Morgunblaðið - 16.04.1991, Síða 25

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUÐAGUR 16. APRÍL 1991 25
Afföll af húsnæðislánum
eftir Grétar J.
Guðmundsson
Af umfjöllun um húsnæðismál
að undanförnu að dæma, er engu
líkara en afföll í viðskiptum hafi
ekki verið til áður en húsbréfakerf-
ið kom til. Hveijar eru hins vegar
staðreyndir málsins?
Ibúðarviðskipti áður
Afföll voru í fasteignaviðskiptum
í gamla húsnæðislánakerfinu.
— íbúðarseljendur sem fengu allt
að 75% af íbúðarverði greitt á einu
ári fengu greiðslur án vaxta og
verðbóta. Af þeim greiðslum voru
því afföll. Þessi afföll voru ekki
lægri en 10% en samt var aldrei
talað um þau.
— Oft voru afföll af eftirstöðvar-
skuldabréfum sem gátu numið um
25% af íbúðarverðinu.
— Biðtíminn kostaði líka pen-
inga. Lántökukostnaður, háir vextir
og stundum lögfræðikostnaður
vegna síendurtekinna framlenginga
á skammtímalánum í bönkum, sem
íbúðarkaupendur í ’86 kerfinu
þurftu að taka á meðan þeir biðu
eftir afgreiðslu láns, kostaði sitt.
Hvað er þetta annað en afföll?
— Einnig er hægt að segja að
hin mikla verðsprenging í kjölfar
’86 kerfisins hafi ekki verið neitt
annað en afföll, en íbúðarverð
hækkaði svo til á einu bretti um
allt að 10% með tilkomu ’86 kerfis-
ins.
Hverjir bera afföll í
húsbréfakerfinu?
— Seðlabankinn þarf að hindra
frekar en verið hefur að verulegt
misvægi myndist á markaðnum fyr-
ir húsbréf á meðan yfirgangstíminn
er í húsnæðislánakerfinu, þ.e. á
meðan tvö lánakerfí eru í gangi,
með því að vera bakhjarl fyrir við-
skiptavaka.
Unnt væri að halda ávöxtunar-
kröfu á húsbréfum niðri, og þar
með afföllum, ef Seðlabanknn
mundi kaupa húsbréf. Það væri
sambærilegt við það hvernig fjár-
málaráðherra fjármagnar halla rík-
issjóðs með seðlaprentun í Seðla-
„íbúðarkaupendur
bera ekki afföllin í hús-
bréfakerfinu, nema þau
komi fram í hækkuðu
íbúðarverði, sem hefur
ekki gerst. íbúðarselj-
endur bera afföllin, ef
þeir selja húsbréfin á
markaði, en láta þau
ekki ganga upp í næstu
íbúðarkaup.“
Grétar J. Guðmundsson
bankanum, en auðvitað kemur það
ekki til greina.
Vandi húsbréfakerfisins er tíma-
bundinn eins og bent hefur verið á
hér að framan. Nauðsynlegt er að
kaupendur og seljendur íbúða kynni
sér stöðuna jafnt á fasteigna- sem
húsbréfamarkaði áður en þeir taka
ákvarðanir. Ef það er mögulegt,
þá er skynsamlegast að hinkra við
með íbúðarviðskipti þegar ávöxtun-
arkrafa húsbréfa og afföll eru há.
Taka verður ákvarðanir í húsnæðis-
málum með hliðsjón af aðstæðum
á hveijum tíma.
Höfundur er aðstoðarmaður
félagsmálaráðherra.
VERKLEGT
TILBOD
íbúðarkaupendur bera ekki af-
föllin í húsbréfakerfinu, nema þau
komi fram í hækkuðu íbúðai'verði,
sem hefur ekki gerst. íbúðarselj-
endur bera afföllin, ef þeir selja
húsbréfin á markaði, en láta þau
ekki ganga upp í næstu íbúðarkaup.
Aðrir verðtryggðir pappírar
Oft er látið eins og húsbréf séu
einu pappírarnir sem seldir eru með
afföllum. Svo er ekki. Það má t.d.
benda á ríkiskuldabréfin.
Af hverju eru afföllin í
húsbréfakerfinu nú of há?
— Lánsfjárþörf hins opinbera er
fjármögnuð innanlands og er mikil.
— Lífeyrissjóðirnir eru að fjár-
magna gamla húsnæðislánakerfið
og því eru um ákveðinn yfirgangs-
tíma að ræða. Þessu hefur þó verið
snúið við með lokun lánakerfisins
frá 1986 sem nú er bundið til sept-
ember 1991.
— Markaðskynning húsbréfa hef-
ur ekki verið sem skyldi, t.d. saman-
borið við kynningu á spariskírtein-
um ríkissjóðs.
— Aætlað var að húsbréf hefðu
sömu stöðu og spariskírteini ríkis-
sjóðs. Svo er ekki gagnvart lausa-
íjármagni bankanna. Bankar fá
ekki að telja húsbréf til lausaijár-
magns á samsvarandi hátt og spari-
skírteini.
Við náðum sérstökum samningum á takmörkuðu magni af
Black og Decker iðnaðarverkfærum og lækkum verðið snarlega meðan birgðir endast.
Pll-69
Borvélv
Létt, afar sterk, örugg og fjölhæf,
stiglaus - afturábak og áfram, 450W.
P22-71K
Höggborvél í stáltösku t>
Óvenjulega fjölbreytt og kraftmikil
með afköst í hámarki, 2ja gíra,
stiglaus - afturábak og áfram, 500W.
P54-11K
OSIípirokkur í stáltösku
11000 snún. á mín. sterkur og
handhægur, 41/2”, 720W.
Fyrir SDS steinbora, stiglaus
afturábak og áfram, 550W.
Sölustaðir um land allt.
SINDRI
-sterkur í verki
BORGARTÚNI 31 PÓSTHÓLF 880 • 121 REYKJAVlK • SÍMI 62 72 22
HÉRSNÍI AUClÝStNCASTOfA