Morgunblaðið - 06.12.1991, Blaðsíða 52

MQfiGjj^iMÐii?, FpsyypAGyfi. æ, vmwm'mh
Minning:
Sigríður Jónsdóttir
handavinnukennari

Fædd 26. maí 1909
Dáin 27. nóvember 1991
Tíminn tifar, eitt og eitt ár rað-
ast upp sem perlur á band, enn
gátan mikla er eftir sem áður óráð-
in hvað eilífðar málin varðar. Ætíð
þegar vistaskiptin birtast vinum og
ættmennum er maður ávallt óviðbú-
inn og söknuður bærist í bijósti,
þrátt fyrir að búast mætti við þeim
hvenær sem var.
Miðvikudaginn 27. nóv. sl.
slokknaði lífsstrengur fóstursystur
minnar Sigríðar Jónsdóttur frá
Tungu fyrrum handavinnukennara.
Með örfáum orðum vil ég minnast
þessarar sómakonu. Verður mér
fyrst til að hugsa til þess er ég ólst
upp í faðmi hárra fjalla á stórbýlinu
Tungu í Stíflu hjá þeim heiðurshjón-
um, foreldrum Sigríðar, og hvert
það umhverfi var sem hún ólst upp
við sem efalaust'hefur mótað hana
að verulegu Jeyti.
Sigríður fæddist 26. mai 1909 á
Brúnastöðum í Fljótum en fluttist
eins árs að aldri með foreldrum sín-
um að Tungu í sömu sveit þar sem
hún sleit barns- og unglingsárunum
við leik og við þau störf sem þá
almennt tíðkuðust er unglingar
komust á vinnualdur. Æskuheimili
hennar var stórt í sniðum og ekki
óalgengt að í heimili væri um og
yfír 20 manns. Faðir hennar gegndi
ýmsum málum fyrir sveit sír.a var
hreppstjóri, sýslunefndarmaður
m.m. Móðir Sigríðar hafði af guðs
náð líknar hendur bæði við menn
og málleysingja og naut mikils
trausts sveitunganna. Var oft að
heiman þeirra erinda, þótti ómiss-
andi bæði þar sem veikindi bar að
garði svo og við fæðingar. Þetta
var ytri rammi þess sem Sigríður
ólst upp við.
Að ætt og uppruna var hún af
dugmiklu,— myndarlegu — og góðu
bændafólki komin. Móðir hennar
var Sigurlína Hjálmarsdóttir Jóns-
sonar bónda Stóra-Holti í sömu
sveit. Hann var aðfluttur frá Eyja-
firði fæddur að Klúkum og ólst upp
að nokkru á Hvassafelli, en laust
fyrir aldamót keypti hann jörðina
Stóra-Holt í Fljótum og hóf þar
búskap. Hann var maður hár vexti,
þrekinn, jarpur á hár með alskegg,
sagður gjörvulegur maður. Móðir
Sigurlínu og kona Hjálmars var
Sigríður Jónsdóttir bónda á
Stijúgsá í Eyjafirði Benediktssonar.
Faðir Sigríðar var Jón Guðmund-
ur Jónsson bóndi og sjósóknari
langtímum saman á Brúnastöðum.
Kona Jóns á Brúnastöðum var Sig-
ríður Pétursdóttir Jónssonar bónda
á Sléttum. Hún var mikilhæf kona,
stjórnsöm og stórbrotinn skörungur
að gerð.
A uppvaxtarárum Sigríðar í
Tungu var margt með öðrum hætti
en nú er, m.a. var það ekki sjálfgef-
ið að halda skólagöngu áfram eftir
fermingu og fengu færri en vildu
, og réð fjárhagurinn þar mestu um.
Sigríður hleypti heimdraganum
nokkuð snemma eða um 18 ára fór
hún á kvöldskóla hjá ísleifi Jóns-
syni hér í Reykjavík og síðan í hús-
stjórnardeild Kvennaskólans í
Reykjavík. Hún vildi sjá og heyra
meira en þama var boðið upp á.
Upp úr síðari heimsstyijöldinni inn-
ritaðist hún í Handarbejdets
Fremme í Kaupmannahöfn og lauk
þaðan kennaraprófi 1949. Til að
viðhalda þekkingu sinni og kynnast
nýjungum fór hún til Svíþjóðar
1953 á handavinnunámskeið.
Samhliða skólagöngunni hér í
Reykjavík og allmarga vetur eftir
það vann hún á saumastofu Ara
Jónssonar (Faco hf.) bæði hér í
Reykjavík og Stykkishólmi. Flest
sumur var hún heima utan þess sem
hún fór í síld til Siglufjarðar þegar
uppgangstímar þar voru sem mest-
ir.
Heim komin frá námi í Dan-
mörku 1949 hóf hún kennslu við
gagnfræðaskólann við Lindargötu.
Kennsla varð hennar lífsstarf næsta
aldarfjórðunginn eða þar til hún lét
af störfum vegna aldurs.
Systkini Sigríðar voru Dagbjört
fyrrum húsmæðrakennari, sem Jón
eignaðist fyrir hjónaband. Hún var
gift séra Kristni Stefánssyni, sem
dáinn er fyrir allmörgum árum.
Hjálmar andaðist í æsku. Ólöf sem
nú dvelur á Sjúkrahúsi Siglufjarð-
ar, ekkja eftir Eirík Guðmundsson
húsasmið og verkstjóra. Hilmar sem
fórst 1954 langt um aldur fram af
slysförum. Hann var kvæntur
Magneu Þorláksdóttur sem einnig
er dáin.
Mér vefst tunga um tönn, er ég
reyni að lýsa persónunni Sigríði
Jónsdóttur. Að vallarsýn var hún
hávaxin dökk á hár, glæsileg á
velli og kurteis í allri framkomu.
Hún var brosmildur mannvinur og
kærleiksrík. Hér er skarð fyrir skildi
og systur hennar, systkinabörn og
aðrir vinir minnast hennar með
þökk fyrir alla hjálpsemi og aðra
samferð. Síðustu árin var hún þrot-
in að kröftum og hefur trúlega
ekki verið hvíldinni mótfallin og
hefur áreiðanlega tekið skiptunum
með jafnaðargeði, sem hún gerði
jafnan í lifanda lífi. Um nokkurn
tíma hafði Sigríður haft þjónustu
frá Félagsmálastofnún Reykjavík-
ur. Henni gegndi nafna hennar
Ottesen og var Sigríður mjög
ánægð og þakklát fyrir þá þjónustu
og er frú Ottesen þökkuð öll sú
velvild og greiði-sem hún lét nöfnu
sinni í té. Þrátt fyrir hennar ljúfu
lund og að hún var virt af öllum
sem henni kynntust þá batt Sigríð-
ur ekki þvengi sína með öðrum og
kveður því þennan heim án afkom-
anda. Að lokum þakka ég samfylgd-
ina og óska þess og trúi því raunar
að þessi fóstursystir mín hafi feng-
ið góðar móttökur á hinni ókunnu
strönd. Fari hún í friði. Guð varð-
veiti hana og blessi.
Guðmundur Jóhannsson
í dag er kvödd hinstu kveðju
móðursystir mín, Sigríður Jónsdóttir
handavinnukennari, og langar mig
að minnast hennar. Við systkina-
börnin kölluðum hana aldrei annað
en frænku. Um árabil hafði hún átt
við talsverða vanheilsu að stríða, en
hún fékk hægt andlát á heimili sínu
27. nóvember sl.
Avallt setur mann hljóðan þegar
frétt berst um að náinn ættingi eða
vinur hafi kvatt þennan heim. Það
snertir viðkvæma strengi í bijósti
manns og ótal minningar liðins tíma
tengdar hinum látna streyma fram
í hugann. Þannig er því farið hjá
mér nú á þessari stundu, er ég hugsa
til frænku minnar sem var mér svo
kær allt frá bamæsku minni.
Sigga frænka fæddist 26. maí
1909 á Brúnastöðum í Fljótum,
Skagafirði. Foreldrar hennar voru
Jón G. Jónsson, óðalsbóndi og hrepp-
stjóri og kona hans Sigurlína Hjálm-
arsdóttir, en þau bjuggu rúm 30 ár
rausnarbúi í Tungu í Stíflu í Fljót-
um. Stíflan þótti, áður en orkuverið
við Skeiðsfoss var byggj;, ein fegurst
sveita þessa lands, þar sem Fljótaáin
með kjarrivöxnum hólmum liðaðist,
lygn og fögur fram iðjagrænan
Stífludalinn. í þessu umhverfi ólst
frænka mín upp ásamt systkinum
sínum, Herdísi Ólöfu, Hilmari og
hálfsystur sinni Dagbjörtu móður
minni, sem dvaldist um skeið á heim-
ilinu. Einnig ólust upp í Tungu nokk-
ur fósturbörn, sem bundust fjöl-
skyldunni sterkum böndum sem
haldist hafa æ síðan. Um tvítugt
hleypti frænka mín heimdraganum, |
yfirgaf sveitina sína fögra og hélt
suður til Reykjavíkur til náms og
starfa.
Veturinn 1929-30 stundaði hún
nám við Hússtjórnardeild Kvenna-
skólans í Reykjavík. Naut hún þar
haldgóðrar fræðslu undir öruggri og
styrkri stjórn hins mikla kven-
skörungs Ingibjargar H. Bjamason,
og átti hún góðar minningar frá
þessum vetri. Síðan starfaði hún við
mötuneyti Héraðsskólans að Laug-
arvatni, en þá hafði móðir mín ný-
lega tekið við ráðskonustarfi þar.
Einn vetur var Sigga frænka ráðs-
kona barnaskólans í Reykholti í
Biskupstungum. Að því búnu breytt-
ist starfsvettvangur hennar og
næstu árin starfaði hún á klæðskera-
verkstæði Ara Jónssonar, fyrst í
Stykkishólmi en síðar í Reykjavík. (|
Var hún nátengd þeirri ijölskyldu
og mikill heimilisvinur alla tíð. Hún
varð mjög fær í klæðskerasaumi, |
eftir margra ára þjálfun, þótt hún
aflaði sér aldrei réttinda í þeirri iðn-
grein. Það var reyndar sama hvað
hún tók sér fyrir hendur, samvisku-
semi og vandvirkni einkenndu öll
störf hennar og hún leysti þau af
hendi af sinni alkunnu snilld.
Þegar frænka mín nálgaðist fer-
tugsaldurinn urðu straumhvörf í lífi
hennar. Hún tók þá ákvörðun, hvött
af ýmsum ættingjum og vinum sem
mátu mikils hæfileika hennar, að
halda til Danmerkur og afla sér
réttinda sem handavinnukennari.
Hún stundaði nám um tveggja ára
skeið við hinn virta handavinnuskóla
Haandarbejdets Fremme í Kaup-
mannahöfn og lauk þaðan prófi árið f
1949. Jafnframt þessu námi, lærði
hún að sauma prestakraga og stund-
aði þá vandasömu iðju fyrir biskups- (
skrifstofuna um árabil. Oft dáðist
ég að handbragði hennar, þegar hún
var að sauma og stífa þessa kraga, ^
en þar þurfti nákvæmni og vand-
virkni svo sannarlega að sitja í fyrir-
rúmi.
Sumarið 1948, þegar ég hafði
nýlokið stúdentsprófi átti ég þess
kost að heimsækja Siggu frænku til
Danmerkur ásamt móður minni og
var það mín fyrsta utanlandsferð. A
þeim tíma var það ekki sjálfsagður
hlutur í lífi fólks, allra síst unglinga,
að ferðast til útlanda. Enda var eftir-
væntingin og tilhlökkunin mikil. Ég
varð heldur ekki fyrir vonbrigðum.
Dvölin hjá frænku minni varð mér
til mikillar ánægju. Margar ferðirnar
Sefur hötturtnn BENJAMiN
heimn bjé
þér um júlin ?
BENJAMIN er aðeins eitt af mörgum undurfallegum
mynstrum frá BORÁS.
Yndisleg straulétt 100% bómull, laus við sterkju
og aukaefni . Góð hönnun fyrir hugsandi
( og sofandi ) fólk. Mynstur og litir sem
heilla alla. Réttar stærðir fyrir íslenskan markað,
sængurver 140 x 200 sm
og koddaver 50 x 70 sm.
HAGKAUP
borás

Benjamin