Morgunblaðið - 08.12.1991, Síða 12

í>r
12
0ÍlÓ'^Ötfííé]ÍÁ'Ðlb''stWÍJÍÍtíJÍG'ORry.n]3á§^B'fííl'!Í991
f
*_
Ummæli forstjóra ATVR um sölu vodka beint frá framleiðanda:
Samkeppnin ein skapar
þjóðinni mikla r tekjur
- segir Orri Vigfússon framkvæmdastjóri Sprota hf.
ORRI Vigfússon, framkvæmda-
stjóri Sprota hf., segir ummæli
Höskuldar Jónssonar, forstjóra
ÁTVR, í frétt Morgunblaðsins
4. desember síðastliðinn, vera
villandi. Þar var skýrt frá því
að utanríkisráðuneytið hafi
heimilað Islenskum markaði hf.
í Leifsstöð að selja ICY-vodka
beint frá framleiðanda. Hö-
skuldur Jónsson segir það um-
hugsunarefni hvar ágóðinn af
sölu þessa áfengis lendir.
„Hér takast á, annars vegar'
einkarekstur og ríkisrekstur og
hins vegar innlend og erlend fram-
leiðsla. Höskuldur Jónsson gefur
sér rangar forsendur og ummæli
hans eru villandi. Ríkisjóður hefur
mestar tekjur af því að láta einka-
aðila annast sölu áfengis, hvort
sem er til útflutnings, í Leifstöð
eða á innanlandsmarkaði og sam-
keppnin ein skapar þjóðinni miklar
tekjur,” segir Orri Vigfússon.
Hann segir að íslenskur
markaður hafi um áratuga skeið
annast sölu á íslenskri hönnun og
framleiðslu á Kefiavíkurflugvelli.
„Ríkisrekna fyrirtækið Fríhöfn sel-
ur erlendar vörur. Lagalega séð
standa bæði fyrirtækin jafnt að
vígi með sölu á tollfrjálsum varn-
ingi, hvort sem um er að ræða
áfengi eða annað.”
Orri segir að framleiðendur um
allt land séu óánægðir með leigu-
samning, sem íslenskur markaður
gerði við yfirvöld árið 1987, en þar
sé innlendri framleiðslu gert að
greiða 66% hærri gjöld en t.d. er-
lenda framleiðslan, sem seld er í
Fríhöfninni, ef miðað sé við fer-
metragjald á hvern mögulegan við-
skiptavin.
„Hinn mikli aðstöðumunur inn-
lendra og erlendra framleiðsluvara
á Keflavíkurflugvelli er því furðu-
legri þegar haft er í huga að ríkis-
sjóður fær beint eða óbeint marg-
faldar tekjur af innlendu fram-
leiðslunni, auk þess sem hún held-
ur uppi atvinnu um allt land og
greiðir margvíslegar álögur og
gjöld, sem erlendar vörur, seldar í
Fríhöfninni, greiða ekki,” segir
Orri.
„Heildarkostnaður ríkissjóðs af
framleiðslu og dreifingu ÁTVR
virðist vera á annan milljarð króna
ef eðlilegt tillit væri tekið til fjár-
magnskostnaðar, afskrifta og fleiri
kostnaðarliða. Ríkissjóður gæti vel
sparað þjóðinni stærsta hlutann
af þessum kostnaði með því að
láta almenna kaupmenn og sam-
vinnuverslunina í landinu annast
þessa dreifingu,” segir Orri Vig-
fússon að lokum.
Stéttarfélag íslenskra lyfjafræðinga:
Komið verði í veg fyrir hags-
munatengsl og hringamyndun
Stéttarfélag íslenskra lyfjafræðinga vill að settar verði reglur til
að koma í veg fyrir óeðlileg hagsmunatengsl og hringamyndun í lyfja-
dreifingu. Þannig geti hvorki læknir né lyfjaframleiðandi eða umboðs-
maður hans átt apótek, og apótekakeðjur verði ekki leyfðar. Stéttarfé-
lag Iyfjafræðinga hefur nýlega kynnt viðhorf sín gagnvart hugmynd-
um ríkisstjórnarinnar um fijálsa lyfjadreifingu, og hefur það sent
tillögur sínar til nefndar á vegum heilbrigðisráðherra, sem vinnur að
því að móta tillögur um þetta mál.
Kristján Linnet, formaður Stétt-
arfélags íslenskra lyíjafræðinga,
sagði í samtali við Morgunblaðið, að
þar sem rætt væri um breytingar á
lyfjadreifingunni, þá teldu lyfjafræð-
ingar rétt að sett yrðu ákvæði um
hagsmunatengsl í sambandi við lyfja-
dreifingu. „Hvorki læknar eða lyíja-
framleiðendur eiga apótek núna, en
það væri mjög óeðlilegt að þeir gætu
átt apótek þar sem þeir hefðu aug-
ljóslega hag af því að halda sínum
lyfjum fram umfram önnur. Sama
gildir um dótturfyrirtæki slíkra aðila,
eða fyrirtæki sem þeir eiga verulegan
hluta í. Þá teljum við að keðjur gætu
leitt til einokunar þar sem óeðlilegum
þrýstingi yrði beitt á þá lyfjafræð-
inga sem þar störfuðu. Það kann að
vera að í dag séu ákveðnir hlutir sem
mættu fara betur með tilliti til
hagsmuna, og þá hefur oft verið
nefnt að ákveðið lyfjafyrirtæki
hérna, sem apótekarar eiga stóran
hlut í. Við erum hins vegar aðeins
að ræða þetta á almennum nótum
núna, og hvað beri að forðast þegar
lyfjadreifing verður gefin frjáls,”
sagði hann. í tillögum Stéttarfélags
lyfjafræðinga er meðal annars gert
ráð fyrir því að lyfjafræðingar öðlist
lyfsöluleyfi um leið og þeir fá starfs-
leyfi, og taki það til reksturs eins
apóteks. Með því að lyfsöluleyfið fel-
ist í starfsleyfi lyfjafræðinga yrði það
ekki lengur staðbundið. Með þessu
geti lyfjafræðingar sett upp apótek
hvar sem er, svo framarlega sem það
fullnægi settum skilyrðum yfirvalda.
Indriði G. Þorsteinsson hættir sem ritstjóri Tímans:
Eg held þetta verði
verra en NT- ævintýrið
-segir hann um fyrirhugaða stofnun nýs dagblaðs
INDRIÐI G. Þorsteinsson ritstjóri Tímans hefur ákveðið að láta
af störfum um áramót. Hann segir aðspurður að sér hafi ekki
verið boðið að taka þátt í stofnun nýs dagblaðs og ekki heldur
haft áhuga á því. „Mér sýnist það vera mikið snjallari menn sem
eru að fást við blaðaútgáfu núna. Ég held að þetta verði bara
nýtt NT-ævintýri og öllu verra en það ef eitthvað er,” segir hann.
Að sögn Hrólfs Ölvissonar,
framkvæmdastjóra Tímans, er
ákveðið að stöðva ekki útgáfu
Tímans um áramót eins og áður
hafði verið ákveðið. Segir hann
að framhald útgáfunnar á næsta
ári muni ráðast af undirbúningi
að stofnun nýja dagblaðsins. Upp-
sagnir starfsfólks Tímans miðast
við áramót en Hrólfur segir að i
næstu viku muni liggja fyrir
hvernig áframhaldandinu verði
háttað. Að sögn Indriða hefur
starfsfólk Tímans ekki heyrt ann-
að en að útgáfan verði stöðvuð
um áramótin. „Ef þeir ætla að
gefa Tímann út til 1. mars er
skrítið að tala ekki um það við
nokkum mann, nema flokksfor-
ystan ætli að skrifa hann sjálf,”
segir hann.
Leggja niður Framsókn?
Indriði segist ekki hafa trú á
stofnun nýja blaðsins. „Blað verð-
ur til í kringum kaupendur en
þeir sem standa að þessu hafa
enga stjórn á því nema einhveija
skoðánakönnun, sem var afar
furðuleg,” segir hann.
Indriði telur fullvíst að hægt
hefði verið að tryggja áframhald-
andi útgáfu blaðsins. Tíminn hefði
séð það svart áður en ávallt rifið
sig upp á ný. „En það er einhver
rosalegur vilji til að sameinast
Þjóðviljanum og öðrum aumingj-
um sem em í gangi. Ég veit ekki
hvað menn ætla að gera - hvort
þeir ætla að leggja niður Fram-
sóknarflokkinn í framhaldi af.
þessu eða hvað. Það verður afar
skrítið fyrir þessa menn að vera
málgangslausa, þótt þeir hafí útaf
fyrir sig ekkert juðað í Tímanum
að vera sitt málgagn þá hafa þeir
komið þar inn á eðlilegan hátt,”
sagði Indriði.
-Hefur Tíminn þá skilað
flokknum árangri?
„Já það er okkar mat að hann
hafí gert það. Þetta verða því
mikil viðbrigði vegna þess, að það
sem þama er verið að gera, er
að ákveða fyrirfram að nýja blað-
ið verði ópólitískt. Það þýðir að .
Alþýðubandalagið og Framsókn
eru að taka sig fram um að hafa
ekki nokkum blaðakost á sama
tíma og önnur blöð, eins og Morg-
unblaðið og DV, hafa ekki minnst
einu orði á að þau ætli að breyta
til hjá sér.
Greiðslur til Hvíta hússins
Þetta er afskaplega skrítið og
vanhugsað mál. Eg held að þetta
sé aðallega gert til að skapa ein-
hverjum atvinnu við undirbúning-
inn. Mér skilst að menn hafi góð
laun við það og að Hvíta húsið
fái töluverðar fjárhæðir" til að
finna út hvemig nýtt blað eigi að
vera og leggja til hugmynd að 20
þúsund kaupendum. Það getur
náttúrlega hvaða maður sem er
út á götu sagt að það sé ágætt
að fá 20 þúsund kaupendur en
það þarf ekkert að borga fyrir
það. í þessu tilfelli er það samt
gert og það sýnir ráðslagið í
þessu. Eg er sannfærður um að
ef brot af því framlagi sem lagt
er til þessa nýja blaðs hefði verið
lagt til Tímans þá hefði allt verið
í lagi með hann,” segir hann.
Indriði segir að það þurfi mikil
hreystimenni til að leggja Tímann
Indriði G. Þorsteinsson
niður. „Hann á sér 75 ára sögu
og hefur komið mikið við þjóðmál-
in og tekið þátt í uppbyggingu
samfélagsins. En út af einhveijum
bissnesgangi og dellu er nú rokið
til og Tíminn lagður niður," segir
hann.
Indriði ætlar að snúa sér að
bókaskrifum þegar hann lætur af
starfi ritstjóra og hefur ýmislegt
á pijónunum. Hann hyggst ljúka
við síðara bindið af sögu Her-
manns Jónassonar, fyrrv. forsæt-
isráðherra og í framhaidi af því
ætlar hann að skrifa sögu Búnað-
arbankans og bók um Áka Jak-
obssson, fyrrv. ráðherra. Auk þess
segist hann ætla að snúa sér aft-
ur að skáldskap en síðasta skáld-
saga Indriða kom út árið 1987.
Indriði var blaðamaður og síðar
ritstjóri á Tímanum á árunum
1951-1972 og tók aftur við rit-
stjórn blaðsins árið 1987.
Núverandi einokunarfyrirkomulag,
þar sem leyfí er veitt til eins manns
til að reka apótek á ákveðnum stað,
verði þar með úr sögunni. Sett verði
ákvæði um markmið með þjónustu
apóteka, og öryggi í lyfjadreifíngu
þannig tryggt, ásamt réttri lyfja-
notkun þar sem fýllstu hagsýni sé
gætt og nægilegar upplýsingar veitt-
ar.
„Við teljum það skipta miklu máli
að markmið með heilbrigðisþjónust-
inni séu skilgreind, og eitt af þeim
atriðum varðandi hlutverk og þjón-
ustu apóteka geti verið að stuðla að
betri og réttari notkun lyfja, þannig
að bæði áhætta og kostnaður verði
í lágmarki. Upplýsingar eru mjög
mikilvægur þáttur í þessu, og við
leggjum til að samvinna milli lyfja-
fræðinga og lækna verði efld, og
búinn til farvegur fyrir það til dæm-
is með því að lyfjanefndum verði
komið á fót í almennu heilsugæsl-
unni,” sagði Kristján. Hann sagði
að lyfjafræðingar legðu til að stefnt
yrði að því að draga úr vægi lylja-
verðs- í afkomu apóteka, og leitað
yrði leiða sem hvettu til sparnaðar í
lyfjanotkun. Það yrði til dæmis gert
með því að gera þjónustugjöld mikil-
vægari heldur en prósentuálagningu
á lyf, og greiða fyrir þá vinnu sem
leiddi til heppilegri og ódýrari lyfja-
notkunar.
„Við teljum að það sé skynsam-
legra að greiða fyrir þá þjónustu sem
leiði til sparnaðar, og þá ekki síst
ef jafnvel fengist árangursríkari lyfj-
ameðferð í kaupbæti. Síðan viljum
við láta greiða fyrir heimsendingar-
þjónustu hjá þeim sem hennar þarfn-
ast. Núna er tekjumyndun í apótek-
um kannski fyrst og fremst með
álagningunni, og ekkert er greitt
fyrir þjónustu á borð við upplýs-
ingar. Við teljum líkur á því að þau
lyf sem ekki munu njóta einkaleyfís-
verndar á næstu árum munu lækka
í verði með aukinni samkeppni á
Evrópumarkaði, en aftur á móti
hækka á lyfjum sem njóta einkaleyf-
isvemdar. Því sé mikilvægt að beina
starfí lyfjafræðinga að því að þeir
taki þátt í að tryggja það að lyfja-
meðferðin verði bæði sem árangurs-
ríkust út frá læknisfræðilegu sjón-
armiði, og jafnframt að kostnaði
verði haldið í lágmarki, og sam-
keppni milli apóteka gæti þá ekki
síst orðið í veittri þjónustu. Þar sem
stefnt verði að samkeppni er nauð-
synlegt að leyft verði að vekja at-
hygli á þjónustu apótekanna, og geri
ég ráð fyrir að EES-samningurinn
myndi leiða til þess að reglur um það
yrðu svipaðar hér og innan Evrópu-
bandalagsins. Við leggjum þó áherslu
á það að reglur um auglýsingar verði
þannig að þær verði ekki misvísandi
á neinn hátt eða óeðlilegar,” sagði
Kristján Linnet.