Morgunblaðið - 26.09.1991, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. SEPTEMBER 1991
Húsfyllir á sýningum Light Nights í Boston:
Höfum sannað að við
erum góð landkynning
Leikhópur Light Nights um borð í Víkingaskipinu Gaiu í höfninni í Boston. Á myndinni eru Kristín
G. Magnús, Arni Blandon, Ólafur Haukur Olafsson, Hjálmur Sigurðsson og Magnús Snorri Halldórsson
tæknimaður.
- segir Kristín G.
Magnús leikkona
„Sýningunum var tekið mjög
vel,“ sagði Kristín G. Magnús,
aðalleikkona, leikstjóri, höf-
undur og sviðshönnuður Light
Nights, eftir að hafa sett upp
fjórar sýningar í Boston 14. og
15. september. Húsfyllir var á
öllum sýningunum og komust
færri að en vildu. Sýningar
Light Nights voru hluti af há-
tíð, sem haldin var í Boston í
tilefni af komu vikingaskipanna
Gaia, Oseberg og Saga Siglar
hingað til borgarinnar. Þar
komu fram bæði norskir og ís-
lenskir lista- og íþróttamenn.
Auk Light Nights var sýnd
glíma og flutt tónlist, svo eitt-
hvað sé nefnt. Fréttaritari
Morgunblaðsins tók Kristínu
G. Magnús tali í tilefni af sýn-
ingum Light Nights í Banda-
ríkjunum.
„Sýningin, sem við erum með hér
í Boston, var gerð sérstaklega fyrir
þessa ferð,“ sagði Kristín. „Hún er
aðallega um víkinga og landnámið.
í upphafi er aðeins fjallað um ís-
land nútímans til þess að sýna and-
stæðumar. Þá var atriði, sem ætlað
er að sýna fram á að ísland hefur
tvær hliðar. Það atriði er um §kaft-
árelda fyrir tvö hundruð árum til
þess að sýna að ísland stendur
undir nafpgiftinni land íss og elda.
Einnig er heilt atriði um Leif
heppna, sem ekki er í sýningunni
annars. Ámi Blandon, meðleikari
minn, tók það atriði saman og seg-
ir frá því. Þar er fjallað um fund
Vínlands. Þá fer ég alla leið aftur
til fyrsta mannsins, sem talið er að
hafi komið nærri ströndum íslands.
Það var Grikkinn Pýþías og hann
nefndi landið Thule, en steig aldrei
á land. Einnig minnist ég á írsku
munkana, sem _því miður er ekki
vitað nóg um. Eg fjalla um Ingólf
Amarson og þá sem komu á undan
honum, eins og Hrafna-Flóka. Síð-
an er fjallað um byggingarlist á
landnámsöld og næst koma þjóð-
sögumar, þar er ég með Sæmund
fróða og einnig söguna Móðir mín
í kví, kví, sem er sennilega elsta
þjóðsagan, sem við eigum. Ætli hún
gerist ekki fyrir kristnitökuna árið
þúsund því að þar er borið út bam.
Svo tökum við brot úr Egils sögu
þar sem Egill er í Jórvík hjá Aðal-
steini konungi. Við vorum með
glímuatriði þar sem menn úr Glímu-
sambandi íslands sýndu. Þeir
glímdu auðvitað að hætti víkinga.
Þá reyndum við að skyggnast inn
í hugsunarhátt víkinganna og fjöll-
uðum um íslendingasögurnar. Son-
ur minn, Magnús Snorri Halldórs-
son, tók þann þátt saman. Hann
hefur góða þekkingu á íslendinga-
sögunum og hefði ég aldrei getað
gert þetta jafnvel og hann. Síðan
endum við á fimmundarsöng. í sýn-
ingunni héma í Boston sýndum við
um 200 skyggnur. Þar sést íslenskt
landslag þannig að fólk getur áttað
sig á því í hvernig umhverfi víking-
arnir vom á íslandi.“
Meðleikari Kristínar í sýningunni
í Boston var Ámi Blandon, sem
hafði safnað miklu alskeggi til að
vera trúverðugri í hlutverkinu.
Hans fyrsta verk var að raka af
sér skeggið eftir að sýningum helg-
arinnar lauk-. Einnig komu fram
Ólafur Haukur Ólafsson, glímu-
kóngur Islands, og Hjálmur Sig-
urðsson. Auk þess að koma fram í
sýningunni sýndu þeir glímu á vík-
ingahátíðinni. Magnús S. Halldórs-
§on, sonur Kristínar, stjómaði
tækniatriðum í sýningunni og setti
upp tæknibúnað. Hann er við nám
í Boston.
Kristín sagði að ógemingur hefði
verið að setja sýninguna upp hér
án hans aðstoðar. „Þessi sýning
núna væri til dæmis ekki fram-
kvæmanleg nema vegna þess að
Magnús, sonur minn, sem sér um
allar tæknihliðar, býr hér úti. Það
þarf sérstakan tæknimann til að sjá
um það, sem ég kalla fjölmynda-
tækni, að sameina hljóð og mynd.
Þekkt fyrirtæki í London'býr til
þann hluta sýningarinnar. Þar er
maður, sem sér ekki um annað en
að gera svona. Hljóðið er tekið upp
í hljóðveri heima. í London sér svo
John nokkur Pulver um að sameina
hljóð og mynd. Hann var aðalmað-
urinn í því að taka upp hljóð fyrir
hljómsveitina Pink Floyd. Þáttur
þessarar tækni, að setja myndir og
tal inn í sýninguna hefur stöðugt
verið að aukast og þarf ég þá ekki
að vera sögumaður allan tímann.
Þessi tækni myndar bæði brú milli
atriða og er stundum notuð til þess
að fylla upp í atriðin, þannig að það
er vandað til sýningarinnar á marg-
an hátt.“
„Núna fengum við styrk frá ut-'
anríkisráðuneytinu. Nefnd ákvað
að úthluta okkur styrk til þess að
fara út með hluta af sýningunni.
Og svo hafa Norðmenn, sem búsett-
ir eru hér í Boston, aldeilis verið
betri en engir. Hér var sett upp
nefnd til að sjá um þessa dagskrá
og í henni eru einnig íslendingar,
sem hafa staðið sig mjög vel. Ber
þar fyrst að telja Karl Proppé lækni
og Sigurð Helgason, stærðfræði-
prófessor við Massachussetts Instit-
ute of Technology. Sigurður átti
hugmyndina að því að við kæmum
og það var samþykkt af nefndinni
hér í Boston og þar með var skrið-
unni hrundið af stað.“
Kristín kvað ýmsa á íslandi hafa
gagnrýnt þátttöku Light Nights í
þessari hátíð á þeirri forsendu að
Norðmenn væru að reyna að eigna
sér fund Vínlands. „Ég vil bara
taka það fram að íslendingum hef-
ur verið sýndur fullur sómi hér og
ég hef aldrei skilið hvers vegna
þessi gagnrýni hefur komið fram,“
sagði Kristín.
Eitthvað við allra hæfi
Kristín segir að viðbrögð við sýn-
ingunni séu mjög fjölbreytileg. „Ég
kem svo víða við að það er alltaf
eitthvað við allra hæfi. Ég fæ mik-
ið af bréfum eftir sýningar. Ein
kona skrifaði mér eftir sýningamar
heima í sumar að hún hefði haft
mest gaman af hádramatískum atr-
iðum eins og Móðir mín í kví, kví,
Djáknanum í Myrká og Ég bið að
heilsa. Annar, breski sendiherrann,
sem kom fjórum sinnum, sagðist
hafa sótt sýninguna sérstaklega af
því að þar væri svo skemmtilegur
húmor á milli atriða. Honum fannst
hápunkturinn hvernig ég kynnti
atriðin. Þarna eru tvær andstæður.
Svo eru aðrir, sem hafa meira gam-
an af þjóðsögum en íslendingasög-
um eða öfugt.
Sýningargestir á íslandi koma
alls staðar að, jafnvel frá Japan og
Kína. Þetta fólk nær því, sem ég
er að reyna að segja, hugsunar-
hætti manna á landnámsöld, á
söguöld. Það er ef til vill erfítt að
ná til fólks, sem býr við menningu
gerólíka okkar. Afríkubúar með
túrban og í síðum fötum eru lengur
að átta sig á því hvað við erum að
fara því að dans er mikilvægari
hluti af þeirra hugsunarhætti. En
venjulegir ferðamenn ná þessu al-
veg og það er skemmtilegt að sum-
ir koma jafnvel aftur, þótt þeir
staldri stutt við á íslandi.
Fólkið sem kom á sýningamar
núna hafði flest einhver tengsl við
landið, vissi hvað var á seyði. Hins
vegar var fólk innan um sem ekki
vissi neitt áður en það steig í sal-
inn,“ sagði Kristín.
Kristín sagði að sumir íslending-
ar töluðu ekki alltaf um sýningar
Light Nights af sanngimi. „En það
er alltaf sama viðkvæðið hjá íslend-
ingum þegar þeir loks koma að sjá
okkur: „Ég vissi ekki að þetta væri
svona gott hjá ykkur.“ Það er mun-
ur á því að skemmta íslendingum
og öðrum þjóðum, þeir eru meira
alvömgefnir og vilja ekki láta til-
fínningar í ljós,“ sagði Kristín. „En
það em engar tvær sýningar eins.
Það að koma fram er eins og að
stinga sér til sunds. Ég veit ekki
hvort vatnið er heitt eða kalt. Ég
veit bara að það er vatn.“
Light Nights hófst árið 1970.
„Við ætluðum að prófa þetta eitt
sumar og sýndum í Glaumbæ, sem
þá var. Það hús var innréttað af
Breta þannig að inni var einsog í
bresku leikhúsi, eins konar Shake-
speare-leikhúsi, ákaflega skemmti-
leg innrétting," sagði Kristín.
Hún hefur reynslu af því að leika
á fjölum breskra leikhúsa. „Þar
byrjaði ég þótt mín fyrstu skref á
leiksviði hafí verið í Þjóðleikhúsinu
þegar ég var unglingur,“ sagði
Kristín. „Það var í íslandsklukkunni
eftir Halldór Laxness. Ég var nú
aðeins með smáhlutverk, mín eina
lína var „Eldur, eldur í Kaupmanna-
höfn!“ og ég átti að æða yfir sviðið
ásamt fleimm. Ég var í ballett og
vildi hafa þetta tilþrifamikið svo að
ég tók undir mig stökk. Á miðju
sviði stóð Haraldur Björnsson og
það munaði minnstu að hann færi
um koll. Þetta vom mín fyrstu spor
á leiksviði."
Frá Reykjavík var förinni haldið
til London. Þar fór Kristín í Royal
Academy of Dramatic Arts, vann
til Gerald Lawrence Shakespeare-
styrksins og lék því næst á sviði og
í sjónvarpi. Árið 1963 kom Kristín
heim, kenndi bæði í Þjóðleikhúsinu
og hjá Leikfélagi Reykjavikur, lék
með leikfélaginu Grímu og í einum
átta leikritum í Þjóðleikhúsinu.
Langaði til að gera
eitthvað sjálf
„En alltaf langaði mig til að gera
eitthvað sjálf, vera með eigið leik-
hús,“ sagði Kristín. „Við byrjuðum
með Ferðaleikhúsið árið 1965 og
fómm hringinn í kringum landið.
Við ferðuðumst í fjömtíu nætur og
fjömtíu daga og það er sú alerfið-
asta ferð, sem ég hef farið á ævinni.
Við töpuðum svo miklum peningum
á þessu að við urðum að hætta. Þá
kom Sigurbjöm í Glaumbæ og hann
bauð okkur að vera í þessu fallega
húsi og sýna þar án endurgjalds.
Þetta var árið 1968. Við byijuðum
á 30 manna barnaleikriti, sem hét
Týndi konungssonurinn. Sumarið
1970 hófst síðan Light Nights og
hét þá Kvöldvaka, en var á ensku
og stóðu nokkuð margir að því að
þýða fyrir mig. En sú sýning var
gerólík þeirri sýningu, sem við emm
með í dag. Þetta er 25. útgáfan af
Morgunblaðið/Guðlaugur Sigurgeirsson
Kristín S. Magnús í hlutverki sögumanns greinir áheyrendum frá afrekum Sæmundar fróða í baðstofu.
Til hægri er Árni Blandon, grímuklæddur í hlutverki Kölska, en á vinstri hönd sitja glímukapparnir
Ólafur Ilaukur Ólafsson og Iljálmur Sigurðsson og hlýða bergnumdir á frásögnina.