Morgunblaðið - 19.06.1991, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 19. JUNI1991:
4S
Þorkell Þorleifs
son — Minning•
Fæddur 9. maí 1907
Dáinn 14. maí 1991
Margt það sem okkur þykir mest
til koma eða sértækast í fari manna
er lítt snertanlegt og verður ekki í
orðum reifað. Hér ætla ég heldur
ekki að gera ákafa tilraun til mann-
lýsingar; á þetta stutta spjall ber
að líta sem hugleiðingu í kveðju-
skyni ásamt kærri þökk fyrir allt,
og kemur þó snöggt um fleira í
hugann en tíundað verði. Það er
misskilningur að ætla að unnt sé
að setjast niður og festa menn eins
og Þorkel Þorleifsson á blað og
geyma þá þar til lengri eða skemmri
tíma; menn eins og hann eru í veðr-
inu, vindum, regni og sólskini og
hríðarkófi ef í það fer, Blær fornra
kynna hefur borist mér ríkulega
með vorgolunni þá daga sem liðnir
eru frá láti hans.
Ég var strákur innan við tvítugt
þegar ég hitti Þorkel fyrst á heim-
ili hans, líkast til fyrir 35 árum eða
svo, en það var ekki fyrr en um
það bil áratug síðar að leiðir okkar
tóku að skerast að verulegu marki;
þau vegamót urðu á ýmsum stöð-
um, líklegum sem ólíklegum. Eftir
á séð finnst mér sem ýmsir þeir er
margs höfðu að spyrja og vissu ráð
sitt á reiki, komnir á krossgötur,
hafi laðazt að Þorkeli, sem var flest-
um öðrum næmari og skilningsrík-
ari á allar hamfarir í háttsemi
manna og sálarlífi. Hann var
kempulegur á velli og dró til sín
athygli alira á mannfundum, þar
fór sannur höfðingi í sjón og raun,
þeirrar gerðar sem geymdi sjálfa
tryggðina í sínu breiða en við-
kvæma brjósti. Hann var ekki allra
viðhlæjandi, geðríkur og einn sér
of sefa í mörgum greinum, og þeg-
ar á leið ævina var sem hann nyti
sín bezt á tveggja manna tali; en
öll mannleg átakaraun mætti hjá
honum örlæti og samkennd; þar var
hann hugumhollur og hlustandi
sálufélagi og förunautur, hvort
heldur var á köldu hjarni eða sól-
bökuðum stígum, bróðir á
göngunni, sem er ekki það sama
og Lausnin mikla, Úrræðið eina,
sem svo margur þykist hafa á reið-
um höndum í tíma og ótíma fyrir
sig og aðra.
Þorkell hafði sagnaranda úr ýms-
um stað, var margspakur og manna
fróðastur um sögu landa og lýða.
Minning hans er í mínum huga
óijúfanlega tengd fornum stöðvum
feðra okkar, sem hann kunni svo
glögg skil á, beru og blásnu hijóstri
jafnt sem gróðursælum og blómber-
andi hlíðurn; allt var það yndi hans
að ræða, reika um og skoða sér til
sálubótar. Ég lagði eitt sinn eyrun
við þegar hann, slíkur fræðaþulur,
kvaðst láta lönd og leið allar hu-
grenningar um sagnaminjar eða
minnisverð' tíðindi þegar leið hans
lægi um svonefndar söguslóðir. —
Þetta er annað land en var, aðrir
tímar, og allt breytt, sagði hann, —
en fegurðin er sönn og á sínum
stað, nú og hér. Kannski var hann
þar á svipuðu reiki og Halldór Lax-
ness forðum í kvæði sínu um hinn
forna þingstað þjóðarinnar:
Sögulaus auðnin, ímynd allrar gnægðar,
andar á ný um skóginn dularbláan
og Þingvöll. Það er aftur hún sem á hann
ósnortinn traðki þúsund ára frægðar.
Ó hátíð, frægð og frami þúsund ára,
ó flóra hinna saungnu skældnu vína,
nú kveð ég yður í kvöldbæn smæru og smára
á meðan nóttin situr um sálu mína
og sjöstirnd vitjar bládeplunnar tára.
Þessi stundlega aðgreining stað-
ar og sögu var líka meira og minna
í samræmi við næmt skynbragð
Þorkels á síbreytileik sögunnar,
tímanna, hugsjónanna, heimsins og
lífsins, þar sem fátt er sem sýnist
stundinni lengur — og fegurð
augnabliksins dýrmæt að sama
skapi. Enda segir í sama kvæði og
ég var að vitna til — mjög í anda
Þorkels:
Hvert spor mitt var sem gleymska langra lifa.
Þau liðu burt. Þau verða ei framar stigin.
Þegar við strákar vorum að ætl-
ast tii einhverrar varanlegrar rök-
vísi af tilverunni, okkur til hægðar-
auka, halds og trausts, var Þorkell
vís með að halda því fram að lífið
væri umfram allt skemmtileg vit-
leysa, jafnvel yndisleg vitleysa, eins
og mig minnir að hann hafi oftar
en einu sinni komizt að orði á góðri
stund. Að baki þverstæðukenndum
fullyrðingum í vinahópi bjó ást á
lífinu og kvikusárt næmi þess
manns sem lengst af var fyrirmun-
að að gleyma nokkru, smáu eða
stóru.
Fyrir bar, á því skeiði sem leiðir
okkar Þorkels lágu tíðast saman,
að þungi af skugga, samfara nokkr-
um sársauka, hvíldi á lund hans.
Sú skotta er vel kunn hérlendis.
„Komdu, dagsljósið dýra!“ kvað
Jónas. Ég geri mér í hugarlund að
einmitt sú ósk hafi á stundum verið
ríkust í bijósti Þorkels, enda var
skottan skjótt á dyr hrakin; birtan
hafði yfirhöndina inni fyrir. Hin
síðustu ár seig rökkur á augu Þor-
kels, en allt um það myrkvaðist
ekki sálarglugginn. Andinn var sem
fyrr opinn, gjöfull, gagnrýninn,
langminnugur og hrifnæmur. Hann
kunni manna bezt að meta hinar
björtu, ylríku og kátlegu hliðar til-
verunnar, sólskinsbletti í heiði;
hann var sem kjörinn í öndvegi
góðs fagnaðar, þegar svo bar und-
ir, þótt hversdagslega lifði hann um
síðir í hljóðri einveru.
Seint verða allar rúnir ráðnar í
fari manna, ekki koma allir dagar
í einum böggli, menn breytast frá
einu skeiði til annars, og óvíða er
fremur skylt að fara gætilega með
orð, en þegar rætt er um persónu-
legar eigindir. Hið gleggsta sem við
er að styðjast um náungann ef
blærinn af návist hans, sem hver
skilur síðan á sína vísu. Verið getur
að eitthvað af ótal mörgu sem mér
er minnisstætt og kært í fari Þor-
kels Þorleifssonar hafi komizt til
skila í þessum fátæklegu kveðjuorð-
um, en smátt er það hjá öllu sem
ég hef að þakka mínum góða vini.
Fari hann sæll.
Þorsteinn frá Hamri

HAMBORCAJU iqqt
ny frönskum og sósu 3Z5&
oVosti, frönskum og sósu 345&
m/bacon, frönskum og sósu 3T5&
2.faldur oyfrönskum og sósu 425&

GríUkfúklmgur
599&
/r\ rrllffclÉi*-**-
2. IrnllKftUiSlflflir
AÐEINS 299‘~
B'ONVS
BORCARI
V 81 29 90 J
t
Eiginmaður minn,
ÚLFAR K. ÞORSTEINSSON,
Hraunbæ 6,
er látinn.
Sigurlfna Hannesdóttir.
t
Fænka mín,
MARGRÉTÁRNADÓTTIR MICHELSEN
frá Kálfsstöðum
í Hjaltadal,
lést í Sönderborg, Danmörku, 14. júní sl.
María Eyþórsdóttir.
t
Faðir okkar,
OTTÓ G. VESTMANN,
Uppsölum,
Fáskrúðsfirði,
lést að morgni 16. júní á heimili sonar síns.
Jarðarförin fer fram frá Búðakirkju, Fáskrúðsfirði, laugardaginn
22. júní kl. 14.00.
Börn hins látna.
JACOBS
Skmsælt
JACOB’S tekex
Ekki bara tekex
I fjeídur JACOB S tekex

EA EGGERT KRISTJÁNSSON H/F SÍMI 685300
STERKAR
ÞAKRENNUR
SEM ENDAST 06 ENDAST
PLASTHÚÐ MEÐ LIT
GRUNNUR
BINDIGRUNNUR
VALSAÐ
GALVANHÚÐ
LP þakrennukerfið
sameinarkostí
ólíkra efna—kjarninn úr stáli,
húðað zinki og plasti.
STYRKURINN í stálinu
ENDINGIN í plastinu
HEILDARLAUSN
BLIKKSMIÐJAN

SMIÐSHOFÐA 9
112 REYKJAVÍK
SÍMI: 91 -685699
• Auðvelt í uppsetningu.
• Engin suða - ekkert lím.
• 4 litamöguleikar:
Rautt, svart, hvítt, brúnt.
• Ávallt til á lager.
• Verðið kemur þér á óvart.
Leitið upplýsinga hjá
sölumönnum okkar