Morgunblaðið - 19.06.1991, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 19. JÚNÍ 1991

„Að sögn aðstand-
enda voru örfáir sem
ekki vildu á tónleikana
án Poison, en þorri
áheyrenda lét sér
nægja hinar sveitirnar
Morgunblaðið/Bjami
Útihátíðarstemmning
Varla hefur það farið framhjá
mörgum að á sunnudag voru
haldnir mestu tónleikar íslenskrar
rokksögu. Tónleikarnir, sem
haldnir voru i Kaplakrika, státuðu
af sex erlendum hljómsveitum og
einni íslenskri og skipuleggjendur
ætluðu sér að fá inn 10—12.000
gesti.
Fram að tónleikum fór tvennum
sögum af miðasölu og tölur heyrð-
ust um allt frá 4.000 til 10.000 miða
sölu og í hádegisfréttum á sunnu-
dag sagði Ríkisútvarpið að 10.000
miðar hefðu selst. Hvað sem því
líður þá kom 5.061 miðaafrifa í
hendur hliðvarða á sunnudag og
því vel á sjöunda þúsund manns
inni á vellinum þegar mest var,
gæsla og annað starfsfólk með-
talið. Fyrir utan völlinn var svo
drjúgur hópur fólks, jafnvel hátt í
þúsund, sem lét sér nægja berg-
málið sem barst yfir girðinguna.
Forföll
Þegar fólk kom að Kaplakrika
voru uppi spjöld sem á stóð að
Ijósmynd/BjÖrg Sveinsdóttir
Poison kæmi ekki fram. Að sögn
frammámanna Rokks hf. hringdi
umboðsmaður hljómsveitarinna-
um eittleytið aðfaranótt sunnu-
dagsins og sagði að bassaleikari
sveitarinnar hefði brotið tvo fingu ■
á vinstri hendi og því yrði hljóm-
sveitin að aflýsa íslandsförinni.
Uppi varð fótur og fit hjá Rokk-
mönnum og segjast þeir um tíma
hafa hugleitt að aflýsa öllu saman,
til að vera ekki sakaðir um að lokka
fólk á tónleika á fölskum forsend-
um. Á endanum var þó skynsemin
látin ráða, enda mátti vera Ijóst að
flestir sem á tónleikana ætluðu
væru að koma vegna tónleikanna,
en ekki bara til að sjá Poison. Við
hliðið var því tilkynnt að þeir sem
vildu gætu fengið miða sína stimpl-
aða og horfið frá við svo búið. Mið-
arnir yrðu endurgreiddir eftir helgi.
Að sögn aðstandenda voru örfáir
sem ekki vildu á tónleikana án Pois-
on, en þorri áheyrenda lét sér
nægja hinar sveitirnar sex.
Útihátíð
Þó helsta hljómsveitin hafi geng-
ið úr skaftinu gekk skipulag lítið úr
skorðum og undravert að fylgjast
með því hve allar skiptingar og
uppstilling tækja gekk vel fyrir sig.
Allar hljómsveitir léku aðeins lengur
en ætlað hafði verið og dagskráin
styttist því nánast ekkert. Hljóm-
burður var þokkalegur framan af
tónleikum, en wöttin 70.000 skiluðu
Af viðskiptafrelsi og
verslunarhömlum
eftir Harald
Johannessen
Tæplega er lengur um það deilt
að frelsi í viðskiptum, bæði landa
á milli og innan hvers lands fyrir
sig er öllum til hagsbóta. Sam-
keppnin á hinum fijálsa markaði
leiðir af sér lægra vöruverð, betri
vörur og þægilegri þjónustu en
unnt er að ná eftir öðrum leiðum.
Af þessum sökum er rétt að leyfa
samkeppninni að njóta sín til fulls,
þar sem þess er nokkur kostur.
Þetta á bæði við um viðskipti innan-
lands og milliríkjaviðskipti. Á ís-
landi eru því miður fyrir hendi
ýmsar viðskiptahömlur og -hindran-
ir, sem nauðsynlegt er að koma
auga á og ryðja úr vegi. Sem dæmi
má nefna óeðlilega viðskiptahætti
með landbúnaðarafurðir, nánast
enga samkeppni um bensínverð,
einkaleyfi ýmissa flutningafyrir-
tækja út um landið, ástæðulausa
takmörkun á aðgangi að ýmsum
atvinnugreinum og, nokkuð sem
menn gleyma æði oft í umræðu um
þessi mál, tollheimtu á innflutningi.
Hér verður fjallað um hið síðast
nefnda.
Hugmyndin að baki tollheimtu
er tvenns konar. Annars vegar eru
tollar lagðir á vegna þess að menn
óttast að innlend framleiðsla stand-
ist ekki samanburð við hina erlendu
og muni því leggjast af og hins
vegar eru tollar nýttir til að afla
tekna fyrir ríkið. Hvorug ástæðan
er þó nægileg til að réttlæta toll-
heimtu, eins og hér verður reynt
að sýna fram á.
Tollarnir gera okkur fátækari
Ef litið er á fyrri röksemdina,
þá sést að hún er beinlínis mjög
órökrétt. Telja menn að hin inn-
„Ef vörur fá að fara
óhindrað um heiminn
er það besta trygging
okkar fyrir því að á
hverjum stað sé fram-
leitt það sem þar á best
við, en önnur fram-
leiðsla sé eftirlátin öðr-
um.“
lenda framleiðsla standist ekki sam-
keppnina erlendis frá, hlýtur það
að stafa af því að erlenda fram-
leiðslan er betri eða ódýrari, nema
hvort tveggja sé. Þá eru menn ein-
faldlega að gera sjálfa sig fátækari
með tollheimtunni. Þeir þurfa að
borga meira en ástæða er til og
Haraldur Johannessen
geta því veitt sér minna. Ef vörur
fá að fara óhindrað um heiminn er
það besta trygging okkar fyrir því
að á hveijum stað sé framleitt það
sem þar á best við, en önnur fram-
leiðsla sé eftirlátin öðrum.
fjarstæðan í þessu sést best ef
við ímyndum okkur til dæmis að
Selfyssingar legðu toll á físk frá
Þorlákshöfn, en Þorlákshafnarbúar
legðu í staðinn toll á mjólkurafurð-
ir frá Selfossi. Selfyssingar, sem
væru að bisa við fiskveiðar í Ölf-
usá, sæju í hendi sér að til þess að
geta boðið upp á jafn ódýran fisk
og Þorlákshafnarbúar, þyrftu þeir
að leggja á verulega háa tolla.
Mjólkurbúslausir Þorlákshafnarbú-
ar yrðu á sama hátt varir við að
til þess að vera samkeppnisfærir
við mjólkurafurðaframleiðslu frá
Selfossi, yrðu þeir að taka upp
verndartolla. Atvinna myndi auðvit-
að skapast á báðum stöðum í hinum
óarðbæru atvinnugreinum, fjöldi
fólks stæði með stangir og neta-
stubba á bökkum Ölfusár og annar
eins fjöldi væri við að strokka mjólk
á Þorlákshöfn. Ljóst er þó að þetta
fólk starfar við hreina vitleysu og
væri mun betur komið í öðrum at-
vinnugreinum. Niðurstaðan yrði því
sú að báðir aðilar töpuðu stórlega.
Það sama gildir um viðskipti á milli
landa, enda er auðvelt að heimfæra
dæmið upp á tvö ríki í stað tveggja
bæja.
Slæm leið til skattheimtu
Seinni röksemdin, að tollar séu
ágætir til að afla ríkinu tekna, er