Morgunblaðið - 08.12.1991, Side 30

Morgunblaðið - 08.12.1991, Side 30
30 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 8. DESEMBER 1991 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 8. DESEMBER 1991 31 Útgefandi Framkvæmdastjóri Ritstjórar Fulltrúar ritstjóra Fréttastjórar Ritstjórnarfulltrúi Arvakur h.f., Reykjavík Haraldur Sveinsson. Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen. Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson. Björn Vignir Sigurpálsson. Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal- stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar- gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 110 kr. eintakið. Jákvæðar aðgerðir Davíð Oddsson forsætisráð- herra kynnti margvíslegar aðgerðir í efnahagsmálum í ræðu á Alþingi í fyrradag. Þegar á heildina er litið eru þetta já- kvæðar aðgerðir, sem stefna í rétta átt. Kjarni þeirra er sá, að ríkisútgjöld eigi að verða tæpum 2 milljörðum minni en gert var ráð fyrir í fjárlagafrumvarpinu, þegar það var lagt fram í haust. Jafnframt boðaði ríkisstjórnin frekari aðgerðir til þess að spara aðra 2 milljarða á næsta ári. Með þessum hætti hyggst ríkis- stjórnin ná því markmiði, að halli á fjárlögum næsta árs verði innan við fjóra milljarða. Til að ná þessum markmiðum boðar ríkisstjórnin sparnað á mörgum sviðum og aukna gjald- töku á öðrum. Sérstakt fagnað- arefni er, að ráðherrarnir hafa ákveðið að byija á sjálfum sér með því að lækka dagpeninga- greiðslur til ráðherra, þing- manna og embættismanna vegna ferðalaga. Slíkar aðgerðir eru líklegar til að auka tiltrú og traust almennings. Fækkun rík- isstarfsmanna um 600 manns er eðlileg og óhjákvæmileg og vafalaust verður hægt að ná þeirri tölu að verulegu leyti með því að ráða ekki í stað þeirra, sem hætta af öðrum ástæðum. Almennar aðgerðir til þess að draga verulega úr ferðakostnaði á vegum ríkisins eru líka skyn- samlegar og í samræmi við vilja skattgreiðenda. Gert er ráð fyrir, að fólk greiði eitthvert gjald fyrir ýmsa þætti heilbrigðisþjónustu, sem hefur verið ókeypis um skeið. Ákveðið þak er sett á þessar greiðslur og jafnframt er stefnt að því, að greiðslur elli- og ör- orkulífeyrisþega verði mun lægri en annarra. Morgunblaðið hefur áður lýst þeirri skoðun, að slíkar greiðslur séu óhjákvæmilegar en hins vegar hefur blaðið bent á nauðsyn þess að tekjutengja þær. Það hefur verið gert í Nýja Sjálandi að því er bezt verður vitað með góðum árangri og er full ástæða til þess fyrir ríkis- stjórnina að kanna þann mögu- leika nánar. Þá er dregið úr ýmsum greiðslum vegna tann- læknaþjónustu og annarra þátta. Davíð Oddsson gerði einka- væðingu sérstaklega að umtals- efni í ræðu sinni í þinginu í fyrra- dag og hvatti m.a. til sölu Bún- aðarbankans hið fyrsta. Það hef- ur Friðrik Sophusson íjármála- ráðherra einnig gert. Undir það skal tekið en jafnframt ítrekuð sú skoðun Morgunblaðsins, að áður en Búnaðarbankinn verði seldur á almennum hlutabréfa- markaði, verði sett löggjöf, sem takmarkar mjög rétt einstakra aðila til þess að eiga hlut í banka, þannig að miðað verði við lágt hlutfall af heildarhlutafé pg t.d. mun lægra en nú er hjá íslandsbanka. Það getur skipt sköpum _um framtíð einkavæð- ingar á íslandi, að einkavæðing Búnaðarbankans takist vel. Þess vegna mega menn ekki flýta sér um of. Forsætisráðherra lýsti þeirri skoðun sinni, að raunvextir ættu að geta lækkað í upphafi næsta árs. Því ber að fagna enda aug- Ijóst að hvorki atvinnulíf né ein- staklingar standa undir því raun- vaxtastigi, sem nú er í landinu. í því sambandi komu fram vís- bendingar um, að ríkið mundi ganga á undan með góðu for- dæmi, draga stórlega úr lántök- um á næsta ári og lækka raun- vexti á þeim skuldbindingum, sem ríkissjóður gefur út. Þótt þær aðgerðir, sem ríkis- stjómin hefur nú boðað, séu já- kvæðar, skiptir þó mestu hvernig til tekst um framkvæmdina. Áform ríkisstjórnarinnar í rík- isfjármálum frá sl. vori mis- heppnuðust að nokkru leyti. Af þeim mistökum þarf að læra og gera náuðsynlegar ráðstafanir til þess að þær aðgerðir, sem nú hafa verið kynntar, standist þegar að framkvæmdinni kemur. Umhverfis Eyjaklasann IKYNSLÓÐ • mín fæddist inní lygina. Bæði nazistar og kommúnistar lugu endalaust um það bil sem íslending- ar héldu Alþingishátíð og framað heimsstyijöld. Til þess notuðu þeir gífurlegt fjármagn og höfðu í þjón- ustu sinni þúsundir menningarvita, segir Paul Johnson í Intellectuals. Lýsingar Jónatans Swifts í frægri ritgerð um lygina frá upphafi 18. aldar eiga augsýnilega við um þess- ar pólitísku lygar einræðisseggja okkar tíma. Swift skóf ekkert utan- af fullyrðingum sínum um pólitísk ósannindi og merkilegt hvað hann virðist næmur á slíkt í umhverfi okkar. Þessi heimskunni íri var samt ekki þekktastur fyrir það, heldur endingarbezta rit sitt, Ferðir Gúlívers, ádeilu sem er brýnni og betur gerð en sú þjóðfélagsgagn- rýni sem við þekkjum nú á dögum. Börn hafa ekkisízt gaman af þessu ferðalagi skáldsins og ætti það að sýna okkur að í raun er ekkert til sem heitir bama- og unglingabæk- ur, heldur einungis góðar bækur og vondar. Það er allt og sumt. Kommúnistar héldu einsog kunn- ugt er áfram að kynda undir lyga- kötlunum eftir stríð. Með valdarán- inu í Tékkóslóvakíu upphófst svo kalda stríðið sem varð kaldara en járnið í skriðdrekum einræðisherr- anna. Þegar ég var ungur þurftum við að beija.st við þessa fantalegu sannfæringu marxista sem engu þyrmdu og trúðu því víst sjálfir að þeir hugsuðu, töluðu og störfuðu í umboði þess endanlega Sannleika. En nú höfum við kynnzt lýsingum fólksins í kommúnistalöndunum austantjalds og vitum að lygarnar kostuðu ekki einungis mannslíf svo milljónum skipti, heldur einnig — HELGI spjall og ekki síður — lífshamingju margra þeirra sem eftir lifðu. Tæknilegur ávinning- ur 20. aldar þjónaði undir lygina, en ekki lífskjör fólksins. Um 100 milljónum manna hefur verið fómað á altari einræðis það sem af er öldinni. Og enn er kynt undir í Kína og á Kúbu þarsem þjóðfélagið er ömur- leg tímaskekkja. Jafnvel Hemingway var sömu skoðunar og þeir sem reyndu að koma í veg fyrir útgáfu á Spánar- bók Orwells, Homage to Catalonia. Hemingway var tækifærissinni. Hann var drykkjurútur og þurfti enga hjálp til að eyðileggja hjóna- bönd sín, segir Paul Johnson. En listin var honum allt. Og hann rækt- aði hana af einlægni og ástríðu. Enginn hefur gert það betur. Það er aðalatriðið en ekki boðskapur verka hans, ef einhver er. Listin sjálf getur verið boðskapur. Já, mikilsverður boðskapur. Ensk tunga er ekki sú sama og var áður- en Hemingway hóf ritstörf. Þannig getum við einnig talað um Þórberg. Pólitískur boðskapur hans var barnsleg auðsveipni undir alræði og skiptir engu máli núorðið. En það skrifar enginn né hugsar á íslenzku með sama hætti og gert var áðuren hann breytti rituðu máli íslenzku með töfrasprota sínum. Það er list hans sem er ódauðleg. En fagnaðarerindið um þjóðfélagið góða er jafnúrelt og aktygi. Orwell var á Spáni 1937 og skrif- aði þar og nýkominn heim til Bret- lands fyrrnefnda bók, Homage to Catalonia. í Barcelóna fékk hann nóg af fulltrúum alræðishyggjunnar og lýsir þeim á viðeigandi hátt í verkum sínum næstu árin, ekkisízt í Dýrabæ og 1984. Af þessum ritum og þeim fréttum sem við höfum fengið eftir fall kommúnismans mætti segja með nokkrum sanni að þjóðnýting eða miðstýring séu önnur orð yfir Kerfið í hvaða mynd sem er. Við sem njótum lýðræðis og höfum hannað velferðarríkið, ef svo mætti að orði komast, ættum að vara okkur á þessu orði, kerfi, og þó einkum því sem það merkir. Lýðræðisskipulagið hefur reynzt svo vel að vestrænar þjóðir telja unnt sé að afgreiða allt með kerfí og kosningum. Nú eru sjónvarps- og tölvukerfi tekin við af gömlu goðunum, þjóðnýtingu og miðstýr- ingu. Og niðurstöður kosninga eru ekkert minna en heilagur sannleik- ■ ur. En við ættum að vara okkur á þessum sannleika, svo tvíræður sem hann er. Siðferðilegur sannleikur fæst ekki í pólitík. Og meirihlutinn býr ekki yfír neinum Sannleika sem minnihlutinn þekkir ekki. Það vissu heimspekingamir í Aþenu forðum daga. Og við skyldum ekki gleyma því sem Melville segir, Heimurinn er skip á útleið, en ekki enduð sjó- ferð; og prédikunarstóllinn er fram- stafninn. Prédikunarstóllinn getur verið hættulegur einsog reynslan sýndi okkur þegar stærsta farþegaskip sögunnar, Titanic, rakst á ísjaka. Það var ósökkvanlegt. Maðurinn var orðinn óskeikull. Enn einn stóri- sannleikur. En kenningar steyta á skeri. Maðurinn er ekki guð. Ekki enn(!) Þeir sem stjórna úr prédikun- arstól lýðræðisins og gera útá frelsi hugmyndanna ættu að minnast þess, hvernig fór fyrir Titanic og óskeikuileika mannsins. Hann er einungis einn þáttur í tilverunni; ein guðleg hugdetta — einsog sól- skríkjan. M. (meira næsta sunnudag.) SÍÐUSTU VIKUR HEFUR borið meira á tilhneigingu verkalýðshreyfíngarinnar til þess að beita verkföllum í kjarabaráttunni en tíðk- azt hefur í rúman áratug. Skemmst er að minnast verkfalls sjómanna á kaup- skipaflotanum, en þar stefndi um tíma í fullkomið óefni. Verkamannafélagið Dags- brún hefur boðað tímabundin verkföll nú eftir helgina. Fleiri félög eru að afla verk- fallsheimildar og jafnvel mjólkurfræðingar era komnir á kreik. Þetta gerist á sama tíma og þjóðarbúið hefur orðið fyrir hveiju stóráfallinu á fætur öðra, landsframleiðsla og þjóðartekjur dragast saman og alvarleg kreppumerki í atvinnulífinu. Állt minnir þetta með óhugnanlegum hætti á fýrri tíma. Að sumu leyti má segja, að verkalýðshreyfingin hafí haldið þjóðfélaginu í heljargreipum í nokkra ára- tugi. Verkalýðsfélögin beittu verkfalls- vopninu óspart og knúðu fram kauphækk- anir að veralegu leyti að eigin geðþótta, hvort sem forsendur vora fyrir þeim eða ekki. Verkföll vora háð í pólitískum til- gangi vegna þess að Sósíalistaflokkurinn og síðar Alþýðubandalagið réðu að mestu leyti ferðinni og saman fór pólitísk forysta þeirrar stjórnmálahreyfingar og forysta helztu verkalýðsfélaga. Afleiðingin var annars vegar óraunhæf samningagerð, sem leiddi til mikillar verð- bólgu og hins vegar stöðugur pólitískur órói og stundum stórátök. Á þessari þróun varð hlé um skeið á Viðreisnaráranum, að vísu ekki fyrr en á öðra kjörtímabili þeirrar ríkisstjórnar. Á fýrsta kjörtímabili hennar stefndi í mikil átök á milli hennar og verkalýðshreyfingar, sérstaklega í árs- lok 1963. Þeim átökum var forðað á síð- ustu stundu. I kjölfarið fylgdi júnísam- komulagið 1964, þar sem samið var um litla kauphækkun gegn vísitölubindingu kaupgjalds. Sú samningagerð skapaði traust á milli verkalýðsforystu og Viðreisn- arstjórnar, sem stóð út Viðreisnartímabilið og átti mestan þátt í, að þjóðin komst með farsælum hætti út úr kreppunni, sem skall yfir 1967-1969. í tíð vinstri stjómar Olafs Jóhannesson- ar 1971-1974 fór verkalýðshreyfíngin sér hægt en herti tökin á ný í tíð ríkisstjórnar Geirs Hallgrímssonar. í ársbyijun 1978 hófst mesti pólitíski hernaður, sem verka- lýðshreyfingin hefur staðið iyrir á lýðveld- istímanum gegn löglega kjörinni ríkis- stjóm. Þá tóku höndum saman Alþýðusam- band íslands, Alþýðubandalag og Alþýðu- flokkur og helztu verkalýðsfélög og héldu uppi stöðugum hernaði gegn þáverandi ríkisstjórn með alkunnum afleiðingum. Hinar pólitísku aðgerðir verkalýðshreyf- ingarinnar veturinn og vorið 1978 vora hápunkturinn á áhrifum hennar á fram- vindu þjóðfélagsþróunarinnar. Eftir þessi átök fór saman, að mikið dró úr áhrifa- mætti verkalýðsfélaganna en samtök at- vinnurekenda létu stöðugt meira til sín taka. Þáttaskil urðu í starfsháttum Vinnu- veitendasambands íslands þegar Þorsteinn Pálsson, þáverandi ritstjóri Vísis og núver- andi sjávarútvegsráðherra, tók við starfi framkvæmdastjóra VSÍ fyrir rúmum ára- tug. Jafnframt létu önnur samtök atvinnu- rekenda meira að sér kveða og lögðu grunn að faglegri umfjöllun um kjaramál og efna- hagsmál en áður hafði verið. Samtök vinnuveitenda virtust um skeið ná sálræn- um og áróðurslegum yfírburðum í átökum við verkalýðshreyfinguna, sem stóðu mest- an hluta síðasta áratugar. Þetta áhrifa- 'skeið samtaka vinnuveitenda var fram- lengt með kjöri Einars Odds Kristjánsson- ar í formannssæti VSÍ. Þá kom nýr tónn í málflutning vinnuveitenda, sem lagði grunninn að þjóðarsáttarsamningunum í febrúar 1990. Þegar komið var fram á síðasta áratug mátti spyija með rökum, hvort samtök atvinnuveganna væru orðin of áhrifamikil í okkar fámenna samfélagi með sama hætti og verkalýðshreyfingin hafði verið í nokkra áratugi áður. Um leið og ástæða REYKJAVIKURBREF Laugardagur 7. desember var til að fagna því að meira jafnræði var á milli þessara aðila en áður, sem óneitan- lega stuðlaði að meira jafnvægi á vinnu- markaðnum mátti sjá merki þess, að sam- tök atvinnuveganna seildust til sívaxandi áhrifa á gang þjóðmála og skipti í raun ekki máli, hvaða ríkisstjórn sat við völd. Jafnframt var full ástæða til að spyija, hvort áhrif þessara hagsmunasamtaka og annarra, innan stjómmálaflokkanna, hefðu vaxið um of. Weimar-lýð- veldið A UNDANFORN- um áram hafa bæk- ur brezka rithöf- undarins og blaða- mannsins Paul Johnsons vakið mikla athygli. Paul John- son var um skeið áhrifamikill í hópi vinstri manna í Bretlandi og varð m.a. sendiherra Bretlands í Washington á vegum Verka- mannaflokksins. Hann sneri síðar við blað- inu í stjómmálum. Ein bóka hans, sem út kom á síðasta áratug, nefnist „Modem Times”. Þar fjallar Paul Johnson á mjög athyglisverðan hátt um sögu okkar aldar og þá m.a. um Þýzkaland. í bók þessari segir Paul Johnson m.a.: „Þýzkaland á dögum Weimar-lýðveldisins var þjóðfélag, sem einkenndist af öryggis- leysi. Það þurfti á að halda leiðtoga, sem vakti upp sjálfstraust hjá þjóðinni en slík- an leiðtoga eignaðist það aldrei. Af kænsku sinni hafði Bismarck hvatt stjómmála- flokkana til þess að gerast fulltrúar sér- hagsmuna í stað þess að höfða til þjóðar- innar allrar. Flokkamir voru í raun samtök einstakra stétta eða sérhagsmunahópa á dögum lýðveldisins. Þetta hafði örlagaríkar afleiðingar. Þetta leiddi til þess, að stjóm- málaflokkarnir og þar með þingræðið stuðluðu frekar að sundurlyndi en sam- stöðu meðal þjóðarinnar. Og það sem verra var: Á vettvangi flokkanna kom aldrei fram leiðtogi, sem höfðaði til annarra en þrengstu hópa eigin fylgismanna.” Þessi lýsing Paul Johnsons á Weimar- lýðveldinu, sem var undanfari valdatöku Hitlers, er umhugsunarefni þegar horft er yfir svið íslenzkra þjóðmála. Flestir stjómmálaflokkarnir hér hafa verið eða hafa orðið málsvarar sérstakra hagsmuna- hópa. Alþýðuflokkurinn var í upphafí í skipulagslegum tengslum við Alþýðusam- bandið. Áratugum saman lýstu forystu- menn Sósíalistaflokks og Alþýðubandalags yfír því, að samtök þeirra væra pólitískt tæki verkalýðshreyfingarinnar. Framsókn- arflokkurinn var fram á síðustu ár fyrst og fremst málsvari bændastéttar og sam- vinnuhreyfíngar eða öllu heldur þeirra fyr- irtækja, sem stofnuð vora á vegum sam- vinnumanna. Þessir þrír flokkar vora því fyrst og fremst samtök sérhagsmunahópa. Sjálfstæðisflokkurinn einn lýsti því yfír, að hann væri flokkur allra stétta. Þótt atvinnurekendur hafi alltaf verið áhrifa- miklir í Sjálfstæðisflokknum kom það fyr- ir aftur og aftur, að þeim var skipað til sætis með afdráttarlausum hætti. Ólafur Thors, sem var formaður Sjálfstæðis- flokksins í nær þijá áratugi, hóf starfsfer- il sinn sem útgerðarmaður. Á stjórnmála- ferli sínum gekk hann hvað eftir annað gegn þrengstu hagsmunum útgerðarinnar. Verzlunarstéttin í Reykjavík hefur löngum verið áhrifamikil innan Sjálfstæðisflokks- ins. Lengi verður í minnum haft hvernig Bjarni Benediktsson, þáverandi formaður Sjálfstæðisflokksins, talaði við hana á kreppuárunum 1967-1969, þegar hann skipaði henni að færa fórnir til jafns við aðra þjóðfélagshópa. Geir Hallgrímsson, sem var formaður Sjálfstæðisflokksins í áratug, sætti á forsætisráðherraferli sinum 1974-1978 einna mestri gagnrýni frá verzlunarstéttinni í Reykjavík. Sú gagn- rýni var til marks um, að verzlunin taldi hann ekki standa vörð um hagsmuni sína, þótt hann ætti rætur í þeirri grein atvinnu- lífsins. Færa má rök fyrir því, að vaxandi áhrif atvinnuvegasamtakanna í þjóðfélaginu á síðasta áratug hafi leitt til stóraukinna áhrifa forystumanna þeirra innan Sjálf- Morgunblaðið/RAX stæðisflokksins á sama tíma. Skipuleg uppbygging á faglegri þekkingu innai) atvinnuvegasamtakanna og hugmyndarík stefnumörkun á þeirra vegum í efnahags- málum og atvinnumálum hafði áhrif um allt samfélagið og þar með innan Sjálf- stæðisflokksins. Margir forystumenn at- vinnulífsins hafa tekið virkan þátt í starfi Sjálfstæðisflokksins, þ. á m. í prófkjörum í baráttu fyrir einstaka frambjóðendur, og þessa gætti ekki sízt í stuðningsmannaliði beggja frambjóðenda við formannskjör á landsfundi Sjálfstæðisflokksins fyrr á þessu ári. Enginn getur tekið frá forystumönnum atvinnuvegasamtaka þau sjálfsögðu mann- réttindi að taka virkan þátt í starfi stjórn- málaflokks, sem þeir aðhyllast og enginn getur tekið frá forystumönnum verkalýðs- hreyfmgar þau mannréttindi að vera virk- ir í starfí stjórnmálasamtaka, sem þeir fylgja að málum. Þetta er miklu fremur spurning um, hvernig og hvort stjórnmála- flokkarnir sjálfir gæta þess eðlilega jafn- vægis, sem þarf að vera innan þeirra. SPURNINGIN, sem hér er varpað fram, er sú hvort hagsmunasamtök og hagsmunahópar séu orðnir svo áhrifamiklir aðilar í samfélagi okkar og þá ekki sízt innan allra stjórnmálaflokka, að þeir komi í veg fyrir nauðsynlegar Koma hags- munahópar í veg fyrir umbætur? umbætur, sem yrðu allri þjóðinni til hags- bóta. í flestum flokkum fara nú fram próf- kjör til þess að velja frambjóðendur í þing- kosningum. Frambjóðendur í þessum próf- kjörum leita í stórauknum mæli eftir stuðn- ingi hagsmunahópa, forystumanna hags- munasamtaka eða jafnvel stórra fyrir- tækja. Þeir, sem kjörnir eru á Alþingi með tilstyrk slíkra aðila í prófkjörum eru ekki líklegir til að ganga gegn þeim hinum sömu aðilum við ákvarðanatöku á Alþingi eða í ríkisstjórn. Líklega eiga samtök landbúnaðarins lengsta sögu sem þrýstihópur að þessu leyti. Þau samtök hafa lengi notið stuðn- ings Framsóknarflokksins í heild og áhrifa- mikilla þingmanna Sjálfstæðisflokksins hveiju sinni. Það er á hinn bóginn ljóst, að það mikla íjármagn, sem enn rennur til landbúnaðarins úr vösum skattgreið- enda verður ekki takmarkað nema í and- stöðu við hagsmunasamtök landbúnaðar- ins. Hversu margir landbúnaðarráðherrar hafa síðustu áratugi gengið gegn grund- vallaróskum þeirra samtaka? í umræðum um breytta fiskveiðistefnu á undanförnum mánuðum og misserum hefur komið skýrt í ljós hversu öflug sam- tök útgerðarmanna era innan allra flokka. Þingmenn landsbyggðarkjördæma hugsa sig um tvisvar áður en þeir ganga gegn vilja útgerðarfyrirtækja hver í sínu kjör- dæmi. Sjá menn mikinn mun á stefnu núverandi og fyrrverandi sjávarútvegsráð- herra í málefnum sjávarútvegsins? Opinbera kerfíð hefur mjög verið til umræðu á þessu ári. Það gildir einu, hvaða breytingar koma til umræðu í sambandi við opinbera kerfíð. Þeir starfshópar, sem þær breytingar snúa að, rísa upp sem einn maður, gjarnan með stuðningi þingmanna ef svo ber undir, til þess að beijast gegn öllum breytingum og fyrir óbreyttu ástandi. Svona mætti lengi telja. Auðvitað er þetta lýðræðislegur réttur þeirra einstakl- inga og samtaka, sem um er að ræða. Auðvitað hefur þetta fólk, eins og annað fólk, fullan rétt á að koma sínum sjónarm- iðum á framfæri og beijast fyrir sínum hagsmunum. En spurningin er sú, hvort stjómmálaflokkarnir eru af margvíslegum ástæðum fyrst og fremst orðnir málsvarar hagsmunahópa, þessa í dag og hins á morgun, í stað þess að vera málsvarar þjóðarheildarinnar. Eru þeir komnir í sama fai-veg og stjórnmálaflokkarnir í Weimar- lýðveldinu, sem Paul Johnson lýsir með svo athyglisverðum hætti? Þjóðfélag okkar þarf á róttækum um- bótum að halda. Þeim verður ekki komið fram nema stjórnmálamennirnir hafi hug- rekki til að ganga gegn einstökum hags- munahópum og höfða til þjóðarinnar allr- ar. Þeir ná engum umbótum fram nema tala við hinn þögla meirihluta, sem Nixon Bandaríkjaforseti kallaði svo. En hvaða stjómmálamenn og hvaða stjórnmála- flokkar eru tilbúnir til að ganga gegn hagsmunaöflunum og ávarpa hinn þögla meirihluta íslenzkra kjósenda? „Þessi lýsing Paul Johnsons á Weimar-lýðveld- inu, sem var und- anfari valdatöku Hitlers, er um- hugsunarefni þegar horft er yf- ir svið íslenzkra þjóðmála. Flestir stjórnmálaflokk- arnir hér hafa verið eða hafa orðið málsvarar sérstakra hags- munahópa.”

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.