Morgunblaðið - 04.07.1991, Qupperneq 25

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. JULI 1991
25
uileg-
r“
því til skila hvað er að gerast. Guð
gefi þér styrk til þess.“
Hún ætlaði að lengja veruna, það
væri margt sem hún ætti ógert. Það
lá í orðum hennar að hún mundi ef
til vill setja þriðja heimilið á lagg-
irnar í Basra. „Mundu að biðja,“
sagði hún og þrýsti hönd mína kröft-
uglega í kveðjuskyni.
Þegar ég kom út uppgötvaði ég
að ég var með frétt: Móðir Theresa
ætlaði að opna fleiri heimili, vera
lengur og fara einnig niður til Basra.
Og þó svo ég hringdi heim og borg-
aði 40 dollara fyrir mínútuna þá
mundi engum þykja þetta fréttnæmt.
Þegar ég kom heim á A1 Rasheed
vissu hinir blaðamennirnir að ég
hafði verið við bænagjörðina og þá
grunaði ég hefði kannski tekið mynd.
„Það er óhugsandi, Móðir Theresa
hefur ekki leyft myndatöku af sér
við bænagjörð í mörg ár,“ heyrði ég
Khalid ráðunejúismann segja hug-
hreystandi við strákana frá Visnews
þegar ég kom aðvífandi.
Eg settist inn í kaffistofu og pant-
aði mér te. Nokkru seinna voru
Visnews-strákarnir sestir hjá mér.
Jú, ég sagði ég hefði fengið að taka
mynd og hún hefði minnst á ferðina
til Karbala, kannski yrði hún lengur.
„Við borgum þér vel ef þú lætur
okkur fá filmuna," sögðu þeir.
Horfðu á mig biðjandi. „Við eigum
að senda eftir korter og við höfum
bókstaflega ekki neitt. Fólk nennir
ekki alltaf að sjá myndir af vannærð-
um börnum eða sprengdum orkuver-
um, skilurðu ... hvað segirðu um
þetta, við borgum vel?“
Eg sagði að það kæmi því rniður
ekki til mála. Þeir ættu alla mína
samúð að hafa ekkert til að senda
en það væru svik við Móður Ther-
esu. Hins vegar mættu þeir hafa það
eftir að hún myndi opna fleiri barna-
heimili.
Lítið barn sem ekki má gleym-
ast. Veikt og vannært og svo
langt leidd er þessi litla stúlka
að hún getur ekki grátið, gefur
frá sér annarlegt uml og augun
eru starandi og liflítil.
ask og brúðkaup
Víst er neyðin nístandi hér. Hjálp-
arsveitarfólk vinnur myrkra á milli,
bílalestimir frá Jórdaníu með mat
og hjálpargögn eru nær óslitnar, ír-
akar sjálfír vinna baki brotnu við
hreinsun og viðgerðir. En það sér
ekki högg á vatni. Samt eru alltaf
einhverjir sem eiga peninga. Einnig
í Irak. Það er fullt af glæsikerrum
í Bagdad og víðar úti um landið,
bensínið er eitt af fáu sem kostar
hér um bil ekkert. Að vísu oktan-
laust og fer illa með vélina þegar
það Vr notað langan tíma. En bensfn
þó og allir út að keyra. Og svo eru
Við vorum miklu meira en hrædd-
Helga Leifsdóttir hefur ásamt 4
öðrum íslendingum unnið á veg-
um Rauða krossins í Irak siðustu
mánuði. Mikið og vel var látið
af því af Rauða kross fólki hversu
íslenski hópurinn hefði staðið sig
vel.
það brúðkaupsveislur á hótelunum.
Þar virðist ekki vanta neitt nema
síður sé. A hveíjum fímmtudegi og
föstudegi eru veislur í öllum sölum
á helstu hótelum Bagdad. Stúlkurnar
klæddar dýrindis kjólum sem gætu
þess vegna verið úr frægum tísku-
húsum. Og stúlkurnar eru rnargar
laglegar, það sé ég þegar þær leiða
manninn sinn burt að brúðarhelginni
liðinni og hafa þvegið mest af máln-
ingunni.
Og svarti markaðurinn blómstrar
sem aldrei fyrr. Nú fær maður 600
íraska dínara fyrir 100 dollara en
sé skipt í banka — sem verður að
gera þegar hótel er greitt — fæst
31 dínar fyrir 100 dollara. Það er
enginn óvitlaus sem ekki snarar sér
inn á svarta markaðinn og þó maður
reikni í svörtum dínömm er verðlag
aldeilis óguðlegt. Mér fannst það
hróplegt að þegar að því leið að ég
gerði upp hótelreikninginn, sem var
um 1.000 dínarar eða um 3.000 doll-
arar, að þá átti ég 1.200 platdínara.
En gat ekki borgað hótelið með þeim
né gjaldið sem ráðuneytið setur upp
sem er þúsund dínarar á viku fyrir
skrifandi blaðamenn en hærra fyrir
sjónvarpsmenn. Þeir taka aðeins
greiðslu í dollurum og þá á þessu
svokallaða rétta gengi.
Alltaf öðru hverju var ég að rek-
ast á fólk sem var að bíða eftir son-
um, bræðrum eða eiginmönnum sem
höfðu verið í stríðinu fyrir norðan
eða sunnan og enginn vissi neitt um
afdrif þeirra. Mér er til dæmis minn-
isstæð ung írösk blaðakona sem var
nýbyijuð í starfi og hóf þjálfun sína
af einhveijum ástæðum í upplýsinga-
ráðuneytinu. Hún sagði mér að hana
langaði á árshátíð íraskra blaða-
manna um kvöldið en hún vildi síður
fara. Kærastinn hennar var í hernum
og hún vildi ekki skemmta sér meðan
hún vissi ekki um hann. Hann var
sendur norður og hún sagðist vera
hrædd. Þau ætluðu að gifta sig á
afmælisdegi Saddams og móðir
hennar hafði saumað dýrindis brúð-
arkjól. En kærastinn sést ekki og
hún fær engin svör hvort hann er
fangi, fallinn eða flúinn. „Þeir sögð-
ust kannski vita eitthvað í næstu
viku,“ sagði hún og þurrkaði tár úr
augnkrókunum.
A þessum dögum var skólum að
ljúka en eins og ég hef áður minnst
á hefur það verið nánast með ólíkind-
um hversu nemendur hafa lagt hart
að sér svo að þeir þyrftu ekki að
glata heilli önn. Níutíu prósent nem-
enda luku tilskildum prófum að því
er mér tjáð. Og svo fara sumarleyfi
í hönd og annar hver íraki sem ég
hitti, hvar sem ég fór, virðist eiga
sér þá hugsjón helsta að komast úr
landi. Flytja burt, byija nýtt líf ann-
ars staðar. En þeir vita sem er að
þeim eru allar bjargir bannaðar. Þeg-
ar er fjöldi íraka í Jórdaníu sem er
eitt örfárra landa sem hleypir þeim
inn en veitir þeim vitaskuld ekki
dvalarleyfi nema takmarkaðan tíma.
Nú þegar skólum er lokið má búast
við að straumurinn aukist enn. Það
er óskaplega mikið vonleysi í fólki
en þeir sem eru reyna að komast í
burtu er fólk sem býr við nokkur
efni. Fátæklingarnir eiga ekki einu
sinni kost á að fara til Jórdaníu,
hvað þá hugsa hærra.
Vegna þess að póstsamgöngur eru
engar og farþegaflug er ekki leyft
enn voru margir sem sneru sér að
mér til að biðja mig að koma bréfum
út úr landinu. Þetta voru bæði Irak-
ar og ekki síður útlendingar svosem
Súdanir og Indveijar. Þeir hafa ekki
getað sent bréf hvað þá peninga
heim til sín svo mánuðum skiptir og
gripu tækifæri ef þeir hittu útlend-
inga.
Þó svo að Irak sé hrunið, þó marg-
ir hafi misst kjarkinn og aðrir haldi
sér uppi á reiðinni er þó samt undra-
vert hve margt er að komast á skrið.
Hameed Saeed, ritstjóri Al-Thawra
og vinur minn, sagði mér að listsýn-
ingar og tónleikar væru aftur á boð-
stólum. „Við borðum ekki menning-
una en hún hjálpar og stappar í okk-
ur stálinu. Það gæti meira að segja
verið að sköpunarþörf örvist núna ...
sjálfur sat ég við kertaljós meðan
loftárásirnar voru hveija nótt og
skrifaði tuttugu og þijú prósabréf til
vina. Mér leið betur þá. Stundum var
ég allt að því hamingjusamur."
Texti og myndir: Jóhanna
Kristjónsdóttir
Þýskur ferðamaður komst af eigin ramm-
ieik upp úr 20 metra jökulsprungu:
Gætti þess að taka
orðabókina með
upp úr sprungunni
- segir Dirk Bindmann
ÞÝSKI ferðamaðurinn Dirk Bindmann væri varla lífs núna ef hann
væri ekki þrautþjálfaður fjallamaður. Hann vann það einstæða
afrek að komast af eigin rammleik upp úr 15-20 metra djúpri
sprungu, sem hann féll í á á Snæfellsjökli. I samtali við Morgun-'
blaðið segist hann hafa verið of upptekinn við að klifra upp úr
sprungunni til þess að verða nokkurn tímann hræddur.
Bindmann sagði í samtali við
blaðamann Morgunblaðsins að
hann hefði komið einn síns liðs í
fjögurra vikna ferð til íslands til
að ganga frá Reykjavík til Seyðis-
fjarðar. Sú ganga gekk betur en
Bindmann hafði áætlað og fór
hann þess vegna til Snæfellsness
með það fyrir augum að ganga á
Snæfeilsjökul. Bindmann er 25 ára
gamall skógarverkamaður frá
Zeitz í grennd við Leipzig í austur-
hluta Þýskalands.
Til Ólafsvíkur kom Bindmann á
sunnudag. Á mánudag gekk hann
að jöklinum og gisti í skýli vestan
við hann. Snemma á þriðjudags-
morgun hóf hann gönguna á jökul-
inn í mjög góðu veðri. Bindmann
sagði að hitinn hefði meira að segja
verið helst til mikill. Hann gekk í
eina til tvær klukkustundir og á
þeim tíma fór hann yfir margar
sprungur áður en hann kom að
sprungunni sem hann féll niður í.
Hann segir að hann hefði þurft
að taka á sig stóran krók ef hann
hefði viljað komast hjá því að fara
yfir hana. Yfir' sprunguna lá
snjóspöng og þar sem hann hafði
þegar farið yfir margar slíkar hafði
hann trú á hún myndi halda. Hann
gekk út á spöngina en hún hefur
verið byijuð að bráðna því’ að hún
gaf eftir og Bindmann hrapaði nið-
ur 15-20 metra og lenti á ís. Hann
lenti ekki á botni spruhgúnnar því
að hún náði að hans sögn u.þ.b.
fimm metrum lengra niður. Hann
telur að sprungan hafi verið 2ja-
3ja metra víð. Honum sortnaði
fyrir augun og lét þess vegna fyr-
ir berast í sprungunni í u.þ.b. hálfa
klukkustund.
Við fallið marðist hann á læri
en meiddist ekki að öðru leyti.
Hann skildi bakpokann eftir í
sprungunni og tók aðeins vega-
bréfið, flugmiðana, peninga og
orðabók með sér. „Aðeins það
nauðsynlegasta," eins og hann
sagði. Síðan klifraði hann upp úr
sprungunni á 15 til 30 mínútum.
Hann hafði aðeins eina ísöxi með
sér því að hann hafði skilið nær
allan útbúnað til jöklaklifurs eftir
í Reykjavík. Með aðstoð hennar
komst hann upp úr sprungunni og
beitti hann við það aðferð sem
hann hafði lært í klettaklifri en
hafði aldrei notað áður í ísklifri.
Þegar hann kom upp úr sprung-
unni gekk hann fram á hóp
franskra ferðamanna og bað hann
þá að hjálpa sér að ná bakpokanum
upp úr sprungunni. Leiðsögumaður
hópsins gekk með honum að
sprungunni en þeir töldu of hættu-
legt að reyna að fara niður eftir
pokanum, þar sem eina hjálpar-
tækið sem var við höndina var
reipi, engar ísaxir eða annar bún-
aður. Bindmann hélt þá niður af
jöklinum og hitti þar fyrir hóp
svissneskra ferðamanna og
íslenskan leiðsögumann sem ók
honum til Ólafsvíkur.
Um kvöldið fóru þrír menn úr
björgunarsveit Ólafsvíkur með
honum á jökulinn en þeir fundu
ekki sprunguna og þar liggur bak-
pokinn því enn. Bindmann fékk
síðan að gista hjá einum björgun-
arsveitarmannanna.
Bindmann hefur stundað fjalla-
klifur síðustu 10 árin, aðallega í
Þýskalandi, en hann hefur einnig
klifrað í Sovétríkjunum nokkrum
sinnum. Þegar Bindmann var
spurður hvort hann hefði verið
hræddur, sagðist hann hafa verið
svo upptekinn af því að klifra upp
úr sprungunni að hann hefði ekki
haft tíma til þess.
Jökullinn er stórhættu-
legnr ferðamönnum
- segir formaður björgunar-
sveitarinnar í Olafsvík
GUÐBJÖRN Ásgeirsson, formaður björgunarsveitarinnar í Ólafsvík,
segir að það gangi kraftaverki næst að þýzka ferðainanninum, sem
féll í jökulsprungu á Snæfellsjökli, skuli hafa tekizt að komast aftur
upp úr sprungunni. Hins vegar megi spyrja, hvað gerzt hefði ef
maðurinn, sem var einn á ferð, hefði ekki bjargazt af eigin ramm-
leik. Guðbjörn segir að jökullinn sé mjög sprunginn og stórhættuleg-
ur ferðamönnum.
„Við sitjum hér á hálfgerðum
nálapúða. Við horfum upp á fjölda
ferðamanna fara á jökulinn í litlum
hópum, og margir eru einir síns liðs.
Hver veit hvenær einhver dettur
ofan í sprungu og síðan spyrst ekki
til hans meir,“ sagði Guðbjöm í
samtali við Morgunblaðið. Hann
sagðiSt vilja hvetja fólk til að fara
með ýtrustu varúð, er haldið væri
á jökulinn og vera alls ekki eitt á
ferð, slíkt væri stórhættulegt.
Guðbjörn sagði að veðurfarið
hefði orðið þess valdandi að yfir-
borð jökulsins væri nú mjög sprung-
ið og erfitt yfirferðar. Fyrst hefði
komið snjóléttur vetur og nú und-
anfarið mikil sólbráð. Lausasnjór,
sem áður hefði legið yfir sprungum,
væri því á bak og burt. Hann sagði
að piltar í Ólafsvík, sem hefðu at-
vinnu af að fara með ferðamenn á
jökulinn, væru að gefast upp á því,
vegna þess að sífellt væru nýjar og
nýjar sprungur að koma í ljós.
Guðbjörn sagði að ekki bætti úr
skák að í umferð væru kort, þar
sem merktar væru inn á gönguleið-
ir á jökulinn. „Við björgunarsveitar-
menn erum sammála um að að
minnsta kosti tvær leiðir af þrem-
ur, sem eru merktar á þessi kort.
séu stórvarasamar fyrir fólk, sem
er eitt á ferð,“ sagði Guðbjörn.
Hann sagði að í síðustu viku
hefði verið skafbylur á jöklinum og
hefði þá skafið yfir sumar sprung-
urnar. Plugbjörgunarsveitarmenn,
sem hefðu verið á jöklinum, hefðu
þá snúið við fólki sem ætlaði á jökul-
inn, misvel búið.