Morgunblaðið - 19.06.1991, Blaðsíða 44

1 íM0RBÚNBL)ABIÐMIDMMUDA(5LrIlAiirtJ-.íÚNÍI'lffi)l
544
Minning:
Kristín Guðmundsdóttír
frá Gerðum, Garði
Fædd 13. september 1915
Dáin 7. júní 1991
Með þessum fáu orðum langar
mig að minnast einstakrar konu og
og vinnufélaga um árabil, Kristínar
Guðmundsdóttur. Hún starfaði á
Rannsóknastofnun fiskiðnaðarins
um 15 ára skeið, eða þar til hún
lét af störfum fyrir aldurs sakir
fyrir 6 árum. Kristín var upphaflega
ráðin sem fiskmatsmaður til stofn-
unarinnar, einkum til að vinna við
verkunartilraunir á síld. Á þeim
árum þótti óvenjulegt af konu að
afla sér slíkra réttinda. Það reynd-
ist mikil gæfa fyrir stofnunina að
fá Kristínu Guðmundsdóttur til
starfa.
Þegar farið var að verðleggja
bræðslufisk eftir efnainnihaldi var
Kristín fengin til að vinna við þær
mælingar. Hún komst þó fljótlega
í það hlutverk að vera jafnan kölluð
til ef gera þurfti hlutina fljótt og
vel. Það var sama hvort flaka þurfti
fisk eða gæðameta, hella upp á
könnuna, svara í síma eða aðstoða
á rannsóknastofunni, það var sjálf-
sagt að leysa hvers manns vanda.
Ekki var laust við að kappið við að
koma miklu í verk hafi stundum
reynt á þrekið eins og oft er um
atorkusamt fólk.
Hafi Kristín haft ákveðna lífs-
reglu þá held ég að hún hljóti að
hafa verið sú að bera umhyggju
fyrir öðrum. Henni virtist jafn um-
hugað um okkur vinnufélaga sína
og eigin fjölskyldu. Það var ósjaldan
sem hún kom í vinnuna með heima-
bakað góðgæti. Þá sagði hún stund-
um eitthvað á þá leið að hana hafi
langað svo mikið til að baka þetta
handa okkur. Eftir að hún iét af
störfum og meðan heilsan leyfði
kom hún reglulega í heimsókn til
okkar niður á Skúiagötu. Hún vildi
fylgjast með sínu fóiki.
Kristín Guðmundsdóttir var ein
af þeim liljum vallarins sem fegraði
og lífgaði upp á tilveruna og það
ekki einungis í óeiginlegri merk-
ingu. Hjá henni virtist enginn dagur
hversdagslegur, aðeins mismunandi
líflegur og hatt sinn bar hún af
mikilli reisn. Þannig fólk lætur eng-
an dauðlegan ósnortinn enda var
ætíð bjart og létt í kringum hana.
Ættingjum Kristínar, syni,
tengdadóttur, barnabörnum og öðru
venslafólki sendum við samstarfs-
menn hennar á Rannsóknastofnun
fiskiðnaðarins samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning Kristínar Guð-
mundsdóttur.
Grímur Valdimarsson
Það er svo margt sem kefnur í
huga mér nú þegar ég hugsa um
samverustundir okkar Stínu, móð-
ursystur minnar. Stína var sú eina
úr fjölskyldu mömmu sern heim-
sótti okkur í Kanada en þá var ég
átta ára. Þetta var skemmtilegur
og fjörugur tími, allir vildu vera
með Stínu. Ljóst var að hún
skemmti sér líka, því hún talaði oft
um að fara þangað aftur í heim-
sókn. Seinna var það mér mikils
virði að geta rifjað upp þennan tíma
í Kanada með Stínu.
Stína tók svo á móti okkur þegar
mamma flutti heim. Við krakkarnir
vorum aldeilis ánægð með að koma
til íslands en fluttum öll inn á heim-
ili Stínu, Ingimundar og Guðmund-
ar. Með hjálp þeirra gat ég sætt
mig við tilveruna hér, en bræður
mínir fóru fljótlega út aftur til
náms. Ég var því ein hjá mömmu
þegar hún veiktist. Stína var strax
komin að hugsa um heimili mömmu,
og tók mig til sín þegar rhamma
fór á spítala. Ég skil ekki hvernig
hún gat hugsað um tvö heimili í
einu, en þannig var Stína, svo fórn-
fús, alltaf reiðubúin að hjálpa öðr-
um.
Á þessum árum var Stína með
lítið fyrirtæki í kjallaranum hjá sér,
sem hét Frosti og framreiddi tilbúna
fiskrétti. Markaðurinn hér heiina
var því miður ekki alveg tilbúinn á
þessum tíma að taka á móti þess-
ari framleiðslu. Þó að möguleikar á
útflutningi væru fyrir hendi, þá
lagðist þetta niður. Stína bauð mér
vinnu við þetta, þó hún í raun og
veru þyrfti ekki á aðstoð að halda,
en þá eins og ávallt var hún að
hugsa um aðra fremur en sjálfa
sig. Ég kynntist þar vinnubrögðun-
um hennar. Hún var skipulögð og
fljót, vandvirk og snyrtileg í öllm
störfum sínum. Það var einmitt ein-
kennandi fyrir Stínu að allt sem frá
henni kom var smekkiegt og alltaf
dálítið sérstakt.
Stína samgladdist mér og styrkti
mig í öllu sem ég gerði. Sérstaklega
er mér minnisstætt þegar Ingi-
mundur hélt ræðu á brúðkaupsdegi
okkar Atla, en Stína og Ingimundur
voru sem eitt þegar um fjölskyldu
Stínu var að ræða. Ingimundur
hafði þekkt tengdaföður minn og
einhvern veginn tengdust fjölskyld-
ur okkar Atla betur við þessa ræðu,
og verð ég alltaf þakidát honum
fyrir þessi fallegu orð. Sem betur
fer gátum við Atli boðið Stínu og
Ingimundi heim til okkar, en þá
voru ailtaf tekin upp spil.
Þegar ég ólst upp í Kanada var
ekki mikið talað um fjölskylduna á
Islandi. Mér þótti þess vegna vænt
um það þegar Stína þessi seinustu
ár talaði um bernsku sína suður í
Garði, um afa minn og ömmu, um
mömmu og pabba, þegar þau voru
ung og yfirleitt um lífið og tilveruna
á þeim tíma.
Stína var sjálfstæð, hugmyndarík
og góð kona. Ég mun minnast henn-
ar til æviloka með gleði í hjarta
mínu og með þakklæti fyrir allt sem
hún gerði fyrir mig og mína. Hún
var tlbúin að kveðja þennan heim,
og ég er sannfærð um að henni líð-
ur vel.
Við vottum Guðmundi og Rósu
og börnum þeirra okkar fyllstu
samúð.
Biessuð sé minning Kristínar
Guðmundsdóttur.
Guðný, Atli og börn.
Síminn hringdi á iaugardags-
morgni, það var föðursystir mín.
„Hún Stína systir er dáin,“ sagði
hún. Af einhveijum ástæðum kom
andlátsfregnin ekki á óvart, þó hafði
Stína verið frísk að undanförnu og
andlát hennar bar mjög brátt að.
En eitthvað sagði mér hvað gerst
hafði. Það var erfitt að tilkynna
börnunum mínum andlát Stínu
frænku, þau hafa nú misst þriðju
ömmuna sína. Þegar móðir mín lést
tók Stína okkur að sér, og það ent-
ist á meðan hún lifði. Heimili hennar
stóð okkur alltaf opið og allt vildi
hún gera fyrir okkur. Þangað sóttum
við styrk á erfiðum stundum, leið-
sögn þegar við vissum ekki hvað við
áttum að gera næst, andlega og lík-
amlega næringu í þess orðs fyllstu
merkingu. Þannig var Stína og ef
eitthvert eitt orð lýsir henni frænku
minni, þá er það umhyggjusemi.
Alla sína ævi bar hún umhyggju
fyrir öðrum, ailtaf var hún að hjálpa.
Það var eins og hún fyndi á sér ef
aðstoðar var þörf og þá var hún
komin.
Hún var ein íjórtán Gerðasystk-
ina, sem svo voru kölluð, dóttir hjón-
anna Guðmundar Þórðarsonar og
Ingibjargar Jónsdóttur, Gerðum í
Garði. Sjö þessara systkina létust
ung og má því nærri geta að bernska
Kristínar var að mörgu leyti erfið.
Systkinin voru eigi að síður, og
kannski einmitt þess vegna, alltaf
mjög samheldin og þótt tilfinningar
þeirra væru ekki á borð bornar, þá
fór ekki á milli mála hversu vænt
þeim þótti hveiju um annað. Nú eru
aðeins þijú eftir á lífi og hafa misst
mikið, þegar Stína er farin. Stína
gekk í Kvennaskólann í Reykjavík
en var kölluð heim úr námi vegna
veikinda heima fyrir. Hún hefði vilj-
að halda áfram námi og hugur henn-
ar stóð til hjúkrunar, sem hefði án
efa hentað henni mjög vel, enda var
hún alla sína ævi að hjúkra öðrum,
þótt hún stundaði ekki skólanám í
þeirri grein. Hún hafði sérstakar
hendur, þær voru svo hlýjar og frá
þeim streymdi einhver kraftur, það
vita þeir sem urðu þeirrar gæfu að-
njótandi að fá nudd hjá Stínu.
Nokkrar strokur á þreyttar og aum-
ar herðar og þær urðu frískar að
nýju og höfuðverkur og annað slíkt
hvarf út í veður og vind. Bræður
hennar og systur nutu góðs af líkn-
andi höndum hennar og umhyggju-
semi og reyndar svo margir, margir
fleiri. Móðir Stínu bjó hjá henni, síð-
asta árið sem hún iifði, mjög veik.
Það hefur örugglega verið erfiður
tími, en það var aldrei rætt. „Held-
urðu að ég hafi ekki verið þakklát
fyrir að geta haft hana mömmu hjá
mér og hugsað um hana.“ sagði
Stína ef á það var minnst.
Eiginmaður Stínu var Ingimundur
Gestsson frá Reykjahlíð. Hann var
jafn kærleiksríkur og umhyggjusam-
ur og hún og saman opnuðu þau
heimili sitt, aftur og aftur, fyrir fólki
sem þurfti á aðstoð að halda. Ekki
þó vegna þess að húsrúmið væri svo
stórt, heldur vegna þess að þau
höfðu bæði svo stórt hjarta. Mundi
dó fyrir ailmörgum árum og það
hafa áreiðanlega orðið fagnaðar-
fundir þegar þau hittust nú á nýjan
ieik. Þau eignuðust íjóra drengi en
misstu þijá, kornunga. Sonurþeirra,
sem upp komst, er Guðmundur.
Hann hefur erft í ríkum mæli hjarta-
hlýju foreldra sinna. Það er ekki víst
að krakkar og unglingar hefður ver-
ið tilbúnir að víkja úr herbergi og
flytja inn til foreldranna eins og
hann gerði, vegna þess að einhveijir
aðrir þurftu hjálp. Én það þótti alveg
sjálfsagt.
Stína vann utan heimilis og störf
hennar tengdust mikið fiski. Saman
stofnuðu þau Garðasystkinin, ásamt
fleinim, Hraðfrystihús Gerðabá-
tanna hf. og ráku í fjölmörg ár. Stína
vann meðal annars í ísbirninum í
Reykjavík og lengi var hún hjá Sölu-
miðstöð hraðfrystihúsanna, og þá
meðal annars í fiskmati. í því starfi
fór hún víða um landið og talaði oft
um þau ferðalög með mikilli ánægju.
Hún var mjög félagslynd og mann-
blendin og átti auðvelt með að kynn-
ast fólki. Þegar ég vann í fiski í
Garðinum var Stína í fiskmatinu og
kom þá til okkar með reglulegu
millibili til að fyigjast með. Alltaf
gaf hún sér tíma til að fara um
húsið og heilsa fólki, hress og kát í
bragði eins og hennar var von og
vísa. Hún var samviskusöm og vand-
virk í öllu sem hún tók sér fyrir
hendur. Þess naut Rannsóknastofn-
un fiskiðnaðarins í mörg ár og þar
veit ég að Stína átti marga vini.
Félagslyndi hennar naut sín líka
vel þar og meðal annars stóð liún
að stofnun bridsklúbbs og bauð iðu-
lega heim spilafélögum, en hún hafði
mjög gaman af því að spila brids.
Stina og Mundi voru mjög gestris-
in og skemmtileg heim að sækja.
Hún var myndarleg húsmóðir og
alltaf bjó hún út fallegt og ljúffengt
veisluborð fyrir gesti sína. Og hún
var ekki ánægð, nema vera viss um
að allir fengju eitthvað, sem þeim
þætti gott. Hún spurðist fyrir um
uppáhaldsrétti allra og þegar við
komum í heimsókn, fimm manna
íjölskylda, þý var iðulega fimmréttað
á borðum. Á síðustu árum, eftir að
heilsan tók að bila og hún treysti
sér síður til að standa í matseld, þá
bauð liún okkur gjarnan út að borða.
Þá gátu allir pantað það sem þeim
þótti best, og það fannst Stínu svo
ágætt. Hún var líka alveg sérstak-
lega jákvæð manneskja, og sá alltaf
björtu hliðarnar á hlutunum. Erfið-
leikana bar hún innra með sér, ein-
stöku sinnum bar þó við að hún segði
mér eitt og annað þegar við sátum
tvær saman, en bætti þá alltaf við:
„Það var svo sem ekkert, það tekur
því ekki að vera að tala um þetta.“
Og aldrei held ég að hún frænka
mín hafi talað öðru vísi en vel um
fólk.
Hún Stína var ákaflega smekkleg
kona. Hún var ávallt fallega klædd,
grönn og bar sig vel. Heimili hennar
bar einnig góðum smekk hennar
vitni.
Síðustu árin bjó hún í góðri íbúð
við Hvassaleiti í Reykjavík, þar sem
hún átti aðgang að þeirri aðstoð sem
hún þarfnaðist. Guðmundur sonur
hennar og fjölskylda hans gerðu allt
sem'þau gátu til að styðja hana og
styrkja. Guðmundur kom til móður
sinnar daglega og jafnvel oftar og
hann og Rósa kona hans og börnin
þeirra þijú gerðu allt fyrir Stínu, sem
í þeirra valdi stóð. Með þeirra hjálp
gat hún séð um sig sjálf til hinsta
dags og fyrir það veit ég að hún var
þakklát.
Við kveðjum Stínu með söknuði
en vitum jafnframt að hún var tilbú-
in að fara. Og sitji einhver í ljósi
kærleikans handan við landamærin
miklu, þá er það hún Stína frænka
mín, því hún var svo sannarlega
búin að vinna góðverkin á þessari
jörð. Við erum þakklát fyrir að hafa
fengið að njóta hennar og alls sem
hún hafði að gefa. Hún gekk börnum
mínum í ömmu stað, þegar ömmur
þeirra féllu frá. Alltaf mundi hún
eftir að hringja á afmælum og jólum,
það komu jólapakkar og gjafir við
ýmis tækifæri, allt til vitnis um
kærleika hennar og umhyggju. Þeg-
ar elsta dóttir mín fermdist lagði
Stína á sig ferðalag austur á land,
til að geta samglaðst með okkur.
Það ætlaði hún líka að gera við
næstu fermingu, en af því gat því
miður ekki orðið. Og þegar dætur
mínar áttu leið til Reykjavíkur heim-
sóttu þær alltaf Stínu frænku og
vildu helst gista hjá henni. Eldri
dóttir mín sendir nú kveðjur saknað-
ar og samúðar úr fjarlægu landi.
Hún ætlaði svo sannarlega að heim-
sækja Stínu, þegar hún kemur heim
i sumar. Sonur minn, sem átti vísan
samastað í faðmi frænku sinnar frá
því að hann fæddist, á nú erfitt með
að skilja það, að hún skuli farin.
Elsku Guðmundur, við vottum þér
og fjölskyldu þinni okkar dýpstu
samúð. Þið hafið misst mikið en þið
eigið líka mikið eftir, minningu um
ástríka móður, tengdamóður og
ömmu. Hana tekur enginn frá ykk-
ur. Guð blessi minningu Kristínar
Guðmundsdóttur, föðursystur
minnar.
Inga Rósa Þórðardóttir
Tengdamóðir dóttur minnar,
Kristín Guðmundsdóttir, andaðist úr
heilablæðingu 7. þessa mánaðar á
76. aldursári.
Andlát hennar bar skjótt að og
kom okkur öllum á óvart, því Krstín
lifði lífinu lifandi til hinstu stundar.
Kristín Guðmundsdóttir fæddist að
Gerðum í Garði 13. september 1915,
dóttir merkishjónanna Guðmundar
Þorðarsonar útgerðarmanns frá
Laxárnesi í Kjós og Ingibjargar
Jónsdóttur frá Káraneskoti í Kjós.
Guðmundur lærði trésmíði í Reykja-
vík, en fluttist 1906 að Gerðum í
Garði, þar stofnaði hann verslun og
útgerð er hann rak í rúmlega 30 ár,
af stórhug, dugnaði og framsýni.
Einnig var hann í hreppsnefnd og
oddviti lengst af. Ingibjörg studdi
mann sinn í hvívetna og var heimili
þeirra annálað fyrir gestrisni og
rausn og myndarskap. Kristín eign-
aðist þrettán alsystkin og eina hálf-
systur. Sjö systkina hennar dóu, flest
þeirra ung, en tvö náðu þó átján og
nítján ára aldri, en þau létust bæði
úr berklum. Kristín hjúkraði veikum
systkinum sínum af mikilli óeigin-
girni og veika, ósjálfbjarga móður
sína annaðist hún heima seinustu
árin sem móðir hennar lifði. Má
nærri geta að þessi mikla lífsreynsla
markaði djúp spor í hennar við-
kvæmu og tryggu sál. Ekki voru það
bara þeir nánustu er nutu umhyggju
Kristínar, því þeir voru ekki fáir, er
erfiðlega á sig komnir leituðu skjóls
og trausts hjá henni, því hún fann
alltaf einhver úrræði, öllum til góðs.
Eftir heimanám tók Kristín próf upp
í annan bekk Kvennaskólans í
Reykjavík og lauk honum með af-
bragðs árangri. Síðan fór Kristín í
hússtjórn og eftir það vann hún við
störf er að því námi lutu, í nokkur ár.
Síðar fékk Kristín löggildingu sem
fiskmatsmaður og rak sjálfstæðan
atvinnurekstur í framleiðslu fisk-
rétta um árabil, meðfram því að ferð-
ast víða um land í sambandi við fisk-
mat. Seinast vann hún við rannsókn-
arstörf á Rannsóknastofnun fiskiðn-
aðarins.
Kristín kvæntist Ingimundi
Kristni Gestssyni bifreiðarstjóra 31.
október 1942. Hann var sonur Gests
Guðmundsonar bónda í Reykjahlíð í
Reykjavík og konu hans, Guðrúnar
Ragnheiðar Jónsdóttur.
Kristín og Ingimundur bjuggu
lengst af í Hamrahlíð 25, og síðan
í Seljalandi 3. Ingimundur Gestsson
hafði til að bera fyrirhafnarlausa
forystuhæfileika, enda afbragðs
ræðumaður, rökfastur og ákveðinn.
Hann var formaður bifreiðastjóra-
félags Hreyfils í fjölda ára og einnig
átti hann lengi sæti í stjórn Alþýðu-
sambands íslands ásamt fleiri trún-
aðarstörfum. Ingimundur var ljóð-
aunnandi mikill og vitnaði gjarnan
í Einar Ben. er hann dáði mjög. í
hjónabandi Kristínar og Ingimundar
ríkti kærleikur og skiiningur og hefði
hún án efa fylgt bónda sínum yfir
iandamæri lífs og dauða eins og
Bergþóra forðum, því söknuður
hennar var mikill er Ingimundur lést
úr hjartaslagi 1981.
Kristín og Guðmundur eignuðust
fjögur börn, Guðmund viðskipta-
fræðing (tengdason undirritarðar),
og þijú er dóu í fæðingu. Er Guð-
mundur giftist Rósu dóttur minni
sagði Kristín við mig að nú hefði
hún ekki bara eignast tengdadóttur,
heldur líka dóttur sem hún hefði
alltaf þráð að eignast og félli Rósa
algjörlega inn í þá mynd. Milli Krist-
ínar og Rósu var alla tíð innileg vin-
átta, væntumþykja og gagnkvæm
virðing er aldrei bar skugga á.
Betri móður og ömmu var vart
hægt að hugsa sér en Kristínu, og
er hér mikið sagt, en heimili hennar
stóð jafnan opið vinum og skólafé-
lögum Guðmundar sonar hennar og
litu margir á hana sem sína aðra
móður. Eins vildi Kristín öllu fóma
til velferðar afkomenda sinna, og
gleði hennar var stór, ef góður
árangur náðist í námi þeirra eða
starfi en eins var hún fijótust allra
að fyrirgefa ef eitthvað útaf bar og
færði þá ailt til betri vegar.
Kristín var skarpgreind og vel
máli farin og hafði ákveðnar stjórn-
málaskoðanir, einnig fylgdist hún
af miklum áhuga með þjóðmálum
og hefði vafalaust náð langt á þeim
vettvangi, ef aðstæður hefðu leyft.
Kristín var gæsileg kona og yfir
henni var sú reisn er stafar af innri
birtu og jákvæðum viðhorfum.
Snyrtimennska var henni í blóð bor-
in og bar heimili hennar gleggstan
vott um það. Hún var skartkona
með fágaðan smekk og listræna
hæfileika — handavinnukona mikil
og eftir að hún fluttist um sjötugt
í íbúð sína fyrir aldraða í VR-húsinu
í Hvassaleiti fór hún á náfnskeið í
málaralist og málaði undurfallegar
myndir. Ég veit að ef Kristín vin-
kona mín stæði hjá mér, segði hún
að nóg væri komið af hrósi því ekk-
ert var fjær henni en hreykja sjálfri
sér. Kristín var trúkona mikil og
kirkjurækin. Hún var í kvenfélagi
Bústaðasóknar og skilaði þar miklu
starfi í sambandi við söfnun til bygg-
ingar Bústaðakirkju o.fl. Eftir að
hún fluttist í íbúð aldraðra í VR-hús-
inu var hún mjög virk í sambandi
við starf aldraðra í Grensássókn.
Það eru margir sem eiga Kristínu
Guðmundsdóttur mikið að þakka og
það eru vissulega forréttindi að hafa
tengst þessari stórbrotnu merkis-
konu vináttu- og ijölskylduböndum.
Við syrgjum öll Kristínu Guð-
mundsdóttur — konu er kvaddi þessa
jarðvist í einlægri trú á annað líf
og aldrei vék frá þeirri sannfæringu
sinni að hið góða í tilverunni sigraði
að lokum.
Kristín Þórarinsdóttir
frá Störahrauni.
Það er erfitt að setjast niður og
skrifa minningargrein um þessa ynd-
islegu konu og tengdamóður mína,
Kristínu, því tilfinningar verða ekki
settar á blað. Upp i hugann kemur
þegar ég kom fyrst á heimili hennar
og Ingimundar, hvað mér fannst þau