægri sinnaðir þjóð-
ernissinnar er væru mest áberandi
í Litháen. Það hefur einnig komið í
ljós, að þar í landi sé mikið gyðinga-
■ hatur. Baráttuaðferðin minnir of
mikið á hinn gamla þjóðrembing frá
þriðja áratugnum.
Og hvað skal segja um Mikhaíl
Gorbatsjov? Hann var ekki einu sinni
fæddur þegar Lenín og hans menn
þvinguðu fram það sem nú er kallað
Sovétríkin. Og í síðari heimsstyijöld-
inni þegar Hitler og Stalín voru að
reyna að skipta Evrópu á milli sín,
þá var Gorbatsjov í barnaskóla og
eins og flestir vita, þá var hann
upphaflega lögfræðingur.
Þegar um sjálfstæðisbaráttu
Eystrasaltsþjóðanna er að ræða, er
ekki nema sjálfsagt að tekið sé tillit
til slíkra mála. En það er einmitt
það sem Kazimiera Prunskiene ger-
ir. Vegna þess að hún vill leysa þessi
vandamá! á sem breiðustum grund-
velli þá hefur hún fengið morðhótan-
ir.
Rétt er að taka það fram að það
hafa verið samin ný lög í Sovétríkj-
unum, sem veita hinum ýmsu ríkjum
lagalegan rétt að segja sig úr Sovét-
samsteypunni og verða óháð, sjálf-
stæð ríki. En það getur meira en
verið að þessi lög séu ekki nægilega
skýr og þurfi að endurbæta. Þessi
lög virðast vera gerð til að koma í
veg fyrir innanlandsstyijaldir og
blóðugar uppreisnir.
Ég fæ ekki betur séð en að hinar
gömlu baráttuaðferðir Jóns Sigurðs-
sonar forseta og tímarit hans, Ný
félagsrit, frá 1841-73, sé orðin nauð-
synleg útflutningsvara fyrir sjálf-
stæðisbaráttu þjóða víða um heim.
Hvað Persaflóastríðinu viðvíkur
þá er ég alveg á sama mála og for-
seti Bandaríkjanna, George Bush.
Það er ekki aðeins sjálfstæði Kúveit
sem er í hættu, heldur og tilvera
Sameinuðu þjóðanna.
Ólafur Ólafsson
Endursýnið
myndina
Til Velvakanda.
Augu heimsins hvíla á írak um
þessar mundir enda engin furða.
Islenskar sjónvarpsstöðvar keppast
um að flytja okkur Frónbúum glóð-
volgar fréttir heim í stofu en oft er
kapp best með forsjá. Laugardags-
kvöldið 23. febrúar sl. var á Stöð 2
í miklum flýti skipt yfir á sjónvarps-
stöðina CNN sem vart þarf að kynna
hérlendum, auglýst dagskrá rofin
og tilkynnt að sýningu hennar yrði
hætt og ekki haldið áfram. Vildi nú
svo óheppilega til að þetta gerðist í
miðri endursýningu kvikmyndarinn-
ar Bílabrask (Repo man) frá 1984.
Hér er um að ræða súrrealískt meist-
arastykki í leikstjórn Alex Cox og
var myndin frumsýnd í Fjalakettin-
um 17. september í fyrra. Ég mæli
án' efa fyrir munn fjöldamargra
aðdáenda góðra kvikmynda þegar
ég beini þeirri áskorun til Stöðvar 2
að láta ekki áðurnefnda mynd niður
falla með öllu og endurtaka sýning-
una hið fyrsta áskrifendum til
ánægju.
43
. Ég hcfSi ekk-i ekið of hrntt, e/ þu hefðír
ekJci \yerié oá -fe-lCL þig i runnunum,.. "
Ást er...
ii -i*
... að hætta að reykja.
TM Reg. U.S. Pat Off.—all rights resarved
® 1990 Los Angeles Times Syndicate
Er búið að hreinsa herberg-
ið af kakkalökkum ...?
HÖGNI HREKKVÍSI
EktcetZT GthP UNOtR G'Rj/nUNA ! 'f
ASG