Morgunblaðið - 05.10.1991, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. OKTOBER 1991
37
Krístín Magnúsdóttir
Isafírði - Minning
Fædd 22. ágúst 1898
Dáin 26. september 1991
Látin er á ísafirði tengdamóðir
mín, Halldóra Kristín Magnúsdóttir.
Foreldrar hennar voru hjónin Helga
Tómasdóttir og Magnús Ólafsson
prentsmiðjustjóri. Þau áttu heima í
Sólgötu á ísafirði.
Systkini Kristínar voru átta. Sys-
turnar Lára, Sigrún og Elín eru
látnar, en Arnþrúður býr á Isafirði.
Bræðurnir Ólafur, Tómas og Hall-
dór búa í Reykjavík, en Jónas á
heima á ísafirQi.
Æskuheimili Kristínar var rómað
menningarheimili, þar sem bók-
menntir og listir voru í hávegum
hafðar. Leiklistin og sönglistin voru
í öndvegi á heimilinu og með fjöl-
skyldunni allri. Foreldrarnir og
bömin og frændlið þeirra voru virk-
ir þáttakendur í söng- og leiklist-
arlífi ísafjarðar og víða um landið.
Ísaíjörður við Skutulsfjörð var
ekki aðeins afkastamikil verstöð á
fyrri hluta aldarinnar og vettvangur
pólitískra átka, heldur dafnaði þar
einnig blómlegt menningarlíf, sem
setti mark sitt svo eftirminnilega á
félags- og listalíf annarra byggðar-
iaga.
Uppeldishættir æskuáranna eru
mótandi fyrir manninn. Það leyndi
sér ekki í framkomu og viðmóti
Kristínar, hvers koanr uppeldi hún
haðfi hlotið og hvernig það hafði
samofist eðliskostum hennar, þar
sem glaðværðin, góðvildin og hóg-
værðin voru svo ríkir þættir. Krist-
ín tók þátt í kórstarfí á ísafírði í
hálfa öld. Hún söng í ísafjarðar-
kirkju og Sunnukórnum, söngstjór-
inn var móðurbróðir hennar, Jónas
Tómasson tónskáld. A 90 ára af-
mælinu söng Kristín enn með sínu
fólki.
Kristín Magnúsdóttir giftist árið
1923, Þórði Jóhannessyni, úrsmið
og kaupmanni á ísafirði. Heimili
þeirra stóð í Hafnarstræti 4, þangað
var gott að koma, heimilið hið glæs-
ilegasta og heimilshaldið í föstum
skorðum og fjölskylduböndin
traust. Kristín og Þórður eignuðust
sex börn. Elstur er Högni, fyrrv.
bankastjóri á ísafirði, kvæntur
Kristrúnu Guðmundsdóttur, Hjördís
íþróttakennari, gift Áma Guð-
mundssyni á Laugarvatni, Anna
bókavörður í Borgarnesi, gift
Bjarna Bachmann, Helga póstfull-
trúi í Reykjavík, var gift Hallgrími
Njarðvík en þau skildu, Ólafur,
hann lést fyrir einu ári, kvæntur
Ragnhildi Guðmundsdóttur, Magn-
ús nú búsettur í Noregi, býr með
Maríu Jóhannsdóttur. Barnabömin
eru 16 og barnabarnabörnin 23,
sum þeirra eru búsett erlendis eða
við nám þar.
í Tungudal var annað heimili fjöl-
skyldunnar. Þar byggðu þau Kristín
og Þórður fallegt sumarhús, mitt í
faðmi hinna bláu fjalla. Húsið þeirra
í skóginum var umvafið blómskrúði
og stóð í skjóli hávaxinna tijáa.
Inni í skógi dvaldist Kristín sumar-
langt, árum saman, meðan börnin
voru enn ung. Þangað flutti fjöl-
skyldan á vorin, en Þórður sótti
vinnu sína í bæinn, en kom heim í
þennan helgireit að loknu verki dag
hvern. Systkinin minnast dvalarinn-
ar í Tunguskógi með hlýhug og
þakklæti og oft heyrði ég á Krist-
ínu, ekki síst í seinni tíð, hvað hún
átti góðar minningar úr Tungu-
skógi.
Eftir lát Þórðar 1979, bjó Kristín
áfram í Hafnarstræti 4. Magnús
sonur hennar og kona hans fluttu
í húsið nokkru seinna. Á milli þeirra
mæðginanna var einkar kært.
Högni og Kristrún fylgdust vel með
Kristínu, heimsóttu hana daglega,
! sátu hjá henni og ræddu við hana
og veittu henni það öryggi sem
gamalt fólk er í svo mikilli þörf
fyrir. Frændfólkið lagði líka leið
sína til ömmu sinnar, því Kristín
var áfram húsmóðir á sínu heimili.
Kristín var lengst af við góða
heilsu, að öðru leyti en því, að sjón
hennar dapraðist er á leið ævina.
Nú seinast dvaldist Kristín til skipt-
is hjá börnum sínum. Það kunni hún
vel að meta og þar leið henni vel.
Við Hjördís og Árni, nutum þess
að fá að hafa Kristínu á heimili
okkar á Laugarvatni um tíma. Hug-
ur hennar var samt mjög mikið
bundinn við ísafjörð og þangað lá
leiðin aftur , fyrst heim til Högna
og Kristrúnar, uns hún þurfti á
sjúkrahúsvist að halda. Þar var
Kristín í góðum höndum lækna og
hjúkrunarfólks, sem verí er að
þakka fyrir frábæra umönnun, en
svo kom kallið nokkuð skyndilega.
Við fráfall Kristínar Magnúsdótt-
ur er mér éfst í huga söknuður og
þakklæti fyrir samfylgdina og svo
er með okkur öll sem þekktum
hana, systkinin, börnin hennar,
barnabörnin og frændfólkið allt og
fjöldamarga samferðamenn.
Laugardaginn 5. október verður
Kristín Magnúsdóttir jarðsungin frá
ísafjarðarkapellu og jarðsett við
hlið eiginmanns síns, Þórðar Jó-
hannssonar.
Það er komið haust á Vestfjörð-
um. Laufvindar þjóta um sviðið.
Litadýrð birkiskógarins, reynitij-
ánna og beijalyngsins í Tunguskógi
er í algleymingi. Með hækkandi sól
vaknar Tunguskógur á ný eftir
vetrarsvefninn. Þannig er það með
allt sem lifír, en hefur sofnað, það
vaknar aftur og rís upp í fyllingu
tímans. Guði sé þökk fyrir.
Blessuð sé minning Kristínar
Magnúsdóttur.
Árni Guðmundsson
í dag verður jarðsungin frá
ísafirði amma okkar, Kristín Magn-
úsdóttir. Við bræðurnir vorum það
lánsamir að alast upp í sama húsi
og amma og afí bjuggu í á Hafnar-
stræti 4.
Sjálfsagt hefur oft verið erfítt
að hafa stjóm á íjórum athafnasöm-
um drengjum sem oft og tíðum fóru
hratt yfír. En amma hafði sérstakt
lag á að ná athygli okkar og tókst
á sinn hægláta hátt að kenna okkur
umgengnisvenjur sem hún vildi í
heiðri hafa í Hafnarstrætinu.
Ávallt gaf amma sér tíma til að
ræða við okkur, leiðbeina og að-
stoða á sinn einstaka hátt og aldrei
vorum við skammaðir.
Margar góðar minningar eigum
við frá því við bjuggum í Hafnar-
strætinu.
Þegar skólinn byijaði á haustin
var það föst regla hjá okkur að’
koma við hjá ömmu í kaffifrímínút-
um og fá hjá henni mjólk og kök-
ur. Kæmi fyrir að við kæmum ekki
á tilsettum tíma var ávallt spurt
hvar við hefðum verið. í þessum
kaffitímum hlustaði amma á það
sem gerst hafði í skólanum og hafði
gaman af. Hvort sem við vorum sjö
eða sextán ára var farið til ömmu
í kaffi.
Á bolludaginn ár hvert var mikið
að gera hjá foreldrum okkar sem
ráku bakarí í Hafnarstræti. Bakað-
ar voru bollur langt fram á nótt og
auðvitað vildum við hjálpa til. Ut-
haldið var að sjálfsögðu mismikið
en amma fylgdist með öllu og færði
drengina í rúmið er þeir lognuðust
út af.
Það veganesti sem amma gaf
okkur mun fylgja okkur alla tíð.
*Fyrir það viljum við þakka af
alúð.
Blessuð sé minning hennar.
Guðmundur, Þórður, Gunnar
Bjarni og Magnús Olafssynir
Kristín Smma er látin, 93 ára
gömul og södd lífdaga. Eftir situr
ljúfsár minning liðinna æskudaga
okkar, sem eru svo óijúfanlega
tengdir henni.
Segja má, að ekki hafi liðið sá
dagur öll okkar barndóms- og ungl-
ingsár, að við litum ekki inn hjá
ömmu og afa í Hafnarstræti 4. Það
tilheyrði lífsins gangi og þurfti ekki
að skrifa í stundaskrána.
Við, og önnur barnabörn hennar
búsett á Isafirði, áttum okkar fasta
pláss við eldhúsborðið hennar og
fengum gjarnan „volgt-og-gott“ í
kaffífrímínútum skólans, eða, það
sem var ennþá betra, á frostköldum
vetrum eftir ærsl og leiki dagsins
var þar tekin af okkur skýrsla um
„afreksverkin" þann daginn.
Ömmu þótti leiðinlegt að skamm-
ast. Henni lá betur við að veita
fortölum og kunni gott lag á því
að gera gott úr hlutunum. Henni
lá aldrei vont orð til nokkurs manns
og vissi ekkert verra en illmælgi
og baktal. Vonandi hafa sifræðifyr-
irlestrar ömmu komist til skila hjá
okkur.
Á leiðinni út frá henni, afþídd,
mett og sæl, heimsóttum við afa á
úrsmíðaverkstæðið á neðri hæðinni,
horfðum á hann rýna í úrverkin
stutta stund og meðtókum pistil
dagsins um heiðarleika og dugnað
í leik og starfí. Ef langt var um
liðið skráði afí þá sentimetra á dyr-
akarminn hjá sér, sem við höfðum
bætt við okkur í hæðina frá því
síðast var mælt.
í hvert sinn er við fengum ein-
kunnaspjöldin í skólanum var
hlaupið með þau til yfirprófdómar-
anna, ömmu og afa, sem grand-
skoðuðu þau og gáfu sína munnlegu
einkunn. Spjöldin voru einhvern
veginn ekki fullgild án þeirra. Ekki
bætti úr skák, að afí gaukaði alltaf
að okkur aur í viðurkenningar-
skyni, eða í sárabætur.
Hjá ömmu var gríðarstórt háa-
loft sem var vettvangur óteljandi
ævintýraleikja og dagdrauma okk-
ar. Um kjallarann var okkur minna
gefíð. Þar var Svarta skonsa! Lítil,
dimm kjallaradýlfíssa, til geymslu
á óþekkum krökkum að því er okk-
ur var sagt. Ekki minnumst við
þess, að amma og afi hafí nokkurn
tímann notað hana til þess arna.
Ömmu var jafn illa við hana og
okkur. En afi nefndi hana stundum
á nafn þegar mikið lá við, og það
var næg viðvörun.
Við minnumst næturgistinga í
ömmuholu og kvöldbænanna sem
ætíð enduðu á því að syngja Ó,
Jesú bróðir besti.
Á þennan hátt tóku amma og
afi virkan þátt í lífi okkar og upp-
eldi. Fyrir það getum við aldrei
fullþakkað þeim.
Heimili ömmu var ekki bara mið-
stöð okkar krakkanna. Það var í
alfaraleið í hjarta bæjarins og þar
litu margir inn daglega. Vinir, ætt-
ingjar, börn og tengdabörn. Sjálf
aðfangadagskvöldin voru ekki ekta
í þá daga, nema með stórfjölskyld-
unni heima hjá henni, með jóla-
sveini, gjafaflóði og sulli, eins og
afi kallaði gosdrykkina.
Sumarheimili ömmu og afa á
þeim árum, Þrastarlundur í Tungu-
skógi, var okkur ekki síðri sælureit-
ur. Bestu stundir æsku okkar eni
tengdar skóginum og sumarlangri
dvöl þar. Við minnumst fijálsræðis-
ins, sólarinnar, Ieynistíga kjarr-
skógarins, rifsbeijanna í garðinum,
afa með gráa hattinn sinn og ömmu
— fasta punktinum í tilverunni —
með nýbakaðan pönnukökustafl-
ann. Er við hleyptum heimdra
ganum hélt amma áfram að fylgjas
t með okkur af sama áhuganum
og áður. 1 heimsóknum til Isafjarð-
ar var fyrsti viðkomustaður okkar
alltaf hjá henni og hún var síðust
kvödd er haldið var á braut.
Börnunum okkar auðnaðist að
kynnast ömmu lang, eins og þau
kölluðu hana, og orna þau sér nú
við hlýjar minhingar um hana og
nammiskápinn hennar í borðstof-
unni.
Við þökkum ömmu alla hennar
elsku og umburðarlyndi á liðnum
árum. Blessuð sé minning hennar.
Hörður, Þórður,
Kristín og Guðmundur
Látin er á ísafirði, Halldóra
Kristín Magnúsdóttir í hárri elli 93
ára að aldri.
Kristín eins og hún var jafnan
nefnd í daglegu tali, fæddist á
ísafirði 22. ágúst 1889. Ilún var
dóttir hjónanna, Helgu Tómasdótt-
ur frá Hróarsstöðum í Fnjóskárdal
og Magnúsar Ólafssonar prentara
frá Selakirkjubóli í Önundarfírði.
Kristín var elst níu systkina. Eftir
lifa, Ólafur, Arnþrúður, Halldór,
Tómas og Jónas. Lára, Sigrún og
Elín eru látnar.
Heimili þeirra Helgu og Magnús-
ar var mikið menningarheimili. Þar
voru leiklist og söngur í hávegum
höfð, enda hjónin virkir þátttakend-
ur í söng og leiklistarlífí á ísafirði.
Isfírðingar muna hjónin, Helgu
og Magnús þegar leiklsit og söngur
eru annars vegar, slíkt var framlag
þeirra til þessara listgreina í bæjar-
lífínu á ísafirði. Menn muna einnig
Sigrúnu Magnúsdóttur leikkonu,
systur Kristínar, sem markaði spor
í sögu leiklistar á íslandi.
Kristín ólst upp með systkinunum
átta, það kom í hlut elstu systurinn-
ar að gæta þeirra og vernda ásamt
foreldrunum og það gerði hún svo
sannarlega af þeirr alúð sem henni
einni var lagið.
Hún vann lengi við verslunar-
störf hjá móðurbróður sínum Jónasi
Tómassyni, söngstjóra og tón-
skáldi. Á nútímamáli væri sagt að
hún hefði verið sá starfskraftur sme
yfirmenn óskuðu sér helstan að
hafa í sinni þjónustu, samviskusöm,
dugleg og afburða greind.
Kristín giftist 4. ágúst 1923,
Þórði Jóhannsyni úrsmíðameistara
ættuðum frá Eiðshúsum í Mikkla-
holtshreppi. Þau eignuðust 6 börn:
Högna frv. bankaútibússtjóra,
kvæntur Kristrúnu Guðmundsdótt-
ur' hjúkrunarfræðingi, Hjördísi,
íþróttakennara, gift Árna Guð-
mundssyni skólastjóra, Önnu hús-
móður, gift Bjarna Bachmann
kennara og fyrrverandi safnverði,
Helgu póstfulltrúa, Ólaf tollvörð,
látinn 10. okt. 1990 giftur þeirri
sem þetta skrifar, Magnús úrsmið
sambýliskona María Jóhannsdóttir.
Barnabörnin eru 16 og barnabarna-
börnin 26.
Kristín og Þórður bjuggu allan
sinn búskap á ísafirði. í mikið var
ráðist þegar þau byggðu Hafnar-
stræti 4. Þar réði, mikill dugnaður,
fyrirhyggja og myndarskapur sem
fylgdi þeim og öllum þeirra verkum,
Birna Torfadóttir lést 24. sept-
ember sl. langt um aldur fram eftir
erfiða baráttu við alvarlegan sjúk-
dóm. Mig langar til að kveðja þessa
sómakonu sem barðist svo hetju-
lega, með svo mikilli stillingu og
æðruleysi að aðdáunai-vert er. Ég
kynntist Biddu er hún hóf störf í
Svansprenti, þá hafði hún þegar
farið í eina erfiða aðgerð. Það var
liður í hennar baráttu að fara út á
vinnumarkaðinn, hafa eitthvað fyrir
stafni, sagði hún, þar sem börnin
tvö voru nú uppkomin og farið að
róast á heimilinu. Hún sagðist vera
hálf kvíðin að takast á við þessa
vinnu vegna þess að hún væri búin
að vera heimavinnandi í næstum
alla tíð, enda hjónin samhent og
störfin léku í höndum þeirra. I
Hafnarstræti 4 rak Þórður úra- og
skartgripaverslun til dauðadags.
Hann andaðist 13. des 1979.
Þórður Jóhannsson var mikill
hagleiksmaður. Árið 1934 hóf hann
að byggja sumarbústað í Tungu-
skógi við ísafjörð og gaf hann sinni
ektakvinnu í afmælisgjöf árið 1936.
Sumarbústaðurinn í Tunguskógi
var griðastaður fjölskyldunnar og
Kristínu ákaflega kær.
Allir voru þangað velkomnir og
þar var hlúð að gróðri og öllu lífi.
Þar dvöldu þau með barnahópinn
sinn á sumrin þegar börnin voru
lítil. Þar dvöldu þau einnig þegar
börnin fullorðnuðust og við hópinn
bættust, tengdabörn og barnabörn,
alltaf var nóg pláss hvergi þrengdi
að slíkt var hjartarúm þeirra
beggja.
Mikill fengur er af slíkum konum
sem Kristínu. Ilennar andlegu verð-
mæti voru slík. Hún var alltaf söm
og jöfn hvað sem á dundi æðrulaus
og sterk. Alltaf tilbúin til að hlusta,
gefa góð ráð miðla fróðleik varpaði
birtu á allt og alla sem í kringum
hana voru með tilveru sinni.
Hún var félagsmálamanneskja
og tók mikinn þátt í félagslífínu á
ísafírði. Starfaði um árabil í Góð-
templarareglunni var félagi í kven-
félaginu Hlíf og sat þar í stjórn.
Söng í kirkjukórnum um 25 ára
skeið og Sunnukórnum jafnlengi.
Þjóðmálin voru henni ofarlega í
huga og var hún þar vel heima.
Málefni sem viðkomu ísafirði lét
hún ekki fram hjá sér fara, enda
ísafjörður hennar staður. Þar dvaldi
hún ævina alla utan tveggja ára
er hún dvaldi með foreldrum sínum
í Reykjavík og líkaði vistin þar ekki
sérlega vel.
Nú þegar Kristín tengdamóðir
mín er öll, hlýt ég að setjast niður
og draga fram sjóð minninganna.
Ógleymanleg verður mér sú
stund, er ég í fyrsta sinn kom í hús
tengdaforeldra minna. Þar mætti
ég fríðri konu og léttri á færi með
svo falleg brún augu að mér fannst
þau vera sem stjörnur og vörpuðu
frá sér birtu, birtu sem ég mun lengi
muna.
Okkar leiðir lágu saman og þar
bar aldrei skugga á. í 10 ár voru
heimili okkar í sama húsi.
Gott var að hafa hana sér við
hlið þegar drengirnir okkar Óla
(eins og hún nefndi þá jafnan)
fæddust hver af öðrum.
Saman unnum við ýmis heimiiis-
störf. Við störfín urðu oft miklar
umræður um hvað eina og víða
komið við, hún veitandi og ég þiggj-
andi. Stundum kom fyrir að við
þurflum að fletta upp í bókum í
heimilisbókasafninu, svo sem Arn-
ardalsættinni, og lentum því stund-
um í tímaþröng.
Dægurþras og rígur voru ekki í
hennar lífsmynstri, hún var yfír það
hafin. Gott var að halda í höndina
henanr styrku síðastliðið haust.
Hún var veitandi og ég þiggjandi
sem fyrr.
Hafí mín kæra tengdamóðir þökk
fyrir samfylgdina á vegferð lífsins.
Ragnhildur Guðmundsdóttir
tuttugu ár. En Bidda mín þurfti
ekki að vera neitt kvíðin því hún
hafði svo góða verkkunnáttu og
skipulag til allra hluta að við sem
fyrir vorum lærðum mikið af henni.
Ég vil þakka forsjóninni fyrir að
fá að kynnast Biddu og vera henni
samferða síðustu árin þvi hún gaf
mér svo mikið sem gefur lífínu
skilning og gildi. Nú er hennar
baráttu lokið og loksins hefur hún
öðiast frið.
Elsku Ásgeir, Hrund og Ásgeir
Nikulás, rnegi algóður Guð styrkja
ýkkur í sorg ykkar. Ég sendi ykkur
mínar innilegustu samúðarkveðjur.
Sirrý
Minning:
Birna, Torfadóttir