Morgunblaðið - 27.04.1991, Blaðsíða 25

Morgunblaðið - 27.04.1991, Blaðsíða 25
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 27. APRÍL 1991' 25 Friðarumleitanir Bakers í Mið-Austurlöndum: Bush segir að mikill árangur hafi náðst Israelar segja að enn sé deilt um mikilvæg atriði Washington, Jerúsalem. Reuter. GEORGE Bush Bandaríkjaforseti fullyrti í gær að ástæða væri til bjartsýni með árangur af ferð James Bakers utanríkisráðherra til nokkurra Mið-Austurlanda og Sovétríkjanna. Sovétmenn hafa fallist á að yeita ásamt Bandaríkjamönnum forystu svæðisbund- inni ráðstefnu um vandamál heimshlutans. Það dregur úr bjart- sýni manna að Sýrlendingar hafa ekki fallið frá þeirri kröfu sinni að Sameinuðu þjóðirnar (SÞ) stjórni ráðstefnunni sem verði því alþjóðleg en ekki svæðisbundin. Israelar hafna algerlega aðild SÞ að friðarumleitunum ríkjanna. Baker flaug skyndilega til heimaborgar sinnar, Houston í Texas, í gær frá Jerúsalem eftir að honum bárust fregnir af andláti móður sinnar. Hann hafði fyrr um daginn átt viðræður við Yitzhak Shamir, forsætisráðherra ísraels og David Levy utanríkisráðherra. Að loknum fundinum með Levy sagði Baker að tilraunir hans væra alls ekki búnar að vera þrátt fyrir ýmsa erfiðleika, kanna þyrfti ákveðin atriði nánar. Óljóst er hvort Sovétmenn hafa fallist á kröfu ísra- ela um stjórnmálatengsl ríkjanna. Að sögn ísraelskra embættismanna hefur náðst samkomulag um fjögur grundvallaratriði í viðræðum Bak- ers við ísraelana auk þess sem fal- list er á þátttöku Sovétmanna. • Eining er um þátttöku Evrópu- ríkja í friðarráðstefnunni og verður tilhögun hennar rædd er Levy hitt- ir leiðtoga Evrópubandalagsins í segja um þátttöku fulltrúa Palest- ínumanna frá austurhluta Jerúsal- Reuter Brussel 14. maí. • Ráðstefnan fær hvorki vald til að samþykkja ákvarðanir eða þröngva þeim upp á aðildarríkin. • Einstök aðildarríki ráðstefn- unnar geta beitt neitunarvaldi verði borin fram tillaga um að ráðstefnan komi saman á nýjan leik til að fjalla um þróun mála. • Israelar vilja að ráðstefnan hafi í för með sér beinar viðræður milli þeirra og arabaríkjanna, vilja enn- fremur að ijallað verði um vatns- réttindi, efnahagsþróun og tak- mörkun vígbúnaðar. Að auki krefjast ísraelar þess að skipulag verði með þeim hætti að fyrst verði sett á laggirnar ráð- stefna allra aðila en siðan verði teknar upp beinar, tvíhliða viðræð- ur þeirra við arabaríkin. Þeir vísa enn sem fyrr á bug öllum kröfum arabaríkjanna, einkum Sýrlands, um þátttöku SÞ og sama er að em' Walesa ekur hér í opinum hestvagni með Elísabetu drottningu að --------------- Windsor-kastalanum við upphaf heimsóknar sinnar til Bretlands. Walesa í opinberri heimsókn í Bretlandi: Miklir fólksflutningar yf- irvofandi frá A-Evrópu LECH Walesa Póllandsforseti sagði á fimmtudag á ráðstefnu með ungum evrópskum stjórnmálamönnum í Englandi að leysa ætti so- véska ríkjasambandið upp og leyfa íbúum þess að mynda nýtt banda- lag byggt á lýðræði. Við sama tækifæri sagði hann einnig að þjóðir V-Evrópu gætu átt von á gífurlegum straumi fólks frá A-Evrópu ef þær legðu ekki fram hjálp sína til endurreisnar efnahag ríkjanna í austurhluta álfunnar. Walesa er í fyrstu opinberu heim- sókn pólsks þjóðhöfðingja til Bret- lands síðan í heimsstyijöldinni síð- ari. Hann sagðist lengi hafa verið þeirrar skoðunar að besta lausn á vanda Sovétríkjanna væri að þau yrðu leyst upp. Walesa, sem fengið hefur loforð Johns Majors, forsætis- ráðherra Bretlands fyrir efnahags- aðstoð við Pólland, sagði að það væri nauðsynlegt til hægt væri að brúa bilið milli lífsgæða í Austur- og Vestur-Evrópu. „Fátækt á einu svæði og auðlegð á öðru ieiðir til fólksflutninga. Við megum 'ekki koma upp silfurtjaldi í staðinn fyrir járntjaldið. Ef tilraunir til að byggja upp fyrirtæki og fjárfestingar í Austur-Evrópu bregðast þá munu fólksflutningar milli landsvæða verða gífurlegir. Þeir munu síðan ógna öryggi og jafnvægi í álfunni," sagði Walesa. Walesa og Major gáfu á miðviku- dag út sameiginlega yfirlýsingu um að þeir myndu hvetja til samvinnu Pólveija og Breta á sviði efnahags- mála og iðnaðar og stuðla að auk- inni samvinnu milli fyrirtækja í báðum löndunum. I London var tilkynnt að Anna prinsessa, dóttir Elísabetar Breta- drottningar, muni verða fyrsti með- limur bresku konungsfjölskyldunn- ar til að fara í opinbera heimsókn til Póllands. Heimsóknin fer fram 7.-10. maí í boði Walesa forseta. Þáttaskil í finnskum stjórnmálum eftir Jaakko Ilioniemi NY ríkisstjórn hefur nú tekið við völdum í Finnlandi. Þessi umskipti marka vissulega þátt- askil því þetta er í fyrsta skipti í rúman aldarfjórðung sem miðflokksmenn og hægri menn ganga til stjórnarsamstarfs. Skömmu eftir þingkosningarn- ar í marsmánuði varð Ijóst að jafnaðarmenn myndu verða í stjórnarandstöðu í stað þess að mynda stjórn með Miðflokkn- um og hægri mönnum. Þar réðu málefnin ekki úrslitum. Jafnað- armenn hafa nú tvívegis tapað fylgi í kosningum og Pertti Paasio, formaður flokksins, var þeirrar skoðunar að ráðlegast væri að freista þess að byggja flokkinn upp í stað þess að taka þátt í stjórnarsamstarfi ekki síst þar sem mörg erfið verk- efni bíða nýju ríkisstjórnarinn- ar. Það sem ef til viil vekur sér- staka athygli er sú staðreynd að forsætisráðherrann nýi, Esko Aho, leiðtogi Miðflokksins, hefur aldrei áður setið í ríkisstjórn. Þótt Aho sé aðeins 36 ára gamall hef- ur hann hins vegar umtalsverða reynslu. Það orð fer almennt af honum að hann sé slyngur samn- ingamaður og hann þykir koma vel fyrir í fjölmiðlum. Það á eftir að reyna á þessa eiginleika hans á þeim erfiðleikatímum sem nú blasa við í Finnlandi. Kreppa einkennir finnskt efna- hagslíf nú um stundir. Hagstæð viðskiptakjör réðu mestu um upp- ganginn í efnahagslífinu á síðasta áratug. Gott verð fékkst fyrir út- flutningsvörur Finna jafnt í austri sem vestri. Nu hafa viðskiptin við Sovétríkin dregist verulega saman og verðfall hefur orðið á helstu útflutningsmörkuðum. Umtals- verðar fjárfestingar einkenndu góðærið og þær voru fjármagnað- ar með erlendum lánum. Nú er greiðslujöfnuðurinn eitt helsta áhyggjuefni nýju ríkisstjórnarinn- ar. Ríkisstjórn Miðflokksins, hægri manna og smáflokkanna tveggja, Sænska þjóðarflokksins og kristi- legra, mun einnig þurfa að taka afstöðu til þróunarinnar í Evrópu. Skoðanakannanir sýna að hægri menn og stuðningsmenn Mið- flokksins eru öldungis ósammála um hvort Finnum beri að sækja um aðild að Evrópubandalaginu. Svo kann að fara að Esko Aho reynist erfitt að sætta þessi sjón- armið. Bæjar- og sveitarstjórnakosn- ingar fara fram í Finnlandi eftir eitt og hálft ár og þær kunna að skipta sköpum fyrir ríkisstjórnina. Forsetakosningar, sem fram eiga að fara snemma árs 1994, eru þegar teknar að setja mark sitt á finnsk stjórnmál. í nýju ríkis- stjórninni sitja þrír eða fjórir menn sem vonast til að hreppa það háa embætti og athygli hefur vakið að Ilkka Suominen, sem þykir lík- legasta forsetaefni hægri manna, hefur ákveðið að setjast í stól þingforseta í stað þess að taka sæti í rikisstjórninni. Með þessu virðist hann ætla að forðast hlut- deild í ákvörðunum, sem hugsan- lega eiga eftir að mælast illa fyr- ir meðal alþýðu manna, og koma fram sem virðulegur stjórnmála- skörungur. Hann hefur einnig sagt af sér embætti formanns Hægriflokksins. Erfiðar ákvarðanir bíða nýju ríkisstjórnarinnar. Samdráttur, erfið staða á vettvangi utanríkis- viðskipta, halli á rekstri ríkissjóðs og umtalsverður niðurskurður rík- isútgjalda geta tæpast talist gleði- tíðindi. Á hinrt bóginn hlýtur það að teljast jákvætt að á vettvangi öryggis- og varnarmála blasa engin raunveruleg vandamál við. Svo virðist sem um það ríki al- menn samstaða að taka þurfi til endurskoðunar afstöðu Finna til samrunaþróunarinnar í Evrópu en á því sviði hefur mörgum mikil- vægum spúrningum enn ekki ver- ið svarað. Finnar hafa ávallt og ævinlega tekið mið af þróun mála í Svíþjóð. Sæki Svíar, sem eru helstu samkeppnisaðilar Finna, um aðild að Evrópubandalaginu kann svo að fara að breyting verði á afstöðu Finna. Raunar sýna skoðanakannanir að 44% Finna eru hlynnt aðild að Evrópubanda- laginu, 14% kveðast því andvíg en 42% segjast ekki hafa tekið afstöðu til málsins. í Finnlandi er venjan hins vegar sú að ríkis- stjórnin taki af skarið í stórmálum Jaakko Ilioniemi sem þessu. Spurningin er því sú hvernig Esko Aho tekst upp og hvort ríkisstjórn hans getur haft raunverulega forystu á þessu sviði. Það kann að reynast erfitt verkefni en það er vissulega ekki óleysanlegt. Höfundur er forstjóri Eáðs atvinnulífsins í Finnlandi, fyrrv. sendiherra íGenf og Washington og er þekktur greinahöfundur.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.