Morgunblaðið - 12.02.1992, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 12. FEBRUAR 1992
25
Utandagskrárumræða:
Þingmenn gieinir á um
sameiningu sjúkrahúsa
LANDAKOTSSPÍTALI og stefna ríkisstjórnarinnar í málefnum
sjúkrahúsanna í Reykjavík voru rædd utandagskrár í gær. Það var
gert að beiðni Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur (SK-Rv). Málshe-
fjandi bar þungar sakir á heilbrigðisráðherra og ríkisstjórnina vegna
stefnunnar í þessum málum. Heilbrigðisráðherra hins vegar telur
sér rétt, skylt og óhjákvæmilegt að bregðast við breyttum og erfið-
um aðstæðum.
Málshefjandi, Ingbjörg Sólrún
Gísladóttir (SK-Rv), gagnrýndi
meðferð ríkisstjórnarinnar á
sjúkrahúsum á höfuðborgarsvæð-
inu sérstaklega varðandi málefni
Landakotspítala og Fæðingarheim-
ilis Reykjavíkur. Ingibjörgu
Sólrúnu fannst öll málafylgja ríkis-
stjórnarinnar og sérstaklega Sig-
hvats Björgvinssonar heilbrigðis-
ráðherra með endemum. Við af-
greiðslu fjárlaganna hefðu verið
teknar stefnumarkandi pólitískar
ákvarðanif. Ákvarðanir sem hefðu
valdið ótta og glundroða. Þessum
niðurskurði hefði ekki fylgt neín
stefnumörkun nema helst sú að
þvinga forráðamenn sjúkrastofn-
ana til sameiningar. Væri þar veif-
að sem gulrót ráðstöfun á 500
milljóna króna sjóðnum sem ráð-
herra hefði fengið í hendur til að
mæta hinum svonefnda flata niður-
skurði til að hvetja til sameiningar
sjúkrahúsa. Ræðumaður óttaðist
og grunaði að forráðamenn sjúkra-
húsanna sem væru þvingaðir til
viðræðnanna um sameiningu
horfðu nokkuð meir til þess að
varðveita stöðu sína, völd og áhrif,
fremur en til hagkvæmni til lengri
tíma lítið og hags starfsfólksins,
sérstaklega þess mikla fjölda ófag-
lærðra kvenna sem þarna starfaði.
Ingibjörg Sólrún taldi til vitnis um
virðingarleysi heilbrigðisráðherr-
ans gagnvart konum þessa lands
að hann ætlaði sér að leggja niður
Fæðingarheimili Reykjavíkur en
hann hefði þó lýst öðru yfir þegar
greidd voru atkvæði um fjárlaga-
frumvarpið. Nú stæði til að svipta
konur vali um hvar þær fæddu sín
börn. Ræðumanni þótti ólíklegt að
fæðingar á hátæknisjúkrahúsum
væru samfélaginu ódýrari og hag-
kvæmari. Ingibjörg Sólrún sagði
heilbrigðisráðherra ómerking ef
hann stæði ekki við orð sín.
Ingibjörg Sólrún taldi ljóst að
sá sparnaður sem heilbrigðisráð-
herra hygðist ná með sameiningu
myndi vart skila sér fyrr en eftir
MÞUM9
nokkur ár í fyrsta lagi, — ef þá
nokkurn tímann. Slík sameining
þyrfti líka mikinn tíma og undir-
búning, en „í einum grænum hvelli“
yrði framkvæmdin dýr. Og sú yrði
reynslan af ráðslagi heilbrigðisráð-
herra sem ætlaði sér að deila og
drottna og færi frani af virðingar-
leysi fyrii' almenningi, starfsfólki
og fyrrum eigendum Landakotssp-
ítala; St. Jósefssystrum. Ræðumað-
ur sagði ráðherra bijóta samninga
á nunnunum og innti ráðherra eft-
ir því hvort hann hygðist taka upp
viðræður við þær. Hún vildi að
heilbrigðisráðherrann upplýsti
hvernig hann ætlaði sér að ráð-
stafa því fé sem hann hefði í hendi
til að mæta niðurskurðinum og
einnig hvernig rekstarfonni hann
hefði hugsað sér að hin sameinuðu
sjúkrahús, Borgarspítali og Landa-
kot, yrðu rekin eftir.
Ekki ókeypis
Sighvatur Björgvinsson heil-
brigðisráðherra benti á að nú væri
ekki í fyrsta sinn skorið niður í fjár-
veitingum til heilbrigðismála og
það m.a. af þeim sem nú gagn-
rýndu. Það væri ekki eðlilegt að
við hefðum — að Bandaríkjunum
frátöldum — dýrasta heilbrigði-
skerfi í heimi. Það hefði blasað við
að yfir 1,5 milljarð króna hefði
vantað á ijárlögum ársins 1992 til
að reka sjúkrahúsin í Reykjavík
með eðlilegum afköstum í óbreytt-
um rekstri. Heilbrigðisráðherra
benti á að ýmsar forsendur og þarf-
ir í heilbrigðismálum hefðu brevst.
Legutími meðferðar- og bráða-
sjúklinga hefði styst en þörf fyrir
hjúkrunarrými fyrir aldraða stórau-
kist. Ráðherra taldi það ekki geta
verið heilagt mál að tiltekin starf-
semi yrði ávallt innan sömu
fjögurra veggja. Ráðherra kvaðst
ekki geta tilgreint á þessu stigi
hvernig því fé sem hann hefði til
ráðstöfunar til að mæta niður-
skurði yrði ráðstafað til sjúkrahúsa
á höfuðborgarsvæðinu, enda hefði
sér ekki enn borist í hendur tillögur
frá forráðamönnum spítalanna
hvernig brugðist yrði við niður-
skurðinum og sameining Borgar-
spítala og Landarkotspítala væri
ekki frágengin. En ráðherrann von-
aðist að af því gæti orðið sem allra
fyrst. Heilbrigðisráðherra sagðist
ekki hafa neina fyrirfram mótaða
afstöðu um rekstarform væntan-
legs Sjúkrahúss Reykjavíkur.
Guðmundur Bjarnason (F-Ne),
fyrrum heilbrigðisráðherra, taldi
eftirmann sinn seilast langt með
því að jafna niðurskurðinum nú við
fyrri ráðstafanir, m.a. sínar.
Landakot fengi nú alveg sérstaka
meðferð og ekki lægi ljóst fyrir
hveijir ættu að taka við þeim sjúkl-
ingum sem yrði vísað frá Landa-
koti við sameiningu. Guðmundur
taldi ljóst að Borgarspítali og
Landspítalinn gætu ekki undan því
vikist að taka við þessum sjúkling-
um. Fyrrum heilbrigðisráðherra
sagði að það hefði fyrr verið hugað
að samstarfi og samvinnu sjúkra-
húsa en þessi leið sem nú væri
valin væri ekki til sparnaðar. Það
mátt glöggt skilja að ræðumaður
taldi ekki ólíklegt að íslendingar
fengju dýrasta heilhrigðiskerfi
heimsins vegna ráðsmennsku Sig-
hvats Björgvinssonar.
Valfrelsi
Lára Margrét Ragnarsdóttir
(S-Rv) sagði að það ætti ekki að
sæta neinni furðu að menn leituðu
leiða til sparnaðar og hagræðingar.
T.a.m. hefði þörf fyrir hjúkranar-
rými aldraðra aukist gífurlega á
undanförnum árum og væri sá
vandi óleystur. Það hefði verið
skoðun margra að nauðsynlegt
væri að samræma og jafnvel sam-
þjappa þjónustu. En það væri ekki
sama hvernig það væri gert. Það
væri nauðsynleg forsenda að sjúkl-
ingar hefðu valfrelsi, að minnsta
kosti að ákveðnu marki. Að gæði
héldu áfram að þróast og batna.
Að aðhald í rekstri yrði áfrarn við
haldið eða aukið. Slíkt gerðist ekki
nema unnt væri að bera saman
þjónustu í mismunandi stofnunum.
Borgarspítali og Landakotsspítali
bættu hvor annan upp þar sem
hvor um sig hefði það sem hinn
skorti.
Lára Margrét sagði Landakots-
spítala hafa haft um margt sér-
stöðu og verið til fyrirmyndar.
Rekstrarform hans hefði verið frá-
brugðið og hefði það laðað til hans
— að öðrum spítölum ólöstuðum —
bæði starfsfólk og sjúklinga.
Ræðumaður taldi að stofnun hluta-
félags um fyrirhugað sjúkrahús
tryggði rétt núverandi eignaraðila
sjúkrastofnana en jafnframt
áframhaldandi gæði og þjónustu.
Það gæfi færi á samanburði milli
mismunandi rekstrarforma sjúkra-
húsa en á því sviði gerði hún ráð
fyrir auknum sveigjanleika í
rekstri.
Auk þeirra ræðumanna sem get-
ið hefur verið tóku til máls: Svavar
Gestsson (Ab-Rv), Guðrún J.
Halldórsdóttir (SK:Rv), Finnur
Ingólfsson (F-Rv), Ólafur Ragn-
ar Grúnsson (Áb-Rn), Friðrik
Sophusson fjármálaráðherra.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
(SK-Rv) og Sighvatur Björgvini*
son heilbrigðisráðherra komu og
aftur í ræðustól.
Þingmönnum stjórnarandstöðu
þótti áform ríkisstjórnarinnar engu
betri eftir ræður heilbrigðisráð-
herra og Láru Margrétar. Var heil-
brigðisráðherra líkt við „naut í
flagi“ og var vitnað til morgun-
blaða þeirri líkingu til stuðnings.
Þeim sýndist vera stefnt að því að
koma á fót tvöföldu heilbrigði-
skerfi, einkareknu sjúkrahúsi fyrir
þá sem gætu borgað en aðrir gætu
farið í biðröðina í niðurskornu opin-
beru kerfi. Ráðherrum ríkisstjórn-
arinnar þótti hins vegar lítið til um
meintar rangfærslur og hræðsluá
róður stjórnarandstæðinga. Þai
væri óhjákvæmilegt að bregðast
við þeim vanda sem velferðarkerfið
væri komið í ella hryndi það niður
í okkar höndum.
Frumvarp um Lánasjóð íslenskra námsmanna:
Áherslumunur milli
sti órnarflokkanna
ÓLAFUR G. Einarsson menntamálaráðherra mælti í gær fyrir frum-
varpi til laga um Lánasjóð íslenskra námsmanna. Ráðherra lagði
áherslu á að meginmarkmið frumvarpsins yrðu að nást, námsmönn-
um yrðu tryggð lán til menntunar en jafnframt yrði tryggt að lána-
sjóðurinn fengi risið undir fjárhagslegum skuldbindingum sínum í
framtíðinni. En menntamálaráðherra útilokaði ekki fyrirfram að
athuga fleiri leiðir að þessum markmiðum. Rannveig Guðmundsdótt-
ir (A-Rn) varaformaður menntamálanefndar segir að sljórnarflokk-
arnir séu sammála um megin markmiðin en það sé áherslumunur
milli stjórnaflokkanna en samkomulag sé um að skoða þá þætti nánar.
Frumvarpið um Lánasjóð ís-
lenskra námsmanna var lagt fram
17. desember síðastliðinn og hefur
verið nokkuð umtalað og umrætt
í fjölmiðlum. í gær gerði Ólafur
G. Einarsson menntamálaráðherra
alþingi grein fyrir helstu efnis-
atriðum frumvarpsins, s.s. að
námslánin skuli bera væga vexti,
endurgreiðslur hefjast fyrr og lánin
greiðast hraðar til baka.
í lok framsöguræðunnar lagði
menntamálaráðherra til að frum-
varpinu yrði vísað til menntamála-
nefndar til vandlegrar umfjöllunar.
Námsmenn hefðu gert ýmsar at-
hugasemdir og þætti sér sjálfsagt
að á þeirra rök yrði hlýtt. Ráð-
herra lagði áherslu á það að megin-
markmið frumvarpsins yrðu að
nást en aðrar leiðir - að þeim
markmiðum væru ekki útilokaðar
fyrirfram. T.d. væri rétt að athuga
sérstaklega hvort það væri fært
eða mögulegt að tekjuhærri ein-
staklingar greiddu hærra hlutfall
en hinir tekjulægri á endurgreiðsl-
utímanum.
Rannveig Guðmundsdóttir
(A-Rn) varaformaður mennta-
málanefndar sagði m.a. að viðhorf
Alþýðuflokksmanna væri að
námslán ættu að taka mið af að-
stæðum námsmanna og tekjum en
einnig af almennum kjörum í sam-
félaginu. Það væri skoðun þeirra
að námslán ættu að bera lága
vexti. En hún dró ekki dul á að
það væri áherslumunur milli
stjórnarflokkanna um nokkur
atriði frumvarpsins, m.a. þyrfti að
huga að lánstímanum, árlegu
endurgreiðsluhámarki, félagsleg-
um aðstæðum, réttinum til að hefja
lántöku og hvenær endurgreiðslur
skyldu hefjast. Endurgreiðslu#
mættu ekki buga háskólafólk og
aðra þá sem lokið hefðu lánshæfu
námi en hins vegar yrði líka að
tryggja að lánasjóðurinn fengi risið
undir fjárhagslegum skuldbinding-
um sínum. Rannveig Guðmunds-
dóttir hafði trú á því að þessi sjón-
armið væri hægt að sætta.
Talsmenn stjórnarandstöðu,
Valgerður Sverrisdóttir (F-Ne),
Hjörleifur Guttormsson (Ab-Al)
og Kristín Einarsdóttir (SK- Rv)
lýstu fullkominni andstöðu við
frumvarpið en með því væri vegið
að jafnrétti til náms. Umræðu um
frumvarpið var frestað í gær-
kveldi. Nánari grein verður geiÁ
fyrir ræðum stjórnarandstæðinga
síðar.

FELAGSUF
HELGAFELL 59922127 VI 2
□ GLITNIR 599212027 = 6
I.O.O.F. 7 = 1732128’/2
I.O.O.F. 9 = 173212872 =
Hvítasunnukirkjan
Fíladelfia
Bibliulestur í kvöld kl. 20.30.
Ræðumaður: Hafliði Kristinsson.
Allir hjartanlega velkomnir.
Hörgshlíð 12
Boðun fagnaðarerindisins.
Almenn samkoma í kvöld
kl. 20.00.
SÁLARRANNSÓKNAR-
FÉLAGIÐ
HAFNARFIRÐI
Sálarrannsóknafélagið f Hafn-
arfirði heldur fund i Góðtempl-
arahúsinu á morgun, fimmtu-
daginn 13. febrúar, kl. 20.30.
Dagskrá: Einar Aðalsteinsson,
forseti Guðspekifélags islands,
flytur erindi er hann nefnir:
Hugleiðsla - hugrækt.
Öllum heimill aðgangur.
Stjórnin.
SAMBANO ISLENZKRA
KRISTNIBOÐSFÉLAGA
Kristniboðssamkoma
á Háaleitisbraut 58 í kvöld
kl. 20.30.
Ræðumaður Karl J. Gislason.
Allir velkomnir.
FERÐAFELAG
ÍSIANDS

k
Aðalfundur Bandalags íslenskra
farfugla verður á Sundlaugarvegi
34, Reykjavík 13. febrúar kl.
20.00. Venjuleg aðalfundarstörf.
Stjórnin.
OLDUGÖTU 3 S: 11798 19533
Myndakvöld Ferða-
félagsins miðvikudag-
inn 12. febrúar
Kjölur - Vatnajökull o.fl.
Myndakvöld Ferðafélagsins
miðvikudaginn 12. febrúar verð-
ur í Sóknarsalnum, Skipholti 50a
og hefst stundvíslega kl. 20.30.
Fyrir kaffíhlé sýnir Pétur Þor-
leifsson myndir frá Kili á þvi
svæði sem gönguleiðin frá
Hvítárnesi að Hveravöllum ligg-
ur um (þrjár gönguferðir áætlað-
ar nk. sumar). Svo verður hann
með frásögn í máli og myndum
af spennandi skiðagönguferð
yfir Vatnajökul og flugmyndir af
gönguleið yfir Vatnajökul sem
fyrirhugað er aö fara í sumar á
vegum Ferðafélagsins frá
Hveragili í norðri að Þormóðs-
hnútu í suðri. Áhugasamt ferða-
fólk ætti ekki að láta þessa sýn-
ingu Péturs fram hjá sér fara og
ekki hinir sem vilja skoða stór-
brotið landslag. Eftír kaffihlé
verða sýndar myndir úr nokkrum
styttri og lengri ferðum Fi. m.a.
ferð frá Reykjarfirði yfir
Drangajökul.
Félagskonur sjá um kaffiveiting-
ar i hléi. Aðgangur kr. 500,-
(kaffi og meðlæti innifalið).
Fólk sækir bæði fróðleik og
skemmtun á myndakvöld
Ferðafélagsins. Kynnist eigin
landi ferðum Ferðafélagsins.
Allir velkomnir félagar og aðrir.
Spilin góðu eru enn til sölu.
Ferðafélag islands.
Seltjarnarneskirkja
Samkoma i kvöld kl.. 20.30 á
vegum Seltjarnarneskirkju og
sönghópsins Án skilyrða.
Þorváldur Halldórsson stjórnar
söngnum. Predikun og fyrirbænir.