Morgunblaðið - 19.06.1991, Blaðsíða 54

54
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 19. JÚNÍ 1991
Eyrarbakki:
Karamellum
rigndi af
heiðum himni
Eyrarbakka.
EYRBEKKINGAR héldu sína
þjóðhátíð í dýrlegu sumarveðri
eins og flestir landsmenn. Hit-
inn var 20 stig í forsælu og sól
skein á heiðum himni.
Hátíðin hófst með guðsþjónustu
í Eyrarbakkakirkju sem var full-
setin. í lok guðsþjónustunnar voru
vígðir 9 nýskátar. Vígsluna fram-
kvæmdu sóknarpresturinn, séra
Ulfar Guðmundsson, og skátafor-
inginn á Eyrarbakka, frú Hafdís
Óladóttir. Vígsla nýskáta er að
verða fastur liður í þjóðhátíðar-
guðsþjónustunni.
Skátafélagið Birkibeinar sá um
hátíðarhöld við Sjóminjasafnið.
Ræðumaður dagsins var Þór
Vigfússon skólameistari. Að ræðu
hans lokinni tóku við hin margvís-
legustu skemmtiatriði. Leikskóla-
börnin sungu við góða undirtektir
og einnig sungu fjórar pólskar
stúlkur, sem hér vinna í fiski,
nokkrar pólska söngva.
í lok hátíðardagskrárinnar
fengu síðan börnin sannkallaða
himnasendingu, þegar okkar
ágæti yfirlögregluþjónn flaug yfir
túnið að baki Hússins og gómsæt-
um karamellum rigndi niður. Varð
þá uppi fótur og fit meðal yngri
kynslóðarinnar.
Skátarnir buðu síðan öllum að
koma og sitja með þeim við varð-
eld þar sem þeir hafa haslað sér
völl, rétt vestan þorpsins og
syngja með þeim. Að lokum var
dansað úti til miðnættis.
- Oskar.
Morgunblaðið/Sverrir
Um 50 þúsund manns voru í miðbæ Reykjavíkur á þjóðhátíðardaginn

Hátíðarhöldin 17. júní í Reykjavík:
50 þúsund manns í miðbænum
MIKIÐ fjölmenni tók þátt í
hátíðarhöldunum á 17. júní í
Reykjavík og fór hátíðin í alla
staði mjög vel fram. Að sögn
lögreglu voru um 50 þúsund
manns í miðbænum síðdegis
enda veður með eindæmum
gott. Hátíðarhöldin í Kópavogi,
Garðabæ, Hafnarfirði og Mos-
fellsbæ tókust einnig vel og
gengu slysalaust fyrir sig.
Að sögn Jónasar Hallssonar hjá
lögreglunni í Reykjavík voru um
fimm þúsund manns við upphaf
hátíðarhaldanna á Austurvelli um
morguninn. Mannijöldinn jókst
síðan þegar líða tók á daginn og
var mestur síðdegis, um 50 þús-
und manns, sem er mun meira
en verið hefur undanfarin ár.
Um kvöldið voru milli 20 og
25 þúsund manns í miðbænum.
Hátíðarhöldin fóru friðsamlega
fram og mjög lítið bar á ölvun.
Mikill manníjöldi tók þátt í
hátíðahöldunum í Kópavogi,
Garðabæ, Hafnarfirði og Mos-
fellsbæ og fór allt vel fram.
Að sögn lögreglunnar í Hafnar-
firði var skrúðgangan á þjóðhátíð-
ardaginn sú stærsta sem farin
hefur verið þar í bæ.
Ávarp forsætisráðherra á Austurvelli 17. júní:
Getum ekki flúið
á vit einangrunar
Davíð Oddsson flytur ræðu sína á Austurvelli. Morgunbiaðið/Bjarni
Góðir íslendingar.
17. júní er hátíðisdagur í mörgum
skilningi, hann er afmælisdagur
sjálfstæðrar þjóðar, sem deilir hon-
um með ötulasta baráttumanni sín-
um, frelsishetjunni góðu, sem fædd-
ist á þessum degi fyrir 180 áram.
17. júní er dagur gleði og skemmtun-
ar, frá honum er horft til liðinnar
sögu; „lifi minning liðins tíma“ segj-
um við með Hannesi Hafstein, og
hann bætir við „en langtum meir
þó tímans starf“. En einmitt 17.
júní er rétti tíminn til að gefa fyrir-
“'heit um framtíðina, því við vitum
að sjálfstæðisbaráttunni lauk ekki
17. júní 1944.
Vissulega fékk hún þá viðurkenn-
ingu og nýja merkingu, en henni var
hvergi nærri lokið, miklu fremur var
hún rétt að byrja. Nú er lýðveldið
tæplega fimmtugt og heimurinn all-
ur annar en hann var. Hann hefur
skroppið saman og er orðinn óþekkj-
anlegur. Fjarlæg lönd og ókunnar
álfur eru nú innan seilingar. Nábýlið
krefst þess að þjóðirnar setji sér
umgengnisreglur, og samningar og
r sáttmálar þjóða á milli og innan þjóð-
’ arbandalaga verða æ umfangsmeiri
og taka til fieiri og fleiri þátta. Þessi
þróun hefur þýtt að sjálfsákvörðun-
arréttur einstakra þjóða hefur i raun
verið takmarkaður með beinum og
óbeinum hætti. Fámenn þjóð eins
og okkar verður að fylgjast náið
með þessari þróun.
Sá tími er liðinn að hin íslenska
þjóð geti látið sér nægja að standa
álengdar og horfa með heimóttar-
svip á það sem gerist með öðrum
þjóðum.
Við getum ekki flúið á vit einangr-
unar og verið ráðin í að búa örugg
og jafnframt ein að okkar, hvað sem
annarra þjóða menn kunna að tauta
eða raula. Engin þjóð, hvorki stór
né smá, getur lengur farið sínu fram
án tillits til annarra. Hafi hinn ís-
lenski „Palli“ nokkru sinni verið einn
í heiníinum, þá er hann það örugg-
lega ekki lengur. En þrátt fyrir að
þjóðirnar séu með þessum hætti
fluttar úr sérbýli í fjölbýli með öllum
þeim skyldum og kvöðum sem slíku
fylgja, er ekki þar með sagt að þær
eigi ekki lengur erfítt val. Auðvitað
eiga þær enn sem fyrr margra kosta
völ.
Við íslendingar þurfum að hyggja
vel að öllum þeim kostum sem okkur
bjóðast um þessar mundir.
Við þurfum að sýna mikla aðgát
og varúð þegar átt er í samningum
sem takmarka svigrúm þjóðarinnar
til að fara með eigin mál.
Hitt er auðvitað rétt, að samning-
ar sem binda þjóðir við tilteknar leik-
reglur, geta ekki síst orðið hinum
minni þjóðum verulegur styrkur.
Slíkar reglur eru einmitt settar til
þess að koma í veg fyrir að fjölmenn-
ar þjóðir geti neytt aflsmunar í skipt-
um við hinar fámennari.
Það er eðlilegt að minna á þessi
sannindi einmitt á þessum degi og
einmitt nú þegar Islendingar eiga í
mikilvægum viðræðum í hópi ann-
arra EFTA-ríkja við Evrópubanda-
lagsþjóðirnar. A miklu ríður að þar
náist niðurstaða sem við íslendingar
getum unað við.
Það er deginum ljósara, að í næstu
framtíð verða miklir umbrotatímar
í öllum þessum efnum, eins og nýleg
ósk Svíþjóðar um inngöngu í Evr-
ópubandalagið sýnir. Forsætisráð-
herra Svíþjóðar, Ingvar Carlsson,
hringdi til mín daginn áður en hann
kynnti ákvörðun ríkisstjórnar sinnar
opinberlega. Skýrði hann ítarlega frá
þeim ráðagerðum öllum, en fullviss-
aði migjafnframt um að áhugi Svía
á samningum um evrópskt efna-
hagssvæði hefði ekki minnkað við
þessa ákvörðun, þvert á móti.
Afdrifaríkar ákvarðanir vina- og
nágrannaþjóða okkar munu fyrr eða
síðar hafa veruleg áhrif á okkar
aðstæður og efnahagslegar kring-
umstæður.
Hávær þjóðmálaumræða hér á
landi gæti stundum bent til þess að
íslendingum hefði mistekist flest og
hér gangi margt á afturfótunum.
Því fer sem betur fer fjarri. Þjóðin
er í íörystu þeirra sem hvað best
skilyrði búa þegnum sínum um víða
veröld. Auðvitað hljótum við þó að
kannast við að sumt sé á sandi
byggt. Þannig höfum við vissulega
sýnt mikla óvarkárni í skuldsetningu
þjóðarinnar. Gáleysi okkar í þessum
efnum hlýtur'að koma okkur í koll
fyrr en síðar. Við verðum að taka
okkur á, ef ekki á ilia að fara. -
Fyrir nokkrum árum komst upp í
opinberri stofnun að nokkrar konur,
sem þar störfuðu, hefðu um skeið
tekið kaffipakka úr mötuneyti stað-
arins ófijálsri hendi. Þessum konum
var öllum sagt upp laust fyrir jól,
sem þá fóru í hönd. Sjálfsagt hefur
það verið réttlætanleg ákvörðun.
Mér hefur stundum verið hugsað
til þessa atburðar þegar ég hef orð-
ið vitni að því að stórkostlegum fjár-
munum hefur verið veitt, eytt eða
sóað út og suður, stundum í svokall-
aða björgun atvinnuveganna, án
þess að tekið sé á nokkrum vanda,
stundum til þess að stofna fyrir-
hyggjulaust til nýjunga í atvinnu-
rekstri eftir því sem tískan hefur
kallað á hveiju sinni. Þær fjárhæðir
hafa ekki mæist í þúsundum króna
eins og í kaffipakkadæminu forðum,
ekki í hundruðum þúsunda eða millj-
ónum, heldur í milljörðum eða tugum
milljarða. Allt það fé hefði dugað til
að fylla allar kornhlöður landsins og
heilu flugskýlin af kaffipökkum, svo
aldrei hefðu önnur eins ógrynni af
kaffí sést á einum stað.
í fyrra dæminu voru menn látnir
sæta ábyrgð og sagt upp illa launuð-
um störfum, í hinu síðara ber enginn
ábyrgð á einu eða neinu. Allar
skýrslunar og greinargerðirnar, sem
legið hafa til grundvallar slíkum
ákvörðunum, eru sjálfsagt ennþá til,
og margir þeir sem allar þessar
ákvarðanir hafa tekið eru sjálfsagt
ennþá að. Her verður að bijóta blað.
„Kaffipakkaréttlæti" af þessu tagi
er ekki réttlæti sem nokkur þjóð
getur verið stolt af. Reglumar mega
aldrei vera eins og net sem smáfisk-
arnir einir festast í en stórfiskarnir
ijúfa.
Hér bíður okkar allra mikið starf;
við verðum að skilgreina opinbera
ábyrgð á nýjan leik og gera ríkar
kröfur til okkar sjálfra, og bera okk-
ur þannig að í framtíðinni að við
getum horft keik til baka, þegar sú
framtíð er orðin að fortíð; „lifandi
minningu um liðna tíð“.
Lifi minning liðins tima,
langtum meir þó tímans starf.
Lifi og blessist lífsins glima,
leifi framtíð göfgan arf.
Hverii ofdrambs heimsku víma
heQist magn til ails, sem þarf.
Lifi og blessist lífsins glíma
Lifi og blessist göfugt starf.
Góðir íslendingar, nær og fjær,
gleðilega þjóðhátíð.