Morgunblaðið - 05.10.1991, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. OKTÓBER 1991
Japan:
Valdabarátta fyrirséð
vegna afsagnar Kaifu
Tókýó. Reuter.
TOSHIKI Kaifu, forsætisráðherra Japans, hyggst láta af embætti í
lok mánaðarins og í uppsiglingu er hörð valdabarátta milli fjögurra
fylkinga innan stjórnarflokksins, Frjálslynda demókrataflokksins.
Fyrirhugað er formannskjör inn-
an flokksins 27. október og að sögn
náinna samstárfsmanna Kaifus
hyggst hann ekki gefa kost á sér
aftur. Búist er við að hann tilkynni
þetta opinberlega í dag.
Áður höfðu leiðtogar þriggja
fylkinga innan flokksins sagt að
þeir myndu gefa kost á sér gegn
Kaifu. Þeir eru Kiichi Miyazawa og
Michio Watanabe, fyrrverandi fjár-
málaráðherrar, og Hiroshi
Mitsuzuka, fyrrum viðskiptaráð-
herra.
Þar sem Kaifu hyggst láta af
embætti er talið víst að stærsta
fylkingin innan stjórnarflokksins,
undir forystu Noboru Takeshita,
fyrrverandi forsætisráðherra,
ákveði einnig að bjóða fram mann,
Efnahagskreppan í Sovétríkjunum:
EB-leiðtogar sam-
þykkja neyðaraðstoð
Lundúnum, Tókýó, Moskvu, Washington.
LEIÐTOGAR Evrópubandalags-
ins (EB) hafa komist að samkom-
ulagi um að senda matvæli til
Sovétríkjanna til að koma í veg
fyrir hungursneyð þar í vetur.
Búist er við að sovésk stjórnvöld
fallist í dag á sérstaka aukaaðild
að Alþjóðagjaldeyrissjóðnum til
að auðvelda efnahagslegar um-
bætur í landinu.
John Major, forsætisráðherra
Bretlands, sem fer nú fyrir sjö
helstu iðnríkjum heims, Ruud Lubb-
ers, forsætisráðherra Hollands og
formaður ráðherraráðs EB, og Jac-
ques Delors, forseti framkvæmda-
stjórnar EB, komust á fimmtudag
að samkomulagi um neyðaraðstoð
við Sovétmenn. Major sagði að að-
stoðin myndi nema „milljörðum
dala“. Samkomulagið verður borið
undir fjármálaráðherra EB-ríkj-
anna til lokasamþykktar er þeir
koma saman í Lúxemborg á mánu-
dag. Verði það samþykkt verða
stjórnvöld í Bandaríkjunum,
Kanada og Japan beðin að leggja
svipað af mörkum. Áður en matvæl-
in verða send þurfa sovésku lýðveld-
in og stjómvöld í Moskvu að veita
upplýsingar um hvar þörfín er mest
fyrir matvæli og hvers konar aðstoð
kæmi sér best.
Búist er við að Míkhaíl Gorb-
atsjov Sovétforseti og Michel Camd-
essus, framkvæmdastjóri Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins, undirriti í dag
samning um sérstaka aukaaðild
Sovétmanna að sjóðnum. Slík aðild
myndi ekki gera Sovétmönnum
kleift að fá lán úr sjóðnum heldur
gætu þeir fengið tæknilega ráðgjöf
til að blása nýju lífi í efnahaginn
og koma á markaðsbúskap.
Hiroshi Yasuda, aðstoðarfjár-
málaráðherra Japans, sagði í gær
ólíklegt að sjö helstu iðnríki heims
Reuter, The Daily Telegraph.
myndu samþykkja á næstunni að
veita Sovétmönnum efnahagsað-
stoð og létta skuldabyrði þeirra.
Fyrst þyrftu Japanir og önnur ríki
upplýsingar um heildarskuldir Sov-
étmanna, greiðslugetu þeirra og
viðskipti við útlönd. Áður hafði tals-
maður bandaríska fjármálaráðu-
neytisins sagt að iðnríkin sjö væru
reiðubúin að aðstoða Sovétmenn ef
þeir gætu ekki greitt skuldir sínar.
en ekki er vitað hver hann verður.
Kaifu komst til valda fyrir tveim-
ur árum eftir að tveir fýrrum leið-
togar flokksins og forsætisráðherr-
ar, Takeshita og Sosuke Uno, höfðu
sagt af sér vegna hneykslismála.
Valdamestu fylkingarnar innan
flokksins neyddust til að snúa sér
til Kaifus, sem var þá lítt þekktur
og fyrrum menntamálaráðherra.
Er Kaifu komst til valda lofaði
hann umbótum á kosningalöggjöf-
inni, sem þykir bjóða upp á mikla
spillingu. Hann lagði loks fram
breytingartillögur á þinginu í ágúst
sl. en ráðamenn 'innan flokksins
ákváðu á mánudag að draga þær
til baka án þess að ráðfæra sig við
forsætisráðherrann. Kaifu brást
ókvæða við og hótaði að ijúfa þing
og boða til kosninga. Hátt settir
flokksmenn settu honum þá stólinn
fyrir dyrnar.
Þótt Kaifu hafi ekki notið mikill-
ar virðingar á meðal japanskra
stjórnmálamanna og fréttaskýr-
enda hefur hann komið vel út úr
skoðanakönnunum. Samkvæmt
könnun, sem birt var í vikunni,
nýtur hann 56,7% fylgis og Fijáls-
Iyndi demókrataflokkurinn 64,8%.
Enginn annar frammámaður
flokksins en forsætisráðherrann
nýtur verulegra vinsælda, sam-
kvæmt könnuninni.
Reuter
Námavinnsla og olíuleit
á Suðurskautslandi bönnuð
Ríki sem aðild eiga að Suðurskautssáttmálanum undirrituðu í gær
samkomulag sem bannar námagröft og olíuleit þar syðra næstu 50
ári-n. Suðurskautslandið nemur 10% af yfírborði jarðar en 98% þess
er þakið jökli. Meðfylgjandi mynd var tekin af Grænfriðungi að skoða
ruslahaug við McMurdo-rannsóknastöð Bandaríkjamanna á heim-
skautslandinu í síðsta mánuði.
Áróðursherferð hafin í Kína
vegna hruns kommúnismans
Pekjng. Req(er.
STJORNVOLD í Kína hafa hafið viðamikia áróðursherferð til varn-
ar stefnu sinni vegna ótta við að almenningur krefjist lýðræðisum-
bóta eftir hrun kommúnismans í Sovétríkjunum. Kim Il-sung, for-
seti Norður-Kóreu, kom í opinbera heimsókn til Peking í gær og
búist er við að kínverskir ráðamenn knýji á hann um að koma á
efnhagslegum umbótum til að laða að fjárfestingar frá Vesturlöndum.
Áróðursherferðin í Kína nær allt
frá háskólum til vegfarenda á göt-
um borganna. Helstu skilaboðin eru
að Kína sé ónæm fyrir þeim breyt-
ingum sem hafa átt sér stað í Sov-
étríkjunum að undanförnu og hruni
kommúnismans í Austur-Evrópu.
Námsmenn "í Peking-háskóla
hafa þurft að lesa leiðbeiningar í
sextán liðum um valdaránstilraun-
ina í Sovétríkjunum, sem Deng Xia-
oping, leiðtogi landsins, gaf út. Þar
segir að það hafi verið harmleikur
fyrir heimskomrnúnismann að
valdaránið skyldi hafa mistekist en
það sé aðeins tímabundið áfall.
„Stjórnvöld segja að sovéskur al-
menningur hafi stutt valdaránið í
verki,“ sagði sagnfræðinemi í skól-
anum. „En þeir leggja ekki fram
neinar sannanir fyrir því,“ bætti
hann við.
Fréttamenn sáu skólatöflu á götu
í Peking með yfirlýsingu, þar sem
útskýrt var í hveiju munurinn á
Sovétríkjunum og Kína fælist.
„Breytingarnar á stjórnmálunum í
Sovétríkjunum geta ekki átt sér
stað í Kína,“ segir í fyrirsögninni.
Sagt er að efnahagsástandið í Kína
sé gott, stöðugleiki ríki í stjómmál-
unum og minnihlutahópar séu ekki
í uppreisnarhug.
Jiang Zemin, leiðtogi kínverska
kommúnistaflokksins, Li Peng for-
sætisráðherra og Yang Shangkun
forseti tóku á móti Kim Il-sung á
járnbrautarstöðinni í miðborg Pek-
ing í gær. Móttökurnar bentu til
þess að kínversk stjórnvöld leggi
mikla áherslu á að viðhalda góðu
sambandi við Norður-Kóreu, síðasta
ríki heims þar sem harðlínustalínist-
ar eru við völd.
Efnahagur Norður-Kóreu er í
lamasessi þar sem Sovétmenn hafa
hætt efnahagsaðstoð við landið.
Kínversk stjórnvöld eni treg og illa
í stakk búin til að koma Norður-
Kóreumönnum til hjálpar 6g búist
er við að þau leggi því að Kim að
koma á efnahagsumbótum til að
laða að fjárfestingar frá Vestur-
löndum.
Ennfremur er búist við að kín-
versku ráðamennirnir reyni að fá
Kim til að breyta stefnu sinni hvað
varðar framleiðslu kjarnorkuvopna
en hún hefur valdið miklum áhyggj-
um á Vesturlöndum. Norður-Kóreu-
menn hafa neitað að heimila erlend-
um eftirlitsmönnum að kanna
kjarnorkustöðvar sínar nema
Bandaríkjamenn leyfí fyrst slíkt
eftiriit með herstöðvum sínum í
Suður-Kóreu. Talið er að Kínveijar
einir geti fengið þá til að breyta
þeirri afstöðu.
Ný ríkisstjórn tekin
við völdum í Svíþjóð
Friðarráðstefna fyrir Miðausturlönd:
Bush segir engar dag-
setningar fyrirliggjandi
Washington. Ruter.
GEORGE Bush Bandaríkjafor-
seti sagði í gær að óljóst væri
hvenær friðarráðstefna fyrir
Miðausturlönd gæti farið fram,
það stæði og félli með pólitískum
tilraunum á næstu vikum til að
koma henni í kring.
Bandaríkjamenn hafa hjaft for-
ystu um að reyna að koma friðar-
ráðstefnu í kring og höfðu einsett
sér að hún færi fram undir lok
októbermánaðar. Bush sagði hins
vegar í gær að engar dagsetningar
hefðu verið ákveðnar og fréttir, sem
hafðar hefðu verið eftir Roland
Dumas, utanríkisráðherra Frakk-
lands í París í gær, þess efnis að
ráðstefnan hæfist íTok mánaðarins
væru villandi.
Utanríkisráðherra Egyptalands,
Amre Moussa, sagðist í gær eiga
von á því að friðarráðstefna fyrir
Miðausturlönd yrðu kölluð saman
eftir tvær til þijár vikur. Skoraði
hann jafnframt á ísraela að stöðva
framkvæmdir á hernumdu svæðun-
um, það myndi tryggja góðan ár-
angur af ráðstefnunni.
George Bush
HÉR fer á eftir ráðherralisti rík-
isstjórnar Carls Bildts sem
kynntur var sænska þinginu í
gær. Fjórir fiokkar eiga aðild að
rikisstjórninni: Hægriflokkurinn
(M), Þjóðarflokkurinn (Fp), Mið-
flokkurinn (C) og Kristilegi dem-
ókrataflokkurinn (KDS).
Forsætisráðherra: Carl Bildt (M).
Utanríkisráðherra: Margaretha
af Uggla (M).
Aðstoðarráðherrar í utanríkis-
ráðuneytinu eru þeir Alf Svensson
(KDS) og Ulf Dunkelspiel (M).
Fjármálaráðherra: Anne Wibble
(Fp).
Félagsmálaráðherra: Bengt
Westerberg (Fp).
Umhverfísráðherra: Olof Johans-
son (C).
Dómsmálaráðherra: Gun Hell-
svik (M).
Menntamálaráðherra: Per Unc-
kel (M).
Varnarmálaráðherra: Anders
Björck (M). - -.......... ------
Stjórnsýsluráðherra: Inger
Davidsson (KDS).
Samgönguráðherra: Mats Odell
(KDS).
Landbúnaðarráðherra: Karl Erik
Olsson (C).
Iðnaðarráðherra: Per Westerberg
(M).
Vinnumálaráðherra: Böije Horn-
lund (C).
Húsnæðismálaráðherra: Birgit
Friggebo (Fp).
Til stendur að breyta uppbygg-
ingu stjórnkerfisins þannig að hús-
næðismálaráðuneytið verður lagt
niður og iðnaðarráðuneytið verður
kallað efnahagslífsráðuneytið.
ERLENT