Morgunblaðið - 12.02.1992, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 12. FEBRÚAR 1992
rr £=Q bórga þérbcurxÞegar'eg i/ejt hvort
mkr LÍktxr þ<xb-"
Úr því maðurinn þinn á
allt sem hugsast getur,
því færð þú þér þá eitt-
hvað handa sjálfri þér?
Taktu það sem þér tilheyrir
og farðu svo norður og nið-
ur!
BRÉF ITL BLAÐSINS
Aðalstræti 6 101 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 691222
Enorð-
stír deyr
aldregi
frá Tryggva V. Líndal:
MER eru ofangreind orð úr Háva-
málum hugstæð, nú þegar sumir
jafnaldra minna eru farnir að skara
fram úr öðrum, en foreldrakynslóð-
in okkar farin að týna tölunni. Ofan-
greinda tilvitnun þekkja víst flestir:
„Deyr fé, deyja frændur, deyr sjálf-
ur hið sama, en orðstír deyr al-
dregi, þeim er sér góðan getur.“
Eg er öldungis ósammála þessari
speki, og er mér reyndar til efs að
fornmenn hafi sjálfír lagt mikinn
trúnað á hana. En { henni felst, að
mati margra nútímamanna, að
menn lifi á einhvern hátt áfram í
verkum sínum, svo máli skipti, eftir
dauða sinn.
„Deyr sjálfr ...“
Fyrst vil ég víkja að lífí eftir
dauðann. Ekki eru til nein háskóla-
fræði sem viðurkenna siíka tilvist
nema sem óskhyggju eða hugsjón.
Hins vegar leggja þau flest áherslu
á gildi slíkrar hugsjónar, af því hún
hughreystir menn og hvetur til dáða
í þessu lífi. Sálarfræðin mundi
eflaust að auki segja að slík sann-
færing væri heilsusamleg fyrir
flesta. En öll fræði hljóta að vera
vakandi fyrir því að ef dauðinn er
eitt allsheijar tilveruleysi, þá sé
ekki einu sinni hægt að gera sér
hann í hugarlund, hvað þá að fræð-
ast um hann.
Hins vegar þýðir ekki að leggja
árar í bát fyrir hinu óumflýjanlega,
ef við viljum treina það litla líf sem
við höfum. Því verðum við að temja
okkur vissa tvíhyggju í hugsunar-
hætti. Hvað mig sneitir, er ég
menntaður í mannfræði, en það er
sú fræðigrein sem er gagnrýnust á
trúarbrögð. En þó geri ég mér far
um að fara í kirkju reglulega, því
ég vil öðlast sem mestan siðferðis-
þroska og siðferðisstyrk, og ég sé
að í kirkjunni er siðferðislegur
kjarni okkar þjóðfélags.
„Orðstír deyr aldregi“
Freistandi er að halda að menn
lifi af verkum sínum. Nú skyldi
maður halda að hvað sterkasta
dæmið um slíkt væri um mann sem
skrifaði sjálfsævisögu sína, sem
væri svo lesin jafnt og þétt eftir
dauða hans. Þar með varðveittust
óneitanlega hvað flest persónuein-
kenni hins látna. En fráleitt væri
þó að halda að bókin hefði á ein-
hvern hátt sjálfstætt líf, heldur er
hún bara ófullkomin og yfirborðsleg
eftirlíking viðkomandi, líkt og ljós-
mynd. Og þó svo að sú minning
taki sér bólfestu í huga lesanda,
hefði hún ekki sjálfstætt líf. Né
heldur gagnast hún þeim sem er
dauður.
Hvert er þá gagnið að öllum þeim
styttum, pólitísku afrekum og öðr-
um vegtyllum sem menn sækjast
eftir? Jú, þangað geta menn sótt
styrk í amstri hversdagsins. Og
vissulega er nokkur friðþæging í
því að búa í haginn fyrir eftirlifend-
ur sína með verkum sínum. Þó svo
að vitað mál sé að manni verði sama
um það jafnskjótt og maður er sjálf-
ur dauður.
Menn þora sjaldan að hugsa lífið
til enda með svo raunsæjum hætti,
en það getur verið gott að gera það
örðu hveiju. Annars geta menn
sóað lífinu í óraunsæi. Eins og t.d.
foreldri sem hugsar sem svo að það
muni lifa að eilífu; ef ekki persónu-
lega, þá í gegnum börnin sín. Eða
þá að það lifi bara fyrir börnin sín
og gleymi að lifa fyrir sig sjálft.
En hver er sjálfum sér næstur,
og verður því að vega og meta
hvaða áhættu hann vill taka með
sitt líf.
TRYGGVI V. LÍNDAL,
þjóðfélagsfræðingur,
Skeggjagötu 3, Reykjavík.
HÖGNI HREKKVlSI
Víkveiji skrifar
IMorgunblaðinu á laugardag birt-
ist frétt þess efnis, að Flugleið-
ir væru nú í hópi stundvísustu fiug-
félaga. Er ástæða til að fagna þess-
ari frétt, því að hún sýnir, að Flug-
leiðir hafa náð miklum árangri í
samræmi við markmið, sem félagið
setti sér með stefnuyfiriýsingu
sinni, sem er dagsett 4. október
1990. Þar segir, að félagið hafi eft-
irfarandi forgangsröð að leiðarljósi
í flugrekstrinum: Öryggi — stund-
vísi — þjónustu.
Víkverji hefur flogið töluvert með
Flugieiðum til útlanda undanfarið.
Er það skoðun hans, að þjónusta
félagsins hafi breyst mjög til hins
betra. í fyrsta lagi liefur flugvéla-
kosturinn verið endurnýjaður og
verðut' ekki annað sagt en ákaflega
þægilegt sé að ferðast með nýju
flugvélunum. I öðru lagi er viðmót-
ið í garð farþega persónulegra en
áður. Á dögunum varð Víkveiji.til
dæmis var við það í fyrsta sinn, að
flugstjóri veða flugmaður, sem
ávarpaði farþega í upphafi ferðar
kynnti alla áhöfnina með nafni. í
þriðja og síðasta lagi skal þess get-
ið, að í ekkert þeirra skipta, sem
Víkveiji hefur verið á ferðinni, hef-
ur verið um seinkun að ræða. Þvert
á móti hefur það gerst oftar en einu
sinni að vélar hafi verið á undan
að hefur stundum hvarflað að
Víkveija á þessum ferðalög-
um, að engu sé líkara en Flugleiðir
hafi breyst í nýtt félag, eftir að flug-
vélakosturinn í utanlandsfluginu
var endurnýjaður. Sú spurning
vaknar, hvort hið sama eigi eftir
að gerast í innanlandsfluginu, þeg-
ar nýju vélarnar verða teknar í
notkun þar.
Innanlands er félagið mun háð-
ara veðurguðunum en þegar flógið
er til annarra landa. Á það ekki
síst rætur að rekja til hinnar
ströngu öryggiskrafna sem félagið
gerir og þeirrar staðreyndar, að
aðstaða á flugvöllum víða um land
er næsta bágborin.
xxx
egar flogið er innanlands er oft
erfitt að halda áætlun eins og
þeir vita, sem nota mikið þjónustu
Flugleiða þar. Viðmótið í garð far-
þega er þó ekki síður gott á leiðum
innanlands en utan.
Fyrir nokkru var Víkveiji að fara
með Flugleiðum frá Reykjavík til
Akureyrar. Farþegar voru kallaðir
út í vél og settust þar. Eftir að
þeir höfðu komið sér fyrir var verið
hlaða frakt í vélina. Tafðist brottför
dálítið vegna þessa. Hafði félagi
Víkveija orð á því við flugfreyjuna,
að skynsamlegra hefði verið að
hlaða vélina fyrst, áður en farþeg-
arnir voru' kallaðir út í hana. Baðst
flugfreyjan inniiega afsökunar á
töfinni og einnig flugstjórinn, þegar
iagt var af stað.
Þegar vélin var komin á loft
spurði flugfreyjan, hvort flugstjór-
inn mætti ekki bjóða Víkveija og
félaga hans kaffi til að bæta þeim
upp óþægindin vegna tafarinnar og
setunnar í vélinni á flugvellinum.
Olli þessi vinsemd því, að í stað
þess að biðin eftir fraktinni skyldi
eftir leiðindi í huga Víkveija og
vinar hans varð hún þeim til ánægju
og Flugleiðum til álitsauka!